رضایت شغلی معلملن
- مقدمه
امروزه آموزش و پرورش همگاني به عنوان يكي از اركان توسعه پايدار شناخته شده است و هر كشوري در جهان بخش بزرگي از درآمد ملي خود را براي گسترش، بهبود و كارآيي آن اختصاص مي‌دهد. در واقع آموزش و پرورش ركن اساسي جامعه انساني است و يكي از اهداف عمده آن پرورش و آموزش كودكان و نوجوانان توسط معلمان و مديران است.
اغلب صاحب‌نظران و متفكران مسايل تربيتي بر اين نظرند كه معلمان، بزرگترين و مهم‌ترين عامل مؤثر در جريان تعليم و تربيت هستند. بنابراين بي‌راه نيست اگر گفته شود شالوده و اساس يك سيستم آموزشي موفق را معلمان تشكيل مي‌دهند.
اولين قدم در جهت رسيدن به كادر آموزشي موفق درك عواملي است كه بر كيفيت فعاليت معلمان مؤثر است. يكي از اين عوامل، رضايت شغلي معلمين است، چرا كه رابطه مستقيمي بين رضايت شغلي افراد با عملكرد آنان وجود دارد و كساني كه رضايت داشته باشند، كار خود را بهتر انجام مي‌دهند. بنابراين لازم است آموزش و پرورش به موضوع رضايت شغلي معلمان، بيش از پيش توجه نشان دهد.
2- تعریف رضایت شغلی
محققان رضايت شغلي را از ديدگاه‌هاي گوناگوني تعريف كرده‌اند. گروهي رضايت شغلي را براساس نوع عامل رواني تعريف كرده و آن را نوعي سازگاري عاطفي با شغل و شرايط اشتغال مي‌انگارند. يعني اگر شغل موردنظر لذت مطلوب را براي فرد تأمين نمايد در اين حالت فرد از شغلش راضي است.
در مقابل چنانچه شغل مورد نظر رضايت و لذت مطلوب را به فرد ندهد در اين حالت فرد شروع به مذمت شغل نموده و درصدد تغيير آن برمي‌آيد. هاپاك استاد تعليم و تربيت دانشگاه نيويورك، رضايت شغلي را مفهومي پيچيده و چند بعدي مي‌داند و اين مفهوم را با عوامل رواني، جسماني و اجتماعي مرتبط مي‌كند و تأكيد مي‌كند تنها يك عامل موجب رضايت شغل نمي‌شود، بلكه تركيبي از مجموعه عوامل گوناگون سبب مي‌شود كه فرد شاغل در لحظه معيني از شغلش احساس رضايت نمايد و از آن لذت ببرد.
گروهي ديگر از محققان عوامل مختلفي از قبيل ميزان درآمد، ارزش اجتماعي شغل، شرايط محيط كار و فرآورده‌هاي آن را به عنوان عوامل احساس رضايت از شغل نام مي‌برند. (عبدالله شفيع‌آبادي، 1367، ص 52)
3- اهميت رضايت شغلي معلمان
مديران دست كم بايد به سه دليل به رضايت شغلي افراد و اعضاي سازمان اهميت بدهند:
- مدارك زيادي در دست است كه افراد ناراضي سازمان را ترك مي‌كنند و بيشتر استعفا مي‌دهند. اما افراد راضي كمتر در كار غيبت مي‌كنند و كارشان را منظم و دقيق انجام مي‌دهند.
- ثابت شده است كاركنان راضي از سلامت بهتري برخوردارند و بيشتر عمر مي‌كنند. افراد ناراضي مستعد انواع بيماريها از سردرد تا بيماريهاي قلبي هستند.
- رضايت شغلي از كار پديده‌اي است كه از مرز سازمان و شركت فراتر مي‌رود و اثرات آن در زندگي خصوصي فرد و خارج از سازمان مشاهده مي‌شود.
كارمند راضي، شادابي را از سازمان به خانه و جامعه منتقل مي‌كند. بنابراين مي‌توان با توجه به مسئوليتهاي اجتماعي و مقدار پولي كه در سايه وجود رضايت شغلي نصيب جامعه خواهد شد، از اين پديده دفاع كرد. (نادر فروتن، 13379، ص 37)
4- عوامل مؤثر بر رضايت شغلي معلمان
اصولاً عواملي كه در رضايت شغلي مؤثرند بسيار زياد است و نمي‌توان آنها را به يك يا چند عامل محدود كرد. انسان در كارهاي روزانه خود با افراد، مواد و تجهيزات سر و كار دارد كه هر يك به نوبه خود در رضايت يا عدم رضايت سهم بسزايي دارند.
در مطالعات و بررسي‌هاي انجام گرفته، اين اتفاق نظر ديده مي‌شود كه عواملي از قبيل حقوق و مزايا، امكانات رفاهي، همكاري و دوستي بين كاركنان، رابطه رؤسا با مرئوسين، اعتماد به هيئت رئيسه، تأمين نيازمنديهاي شغلي، شايستگي و صلاحيت مديران، كارآيي امور اداري، ارتباطات كافي و صحيح، پايگاه اجتماعي و شناسايي ارزش كاري، ثبات كار، روابط كاري، تطابق اهداف مشخص كاركنان با اهداف سازمان، شرايط و محيط كار، فرصت براي رشد و ترقي، خط مشي و نحوه اداره امور سازمان، نظم و انضباط در كار، ارتباط با همكاران، تأمين شغلي، كسب موفقيت در كار و قدرداني در مقابل انجام كار، در روحيه و رضايت شغلي كاركنان مؤثر هستند. (علي قرائي، 1378، ص26)
5- پيامدهاي رضايت شغلي
رضايت شغلي باعث مي‌شود بهره‌وري فرد افزايش يابد، فرد نسبت به سازمان متعهد شود، سلامت فيزيكي و ذهني فرد تضمين شود، روحيه فرد افزايش يابد، از زندگي راضي باشد مهارتهاي جديد شغلي را به سرعت فراگيرد. تحقيقات نشان مي‌دهد وقتي اعضاي سازمان از كار رضايت پيدا مي‌كنند، ميزان غيبت يا تأخير در كار و حتي ترك خدمت كاهش مي‌يابد. (اردشير عسگري، 1383، ص35)
به نظر مي‌رسد كه افت تحصيلي شديد دانش‌آموزان دوره راهنمايي كشور مي‌تواند يكي از پيامدهاي مرتبط با عدم رضايت شغلي معلمان اين دوره تلقي شود. به اعتقاد صاحب‌نظران رضايت از عوامل مهم سازگاري بوده و در بهبود كارآيي و عملكرد مؤثر است. (شريعت دلجو، 1374، ص143)
شواهد عيني ديگري وجود دارد كه رضايت شغلي بر سلامت جسماني و طول عمر كاركنان اثر مي‌گذارد. عدم رضايت شغلي مي‌تواند، علائم جسماني نظير خستگي، تنگي نفس، سردرد، كمي اشتها، سوءهاضمه و تهوع به دنبال داشته باشد. به طور جدي‌تر اين نارضايتي مي‌تواند منجر به امراضي نظير زخم دستگاه گوارش، تورم مفاصل، فشار خون، مصرف الكل و مواد مخدر، سكته‌هاي مغزي و حمله قلبي گردد.
همچنين نارضايتي شغلي منجر به مواردي چون، اضطراب، افسردگي، تنش، روابط فردي آسيب ديده، خشم از موضوعات كم اهميت، حساسيت‌هاي آزاردهنده، فراموشي، ناتواني در تصميم‌گيري و عدم تمركز حواس گردد. (ابوالقاسم جانقلي، 1380، ص37)
6- راهكارهايي براي افزايش رضايت شغلي معلمان
نياز مادي و اقتصادي براي معلمان به ويژه معلمان مرد از اهميت و اولويت بيشتري برخوردار است. به همين جهت لازم است اقدامات لازم جهت تأمين نيازهاي ضروري معلمان انجام شود. ناكامي حاصل از عدم ارضاي نيازهاي اساسي ممكن است سبب رفتارهاي غيرمنطقي ناشي از عجز گذران زندگي مانند پرخاشگري شود و به رفتارهاي مخربي نظير خصومت و خشونت منجر شود، يا حالت تسليم و تثبيت را به وجود آورد. بنابراين براي ايجاد علاقه به كار لازم است مسئولان آموزشي گام‌هايي در جهت افزايش امكانات رفاهي معلمان بردارند. در اين زمينه برخي راه‌حل‌هاي كاربردي به قرار زير است:
- رفع تبعيض از حقوق معلمان در مقايسه با ساير مشاغل و كاركنان دولت
- اختصاص وام‌هايي براي داير كردن مدارس غيرانتفاعي، علمي و تقويتي با مشاركت معلمان
- فراهم كردن زمينه تحصيل معلمان در رشته مورد نياز جامعه
- پرداخت حقوق و پاداشهاي بيشتر جهت رفع تنگناهاي مادي
7- تأمين ايمني و امنيت معلمان
- تأمين مسكن براي معلمان با تخصيص وام‌هاي طويل‌المدت يا كمك به آنان در رهن يا اجاره مسكن.
- اختصاص كمكهاي نقدي و جنسي در دو نوبت از سال براي تأمين مخارج زندگي.
- فراهم كردن تسهيلات رفاهي بيشتر در زمينه درماني، با در نظر گرفتن كمكهاي ويژه در درمان و دارو، عمل جراحي به‌ويژه در موارد اضطراري مانند عمل جراحي و درمان
- اختصاص روزي براي ياد و سپاس معلمان گذشته (بازنشستگان) به منظور بزرگداشت معلم و حرفه معلمي
8- حرمت و منزلت معلمان
يافته‌هاي پژوهش‌ها نشان مي‌دهد كه معيار ارزشها در جامعه تغيير كرده است، بدين معني علم و حرمت كم‌رنگ و معيارهاي ديگري جايگزين ارزشهاي حرمت، منزلت و شخصيت معلمان شده است.
بي‌توجهي به شأن و منزلت حرفه معلمي، منجر به واكنش‌هايي مانند حقارت، ضعف، درماندگي، دلسردي، يأس و نااميدي خواهد شد و رفتار جبراني به دنبال دارد. بازتاب اين روحيه تربيت نسلي درمانده و نااميد خواهد بود، بنابراين لزوم توجه به شأن و مقام معلمي ضرورت دارد و يكي از قدم‌هاي مؤثر در اين راه گماشتن مديران شايسته، مسئول، متعهد و متخصص در رأس امور است. در اين‌خصوص برخي راهبردهاي عملي مي‌تواند اقدامات زير باشد:
- احترام و حرمت به معلمان و فرهنگيان براساس لياقت، شايستگي و كفايت آنان
- ارضاي تمايل به موفقيت، كفايت و شايستگي معلمان در محيط كار با رو كردن محيط كار و تأمين استقلال و آزادي آنان
- تغيير در انتخاب و گزينش معلمان و مديران، انتخاب افراد لايق و با استعداد و توانا در كادر آموزشي و مديريت
- احترام به معلم و ايجاد فرهنگ حرمت و بزرگداشت معلم، در معلمان و دانش‌آموزان ضرورت حرمت و احترام به معلم به واقعيت نمي‌پيوندد، مگر با آموزش احترام و حرمت واقعي و استحقاقي انسانها به يكديگر (شرعت دلجو، 1374، 114)
- بزرگداشت مقام معلم و زحمات او در جامعه، نه در يك روز بلكه همه روزه و هر زمان
- ارزش گذاشتن به كفايت‌ها، آفرينندگي در محيط كار با حمايت‌هاي مادي و معنوي معلمان
- نویسنده صابر محمدی
مطالب مشابه :
رضايت شغلي معلمان...
بنابراین لازم است آموزش و پرورش به موضوع رضایت شغلی معلمان، بیش از پیش توجه نشان دهد.
رضایت و عدم رضایت شغلی معلمان
رضایت و عدم رضایت شغلی معلمان تعليم و تربيت امري پر ثمر و در عين حال دشوار است كه در آن
رضایت شغلی.....
عموما بيشتر معلمان به خاطر لذت از تدريس و همچنين به خاطر اين كه دوست دارند با رضایت شغلی
رضایت شغلی معلمان
ورود آزاد ! اینجا اتاق مشاوره است - رضایت شغلی معلمان - مشاوره و روان شناسی
رضایت شغلی معلملن
2- تعریف رضایت شغلی. تأمين مسكن براي معلمان با تخصيص وام‌هاي طويل‌المدت يا كمك به آنان در
پرسشنامه سنجش تاثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی معلمان
بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی معلمان ناحیه3 شهر قم. این پرسشنامه در تحقیق
برچسب :
رضایت شغلی معلمان