آموزش وزن شعر
پرداختن به وزن شعر نیازمند وقت و حوصله و علاقه ی بسیار است .
امروزه بحث درباره وزن و آهنگ شعر با یکی از اقسام علوم ادبی به نام عروض انجام می گیرد که درمورد چگونگی ایجاد وزن ، انواع وزن و .... بحث می کند. برای شناخت کامل وزن یک بیت یا شعر باید به موارد ی مانند هجا – تقطیع- ارکان-اختیارات شاعری – و.... آشنا باشیم. امروز برای آشنایی با درک اولیه وزن باید با دو مفهوم " صامت و مصوت " و " هجا یا بخش " می پردازیم.
صامت و مصوت:
مصوت یعنی حروف صدا دار که شامل 3 مصوت کوتاه -َ -ِ - ُ
و 3 مصوت بلند آ / ای / او
صامت یعنی حروف بی صدا که شامل 23 حرف الفبا می شود.
سوال : صامت و مصوت را مشخص کنید.
من : 2 صامت م . ن / مصوت کوتاه -َ
تو :یک صامت "ت" / یک مصوت کوتاه -ُ
رفت: 3 صامت ر.ف.ت / یک مصوت کوتاه -َ
خورد:3 صامت خ.ر.د / یک مصوت کوتاه -ُ
سال : 2 صامت س.ل / یک مصوت بلند ا
به نام خداوند جان و خرد : به: صامت ب +مصوت ـِ / نام : صانت ن + مصوت ا + صامت م/ خداوند : صامت خ + مصوت ـُ +صامت د + مصوت ا + صامت و + مصوت ـ َ صامت ن + صامت د
*****
هجا یا بخش: هجا همان بخش کردن در دوران ابتدایی است . مثلا کلمه آمد دو بخش یا دو هجا است.
هجا به سه دسته هجا کوتاه و هجا بلند و هجای کشیده تقسیم میشود:
هجای کوتاه که با علامت U نشان داده میشود. عبارت از : صامت + مصوت کوتاه مانند : به / که /
هجاهای بلند که با علامت ـــ نشان داده میشود. عبارتند از :
1- صامت + مصوت کوتاه + صامت : مانند : بر – من- شن – در
2- صامت + مصوت بلند مانند : با – بو – بی
هجای کشیده : که با علامت ـــ U نشان داده میشود. و عبارت از :
1- صامت + مصوت بلند + صامت مانند : کار /مال
2- صامت + مصوت کوتاه + 2 صامت: مانند گفت / کرد
سوال : انواع هجا را مشخص کنید
خـُـــدا : 2 هجا شامل : یک هجا کوتاه و یک هجای بلند
U ـــ
فر یاد : 2 هجا شامل: 1 هجای بلند – 1 هجای کشیده
ــ ــU
نــگــریست: 3 هجا شامل : 2 هجا کوتاه – 1 هجای کشیده
UU ـــU
مـــقــتـــدا : 3 هجا شامل : 1 هجا بلند / 1 هجا کوتاه/ 1 هجا بلند
ـــ U ـــ
به نا م خــدا ونـدِ جان و خـَـرَد
U ــU U ــ ـــU ـــ U U ـــ
وزن :آهنگی که از ترکیب هجاها بوجود می آید . وزن یعنی نظم و هماهنگی خاص در هجاهای شعری ( هجا همان بخش کردن است ). به عبارت دیگر ، وزن شعر فارسی مجموعه ای از هجا های کوتاه و بلند است که با نظم خاصی به دنبال هم قرار می گیرند که هر نظم خاصی ، وزن خاصی دارد.برای مثال هر یک از دیوان شاعران بر وزن و آهنگ خاصی سروده شده است.
مثلا در دو بیت زیر وزن و آهنگ با هم متفاوت است.
یاد باد آن که زما وقت سفر یاد نکرد/ به وداعی دل غم دیده ی ما شاد نکرد.
ما ز یاران چشم یاری داشتیم/ خود غلط بود آن چه ما پنداشتیم.
سوال :در دو بیت بالا صامت و مصوت و انواع هجا را مشخص کنید .
این مبحث ادامه دارد
کپی برداری از این مطالب فقط با ذکر وبلاگ مشاهیر ایران امکان پذیر است
مطالب مشابه :
یک بیت برای بازی ایران و آرژانتین
یک بیت برای بازی ایران و گزارش نکات پرس از هفتاد و نهمین جلسه عصر شعر و
یک بیت شعر برای امیر
یک بیت شعر برای باشنیدن ابیات شعر بر خلاف سابق که دوستدار کلمات پرطمطراق و مداحی بودند
یک بیت شعر حافظ برای حافظ فکرم
یک بیت شعر حافظ برای حافظ پایگاه جامع اطلاع رسانی پزشکی ایران یک سایت پر از
چرا فردوسی سعدی و حافظ یک بیت شعر از کوروش ندارند ؟یک کشف بزرگ کودکانه و پاسخ به آن
چرا فردوسی سعدی و حافظ یک بیت شعر از کوروش با تمدن ایران حتی یک بیت در دواوین
هرچند روز با یک بیت شعر از شاعران روستای انگوران
هرچند روز با یک بیت شعر بزرگان روستا می تواند پیشینه تاریخی برای روستاهای ایران
آموزش وزن شعر
مشاهیر ایران - آموزش وزن شعر برای شناخت کامل وزن یک بیت یا شعر امروز برای آشنایی با
چو ایران نباشد...
زیر یک سقف - چو ایران بودم بی اختیار این بیت را نوشتم٬ دوباره جا٬ برای «ایران
برچسب :
یک بیت شعر برای ایران