هم‌ فال ‌و ‌هم ‌تماشا منطقه‌اي بكر با فرهنگي متفاوت

هم‌ فال ‌و ‌هم ‌تماشا جام جم آنلاين: صحبت از سفر و مسافرت در فصل سرد زمستان شايد براي بعضي چندان لطفي نداشته باشد. بويژه اگر مقصد يكي از مناطق سردسير و برفگير كشور باشد. با اين حال امروز سري به استان كردستان مي‌زنيم، حتي اگر قصد مسافرت نداريد يا اهل مسافرت‌هاي زمستاني و اسكي روي برف و ساير تفريحات زمستاني نيستيد، بد نيست اين گزارش را بخوانيد، شايد در تصميم‌گيري و برنامه‌ريزي شما براي سفرهاي آينده تاثيرگذار باشد.

روي نقشه كه نگاه كنيد استان كردستان را در غرب كشور و بين استان‌هاي آذربايجان غربي، زنجان، همدان، كرمانشاه و از سمت غرب همجوار كشور عراق و استان كردنشين سليمانيه مي‌بينيد. اين استان از لحاظ اقليمي و طبيعي منطقه‌اي كوهستاني با دشت‌هاي مرتفع و دره‌هاي پهن است. كوه شاهو با ارتفاع 3300 متر بلندترين و منطقه آلوت در بانه با ارتفاع حدود 900 متر كم‌ارتفاع‌ترين نقطه استان كردستان است. اگر چندان اهل مسافرت‌هاي زمستاني نيستيد، از اواسط ارديبهشت تا اواسط مهرماه زمان خوبي براي بازديد از اين منطقه غربي كشور است. براي آن دسته از گردشگراني كه طبيعت باراني آنان را سر ذوق مي‌آورد، فروردين و ارديبهشت ماه را به علت بارندگي‌هاي زياد و در نتيجه سرسبزي منطقه پيشنهاد مي‌كنيم. كساني كه به ورزش‌هاي زمستانه بويژه اسكي علاقه دارند نيز بد نيست بدانند در فصل زمستان با توجه به سردي هوا و طول دوره يخبندان و با در نظر گرفتن شرايط خاص جغرافيايي و ارتفاع زياد شهرهاي استان و وجود ارتفاعات بلند، بارش‌هاي جوي زمستانه اغلب به صورت برف است كه در نتيجه زمينه‌هاي بسيار مناسبي براي اين دسته از گردشگران وجود دارد.

منطقه‌اي بكر با فرهنگي متفاوت

اين كه مي‌گويند جهانديده به ز جهان‌خورده است، به اين دليل است كه مسافر در سفرهاي مكرر خود گذشته از كوه و دشت و طبيعت و شهرها و روستاهاي متفاوت، با مردم، فرهنگ‌ها و آداب و سنن متفاوتي آشنا مي‌شود و از بسياري از آنها سرمشق مي‌گيرد. ما در سفر به كردستان ، گذشته از اقليم زيباي منطقه، هموطنان مهرباني را ديديم كه پوشش يكدست آنان بويژه در مورد آقايان بسيار جالب و قابل توجه بود.

كودكان و نوجوانان پسري كه دسته دسته با لباس محلي راهي مدرسه بودند، منظره‌اي ديدني و در عين حال دلگرم‌كننده ايجاد مي‌كرد. مي‌ديديم مردم اين منطقه هنوز به سنت‌هاي خود پايبندند و موج آرايه‌هاي مركزنشيني كه شبانه‌روز از تلويزيون به نمايش درمي‌آيد اگرچه در شهرهاي بزرگ‌تر و بويژه در سنندج كمابيش نفوذ كرده است در ساير مناطق استان رواج چنداني ندارد. اما مشاهده دانش‌آموزان دختري كه با مانتو و مقنعه راهي مدرسه بودند، اين سوال را در ذهن ما ايجاد كرد كه آيا اين امكان وجود ندارد براي ارزش گذاشتن و حفظ آداب و رسوم محلي پوشش خاص هر منطقه را چه در مورد آقايان و چه در مورد خانم‌ها به عنوان اونيفورم رسمي معرفي كرد؟

ساير جاذبه‌هاي فرهنگي استان از جمله زبان، موسيقي، رقص، جشن‌ها و مراسم خاص و صنايع دستي متنوع و زيباي آن باعث شد كردستان را ديار فرهنگ و هنر بناميم.

در كنار همه اينها ديدار با هموطنان خونگرم اهل تسنن تجربه سفري متفاوت را براي ما رقم زد.

شنيدن كي بود مانند ديدن

هر چند از قديم گفته‌اند شنيدن كي بود مانند ديدن، اما معرفي مركز ديدني كردستان را از سنندج آغاز مي‌كنيم. اگر از تهران به قصد استان كردستان حركت كنيد، مسير شما از آزادراه قزوين به سمت زنجان و همدان خواهد بود. در دوراهي كه شما را به داخل شهر همدان و كرمانشاه راهنمايي مي‌كند، مسير كرمانشاه را برگزينيد. پس از ساعتي به كامياران مي‌رسيد. اگر قصد داريد از همين مسير بازگرديد، مي‌توانيد در بازگشت از ديدني‌هاي اين شهر بازديد كنيد، در غير اين صورت قبل از ادامه مسير چند ساعتي را به اقامت در كامياران اختصاص دهيد. ما در ادامه ديدني‌هاي اين شهر را به شما معرفي خواهيم كرد.

سرانجام پس از طي 512 كيلومتر به سنندج مي‌رسيد. به اين ترتيب اگر با سرعت مطمئن رانندگي كرده باشيد، حدود 5 تا 6 ساعت در راه بوده‌ايد. اكنون قبل از هر چيز محلي را براي اقامت خود در نظر بگيريد، ساعتي استراحت كنيد و با توجه به نقشه و راهنماي گردشگري كه مي‌توانيد آن را از باجه‌ها يا ادارات گردشگري استان تهيه كنيد، براي سفر خود كه بهتر است كمتر از 3 يا 4 روز نباشد، برنامه‌ريزي كنيد.

قطعا اولين روز سفر را به بازديد از سنندج اختصاص خواهيد داد.

اگر به تماشاي آثار و بناهاي تاريخي و يادگارهاي دوران گذشته علاقه‌منديد، ديدار از مسجدجامع شهر كه بنايي مربوط به دوران قاجاريه است، خانه كرد يا عمارت آصف را از دست ندهيد. اين عمارت يكي از بزرگ‌ترين عمارت‌هاي اعياني شهر سنندج و داراي ارزش‌هاي ويژه معماري از لحاظ آجركاري، گچبري و اروسي سازي مربوط به دوران صفويه است.

اين مكان اكنون بزرگ‌ترين موزه مردم‌شناسي مربوط به يك قوم در كشور ايران را در خود جاي داده است. علاوه بر اين، موزه سنندج كه مجموعه‌اي از آثار و اشياي تاريخي كشف شده از استان و ساير نقاط ايران را به نمايش گذاشته است، عمارت خسروآباد، عمارت وكيل، مربوط به دوران زنديه و قاجاريه، عمارت مشيرديوان كه توسط ميرزا يوسف مشيرديوان در دوره قاجار ساخته شده است و زيباترين ايوان با طرح كلاه فرنگي در سنندج متعلق به اين بناست، حمام خان در ضلع شمالي بازار قديم سنندج را نيز به شما پيشنهاد مي‌كنيم. اگر مايليد از طبيعت كم‌نظير شهر بهره‌اي برده باشيد، ساعتي را در مجموعه پارك تفريحي آبيدر در غرب سنندج و در دامنه كوه آبيدر بگذرانيد. شهر سنندج از فراز اين پارك چشم‌انداز بسيار زيبايي دارد. يكي از بزرگ‌ترين باغ‌هاي اين مجموعه باغ اميريه است كه بزرگ‌ترين سينماي روباز (تابستانه) كشور در آن جاي گرفته است.

سوغات سنندج

به طور قطع يكي از مراكز ديدني هر شهر بويژه براي خانم‌ها بازار است. بنابراين بد نيست بدانيد بازار سنندج در دو طرف خيابان انقلاب قرار گرفته و در سال 1046 هجري قمري همزمان با مركزيت شهر سنندج به عنوان مركز حكومت اردلان‌ها ساخته شده است. با وجود مراكز خريد جديد، اين بازار همچنان موقعيت و ارزش خود را از لحاظ تجاري حفظ كرده است. اگر قصد خريد داريد به شما مي‌گوييم در ميان صنايع دستي قالي و گليم استان كردستان از لحاظ تنوع رنگ آن هم رنگ‌هاي گياهي، اصالت طرح و كيفيت شهرت جهاني دارد. شهرهاي سنندج و بيجار مهم‌ترين نوع قالي را دارند. علاوه بر اين تخته نرد و شطرنج‌هاي دست‌ساز استان نيز كم‌نظيرند. در مناطق كردنشين يك نوع گيوه به نام كلاش هم توليد مي‌شود. رويه اين كفش از نخ پنبه‌اي بافته شده و زيره آن از پارچه فشرده شده ساخته مي‌شود، به همين دليل كلاش كفشي است سبك، نرم و قابل انعطاف و متناسب با محيط كوهستاني. توليد كلاش در اصل مختص منطقه اورامان بوده ولي اكنون در اكثر شهرهاي استان توليد مي‌شود.

از خوراكي هاي محلي نيز كنجد، بادام سوخته، نوعي باسلوق و نان برنجي را به شما معرفي مي‌كنيم.

اگر مايل باشيد مي‌توانيد سفر تفريحي خود را با زيارت‌ امامزاده هاجر خاتون، خواهر امام رضا (ع)، امامزاده پير عمر، پسر بلافصل حضرت علي (ع) و امامزاده پيرمحمد تكميل كنيد.

ماسوله‌اي در غرب

گفتيم در مسير خود از تهران به سمت سنندج از كامياران عبور خواهيد كرد. كامياران از شهرستان‌هاي استان كردستان است. مهم‌ترين جاذبه‌هاي گردشگري اين شهرستان بقعه پير عكاشه، مقبره شيخ عباس كومايين، نقش برجسته اورامان مربوط به دوره آشوريان و روستا و قلعه پالنگان است. روستاي پالنگان در دامنه كوه و در دو طرف دره قرار گرفته و خانه‌هاي آن با سنگ و عموما به حالت پلكاني ساخته شده و پشت بام منزل پايين ، حياط منزل بالاست. اين روستا علاوه بر داشتن معماري زيبا داراي چشمه‌ها، آبشارها و طبيعتي منحصر به فردي در استان كردستان است و در كنار رودخانه‌اي قرار گرفته كه به رودخانه سيروان مي‌پيوندد. بقاياي قلعه پالنگان، از دوره سلجوقيان در مجاورت روستا و بالاي كوه قرار گرفته است.

در منطقه كامياران سري هم به اورامان، به معني سرزمين اهورايي و جايگاه اهورامزدا بزنيد. اين منطقه يكي از مناطق بسيار زيباي كشور و داراي كوهستان‌هايي با پوشش جنگلي است. رودخانه بزرگ سيروان از اين منطقه و دره اورامان عبور مي‌كند و اگر مايليد يكي از جلوه‌هاي زيباي معماري در كوهستان را ببينيد، تماشاي روستاي اورامانات تخت، در جنوب غربي سروآباد را از دست ندهيد. خانه‌هاي اين روستا كه به طور كلي از سنگ و اغلب به صورت خشكه چين (بدون استفاده از ملات) و به شيوه پلكاني ساخته شده، بسيار ديدني است و ديدار با مردم مهمان‌نواز و مهربان آن، خاطره‌اي خوش براي شما خواهد بود.

تابلويي براي نگران شدن

در جاي جاي استان كردستان و از جمله در مسير سنندج به مريوان، تابلوهاي وزارت جهاد كشاورزي در زمينه مشخصات طرح‌هاي واگذاري اراضي ملي و دولتي اين نگراني را به وجود مي‌آورد كه نكند بلايي كه بر سر منابع طبيعي شمال كشور آمد، در اينجا نيز تكرار شود؛ تغيير كاربري منابع طبيعي و تبديل آنها به كارخانه و كارگاه و منازل مسكوني. نكند روزي بيايد كه ببينيم كار از كار گذشته و زمين‌هاي بكر اين استان نيز همانند گيلان، گلستان و مازندران جاي خود را به كارخانه‌ها، كارگاه‌ها و منازل مسكوني داده‌اند و تيتر رسانه نيز در اين مورد روز به روز كمرنگ‌تر و سرانجام همه چيز به فراموشي سپرده شود.

يك روز به ياد ماندني

يكي از جاذبه‌هاي مهم استان كردستان كه اين روزها به دليل تبليغات غيررسمي و دهان به دهان رونق زيادي يافته، بازار بانه است. براي رسيدن به اين شهر مي‌توانيد مسير مريوان، سقز، بانه يا ديواندره، سقز، بانه را برگزينيد و در طول مسير از جاذبه‌هاي ديدني شهرهاي بين راه ديدن كنيد.

شهرستان سقز در شمال غربي سنندج و هم‌مرز با استان آذربايجان غربي است. ريشه كلمه سقز (ساكز) است كه به قوم سكاها نسبت داده مي‌شود. پيش از رسيدن به اين شهر مي‌توانيد از درياچه سد قشلاق نيز ديدن كنيد. اين درياچه محل مناسبي براي ورزش‌هاي آبي است و جزو جاذبه‌هاي طبيعي سنندج به شمار مي‌رود.

قلعه باستاني زيويه نيز در 55 كيلومتري جنوب شرقي سقز روي تپه‌اي نسبتا مرتفع كه به محيط اطراف اشراف كامل دارد، بنا شده است. از حفاري‌هاي اين منطقه كه اكثرا به صورت غيرمجاز بوده، اشيايي مربوط به هزاره اول پيش از ميلاد به دست آمده است.

شهرستان ديواندره نيز در فاصله 100 كيلومتري شمال سنندج قرار دارد. در فاصله 60 كيلومتري از شمال ديواندره مي‌توانيد از غار كرفتو كه از غارهاي طبيعي و آهكي است ديدن كنيد. اين غار در ادوار مختلف براي استفاده و سكونت تغيير حالت داده است. مهم‌ترين ويژگي غار، معماري صخره‌اي آن است كه در 4 طبقه در دل كوه حفر شده است. كتيبه‌اي يوناني بر سر در يكي از اتاق‌هاي طبقه سوم وجود دارد كه از اين غار به عنوان معبد هراكلس نام برده است. در معماري اين غار علاوه بر ايجاد اتاق‌ها و راهروهاي عبوري، سعي شده اتاق‌ها با هم مرتبط باشند و نورگيرهايي به سمت بيرون تعبيه شده و بر ديوارهاي غار در بعضي اتاق‌ها نقوشي به صورت تجريدي از حيوانات، انسان و گياه حجاري شده است.

مواظب باشيد! همه چيز آن طور كه مي‌گويند نيست

شهر بانه در شمال غربي استان و همجوار با مرز عراق و در فاصله 262 كيلومتري شهر سنندج قرار دارد. ريشه كلمه بانه از كلمه كردي «بان» به معناي بلندي و ارتفاع است.

مدت زيادي نيست كه شهرستان بانه به عنوان يك مركز خريد مهم و پرجاذبه ميان مردم شهرت يافته است. در مسير حركت به سمت بانه خودروهاي زيادي را مي‌بينيد كه در بازگشت، سقف و داخل خودرو را انباشته از اجناسي كرده‌اند كه از بازار اين شهر خريده‌اند و همين مشاهدات‌‌‌‌همراه موج تبليغات دوستان و آشنايان ممكن است شما را نيز وسوسه كند تا دست به جيب شويد و از اين بازار پر رونق اندوخته‌اي برگيريد.

اگرچه ميان مردم شايع است كه اجناس اين بازار همه به صورت قاچاق تهيه مي‌شود، اما با مشاهده انبوه اجناس، تعداد زياد پاساژها و مراكز خريدي كه روزبه‌روز بر آنها افزوده مي‌شود و نيز تلاشي كه براي بهبود زيرساخت‌ها از جمله عريض كردن جاده‌هاي منتهي به شهر ديده مي‌شود، برداشت ما اين است كه دير يا زود اين شهر نيز رسما به عنوان يك منطقه آزاد تجاري، هم‌رديف كيش، قشم، چابهار و آستارا معرفي خواهد شد. نكته قابل توجه در بازار بانه اين است كه برخلاف ديگر مناطق آزاد كه گردانندگان و فروشندگان آنها را بيشتر ساكنان استان‌هاي همجوار و غيرهمجوار تشكيل داده‌اند و ساكنان بومي تنها نقش خدمت‌رساني به اين گروه را به عهده دارند، در منطقه بانه ساكنان بومي منطقه فعاليت دارند. به اين ترتيب اميد مي‌رود ايجاد منطقه آزاد واقعا در ايجاد بازار كار براي ساكنان بومي و رونق اقتصادي اهالي محل تاثيرگذار باشد.

در هر صورت اگر قصد خريد از منطقه بانه را داريد، بهتر است قبلا فهرست خريدتان را با مشخصات كامل تهيه كرده و در محل سكونت خود درباره قيمت، كشور سازنده و ديگر ويژگي‌هاي آن تحقيق كنيد. هزينه رفت‌وآمد و اقامت خود را به بهاي پيشنهادي اضافه كنيد، ريسك بدون گارانتي بودن اجناس را در نظر بگيريد و بعد تصميم نهايي را بدون توجه به تبليغات و جوسازي‌ها بگيريد.

توجه داشته باشيد گاهي تنها يك شماره يا يك حرف كوچك ناقابل كه روي جعبه يا جنس مورد نظر نقش بسته و شما به آن توجه و آشنايي نداريد، مي‌تواند تفاوت قيمت زيادي را باعث شود. پس مطمئن شويد جنسي كه ظاهرا با بهاي كمتري به شما پيشنهاد شده، دقيقا هماني است كه در محل سكونت خود قيمت گرفته‌ايد. اگر از صداقت فروشنده يا مهارت خود مطمئن نيستيد، شايد بهتر باشد تلويزيون، اسپيلت يا هر جنس برقي ديگر را با اطمينان از همان محل سكونت خود تهيه كنيد تا در صورت مواجهه با هرگونه خرابي يا اشكالي با استفاده از گارانتي و با شناخت و دسترسي كه به فروشنده داريد، مشكل را برطرف كنيد و مانند دوست ما نشود كه يك ال‌سي‌دي با هزار شوق و ذوق و به خيال خود ارزان‌تر خريده و تنها چند ماه كار كرد و خراب شد و هيچ كس هم مسووليتي به عهده نگرفت.

اما بانه بجز اين مراكز خريد پرجاذبه كه رونق زيادي به منطقه داده‌اند، جاذبه‌هاي ديدني ديگري هم دارد. حيف است اكنون كه مسيري طولاني را طي كرده‌ايد، سري به اين مناطق نزنيد و از زيبايي‌هاي طبيعت بهره‌اي نبريد. بانه يكي از شهرهاي زيباي استان كردستان است كه كوه آربابا ‌‌همراه جنگل‌ هاي اطرافش، زيبايي خاصي به آن بخشيده است. در مسير حركت به سمت بانه، بعد از تونل گردنه خان درياچه زيباي سد بانه را مي‌بينيد. تفريحگاه سورين در 10 كيلومتري جنوب شرقي شهر بانه نيز با پوشش جنگلي و چشم‌انداز طبيعي خود در فصل بهار و حتي تابستان بسيار ديدني است. همچنين مي‌توانيد ساعاتي را در پارك دوكانان و پير مراد در دامنه كوه آربابا استراحت كنيد و از زيبايي‌هاي آنها لذت ببريد. اگر اهل غارنوردي هستيد، آن هم در غارهاي بكر و دست‌نخورده و نه در غارهايي كه با كشيدن كابل‌هاي برق و ايجاد فضاهاي مصنوعي از حالت طبيعي خود خارج شده است، سري به غار شوي در 12 كيلومتري بانه در نزديكي روستايي به همين نام بزنيد. قطعا لحظه‌هاي پرخاطره‌اي را تجربه خواهيد كرد.

پايان سفر

تا اينجا در مسافرت خود به كردستان از چندين شهر اين استان ديدن كرده‌ايد. در ادامه اگر گذرتان به شهرستان بيجار در مسير راه سنندج به زنجان افتاد، مي‌توانيد بقاياي قلعه قمچقاي را ببينيد كه مربوط به سده‌هاي 8 و 9 قبل از ميلاد است. اطراف قلعه را دره‌هاي ژرف در بر گرفته كه يك سوي آن مسلط به دره‌اي به نام دره شاهان است. منطقه حفاظت شده بيجار در شمال شرقي استان نيز گونه‌هاي كم‌نظيري از حيوانات را در خود جاي داده و مورد توجه علاقه‌مندان به اكوتوريست است.

اگر قصد خريد فرش داريد، فراموش نكنيد فرش و گليم بيجار از نظر كيفيت شهرت بسياري دارد.

در ادامه سفر خود اگر سري هم به شهرستان قروه بزنيد، مي‌توانيد از پل فرهاد، مقبره شيداي نازار، بقعه بابا گرگر، حمام قصلان، آثار صخره‌اي فرهاد تاش و چشمه وينسار و باباگرگر ديدن كنيد.

قرآن نگل

يكي از ديدني‌ترين جاذبه‌هاي گردشگري استان كردستان، درياچه زريوار است. بهتر است يك روز صبح زود شال و كلاه كنيد و راه بيفتيد. براي رسيدن به مريوان بايد از جاده‌اي كه اهالي محل آن را جاده 4000 پيچ مي‌نامند، عبور كنيد. اگرچه ما حال و حوصله شمردن نداشتيم، ولي ظاهرا همين تعداد پيچ را بايد پشت سر بگذاريم. در ميان راه از روستاي نگل هم مي‌گذريد. در يكي از مساجد اين روستا، قرآن خطي وجود دارد كه بنابه اعتقاد مردم محلي دستنوشته خليفه سوم بر پوست آهوست. خط قرآن، كوفي و داراي نقطه و اعراب و در قسمتي از شماره آيات طلاكاري شده و مزين به نقوش گياهي است. اين قرآن ميان مردم جايگاه والايي دارد و ما كه به دليل زلزله كامياران اين فرصت را پيدا كرديم از خانه‌هاي مردم محل ديدن كنيم، ديوار خانه‌ها را مزين به عكس‌هاي اين قرآن ديديم.

فاصله زماني براي رسيدن به مريوان با وجود فاصله نه چندان زياد 125 كيلومتري، به دليل همان جاده 4000 پيچ و انبوه تانكرهاي نفتي عراق كه از اين مسير عبور مي‌كنند، كمي بيش از حد معمول است. شهر امروزي مريوان حدود يك قرن سابقه تاريخي دارد. به دليل قلعه‌اي كه يكي از شاهزادگان قاجار در اين شهر بنا كرده بود، تا سال 1344 رسما دژ شاهپور ناميده مي‌شد. درياچه زريوار در فاصله 2 كيلومتري غرب مريوان با پوشش جنگلي مناسب و متوسط بارندگي 800 ميلي‌متر در سال، اين شهر را به يك تفريحگاه تبديل كرده است. نكته قابل توجه در مورد درياچه زريوار اين است كه هيچ رودخانه‌اي به آن وارد نمي‌شود و آبش را چشمه‌هاي آب شيريني تامين مي‌كنند كه از كف درياچه مي‌جوشند. فضاي سبز كنار درياچه كه با سنگفرش‌ها و آلاچيق‌ها تزيين شده براي آن دسته از گردشگراني كه فضاهاي پارك‌گونه را مي‌پسندند، بسيار زيباست، اما كساني كه به طبيعت بكر و دست‌نخورده بيشتر علاقه دارند نيز مي‌توانند از مسيرهاي دسترسي ديگر براي رسيدن به ساحل درياچه استفاده كنند. به گفته ساكنان محلي، در فصل زمستان به علت شيريني آب درياچه و برودت هوا، سطح درياچه يخ مي‌بندد و منظره بسيار زيبايي را به وجود مي‌آورد. اگر فرصت داشته باشيد، ديدار از بازار مرزي باشماق را نيز به شما توصيه مي‌كنيم.

سعيده كافي

هم‌ فال ‌و ‌هم ‌تماشا منطقه‌اي بكر با فرهنگي متفاوت

مطالب مشابه :

سفر به وان - مسافرت زمینی به شهرهای مرزی ترکیه(جنوب شرق ترکیه)

مشهد به تبريز 1515 كيلومتر، مسير دوم1530 كيلومتر

سفرنامه سلیمانیه

راهنمای سفر به مهاباد

سنندج مريوان بانه

نقشه راههای ایران- نقشه ایران- نقشه راه های ایران

خصوصیات راهنمای تور

هم‌ فال ‌و ‌هم ‌تماشا منطقه‌اي بكر با فرهنگي متفاوت

راهنمای سفر به پایتخت