مکان های دیدنی و تاریخی

تل خسروي، تل مهره اي، تپه دم چنار، تپه ملا كانيه (كوشك ملا كانيه)، تل شهداء، قبرستان پاي چل، بقعه امام زاده حسن،بقعه امام زاده قاسم، بقعه امام زاده پهلوان،امام زاده عبدالله، تخت شاه نشين (پايه پل)، آثار تنگ سروك و پل هاي پاتاوه از جمله ديدني هاي شهرستان بوير احمد محسوب مي‌شوند.  

صنايع و معادن

بعد از اين كه ياسوج به مركز استان كهكلويه و بوير احمد مبدل شد و اقداماتی جهت پايه ريزی شهر مدرن به عمل آمد، با احداث كارخانه قند ياسوج که مهم ترين صنعت اين شهرستان می باشد بر رونق و وسعت شهر افزوده و مراكز متعدد كشاورزی نمونه در آن ايجاد شد. هم چنين معادن و كان های زيادی در اين شهرستان وجود دارد كه می توان سنگ، گچ، سنگ آهك و سنگ ساختمانی را نام برد. .  

کشاورزی و دام داری

شغل عمده و اول مردم اين سرزمين دام‌داری است و كشاورزی نيز در كنار دام‌داری انجام می گيرد. آب كشاورزی از رودها، چشمه ها، كاريز ها و چاه های پيرامون آن تامين می شود. از عمده محصولات كشاورزی ياسوج می توان گندم، جو، چغندر قند، برنج، تره بار، گردو، بادام، انگور را نام برد. دام و فرآورده های لبنی از مهم ترين توليدات دامی اين منطقه به شمار می روند.  

مشخصات جغرافيايي

شهرستان بوير احمد يكی از شهرستان های استان كهگيلويه و بوير احمد، در خاور اين استان واقع شده است. اين شهرستان از شمال به استان اصفهان، از خاور به استان فارس، از باختر به شهرستان كهگيلويه و شهر دهدشت و از جنوب به شهرستان نورآباد از استان فارس محدود می‌شود. مركز اين شهرستان شهر ياسوج است كه در 51 درجه و 36 دقيقه ی درازای خاوری و 30 درجه و 40 دقيقه پهنای شمالی و ارتفاع 1870 متری از سطح دريا واقع شده است. در سرشماری سراسری سال 1375 جمعيت اين شهرستان 263 212 نفر برآورد گرديده كه از اين تعداد 133 69 نفر در مركز شهرستان زندگی می کنند. مسيرهاي ارتباطي و دسترسي به اين منطقه عبارتند از:
- راه ياسوج- اردكان به درازای 80 كيلومتر به سوی جنوب خاوری
- راه ياسوج – سميرم به درازای 160 كيلومتر، به سوی شمال كه ياسوج از راه ميمند به سميرم و از همين راه به اصفهان متصل شده است.
- راه ياسوج – بروجن به سوی شمال باختری به درازای 280 كيلومتر كه ياسوج را از راه ميمند، به بروجن پيوند می دهد.
- راهی به درازای 72 كيلومتر به سوی جنوب كه از اين راه ياسوج به نور آباد- دو گنبدان پيوند يافته است.

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

نام محلی ياسوج، «ياسيج» يا «ياسيگ» به معنی «محل و ماوای ياس» بوده است كه در كنار رود بشار در دامنه قله دنا قرار دارد. برخی عقيده دارند كه «ياسيج» معرف سرزمينی می باشد كه گل ياس فراوان در آن می روييده و برخی نيز بر اين باورند که ياس نام قبيله ای از مردم يا مردمانی بوده است. پيش از ايجاد شهر ياسوج در 6 كيلومتری آن، شهرك قديمی به نام «تل خسرو» قرار داشت كه زمانی مركز نفوذ خان های بوير احمد عليا بود که جز تپه های پراكنده روستايی كوچك، اثری ديگر از آن قديمی باقی نمانده است. «تل خسرو» بيش از دوهزار سال قدمت دارد. احداث ابنيه معاصر در پيرامون آن از سال 1309 شمسی شروع و تا سال 1323 ادامه يافته و پس از آن متروك شده است. يكی از عوامل ايجاد شهر، وضع مساعد جغرافيايی و طبيعی اين محل است كه آب و هوا و خاك مناسبی دارد و از فضاهای تفرجگاهی از جمله جنگل های سر سبز بلوط، دره ها، كوه ها و منابع آب كافی برخوردار می باشد

مکان های دیدنی و تاریخی

قلعه چص گچ، تل گرد، تل چگاه، تل گبر،آتشكده هاي گل سرخدان، آتشكده خيرآباد،قبرشاپور، بقعه خضر، امام زاده سيد محمد، بقعه امام زاده چله‌ خان، آرامگاه اميرلاسپا،قلعه دختر، قلعه مانگشت، امام زاده پنجه خل و پل قلعه دختر (دهدشت) برخي از مكان‌هاي تاريخي اين شهرستان را تشكيل مي‌دهند.  

صنايع و معادن

از صنايع و معادن اين منطقه اطلاعات مستندي در دست نيست. 

کشاورزی و دام داری

اگرچه كشاورزی در اين شهرستان به لحاظ اهميت پس از دام‌داری قرار دارد اما يكی از منابع مهم اقتصادی منطقه است. آب كشاورزی بيش تر از رودخانه ها، چشمه و چاه ژرف تهيه و به صورت كرت بندی انجام می شود. کشاورزی در اين منطقه شامل كشت گندم، جو، بنشن، تره بار، برنج و فرآورده های باغی مانند سيب، انگور، بادام و مركبات می باشد. به دليل بافت عشايری كه در سطح كلی شهرستان به چشم می خورد دامداری از اهميت ويژه ای برخوردار بوده و شغل اصلی و رايج اهالی می باشد و فرآورده های دامی تنها صادرات اين شهرستان را تشكيل می دهند. 

مشخصات جغرافيايي

كهگيلويه يكی از شهرستان های استان كهگيلويه و بوير احمد است كه از شمال به شهرستان های ايذه و بروجن، از خاور به شهرستان بوير احمد، از جنوب به شهرستان گچساران و از باختر به شهرستان های بهبهان و رامهرمز محدود می‌شود. دهدشت مركز اين شهرستان از نظر جغرافيايی در 50 درجه و 33 دقيقه ی درازای خاوری و 30 درجه و 47 دقيقه ی پهنای شمالی و در ارتفاع 800 متری از سطح دريا قرار گرفته است. آب و هوای اين شهرستان به طور كلی گرم و خشك است. مسيرهاي دسترسي به اين منطقه عبارتند از:
- راه فرعی به مركز استان، به درازای 140 كيلومتر به سوی شمال خاوری و راه چرام، بابا ميدان و دشت روم به درازای 175 كيلومتر كه به ياسوج می پيوندد
- راه درجه يك اصلی به درازای 20 كيلومتر به سوی خاور تا مركز شهر چرام ادامه دارد
- راهی به درازای 32 كيلومتر به سوی شمال باختری كه تا مركز بخش لنده، كشيده شده است
- راه دهدشت – بهبهان به درازای 62 كيلومتر به سوی جنوب باختری

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

کهگيلويه به معنی «منطقه كوهستانی گيل» زمانی شهر بزرگی بوده است. حدود 2000 خانه، مسجد، حمام، بازار و كاروان‌سرا در آن وجود داشته، كه اكنون آثار ويرانه بسياری از آن ها بر جای مانده است. دهدشت مركز شهرستان کهگيلويه واقع در قسمت دشت كهگيلويه (زير كوه) از دو قسمت جداگانه تشكيل شده است. قسمت قديمی شهر که مخروبه شده و به دهدشت كهنه معروف است «بلاد شاپور» نام داشته و توسط شاپور اول ساسانی فرزند اردشير اول ايجاد شده است. قسمت جديد آن، فضايی نيمه شهری و نيمه روستايی است كه با توجه به وضع زندگی و شكل ظاهری فعاليت های مردم و نمای ساختمان ها، وجه روستايی آن جلوه بيش تری دارد. كهگلويه در زمان های قديم جزو لرستان بزرگ بوده است. استرابون، جغرافيدان مشهور يونان باستان، كهگلويه را بخشی از خاك اوكسی ها (نام هخامنشی خوزستان) می داند. در دوره ساسانيان قسمت دشتی اين سرزمين را « قباد خوره» ومناطق كوهستانی آن را «رم زميگان» می ناميدند. قباد ساسانی، «ارگان» (ارجان) را در قسمت دشتی آن بنا نهاد. در دوران بعد از اسلام «قباد خوره» به نام شهر حاكم نشين آن ولايت «ارگان» (ارجان) و مناطق كوهستانی آن «رم زميگان» به كهگيلويه شهرت يافت. در قرن های بعدی كه شهر ارگان ويران گرديد و افشارها و لرها سراسر آن را تصرف كردند، تمامی اين خطه، كهگيلويه و قسمت كوهستانی آن، «پشتكوه» و قسمت دشتی آن، «زير كوه» ناميده شدند. اين شهر در اواخر دوره صفويه به خاطر عدم امنيت در راه های بازرگانی آن، صدماتی ديده و در زمان هرج و مرج دوره زنديه توسط چادر نشينان چهار بنيچه كه در اصل بخشی از ايل بزرگ جاكی بود و سراسر منطقه خاوری استان كهكيلويه را در تصرف داشت، غارت و ويران گشت.

گچساران:

منطقه بسيار معروف نفتی گچساران؛ از نواحی قديمی و معروف صنعت نفت ايران به شمار می آيد. گچساران يكی از شهرستان های استان كهكيلويه و بوير احمد است كه از شمال به كهگيلويه، از خاور و جنوب به ممسنی (از شهرستان های استان فارس) و از باختر به حومه بهبهان محدود می‌شود. عمده‌ترين صنايع دستی در اين شهرستان قالی بافی، جاجيم بافی، گليم‌بافی وعبابافی‌است‌كه‌بيش‌تراين صنايع جنبه مصرف داخلی داشته و كم‌تر صادرمي‌شوند. مردم اين شهرستان مسلمان شيعه و آريايی نژادند و به زبان فارسی با گويش لری، تركی، و قشقايی سخن می‌گويند. بيش تر مردم اين منطقه از ايل قشقايی (طايفه دره شوری) و ايل بوير احمدی (طوايف نگين تاجی، سادات و آقايی) و برخی از ايل باشت و بايونی هستند. به واسطه‌ي فعاليت‌های صنعت نفت، عده‌ای مهاجر اصفهانی و بهبهانی نيز در اين منطقه زندگی می‌كنند. به علت وجود واحدها، تأسيسات و صنايع مختلف در اين شهرستان اين منطقه توانسته جمعيت روستايی را جذب کرده و مركز شهرستان گچساران را به يك شهر مهاجرپذير‌تبديل‌کند.دژسليمان،تل‌دهوه، دو گوردوپا، امام‌زاده شاه‌عباس، امام‌زاده‌بي‌بي‌حكيمه، پل‌هاي باستاني خيرآباد (پل سفلايي) و پل هاي پيرين (برين)از جمله مكان‌‌هاي تاريخي وديدني شهرستان گچساران به شمار مي‌آيند.

شهرستان دنا از جمله جديدترين شهرستان‌هاي استان كهگيلويه و بوير احمد است كه در خاور اين استان واقع شده است و از شمال به لردگان، از جنوب به ياسوج، از باختر به شهرستان بوير احمد و ازخاور به شهرستان سميرم محدود مي شود. اين شهرستان داراي آب و هواي سرد كوهستاني بوده و از قابليت توسعه ورزش هاي زمستاني و اكوتوريستي برخوردار است.