فن‌آوری اطلاعات و ت‍أثیر آن در خدمات کتابخانه‌ای ، بودجه

فن‌آوری اطلاعات و ت‍أثیر آن در خدمات کتابخانه‌ای ، بودجه

چکیده :

فن‌آوری اطلاعات مجموعه ابزارها ، ماشینها ، دانش فنی ، روشها و مهارتهای استفاده از آنها در تولید ، داد و ستد ، پردازش ،‌ انباشت ، بازیافت ، جابجایی ، انتقال و مصرف اطلاعات است. محور این فن‌آوری رایانه و شبکه‌ها و ارتباطات راه دور می باشد. فن‌آوری اطلاعات در امور کتابخانه‌ها از جمله خدمات کتابخانه‌ای که شامل - سازماندهی، گردآوری ، امانت ، خدمات مرجع و آگاهی رسانی جاری و … - میشود ، کاربرد دارد و از آن با هدف افزایش سرعت کیفیت ، قابلیتها ، امکان دسترسی و ایجاد یکپارچگی در اطلاعات ، کاهش نیروی انسانی غیر حرفه‌ای و ایجاد ارزش افزوده استفاده می شود. در واقع فن‌آوری اطلاعات با تغییراتی که در این روندها ایجاد نموده ، نقش کتابداران و شکلهای مختلف خدمات کتابخانه‌ها را از بافت سنتی خود خارج نموده است .نقش کتابداران به واسطه ارائه خدمات جدید صورت متفاوتی به خود گرفته است در این راستا عامل نیروی انسانی برای موقعیت در ارائه خدمات فن آوری - مدار بسیار حیاتی است و کتابخانه درگیر این چالش اند که چگونه در کنار ارائه خدمات سنتی خود، خدمات جدید را توسعه و بهبود بخشند بدون آنکه بر تعداد کارکنان خود بیافزاید.

کاربرد فن‌آوری اطلاعات در همه کتابخانه‌ها _ به هر شکل و اندازه _ اساساً به سه عامل سخت افزار ، نرم افزار و نیروی انسانی بستگی دارد و مفهوم این جمله این است که در برگیرنده انواع ابزارهای ارتباطی از قبیل رایانه ،‌ ماهواره ، تلفن ، تلکس ، نمابر و پدیدۀ عصر حاضر که بزرگراههای اطلاعاتی نیز مطرح می شود.

در این تحقیق سعی بر آن است که تعاریفی از فن‌آوری ،خدمات کتابخانه ، فن‌آوری‌ اطلاعات ، تاریخچه کاربرد فن‌آوری در کتابخانه‌ها، عوامل زیر ساختی فن‌آوری اطلاعات ، مؤلفه‌های فن‌آوری اطلاعات ، مزایا و محدودیتهای فن‌آوری اطلاعات ، تأثیرات فن‌آوری اطلاعات بر کتابخانه‌ها و… بیان شود.

کلید واژه‌ها: فن‌آوری _ فن‌آوری اطلاعات _ کتابخانه‌ها _ خدمات کتابخانه _ نیروی انسانی

نوشته : محمد کریم بیات

مقدمه

عصری که در آن زندگی می‌کنیم عصر دانش و اطلاعات است. به گفته برخی محققین اطلاعات عنصر چهارم حیات می‌باشد. اطلاعات یکی از عوامل اصلی و زیر بنایی توسعه اجتماعی- اقتصادی در هر کشور بوده و اهمیت آن در روند رشد کشورها بر کسی پوشیده نیست در چنین عصری دانشگاهها و مراکز تحقیق سردمدار پیشرفت و توسعه تحقیقات و تولید دانش می‌باشند که کتابخانه‌ها در این مورد نقش بسزایی را ایفا می‌نمایند. کتابخانه‌ها همواره به عنوان ارائه کنندگان اطلاعات مطرح بوده‌اند.

یکی از ابزارهای تحقیق کتابخانه‌ها می‌باشند. هیچ مرکز مطالعاتی یا تحقیقاتی بدون داشتن کتابخانه کارا و مفید نمی‌تواند به رسالت خود دست یابد. کتابخانه در ساختار مراکز تحقیقاتی عاملی بسیار مهم به شمار می‌آید. امروزه مراکز تحقیقاتی با امکانات و تسهیلات بسیار زیاد، مراجعان متعدد و متنوع به سازمانهای بزرگ و پیچیده تبدیل شده‌اند و در صدد هستند تا از این منابع مادی و معنوی در جهت خدمت به جوامع حداکثر استفاده را بکنند و یکی از وسایلی که این مراکز را در رسیدن به این هدف یاری می‌کند کتابخانه است.

سرعت تغییرات و تحولات در شئون مختلف به گونه‌ای است که کتابخانه‌ها برای تضمین بقای خود مجبورند در عرصه‌های مختلف مأموریتی خویش به سرعت از زمینه‌های بروز تغییر آگاه شده و متناسب با تغییراتی که روی خواهد داد تغییرات لازم را در خود ایجاد کنند. کتابخانه‌های موفق در این عصر کتابخانه‌هایی هستند که یک گام از تحولات محیط جلوتر باشند، یعنی در طرحها و تحقیقات صورت گرفته در این کتابخانه‌ها همواره آینده در مد نظر است و طرحها و برنامه‌های عرضه شده روشنگر ساختار سازمانی هستند و راه آینده را به آنها نشان می‌دهد و این نیز از سرعت بالای تحولات نشأت می‌گیرد، چرا که سیر در حال موجب می‌شود که کتابخانه‌ها از سرعت روند تحولات جامانده و به تدریج از عرضه رقابت و فعالیت حذف شوند.

کتابخانه‌ها در این دوران برای رسیدن به چنین حالتی که حداقل همگام محیط باشند باید شرایط و مقدماتی را در خود مهیا سازند.

تعریف فن‌آوری

فن آوری ترجمه تکنولوژی است و تکنولوژی واژه‌ای یونانی است که از دو جزء «تکنو» به معنی هنر فن و «لوژیا» به معنی شناخت ساخته شده است.

فن آوری را مجموعه‌ای از تلفیق دانش و مهارتهای فنی برای تولید کالا و ارائه خدمات مورد نیاز به جامعه از راه ترکیب عواملی چون ماشین آلات، نیروی انسانی، پول، زمین و...تعریف می‌کنند.

فن آوری نه علم محض است و نه فن مطلق، فن آوری کاربرد علم در حوزة فنون و مهارتهای کاربردی است، علم در برگیرنده دانشهای مربوط به چرا ها ست و فن آوری پاسخ به سؤالات مربوط به چگونگی روشها و مهارتهای مربوط به کاربرد علم در قالب فنون و تکنیکها را ارائه می‌دهد.

فن‌آوری در واقع واسطی بین علم و هنر یعنی فن و ترکیبی است از دانش و فن کاربردی آن. فن‌آوری در صنعت را می‌توان به عنوان دانش طراحی، ساخت و کاربرد مواد و تجهیزات مورد نیاز و ارائه خدمات دانست، در این صورت فن‌آوری دانشی است که در مغز انسانها، اسناد علمی، دستگاهها و تجهیزات نهفته است. این دانش نتیجه سالها بررسی، تحقیق، مطالعه و آموزش مجموعه‌ای از انسانها در رشته‌های گوناگون است.

فن‌آوری عبارتست از به کار بردن شاخه‌های مختلف علم برای حل مشکلات علمی که بدلیل تنوع شرایط آب و هوایی و جغرافیایی و دیگر عوامل حاکم بر زندگی، ممکن است از ناحیه‌ای به ناحیه دیگر تغییر کند پس فن‌آوری مجموعه‌ای است از روشها و تجربیات و علوم علمی که انسانها برای تسلط بر محیط و حل مشکلات مربوط به رابطه خود با محیط به کار می‌برند.

در تئوری سیستمها فن آوری به معنی فرایندهای فنی است که داده را به ستاده تبدیل می‌کند. به عبارت دیگر فن‌آوری ابزار، روش و عملیاتی است که برای تبدیل مواد اولیه به محصول (داده به ستاده) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جامعه‌ای از نظر فن آوری و اقتصادی پیشرفت می‌کند که رسانه‌های فرهنگی آن جامعه دارای قابلیت انتقال فرهنگ فن‌آوری آن به بطن نخبگان آن جامعه باشند.

تعریف فن‌آوری اطلاعات

فن‌آوری اطلاعات واژه‌ای است که در برگیرنده دو موضوع محاسبات و ارتباطات می‌باشد. تعابیر مختلفی از این واژه ارائه شده است.‌ در یکی از تعابیر، به پردازش اطلاعات اداری محدود شده است و در تعبیری دیگر به کاربرد رایانه در امور تولیدی مانند استفاده از آدم واره‌ها و کنترلهای از راه دور اشاره دارد. اصطلاح فن‌آوری اطلاعات برای توصیف فن‌آوریهایی بکار می‌رود که ما را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری می‌کنند. این اصطلاح، فن‌آوریهای نوین مانند رایانه، انتقال از طریق فاکس، میکروگرافها، ارتباطات از راه دور، همچنین فن‌آوری‌های قدیمی‌تر بایگانی اسناد، ماشینهای محاسباتی مکانیکی، چاپ و حکاکی را در بر می‌گیرد.

می‌توان گفت فن‌آوری اطلاعات در تعریف محدودش، به جنبه‌های مرتبط با فن‌آوری یک سیستم اطلاعاتی استناد دارد و شامل سخت افزار، بانک اطلاعاتی، شبکه‌های نرم افزار، و دیگر ابزارها می‌باشد. در این تعریف فن‌آوری اطلاعات می‌تواند به عنوان یک زیر سیستم، سیستم اطلاعاتی در نظر گرفته شود.

اصطلاح فن‌آوری اطلاعات شامل کامپیوتر و تکنولوژیهای ارتباطات و همچنین نرم افزار است. پیشرفتهای اخیر در فن‌آوری دامنه این اصطلاح را در بخش عرضه (سخت افزار و نرم افزار کامپیوتر، تجهیزات ارتباطات راه دور و صنایع میکرو الکترونیک) و در بخش تقاضا (کاربردهای فن‌آوری اطلاعات در همه بخشهای اقتصادی، از جمله تولید انعطاف پذیر، سیستمهای داد و ستد مالی، سیستمهای اطلاعاتی، پایانه‌های حمل و نقل، مهندسی خدمات، معماری و آرشیتکت، چاپ و نشر الکترونیکی و سیستمهای اطلاعاتی مدیریت MIS) بسیار گسترده کرده است.

فن‌آوری اطلاعات را می‌توان نقطه همگرایی الکترونیک، پردازش داده‌ها و ارتباطات دوربرد دانست. این همگرایی، دو جنبه دارد. یکی از میان رفتن فاصله‌ها و در نتیجه قرار گرفتن کامپیوتر‌های سابقاً منزوی از هم در یک شبکه گسترده جهانی و دیگری کامپیوتری شدن سیستمها و ارتباطات راه دور که موجب ایجاد ظرفیتهای جدید برای انتقال صدا و تصویر می‌شود. این همگرایی دو وجهی، ابزارهای جدید برای گرد آوری، ذخیره سازی، پردازش، سازماندهی، انتقال و نمایش اطلاعات در اختیار انسان قرار می‌دهد.

فن‌آوری اطلاعات به فن‌آوریهایی اطلاق می‌شود که امکانات لازم را برای جمع آوری، انباشت، پردازش، توزیع اطلاعات فراهم می‌کند، محور این فن‌آوری رایانه و ارتباطات از راه دور است. رایانه اساساً کار پردازش و انباشت اطلاعات را انجام می‌دهد و ارتباط راه دور امکان پخش و توزیع این اطلاعات را در سطحی وسیع فراهم می‌سازد، برخی صاحبنظران عناصر زیر ساخت فن‌آوری اطلاعات را در بر گیرنده آموزش اطلاع رسانی، سخت افزار و نرم افزار رایانه، و ارتباط راه دور بر شمرده‌اند. فن‌آوری اطلاعات به یک زیر ساخت مناسب نیاز دارد که از تمام جنبه‌ها از جمله جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی متوازن باشد.

امروزه اطلاع رسانی به عنوان مجموعه‌ای از روشها و ابزارهایی که ذخیره سازی، سازماندهی، پردازش و بازیابی اطلاعات را ممکن می‌سازد، در ابعاد گوناگون کاربرد دارد و به منزله یک سرمایه ملی در آمده است و در حکم پیشتوانه‌ای برای نیل به اهداف توسعه که نهایتاً پیشرفتهای صنعتی. فرهنگی و اقتصادی را دنبال خواهد داشت، محسوب می‌گردد و نهایتاً در عصر حاضر، حاکمیت ملی در قالب حاکمیت اطلاعات معنی و مفهوم می‌یابد و نه حاکمیت جغرافیایی.

در حال حاضر با استفاده از فن‌آوری اطلاعات می‌توان در کوتاهترین زمان ممکن با اقصی نقاط جهان تماس گرفته و به تبادل اطلاعات پرداخت. شبکه‌های اطلاع رسانی رایانه‌ای ابزاری است بسیار کارآمد که مدیران را می‌تواند در امر توزیع، جستجو و دریافت اطلاعات یاری رساند. فن‌آوری نوین زمینه‌ای را فراهم ساخته است که هر فردی در هر گوشه‌ای از دنیا تمام اطلاعات موجود را بدون توجه به موقعیت جغرافیایی روی رایانه شخصی خود داشته باشد. این امر به ظاهر کم اهمیت تمرکز قدرت را در هم شکسته است و در برخی موارد به انتقال قدرت منجر شده که برخی شرکتها به علت عدم درک این تحول از گردونه رقابت در عرصه داخلی و بین‌المللی حذف شده‌اند.

فن‌آوری اطلاعات توانمندیهای مختلفی را فراهم ساخته‌اند که عمده‌ترین آنها عبارتند از رایانه، پست الکترونیکی، کنفرانس از راه دور، انجمن‌ها و گروه‌های رایانه‌ای، بانک نرم‌افزار ، بانکهای اطلاعاتی ، پایگاههای اطلاعاتی ، برنامه های کتابخانه ای و … .

می‌توان گفت عوامل زیر ساخت متفاوتی نظیر عوامل فنی، مدیریتی، کارکنان، افتصادی، فرهنگی – اجتماعی و دولتی قطعاً بهره‌گیری فن‌آوری اطلاعات در کتابخانه‌ها را تحت تأثیر قرار خواهند داد. این عوامل را می‌توان به عنوان «عوامل زیر ساختی فن‌آوری اطلاعات» به صورت زیر دسته بندی کرد:

عوامل زیر ساختی فن‌آوری اطلاعات

1- عوامل فنی: سخت افزار و نرم افزار رایانه، ارتباط از راه دور، استانداردها، اشتراک رایانه‌ای، تأمین انرژی (برق).

2- عوامل مدیریتی: روند اجرایی، حمایت مدیران رده بالا، صلاحیت ثبات در مدیریت، همکاری.

3- عوامل کارکنان: کارکنان متخصص، استخدام کارکنان، نگرش کتابداران به فن‌آوری اطلاعات، آموزش ضمن خدمت.

4- عوامل اقتصادی: منابع مالی، هزینه فن‌آوری اطلاعات، مبادله ارز.

5- عوامل اجتماعی – فرهنگی: نظام آموزشی، کاربران (نگرش فرهنگی جامعه)، زبان انجمنهای تخصصی، صنایع داخلی اطلاع رسانی.

6- عوامل دولتی: سیاست ملی اطلاع رسانی، قوانین و مقررات، سازمان ملی اطلاع رسانی.

یاد آور می‌شود که این مقولات بطور دقیق از یکدیگر منفک نیستند و تداخل زیادی میان عوامل وجود دارد. ریشه این متغیرها را در برخی موارد درون جامعه و در برخی موارد در درون کتابخانه باید مورد مطالعه قرار داد.

میزان موفقیت بهره‌گیری از فن‌آوری‌های نوین اطلاعات نیز به میزان توافق این متغیرهای به هم مرتبط بستگی دارد. هر کدام از این عوامل ششگانه‌، مشخصات خاص خود را دارند، ولی اساساً حلقه‌های یک زنجیر هستند و بستر را برای طراحی، نگاهداری و بهره‌گیری موفقیت آمیز فن‌آوری اطلاعات، هموار می‌کنند. لذا هنگام بهره‌گیری از فن‌آوری اطلاعات باید همه این عوامل مورد نظر باشند.

مؤلفه‌های فن‌آوری اطلاعات

فن آوری اطلاعات به تولید، ذخیره، اصلاح، بازیابی و انتقال سریع اطلاعات به کمک رایانه و دیگر وسایل الکترونیکی اشاره دارد. سه مؤلفه ضروری برای فن آوری اطلاعات عبارت است از: سخت افزار، نرم افزار و بانک اطلاعات:

سخت افزار: سخت افزار اصطلاحی است که در مورد اجزای فیزیکی یک سیستم رایانه‌ای به کار می‌رود. از دیدگاه کلی یک دستگاه رایانه شامل سه بخش اصلی واحد پردازنده مرکزی (Central Processing Unit (CPU)) وسایل ورودی ـ خروجی (Input – Outpout Device) و حافظه‌ اصلی (Main Memory) است. واحد پردازنده مرکزی را می‌توان مغز رایانه نامید، زیرا هم تمام محاسبات و عملیات را انجام می‌دهد و هم کنترل قسمتهای مختلف دیگر برعهده آن است. وسایل ورودی و هر وسیله که بتواند اطلاعات یا علائمی را به واحد پردازنده مرکزی ارسال یا مستقیماً به داخل حافظه منتقل کند همچنین هر وسیله‌ای که بتواند اطلاعات یا علائمی که واحد پردازنده مرکزی تولید کرده یا داخل حافظه ذخیره شده است، به گونه‌ای دریافت کند یا به نمایش در آورده وسیله خروجی گویند. از جمله وسایل خروجی و ورودی می‌توان به کارت خوان، چشم الکترونیکی، صفحه انگشتی حساس، صفحه کلید، چاپگر و ….اشاره کرد. حافظه اصلی در واقع انباره رایانه است. درکنار حافظه اصلی رایانه‌ها از حافظه کمکی که معمولترین آنها دیسکت رایانه‌ای است، نیز استفاده می‌نمایند.

نرم افزار: سخت افزار یا مجموعه اجزای فیزیکی به تنهایی قادر به انجام دادن هیچ عملی نیستند و لازم است با اجرای فرمانهایی این مجموعه فعال شود و دستورهای کاربر را اجرا کند. دو گروه نرم افزار کاملاً مشخص وجود دارد. نرم افزار سیستم و نرم افزار کاربردی، نرم افزار سیستم عملیات رایانه را هماهنگ می‌سازد و نرم افزار کاربردی برای حل مسائل خاص تجاری طراحی می‌شود.

بانک اطلاعاتی: به مجموعه‌ای از کلیه داده‌های مورد استفاده در یک برنامه کاربردی (خواه یک فایل یا چند فایل) بانک اطلاعاتی اطلاق می‌شود. پایگاه اطلاعاتی یا بانک اطلاعاتی مجموعه‌ای از فایلهای موبوط به هم است. منظور از مربوط به هم این است که تغییر یک فایل از پایگاه اطلاعاتی ممکن است باعث یک سلسله تغییر در دیگر فایلهای این پایگاه شود. مزیت یک پایگاه اطلاعاتی ایجاد مجموعه‌ای از اطلاعات همسان مربوط به یک سازمان و حذف افزونگی اطلاعات و عدم یکدستی است.

مزایا و محدودیتهای فن‌آوری اطلاعات

فن‌آوری اطلاعات با توجه به قابلیتهای چشمگیری که برخوردار است مزایای زیادی را برای سازمانهایی خواهد داشت که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

- فن‌آوری اطلاعات دارای توانایی ذخیره سازی، پردازش و انتقال اطلاعات است و موجب افزایش توانائی افراد یا سازمان برای ارتباطات آسانتر، دقیقتر و کم هزینه‌تر می‌شود.

- با بکارگیری فن آوری اطلاعات، مسئله یابی و فرصت یابی که سنگ زیر بنای تصمیم گیری و برنامه ریزی استراتژیک است، سریعتر و دقیقتر انجام می‌گیرد و کیفیت تصمیمات افزایش و زمان مورد نیاز برای اخذ تصمیم کاهش می‌یابد.

- خطای انسانی در شبکه پردازش اطلاعات سازمانی کاهش می‌یابد.

- از مشخصه‌های فن آوری جدید بر قراری ارتباط سریع بین کارکنان است، این ارتباط و انتقال مبنی بر سرعت رشد وسایل ارتباط جمعی الکترونیکی است که تا چند سال قبل ناشناخته بود.

- فن‌آوری اطلاعات موجب افزایش خلاقیت و کارآیی کارکنان می‌گردد و با خلق راههای جدیدی جهت ارتباطات داخلی‌، کارکنان را در اطلاعات که مبنای قدرت سازمانهاست، سهیم می‌نمایند.

- با تسلط فن‌آوری اطلاعات بر فضای اداری، فضای دفتر بیشتر مفهومی انتزاعی خواهد بود و هر کجا که انسان تلفنی و یا پایانه‌ای در اختیار داشته باشد، همانجا دفتر اوست.

- فن‌آوری اطلاعات امکان انتشار اطلاعات را در سطحی وسیع اما با هزینه‌ای کم امکان پذیر می‌گردد و امکان انتخاب اطلاعات مفید و مورد نظر را می‌دهد.

- فن‌آوری اطلاعات مشاغل را غنی‌تر می‌سازد و به آنها معنی می‌دهد.

- فن‌آوری اطلاعات ارتباطات هماهنگ را تسهیل می‌نماید.

- ارتباطات با توسعه در ارتباط می‌باشد و می‌تواند منجر به توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شود. نقش بالقوه ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات در توسعه اجتماعی در دو سطح مشاهده می‌شود: فرد و گروه.

- فن‌آوری اطلاعات و توسعه اقتصادی، اگر هدف این باشد که محرومان به تساوی بیشتری نایل شوند فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند به طرق مختلف این جریان را حمایت کند. همچنین فن‌آوری اطلاعات بکارگیری نظام اداری آزاد منشانه، غیر متمرکز همراه با مشارکت عموم مردم را تشویق و یاری می‌کند.

- توسعه سیاسی و فن‌آوری اطلاعات: توسعه سیاسی دارای سه خصوصیت است. اول اینکه همراه با تضمین منابع سنتی قدرت، موجب افزایش تمرکز قدرت در جامعه می‌شود دوم اینکه به تدریج که حکومتها پیش می‌روند سازمانها خصوصیات مختلفی به خود می‌گیرند. نهایتاً توسعه سیاسی با مشارکت روز افزون در سیاست، تحرک توده مردم و شناخت بیشتر افراد و گروهها و ملت بصورت یکپارچه نیازمند است. وسایل ارتباط جمعی بالقوه می‌توانند به حمایت و تشویق مردم به مشارکت بپردازند. روشن است که فن‌آوری اطلاعات بالقوه می‌تواند به توسعه سیاسی کمک کند.

- فن‌آوری اطلاعات یکی از عوامل عمده برتری رقابتی برای مؤسسات و سازمانها می‌باشند و از استراتژیهای مؤسسه حمایت می‌نمایند.

- فن‌آوری اطلاعات توانمند سازی کارکنان را تسهیل می‌نماید.

محدودیتهای فن‌آوری اطلاعات

از جمله محدودیتها و مشکلات در زمینه فن‌آوری اطلاعات می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

- سرعت پیشرفت فن‌آوری اطلاعات، این سرعت گاهی به حدی است که از ظرفیت انسان در شناخت کاربردها و هدایت آن به سوی نتایج موردنظر پیشی می‌گیرد.

- فن‌آوری اطلاعات ممکن است حریم زندگی خصوصی افراد را از بین ببرد.

- فن‌آوری اطلاعات از طریق تمرکز اطلاعات می‌تواند تمرکز قدرت را موجب گردد. نباید اجازه داد این قدرت در دست اقلیتی کوچک قرار گیرد.

- در جامعه تحت سلطه فن‌آوری اطلاعات امکان سوء استفاده از هر زمانی در تاریخ بیشتر است.

- افزایش شکاف میان اغنیا و فقرا ونیز فاصله میان جوانان و بزرگسالان به عنوان یکی دیگر از مشکلات فن‌آوری اطلاعات مطرح می‌گردد. و دلیل این مشکل حداقل سطح تمکن مالی جهت استفاده از این امکانات است و دیگری توانایی بشر برای تسلط بر آن است.

- هزینه‌های انتقال فن‌آوری و مربوط بودن فن‌آوری انتقال یافته نیز از مشکلات مهم است.

- فن‌آوری اطلاعات سرمایه بر است و کشورهایی مثل آمریکا، آلمان، فرانسه، ایتالیا، هلند و ژاپن تجهیزات تخصصی سطح بالا را دارند و علاوه بر این فن‌آوری اطلاعات به نیروی انسانی مطلع در آن زمینه نیاز دارد.

خدمات کتابخانه

پویایی هر سازمان از جمله کتابخانه ها ، مستلزم ارائه خدمات مناسب ، مداوم و روزآمد است بطور معمول ، هدایت هر کتابخانه نزد کاربران واقعی با ارائه خدمات آن نه با ابعاد مجموعه یا نیروی انسانی شناخته می شود. تمام کارکردهای کتابخانه ها ( یعنی گزینش و فراهم آوری ، سازماندهی ، و در دسترس گذاردن منابع ) باری ارائه خدمات به جامعه کتابخانه است .

انواع خدمات کتابخانه

الف) خدمات فنی :

کارهایی است که برای ساخت و سازماندهی مجموعه کتابخانه شامل کتابها ،‌ اسناد و مدارک ، نشریات ادواری و سایر مواد خواندنی اعم از چاپی و غیرچاپی ، دیداری و شنیداری و همچنین حفظ و مراقبت از آنها صورت می گیرد. خدمات فنی موجب می شود مجموعه خواندنی کتابخانه بر اساس روش اصولی حفظ و نگهداری شود تا به شکل مناسبی مورد بازیابی و دستیابی سریع و آسان اعضاء و مراجعان آن قرار گیرد برخی از بخشهای این گونه خدمات عبارتند از:

فراهم‌آوری: گزینش و گردآوری مجموعه خواندنی مناسب از کارهای مهم و عمده این بخش کتابخانه به شمار می رود. کتابها و نشریاتی که انتخاب می شوند ، همچون مصالح یک ساختمان باید قابلیت استفاده و بهره وری شایسته را دارا باشند تا استحکام بنا را به بار آورند. کتابخانه‌ها هر قدر منظم باشند و از بهترین روشهای رده بندی و بهترین کتابداران نیز بر خوردار گردند ولی مسلما" بدون داشتن کتابها و مواد خواندنی مفید و مطلوب نمی توانند در قالب یک کتابخانه خوب خدمات لازم را ارائه دهند.

سازماندهی: (فهرستنویسی ، رده بندی ، برگه آرایی ، آماده سازی)

فهرستنویسی روشی مبتنی بر اصول سرعت ، صحت و سهولت که مجموعه کتابخانه را در بستر نظم و ترتیب قرار می دهد. هدف فهرستنویسی خدمت به مراجعه کننده است ، زیرا شناسنامه ای برای هر یک از مواد خواندنی در کتابخانه تهیه می شود ومتقاضی را به سمت مطلوب خود هدایت می کند ، در واقع از این روش که تجزیه و تحلیل کتاب به ساده ترین و کوتاهترین حد ممکن را موجب می گردد، کلید ارتباط بین کتابدار و مراجعه کننده ساخته و پرداخته می شود.

رده بندی یک روشی است که موجب چیدن منظم کتابها در قفسه برحسب موضوع می شود رایجترین روشها ، نظام رده بندی دهدهی دیویی با نشانه اصلی عدد و نظام رده بندی کتابخانه کنگره با نشانه ترکیبی حروف لاتین و عدد است که براساس یکی از آنها کتابهای هم موضوع در قفسه کتابخانه کنار هم قرار می گیرند.

آماده سازی از کارهای بعد از فهرستنویسی و رده بندی است و قبل از استقرار کتاب در قفسه انجام می گیرد و عبارت است از ثبت و مهر کردن کتاب ، تهیه برگه گردش کتاب ، چسباندن جیب ، تهیه برگه های خواننده و سر رسید ، برچسب زنی و...

ب) خدمات عمومی

خدماتی که در رابطه مستقیم با مراجعان قرار دارد و همچنین فعالیتهایی که کتابخانه مستقیما" برای جلب مراجعان و علاقمند کردن مردم به کتاب و کتاب خوانی انجام می دهد ، خدمات عمومی نام دارد که متداولترین خدمات عمومی عبارتند از:

امانت شاملتحویل انواع منابع مجاز به متقاضی و دریافت آن پس از اتمام موعد امانت.

خدمات مرجع شامل پاسخگویی و یاری دادن به مراجعه کنندگان در بازیابی منابع و استفاده از اطلاعات موجود در آنها ، راهنمایی پژوهشگران در انتخاب شیوه درست مناسب جستجو در ارستای هدفهای پژوهش و همچنین ارائه خدمات ارجاعی به معنای شناسایی و معرفی مراکز دیگر در جهت تکمیل اطلاعات مراجعه کننده .

اطلاع رسانی به منظور تهیه و تولید منابع اطلاعاتی و نیز اشاعه اطلاعات و ارائه آن به متقاضیان ، که شامل خدمات زیر است: - آگاهی رسانی جاری و اشاعه گزینشی اطلاعات - جستجوی گذشته نگر و جستجوی متون - تهیه کتابشناسی ، تهیه نمایه نامه ها و چکیده نامه ها و ...

از جمله خدمات عمومی دیگر می توان به بخشهای زیر اشاره نمود: نشریات ادواری ، نسخه برداری و تکثیر ، ایجاد پایگاهها و بانکهای اطلاعاتی

فن‌آوری اطلاعات و خدمات کتابخانه‌ها

تنها عامل ثابت در دنیای امروز تغییر است. تغییرات عمده چند دهه اخیر شامل ظهور فن‌آوری اطلاعات، جهانی شدن تولید و پیدایش شاهراههای اطلاعاتی است. این تغییرات را به درستی انفلاب صنعتی دوم نامیده‌اند. در حالی که انقلاب صنعتی اول در اواخر قرن 18 به وسیله قدرت بخار بوجود آمده انقلاب صنعتی دوم دردهه 1970 و بر اساس قدرت فن‌آوری اطلاعات آغاز گردید. اگر چه در ابتدا ابزار فن‌آوری صرفاً برای اتوماتیک کردن فرایندهای دفتری بکار می‌رفتند اما به سرعت این تفکر شکل گرفت که این ابزار یک ابزار اطلاعاتی – ارتباطی ارزشمند هستند که می‌تواند به میزان زیادی بهره‌وری را افزایش دهد.

امروزه پیدایش گونه‌های مختلفی از فن‌آوری اطلاعات از جمله رایانه ، پست الکترونیکی، ویدئو کنفرانس، اینترنت و.... منجر به ایجاد تغییرات شگرفی در محیط کار گردیده و بر این اساس مدیران نیازمند انجام تعدیلات متنوع و گسترده‌ای در کتابخانه ها هستند، اگر می‌خواهند در قرن 21 رقابتی باقی بمانند.

فن‌آوری اطلاعات موجب شده است که در مراحل تبدیل و تبدیل اطلاعات از شکلی به شکل دیگر تحولی رخ دهد و اطلاعات تبلور یافته در اختیار مصرف کنندگان آن قرار گیرد. در واقع فن‌آوری اطلاعات با تغییراتی که در روند ذخیره ، بازیابی و مدیریت اطلاعات ایجاد کرده است نقش کتابداران و شکلهای مختلف خدمات کتابخانه‌ها را نیز تغییر داده و آنها را از بافت سنتی خود خارج نموده است . کاربرد فن‌آوری اطلاعات در همه کتابخانه ها – به هر شکل و اندازه – اساساً به سه عامل سخت افزار ، نرم افزار و نیروی انسانی بستگی دارد و مفهوم این جمله در بر گیرنده انواع ابزارهای ارتباطی از قبیل رایانه ، ماهواره ، رادیو، تلویزیون ، لوحهای فشرده ، تلفن ، تلکس ، نمابر و... است تا عصر حاضر که بزرگراههای اطلاعاتی نیز مطرح می شود. فن‌آوری اطلاعات که به طور کلی شامل مجموعه ابزارها، ماشینها ، دانش و مهارت استفاده از آنها در تولید ، انتقال و جابجایی ، پردازش و مصرف اطلاعات می شود، در بهسازی خدمات کتابخانه ها و تسریع در ارائه آن تاثیر چشمگیری داشته است ، مهمترین نشانه های آن را می توان فراهم آوری اطلاعات با هزینه کمتر و امکانات بیشتر افزایش قابلیت استفاده از منابع کتابخانه‌ها ، آسان سازی دستیابی به اطلاعات دانست. مانند لوحهای فشرده که با استفاده از اشعه لیزر انبوهی از اطلاعات را در آن جای می دهند.

نکته قابل توجه این است که نقش فن‌آوری اطلاعات در چگونگی ارایه خدمات علاوه بر عوامل ذکر شده ، منوط به وضعیت کتابخانه‌ها و شرایط اقتصادی – اجتماعی جامعه مربوطه می باشد. در کشورهای کم رشد و در حال رشد ، علی رغم گفتارهای مختلف و حتی تبلیغات گوناگون مانند بر پایی نمایشگاهها از دستاوردهای فن‌آوری اطلاعات در همه زمینه های علمی و فنی از جمله کتابداری و اطلاع رسانی ، درک ضرورت و اهمیت این مقوله هنوز به باور سیاستگذاران و برنامه ریزان آن در نیامده است و از این پدیده همواره در قالب یک حرکت ثانوی یاد می شود برای مثال ، نمایه مقالات نشریات ادواری یک از ابزارهای مهم تحقیق و مطالعات کارشناسی به شمار می رود که اخیراً در برخی کشورها نیز تا حدی شناخته شده است. فن‌آوری اطلاعات موجب سازماندهی بهتر و بهبود مراحل تهیه، ذخیره و بازیابی آنها می شود و اشاعه این گونه اطلاعات از وظایف خدمات عمومی هر کتابخانه از جمله کتابخانه‌های تخصصی است ولی متاسفانه این مقوله برای نشریات ادواری تخصصی وابسته به سازمانهای دولتی کشور ما به لحاظ عدم شناخت و نبود آگاهی به اهمیت و ضرورت این شکل از خدمات ، همچنان در ردیف کارهای غیر ضروری و نمایشی قرار داده می شود و در هیچ یک از برنامه ریزیهای تحقیقاتی سالانه آن سازمان جای نمی گیرد.

بطور کلی فن‌آوری اطلاعات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی با توجه به زمینه های اجتماعی و فرهنگی یک جامعه موجب بهبود کیفیت خدمات این گونه سازمانها و نهادها و به افزایش میزان کارایی آنها نیز کمک می کند. ارائه خدمات انواع کتابخانه ها با ورود فن‌آوری اطلاعات به این حوزه و با کاربرد صحیح آن از مزایای تنوع رشد، قانونمندی ، برنامه ریری و مهمتر از همه مشارکت و همیاری برخوردار شده است چنانچه آزادی جهت جستجوی اطلاعات و دستیابی به آن ، مشارکت گروههای مختلف اجتماعی در ساخت وساز این فعالیت صرفه جویی در وقت ، انرزی و هزینه برای بر قراری ارتباط از جمله مصادیق این پدیده در حیات پویای اطلاعات جوامع و اجتماعات به شمار می رود.

نکته مهم این است که فن‌آوری اطلاعات هدف نیست بلکه وسیله ای است برای رسیدن به هدف ، هر چند که نوآوری و خلاقیت را بر می انگیزد و در بهبود کیفیت و حتی کمیت خدمات کتابخانه ها تاثیر دارد اما مهمتر از آن ، انسان کارگزار و کاربر است که نباید در معرض هجوم این پدیده قرار گیرد و به جای بهساری از بیماری انزوا و خود انفعالی برخوردار شود . ارائه خدمات در کتابخانه‌ها ، در عصر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بر این اندیشه برنامه ریزی و ارائه می شود که حریم حرمت انسانی همیشه حفظ شود و با استفاده اصولی از این ابزار مفید همراه با آموزش صحیح ، جریان ارتباط میان کتابخانه و جامعه را خوش آهنگ تر و ثمر بخش تر می کند. و در نهایت باید یادآور شد که فن‌آوری اطلاعات هم می تواند جایگزین مهارت و کوشش افراد شود و هم مهارت آنها را تکمیل نموده و افزایش دهد که هردو حالت برکیفیت ارائه خدمات کتابخانه ها تاثیر گذار است. مسلماً کاربرد صحیح فن‌آوری اطلاعات در ارائه خدمات به معنای سازگار کردن آن با برنامه های پژوهشی و اطلاع رسانی جامعه است که دائماً در حال توسعه و گسترش می باشد و به خط مشی صحیحی بستگی دارد که آگاهانه تهیه و تدوین شده باشد تا ضمن قوام بخشیدن به فعالیتهای جاری ، آینده نیز ترسیم گردد. بهره گیری کتابخانه ها از فن‌آوری اطلاعات موجب شده است که ارائه خدمات آنها در یک محدوده معین عرضه نگردد، در واقع با کاربران انواع ابزارهای نوین در ایجاد تسهیلات و سرعت بخشیدن به فعالیتهای جاری کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی مرزها شکسته شده و چرخه اطلاعات از دایره زمینی خود خارج گردیده و در آسمان بی انتهای علوم و فنون نیز تداوم یافته است . مانند شبکه های اطلاع رسانی پایگاههای اطلاع رسانی که از مهمترین ابزار دستیابی اطلاعات هستند و نقش تازه ای را در کتابخانه ها مطرح کرده اند. کتابداران با بهره گیری از آموزشهای لازم در خصوص کاربری فناوری پیشرفته اطلاعات ، می توانند اعضاء و مراجعان کتابخانه را هدایت و راهبری کنند و جامعه نا آشنا به فعالیتهای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی را نیز جذب نمایند.

فن‌آوری اطلاعاتو بودجه

بودجه عبارت است از تنظیم محاسبات مجموع پیش بینیها و ایجاد توازن دریافتها و هزینه های یک کتابخانه در یک زمان محدود و مشخص . برآورد بودجه در کتابخانه نه تنها از اساسی ترین امور مدیریت است بلکه اصولی ترین وسیله نظارت بر خدمات کتابخانه نیز محسوب می شود رفع نیازها و دستیابی به هدفها در چهارچوب با نتظیم دقیق بودجه امکان پذیر است و در حقیقت پایه و اساس سازمان کتابخانه به نیروی مالی آن بستگی دارد.برنامه ریزی و بودجه بندی همراه یکدیگرند و هر دو نیز در پیشرفت کتابخانه نقش دارند ، بودجه بندی توزیع دروندادها را هدایت می کند و برنامه ریزی برونداد موردنظر راتوسعه می دهد. جذب و تامین کارکنان واجد شرایط برای اداره امور، تدارک و تهیه منابع علمی کتابخانه چه ازطریق گردآوری آثار چاپی و چه از طریق فراهم کردن خدمات ویژه اطلاع رسانی نظیر بانکها و پایگاههای اطلاعاتی ، همه و همه مستلزم وجود بودجه کافی و مستمر است . به هر حال هر جامعه پیشرفته ای که خواهان رشد فرهنگی باشد ، نیازهای مالی کتابخانه های خود را بیش از حداقل تامین خواهد کرد.به طور کلی بودجه کتابخانه ها بایستی بر حسب سرانه جمعیت ، تعداد مراجعان و نوع خدمات ارائه شده همراه با پیش بینی رشد و توسعه و پیشرفت آینده کتابخانه تعیین شود. البته شایان ذکر است که در سراسر جهان ، برای کتابخانه ها و مراکز اسناد مانند سایر مؤسسات خدماتی ، صنعتی و بازرگانی بودجه ای توسط سازمان مادرتعیین می شود، در ایران نیز اکثر کتابخانه ها اعم از عمومی و تخصصی و غیره ، بودجه خاص و منحصر به فردی نداشته و بودجه کتابخانه ازسوی سازمان یا نهاد مربوطه تامین میشود بدین معنی که معمولا بودجه کتابخانه ها با بودجه معاونت پژوهشی آن سازمان یا نهاد همراه است چون جزوی از این معاونت به حساب می آید به همین دلیل ممکن است در برخی موارد بودجه معاونت پژوهشی قابل ملاحظه باشد اما از این میزان مقدار کافی به کتابخانه اختصاص نیابد که این شاید یکی از دلایلی است که کتابخانه ها همیشه با کمبود منابع و امکانات همراه می باشند .

فن‌آوری اطلاعاتو نیروی انسانی

امروزه جریان سریع تغییرات فن آوری کتابخانه ها را به دنبال خود می کشاند. کتابداران در حالی که خدمات سنتی اطلاع رسانی را ارائه می دهند باید به دنبال توسعه مجموعه ای از مهارتهای جدید بوده و نقش ها و وظایف تازه ای را در خود پرورش دهند که برای پوشش دادن خدمات فن آوری – مدار ضروری است. فن آوری اطلاعات تقریباً تمامی جنبه های کتابخانه ها را تحت تاثیر خود قرار داده است ؛ رسالت کتابداران که همان ارائه خدمات عالی اطلاع رسانی به مراجعان است تغییر نیافته اما فن آوری اطلاعات زمینه های جدیدی به این وظیفه افزوده است . ایفای چنین رسالت افزوده ای بسیار مشکل است به گونه ایکه بسیاری از کتابخانه ها در موقعیت چنین تغییر سریع قرار نگرفته اند.در بیشتر کتابخانه ها تغییر ساختار نیروی انسانی کند بوده و پاسخگوی تغییرات سریع نیست و تامین هزینه های پست های سازمانی جدید معمولاً مشکل است . خدمات فن آوری – مدار جدید بیش از آنکه موجب کاهش نیروی انسانی مورد نیاز جهت توسعه خدمات مؤثر به مراجعان گردد، افزایش می یابد. در چنین موقعیتی است که کتابخانه ها باید ازراهکارهای فردی مناسب با شرایط محلی خود استفاده نمایند . امروزه با روی کار آمدن خدمات جدید ، کتابداران نیز به سمت نقسهای متفاوت در حرکت هستند. سرعت تغییر برای کتابخانه هائی که به ثبات سازمانی و هزینه ها عادت کرده اند نفس گیر است فن آوری تقریباً در حال تغییر دادن تمام مسؤلیتهای کتابخانه می باشد:

کتابداران مسؤل فراهم آوری مواد ، کماکان در حال خریدن کتابها و نشریات به روش سنتی هستند با این وجود باید در گیر بسیاری از مسائل به اصطلاح " دسترسی بدون مالکیت " باشند که مربوط به پایگاههای الکترونیکی ، خدمات دسترسی به مقالات تمام متن و دیگر خدماتی که به صورت مجازی فراهم آوری می شوند.

فهرستنویسان نیز که برای تامین دسترسی به منابع جدید تلاش می ورزند به سمت وظایف نو در حرکتند آنها اینک نه تنها کتابها را بلکه صفحات فشرده ، دیسکهای رایانه ای و اقلام چند رسانه ای را نیز باید فهرست کنند. نظامهای خودکار کتابخانه ها در آینده نزدیک به گونه ای رشد می یابند که فهرستنویسان باید مهارتهای خاصی را در مورد مسائل نظیر پیوند با پایگاههای مختلف اطلاعاتی کسب نمایند. امروزه فهرستنویسان پیشینه هایی ایجاد می کنند که از طرق مختلف دسترسی به یک منبع خاص را فراهم می سازند اما در آینده انتظار پیشینه هایی را خواهند داشت که شامل منابع چاپی موجود ، میکروفرمها و ارتباط مستقیم با نسخه الکترونیکی یک مدرک باشد و این پیشینه ها نه تنها با فهرستگان پیوسته کتابخانه (opac) بلکه با نمایه های مختلف رو به رشد و خدمات الکترونیکی تمام متن در تقابل باشند علاوه بر آن فهرستنویسی منابع اینترنت نیز به نوبه خود وظیفه ای است که بر کتابداران تحمیل شده است .

با گسترش فن آوری اطلاعات ، کتابداران مرجع نیز با چالش مضاعفی روبه رو می شوند. بسیاری از ایشان علاوه بر این که به مراجعان در داخل کتابخانه ارائه خدمات می نمایند ، امروزه بایستی پاسخگوی ارباب رجوع از راه دور هم باشند. سؤالاتی که از طریق پست الکترونیکی و ارتباط با صفحات وب – که اخیراً متداول شده است – نیازمند توجه کتابداران مرجع است. این تعامل مجازی مرجع می تواند پیچیده تر و وقت گیرتر از خدمات سنتی باشد ، پس به همان نسبت که فن آوری اطلاعات پیشرفت می کند ، کتابداران مرجع نیز بیشتر در گیر کار سوادآموزی اطلاعاتی می شوند و این امر مستلزم داشتن مهارتهای لازم در زمینه فن آوری اطلاعات می باشد.

امروزه وب سایت کتابخانه به عنوان وسیله ای استاندارد برای کتابخانه ها تلقی می شود و استفاذه از آن چندین نقش و وظیفه جدید برای کتابداران ایجاد کرده است که در گذشته وجود نداشته است . بسیاری از کتابخانه ها در حال حاضر از وب سایت خود به عنوان پایگاهی منحصر به فرد برای ارائه خدمات الکترونیکی استفاذه می نمایند. اگر چه نگهداری و روزآمدکردن و بعضی از امور از طریق متخصصین امور انجام می شود اما در بسیاری از کتابخانه ها حجم انبوه کار توسعه و نگهداری وب سایت بر دوش کتابداران است .

پیشنهادات و راهکارهایی جهت مقابله با چالشهای ناشی از فن آوری اطلاعات

- به کارگیری کتابداران با تجربه موجود

کتابداران با تجربه عامل مهمی در مدیریت تغییر و گسترش خدمات می باشند . بسیاری از کتابخانه ها قادر نیستند تعداد زیادی نیروی انسانی جدید برای انجام وظایف و خدمات جدید استخدام نمایند ، بنابراین اصولی ترین کار این است که از وجود کتابداران با تجربه قدیمی در راستای طرحهای جدید ناشی از فن آوری اطلاعات استفاده نمایند زیرا کارها ومسؤلیتهای جدید که مرتبط به فن آوری جدید است در کتابداران قدیمی ایجاد انگیزه نموده ، وسیله ای مناسب جهت جلوگیری از رکود و کسالت آنها می باشد . کتابداران با تجربه قدیمی نقش کلیدی در جهت موفقیت ایفا می کنند چرا که کتابداران جدیدی که تازه از دانشکده فارغ التحصیل شده تجربه کار در کتابخانه ها را نداشته و به نوعی در جو کتابخانه ها محو می شوند اما با استفاده ازتجربه کتابداران قدیمی می توان آنها را به تدریج به سمت شرایط ارائه خدمات مطلوب و برخورد با مراجعان سوق داده و در نهایت بر میزان بهره وری آنها افزود.

- استخدام کتابداران جدید

در موقعیت های نادری که امکان استخدام و جذب نیروی انسانی برای کتابخانه ها فراهم می آید ، توجه خاصی باید به استخدام افرادی گردد که می توانند مهارتهای جدیدی را با خود به کتابخانه بیاورند بسیاری از فارغ التحصیلان رشته کتابداری دارای مهاراتهای خاصی نسبت به فن آوری جدید می باشند که این مهارتها تا جند سال قبل وجود نداشته است ، اینگونه مهارتهای خاص سبب می گردد که کتابداران تازه استخدام به صورت مؤثر در یک کار غیر سنتی و جدید بهره دهی داشته باشند. بعضاً مهارتها و شور و اشتیاق یک کتابدار تازه استخدام شده می تواند علاقه کتابداران قدیمی را تحریک کرده به آنها کمک کند ارزش فراگیری و کاربرد مهارتهای جدید را درک نمایند و بدین ترتیب همکاری و همیاری توسعه می یابد.

موقعیت استخدام یک کتابدار جدید عالی ترین فرصت برای بازنگری در چارت سازمانی و ترمیم مجدد شرح وظایف کارمندان موجود است.

- تغییر در روش رهبری و مدیریت

روش رهبری و هدایت یکی دیگر از عناصری است که می تواند تاثیر مثبت و منفی بر روی تلاشهای مدیریت تغییر ناشی از فن آوری اطلاعات داشته باشد. ثبات و قابل پیش بینی بودن مطمئناً در کتابخانه های آینده وجود نخواهد داشت . به عقیده گلن برورویگ ‍" تغییر بسیار سریعتر، پیجیده تر و تفرقه افکن تر از آن است که روشهای رهبری سنتی بتواند مؤثر افتد" (1992 ، Brudvig ) . در چنین شرایطی مدیران کتابخانه باید تلاش کنند ترکیبی از نیروی انسانی بنا کنند که همزمان قادر باشند ضمن بر آوردن نیازهای جاری آنقدر قابل انعطاف باشند که در آینده نامعلوم نیز به طور مؤثر عمل کنند.

- تغییر در بودجه

با ورود فن آوریهای جدید در کتابخانه ها بایستی تغییراتی در بودجه کتابخانه بوجود آید و از لحاظ بودجه یک جایگاه دائمی در کتابخانه داشته باشد و تامین اعتبارو هزینه های آن (فن آوری اطلاعات) طبق ضوابط به طور سالیانه مورد پیش بینی قرار گیرد.

تخصیص بودجه مناسب و کافی به کتابخانه ها با توجه به تحولات جدیدی که فن آوری اطلاعات در کتابخانه ها ایجاد نموده است و با در نظر گرفتن امکانات جدید در رابطه با این فن آوری که شامل لوازم و امکانات سخت افزاری و نرم افزاری و ... الزامی است زیرا کتابخانه ای در این زمینه موفق خواهد بود ومی تواند طبق تحولات و پیشرفتهای روز پیش رود که به این امر توجه خاصی داشته باشد.

نتیجه گیری

کتابخانه ها ی امروزی ابزار و منابع نوینی را در اختیار دارند. شرایط نوین ، فن آوریهای جدید، خدمات و عملکرد کتابخانه ها را متحول کرده است هر روز بر دامنه و عمق این تحولات افزوده می شود، به طوری که امروزه به روشنی معلوم نیست که شکل کتابخانه و نحوه عرضه خدمات آنها طی سالیان آینده چگونه خواهد بود. اما آنچه اکنون اهمیت بیشتری دارد این است که با شناخت تحولات اخیر در حوزه فن آوری، ارتباطات و اطلاعات بتوان از این امکانات برای بهبود عملکرد کتابخانه ها استفاده کرد و خدمات بهتر و کاملتری را با سرعت و دقت بیشتری به مراجعه کنند

فن‌آوری اطلاعات و ت‍أثیر آن در خدمات کتابخانه‌ای ، بودجه

مطالب مشابه :

دانلود پرسشنامه

ارسال پرسشنامه به مديران بانك‌ها براي تعيين صلاحيت

فن‌آوری اطلاعات و ت‍أثیر آن در خدمات کتابخانه‌ای ، بودجه

رابطه اخلاق حرفه ای با مسئولیت اجتماعی و پاسخگویی فردی: نقش میانجی فرهنگ خدمتگذاری

نیروی انسانی کارآمد، عامل پیشبرد اهداف و ارتقای بهره‌وری سازمان

نيازهای آموزشی مدیران پرستاری برای انجام وظايف حرفه‌ای نادیده گرفته شده است

بررسی تطبیقی ادراک نقش مدیران گروه های آموزشی

خسارات ناشی از افسردگی مرتبط با کار

توسعه اخلاق حرفه ای در آموزش های فنی و حرفه ای حوزه تجارت

گزارش برگزاری اولین دوره آموزشی مدیران موسسات خیریه استان تهران