چاه مرتاض علي _ شيراز

بنايي كه در يكي از ارتفاعات شمالي شهر شيراز ، نزديك به دروازه ورودي ( دروازه قران) قرار دارد ، مشهور است به چاه مرتاض علی (يا شايد مرتضي علي )و می گویند محل عبادت زاهدي به نام مرتاض علی شاه بوده و اكنون نيز اگر کسي چهل شب جمعه یا شنبه در ان چله نشینی کند و عبادت کند جاجتش براورده می شود . البته بد نیست نظر فرصت الدلوله را نیز در باره این بنا بخوانیم . فرصت الدوله در كتاب اثار عجم اين بنا را به اين شكل وصف مي كند :

"وسعتگاهي است كه چند اطالق ازسنگ وگچ در آن ساخته ودوآب‌انبار بزرگ نيز پرداخته‌اند و اطاقي هم يك دربي داردكه اندرونش وسيع است. درآن اطاق روبروي درب طاق كاشيكاري وآيات و احاديثي بر آنها نوشته‌اند. در آن چندپله است كه چون پائين روندبه صفحه‌اي مي‌رسند كوچك و تاريك كه جز به مدد چراغ نتوان رفت بوريائي فرش آن صفه است و آن محل نماز و مقام نياز است. مردم مي‌گويند قدمگاه حضرت مرتضي علي (ع) است بعضي راگمان اين است كه آنجا در قديم دخمه و معبد پارسيها (زردشتيها) بوده. "

ساختمان بنا از سنگ و گچ ساخته شده و ايوانها با طاقهاي هلالي كوتاهي به ورودي دخمه ختم مي شوند. تنها تاريخي كه مي توان در اين بنا مشاهده كرد در كتيبه درج شده بالاي ورودي دخمه و ۱۲۵۳ هجري قمري است كه احتمالا مربوط به كتيبه بالاي ورودي دخمه مي شود و طاقها و ايوانهاي روبنا بعدا ساخته شده است . این که این گودال چگونه به وجود امده است جای تحقیق دارد و احتمالا غار یا چاه طبیعی بوده است.

در چندين جاي اين بنا مي توان اثار پريز هاي برق و همچنين لامپ هاي شكسته را ديد ولي در حال حاضر هيچ اثري از روشنايي به خصوص در دالان ورودي ديده نمي شود يا اگر بود هم من نديدم . اگر واقعا بنا در سال ۱۲۵۳هجري قمري ساخته شده باشد تا كنون هيچ تغييري در ان صورت داده نشده و تنها تغيير ان كثيف تر شدنش است . در همه جاي قرنيز هاي تعبيه شده در كنار هلالي ها و ورودي ايوان ها مي توان يادبود هاي نوشته شده توسط هموطنان غيورمان را ديد .

از نكات جالب اين كه ارتفاع ورودي ها مانند خيلي از بقاع ديگر كوتاه تر از قد انسان نرمال است و علت هم گويا اين است كه زائرين ،‌كرنش كرده و اداي احترام كنند . ورودي دخمه به ارتفاع تقريبي 120 سانتي متر ما را مي برد تا عمق تقريبا شش متري . پانزده پله نمور ليز كه هر كدام تقريبا بیست سانتي متر ارتفاع دارند را بايد طي كرد . از پله چهارم به بعد تاريكي مطلق است و بدون شمع يا چراغ نمي توانيد جايي را ببينيد . از ورودي دخمه تا پايين را طنابي كشيده اند كه مي توانيد براي محكم كاري انها را بگيريد تا احيانا اگر ليز خورديد مانع سقوط تان شود. در هر دو سمت دالان ورودي دخمه هايي مجزايي وجود دارد كه بزرگترين ان تقريبا سه متر مربع مساحت دارد وخواهم گفت كه مورد استفاده اش چيست . در انتهاي دالان در عمق سه متري سنگی وجود دارد كه احتمالا سنگ قبر مرتاض علي است و نوشته هايي هم دارد كه به علت تاريكي زياد نتوانستم بخوانم .البته قول عامه بر اين است كه اين سنگ قدمگاه حضرت علي (ع) است . در كنار قبر چندين جانماز ، مهر ، زير انداز و تمثال حضرت علي (ع) ديده مي شود .

دراويش و معتكفان از اين محل و به خصوص كنار قبر براي چله نشيني و عبادت استفاده مي كنند. در همه دخمه ها مي توان پلاستيك هاي حاوي نان خشك و خرما را پيدا كرد . در اين زير زمين هوا ( اكسيژن ) كم است و احساس خفگي به انسان دست مي دهد .اگر خداي ناكرده پايتان ليز بخورد و سقوط كنيد و احيانا در ان تاريكي بيهوش شويد مطمئن باشيد تا جسدتان بو نگيرد ،‌ كسي شما را پيدا نخواهد كرد .مكان بسيار خطرناك ديگري كه در قسمت جنوبي ايوان اول بنا وجود دارد و انسان را به اشتباه مي اندازد اب انبار زير زميني است كه به سبك دالان ورودي ساخته شده است و به علت تاريكي اصلا مشخص نيست كه اين پله ورودي شما را به كجا مي برد . من به خاطر حس كردن رطوبت زيادتر انجا قطعه سنگ كوچكي را محض امتحان داخلش انداختم و متوجه اب داخل ان شدم . عمقش هم مشخص نيست .جالب اين جاست كه هيچ گونه حفاظي يا نوشته هشدار دهنده اي وجود ندارد . فقط در قسمت ورودي اش با خط بسيار زشتي نوشته : اشغال نريزيد ( كه البته مانند ساير مكان هاي توريستي كشورمان اطراف اين بنا پر از اشغال است ) .

اگر گذرتان به انجا افتاد مواظب خود و همراهانتان باشيد. عده زيادي براي چله نشيني ، اعتكاف يا نذورات وحاجت خواستن به ويژه در شنبه شبها سراغ چاه مرتضی علی مي ايند. اثار شمع روشن كردن و گره زدن پارچه ها حاجت خواهي در همه جاي اين بنا ديده مي شود . بر شاخه هاي درخت هاي پشت بنا نيز پارچه و پلاستيك هاي زيادي گرده زده شده است . كه هر كدام نشان حاجتي است . چيز جالب ديگري كه در بناي چاه مرتاض علی ديدم ديوان حافظ فالنامه دار كوچكي بود كه در يكي از نورگيرها بود . و اي كاش كه اين كتاب فقط ديوان حافظ بود و فالنامه نداشت و ما ياد مي گرفتيم شعر حافظ را فقط براي زيباييش بخوانيم و بدون فالش .

برايم بسيار جالب است كه بدانم كه دراويش و معتكفان در اين دخمه تاريك و نمور چگونه عبادت مي كنند ؟ مطمئنا كتابي نمي خوانند . چون در ان تاريكي نمي توان چيزي را خواند . از شانس من نه معتكفي بود و نه درويشي كه از او بپرسم واقعا در اين جا چه مي كني ؟

چاه مرتاض علي _ شيراز

مطالب مشابه :

چاه مرتاض علي _ شيراز

شیراز گردی - قسمت سی و هشتم: چاه مرتاض علی

شیراز - چاه مرتاض علی

چاه مرتاض علی

جاهای دیدنیی از شیراز که خودمم ندیدم!!!!!!!!!!

آثار ملی تخریب شده در ایران

جاذبه های تاریخی و مذهبی و طبیعی

کوه هفتتنان یا چهل تنان

معرق منبت

زیارتگاهها ،مساجد و دیگر اماکن دیدنی شیراز