مقاله :شبکه های اجتماعی
اینترنت امروزه امکان کاملاً غیر منتظره برقراری ارتباطات بین افراد و شهروندان را فراهم نموده است؛ امری که در گذشته و در تاریخ روابط بین الملل در تئوری و در عمل به یک رؤیا شبیه بود. اینترنت به کلی این خط سیر را تغییر داده و امکان برقراری ارتباطات بین افراد و گروه های یک اجتماع با افراد و گروه های جوامع دیگر را مهیا كرده است و طبیعی است که این امر اثراتی جهانی از خود به جای خواهد گذاشت. امروزه، شهروندان جوامع مختلف با درنوردیدن مرزهای جغرافیایی می‌توانند عقاید، نظرات و اطلاعات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و از این رهگذر، به خلق قلمرو عمومی جهانی بپردازند که می‌تواند کاملا مجزا، و در مواردی متناقض، با قلمروهای ارتباطی در سطوح دیپلماتیک و دولتی باشد.
اینترنت و سرویس های ارائه شده در قالب آن، در عین حال که ابزار مفیدی برای كسب و تبادل اطلاعات است اما می‌تواند مخرب نیز باشد؛ به بيان ديگر، اینترنت ابزار قدرتمندی است که هم می‌تواند باعث فساد گردد و هم ابزار آموزش و تعلیم و رشد علمی، فرهنگی و اجتماعیِ نوجوانان و جوانان را فراهم آورد.
این روزها با توجه به استقبال گسترده کاربران اینترنتی خصوصاً قشر جوان و نوجوان از شبکه های اجتماعی مجازی، بررسی مسائل مربوط به این شبکه ها جهت اتخاذ تصمیمات صحیح و برنامه ریزی دقیق توسط مسئولان فرهنگی و اجتماعی و نیز والدین، ضروری است. شبکه های اجتماعی را از جنبه های مختلف می توان مورد کنکاش و ارزیابی قرار داد.
رسانه‌های اجتماعی قدرت اول دنیای امروز اینترنت هستند و اغلب کاربران روزانه از گونه‌های مختلف آنها اعم از شبکه‌های اجتماعی، وبلاگ‌ها، ویکی‌ها و غیره استفاده می‌کنند. رسانه‌های اجتماعی مجموعه‌ی متنوع و گسترده‌ای از وب‌سایت‌ها و ابزارهای اینترنتی را شامل می‌شوند.
این مجموعه‌ی متنوع را کارشناسان به شکل‌های متفاوتی دسته‌بندی کرده‌اند. تقسیم‌بندی رسانه‌های اجتماعی اغلب بر مبنای کاربردهای آنها صورت گرفته است. از جمله معروف‌ترین این تقسیم‌بندی‌ها در وب‌سایت فِرِد کاوازا ارائه شده است.
این تقسیم‌بندی در قالب ترسیم چشم‌انداز رسانه‌های اجتماعی اولین بار در سال ۲۰۰۸ عرضه شد و تقریبا هر سال با توجه به تغییرات اکوسیستم رسانه‌های اجتماعی به‌روز می‌شود. جدیدترین چشم‌انداز ارائه شده وضعیت رسانه‌های اجتماعی در سال ۲۰۱۱ را ترسیم کرده است. آنچه در این چشم‌انداز ترسیم شده طیف گسترده‌ای از کاربردهای وب‌سایت‌های اجتماعی است که در ایران تنها چند مورد از آنها مورد استفاده و توجه کاربران قرار دارند.
دسته بندی رسانه های اجتماعی در سال ۲۰۱۱
جدیدترین نسخه از این مدل، چشم‌انداز رسانه‌های اجتماعی در سال ۲۰۱۱ را ترسیم کرده است. در نسخه جدید بر اساس تغییرات رسانه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر، اصلاحاتی نسبت به نسخه‌های قبلی اعمال شده است. جدیدترین دسته‌بندی، رسانه‌های اجتماعی را در هفت گروه اصلی قرار داده است. در هر گروه چند نوع مختلف از این رسانهها قرار می‌گیرند. مثلا وبلاگ‌ها، میکروبلاگها و ویکی‌ها، همگی در یک دسته و باعنوان ابزارهای انتشار نامگذاری شدهاند.
بر اساس این دسته‌بندی، هفت گونهی اصلی رسانه‌های اجتماعی و مهمترین مصداقهای هر نوع در حال حاضر به شرح زیر هستند:
• ابزارهای انتشار (Publish): در بخش انتشار پلاتفورم‌های وبلاگ مانند وردپرس و بلاگر، میکروبلاگ‌هایی مانند توییتر، سرویس‌های اجتماعی استریم مانند فرندفید و ویکی‌ها قرار می‌گیرند.
• ابزارهای به‌اشتراک‌گذاری (Share): سرویس‌های به‌اشتراک‌گذاری ویدئو مانند یوتیوب و ویمئو، سرویس‌های به‌اشتراک‌گذاری عکس مانند فلیکر و پیکاسا، لینک مانند دلیشز و دیگ، موسیقی مانند لست.اف.ام و اسناد مانند اسلایدشیر در این گروه قرار می‌گیرند.
• ابزارهای بحث (Discuss): سرویس‌های تابلو اعلانات مانند پی.اچ.پی.بی.بی، سیستم‌های مدیریت کامنت مانند کوکامنت و ابزارهای جست‌وجوی اجتماعی در این بخش دسته‌بندی می‌شوند.
• ابزارهای تجارت (Commerce): ابزارهای به‌اشتراک‌گذاری خرید، جماعت‌های ثبت و به‌اشترک‌گذاری توصیه‌ها، ابزارهای مدیریت نظرات مشریان، ابزارهای گردآوری بازخوردها و مواردی از این دست در بخش تجارت اجتماعی قرار می‌گیرند.
• ابزارهای موقعیت (Location): پلاتفورم‌های موقعیت‌یابی اجتماعی مانند فوراسکور و گوگل پِلِیسز، شبکه‌های اجتماعی محلی، شبکه‌های اجتماعی موبایلی و مواردی از این دست نیز در این گروه قرار می‌گیرند.
• ابزارهای شبکه‌سازی اجتماعی (Network): شبکه‌های اجتماعی سنتی مانند اورکات و مای‌اسپیس، شبکه‌های اجتماعی حرفه‌ای مانند لینکدین، شبکه‌های اجتماعی شخصی مانند مای.لایف و ابزارهای ساخت شبکه‌های اجتماعی مانند نینگ نیز تشکیل‌دهنده‌ی این بخش هستند.
• ابزارهای بازی اجتماعی (Games): وب‌سایت‌های بازی اجتماعی، بازی‌های اجتماعی موبایلی و دنیاهای مجازی در این بخش بازی قرار می‌گیرند.
گوگل و فیس‌بوک
علاوه بر هفت نوع کاربرد برای وب‌سایت‌های اجتماعی که رسانه‌های اجتماعی را به هفت گروه تقسیم می‌کند، موقعیت هشتمی نیز ترسیم شده که در بین کاربردهای توصیف شده قرار می‌گیرد. همان‌طور که در شکل «چشم‌انداز رسانه‌های اجتماعی در سال ۲۰۱۱» مشخص شده، طبق مدل فِرِد کاوازا، دو غول بزرگ دنیای وب اجتماعی یعنی فیس‌بوک و گوگل در موقعیتی میان همه‌ی گونه‌های فوق قرار می‌گیرند.
قرار گرفتن در این موقعیت بدان معناست که این دو مجموعه تقریبا تمامی کاربردهای هفت‌گانه‌ی برشمرده شده را پوشش می‌دهند. اغلب رسانه‌های اجتماعی، هرکدام چندکاربرد و سرویس متفاوت را به کاربران‌شان عرضه می‌کنند، ولی فیس‌بوک و گوگل در موقعیتی بالاتر از بقیه اغلب خدمات اجتماعی را یکجا فراهم آورده‌اند. اگر زمانی فیس‌بوک تنها به شبکه‌سازی بین کاربران و چند سرویس دیگر محدود بود و در گروه شبکه‌های اجتماعی جای می‌گرفت، امکانات و سرویس‌های متنوع و پرشماری که در سال‌های اخیر اضافه کرده، آن‌را هم‌اکنون در موقعیتی فراتر از یک شبکه‌ی اجتماعی قرار داده است.
گوگل نیز چنین موقعیتی دارد، با این تفاوت که در شرکت گوگل، ابزارها و وب‌سایت‌های متفاوت این کاربردهای متفاوت را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. مثلا بلاگر، ابزار انتشار، یوتیوب و پیکاسا، ابزارهای به‌اشتراک‌گذاری، اورکات، ابزار شبکه‌سازی و به همین ترتیب سایر سرویس‌های گوگل خدمات دیگر را به کاربران این مجموعه ارائه می‌کنند.
شبکه های اجتماعی
در حالی که هنوز هیچ کس تصور نمی‌کرد که روزی جنبه اجتماعی اینترنت به صورت کاربرد اصلی آن درآید، شبکه های اجتماعی اینترنتی پای به عرصه وجود گذاشتند. این موضوع در بین کاربران اینترنتی چنان مورد استقبال قرار گرفت که به جرأت می توان گفت یکی از تأثیرگذارترین سرویس های ارائه شده در اینترنت و وب که در سال های اخیر تحول شگرفی در نظام اجتماعی کشورهای مختلف جهان به وجود آورده، شبکه های اجتماعی اینترنتی بوده است.
شبکه‌های اجتماعی، نسل جدیدی از پايگاه‌هايي هستند که این روزها در کانون توجه کاربران شبکه‌های جهانی اینترنت قرار گرفته‌اند. این‌گونه پايگاه‌ها بر مبنای تشکیلات آنلاین فعالیت می‌کنند و هر کدام دسته‌ای از کاربران اینترنتی با ویژگی خاص را گرد هم می‌آورند. شبکه‌های اجتماعی را گونه‌ای از رسانه‌های اجتماعی می‌دانند که امکان دستیابی به شكل جدیدی از برقراری ارتباط و به اشتراک‌گذاری محتوا در اینترنت را فراهم آورده‌اند.
تغییر و تحولات در نظام اجتماعی ناشی از اینترنت، انكار ناپذیر است. این تغییرات حتی شیوه برقراری ارتباط شاگرد و استاد و روش تدریس در سطوح دانشگاهی را هم متحول كرده است. این امر به طور اساسی قابلیت انجام تحقیقات توسط دانشجویان و به اشتراک گذاشتن یافته‌های آنها با دیگران را بالا برده است. امروزه حتی بچه ها هم به نوعی برای تكالیف درسی و برقراری روابط اجتماعی خود به اینترنت وابسته شده اند. دانش آموزان انتظار دارند که دامنه فرآیند یادگیری خود را در هر لحظه که نیازمند سئوال و برقراری رابطه با استاد باشند، به خارج از محدوده‌های کلاس گسترش دهند. پست الکترونیکی، اتاق‌های گفتگو و نشست‌های اینترنتی باعث گردیده تا ارتباط دانشجویان با استاد و مطالب درسی خود بیشتر گردد. این امر نکته مثبتی برای آینده آموزش و تعلیم محسوب می‌شود و همه اینها مرهون اینترنت، وب و شبکه-های اجتماعی مجازی است.
الف- اهداف و کارکردهای شبکه های اجتماعی
1. سازماندهی انواع گروه های اجتماعی مجازی
همان گونه که فلسفه وجودی شبکه های اجتماعی واقعی، تشکیل و پیوند گروه های اجتماعی بر محور مشترکات اعتقادی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است، بسیاری از شبکه های اجتماعی در اینترنت نیز با انگیزه سازماندهی کردن گروه های اجتماعی مجازی با تکیه بر اشتراکات مختلف شکل می گیرند.
2. توسعه مشارکت های اجتماعی
در شبکه های اجتماعی، همواره اعضای شبکه به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به شرکت در فعالیت های واقعی در زندگی اجتماعی تحریک و تشویق می شوند.
3. به اشتراک گذاشتن علاقه مندی ها توسط اعضا
موضوعِ به اشتراک گذاشتن علاقه مندی ها در شبکه های اجتماعی، از چنان اهمیتی برخوردار است که می توان گفت بدون آن، شبکه اجتماعی معنا نخواهد داشت. هدف از اين كار آن است که هر یک از کاربران بتواند دغدغه های خود را مطرح نموده و در جریان دل مشغولی های دیگران نیز قرار بگیرد.
4. ایجاد محتوا توسط اعضا
بر خلاف ساير رسانه ها که مخاطبان، چندان تعاملي در توليد محتوا و انتخاب محتواي دلخواه خود ندارند، در وب سايت هاي شبکه هاي اجتماعي، کاربران مي توانند توليد کننده، تأثيرگذار و داراي قدرت انتخاب و بهره‌برداري از تنوع بيشتري باشند.
5. تبلیغات هدفمند اینترنتی
شبكه‌هاي اجتماعي در اينترنت، يكي از منابع مهم براي كسب درآمد از راه تبليغات به شمار مي‌آيند.
ب- مزاياي شبکه های اجتماعی
1. انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات، افزایش قدرت تحلیل و تقویت روحیه انتقادی .
2. امکان عبور از مرزهای جغرافیایی و آشنایی با افراد، جوامع و فرهنگ های مختلف
3. شکل گیری و تقویت خرد جمعی
4. امکان بیان ایده ها به صورت آزادانه و آشنایی با ایده ها، افکار و سلیقه های دیگران
5. کارکرد تبلیغی و محتوایی
6. ارتباط مجازی مستمر با دوستان و آشنایان
7. تبلیغ و توسعه ارزش های انسانی و اخلاقی در عرصه جهانی
گرچه به علت غلبه ابعاد دیگر شبکه های اجتماعی، بعد ارزشی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اما به‌جرأت می توان گفت که یکی از قابلیت های مهم شبکه های اجتماعی که تاکنون مورد غفلت واقع شده ، فراهم کردن فضایی بین المللی جهت تبلیغ و اشاعه ارزش های دینی، اعتقادی، انسانی و اخلاقی است. بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی افرادی هستند که در صورت تبلیغ صحیح ارزش های اخلاقی و انسانی، از آن استقبال کرده و تحت تأثیر قرار خواهند گرفت.
8. یکپارچه سازی بسیاری از امکانات اینترنتی و وبی
مزیت اصلی شبکه‌های اجتماعی، یکپارچه‌سازی امکانات پايگاه‌هاي مختلف است. امکاناتی از قبیل ایجاد صفحات و پروفایل‌های شخصی، ساخت وبلاگ‌ها، جستجوی اینترنتی، اطلاع از اخبار و رویدادها و شرکت در فضاهای گفتگو (چت‌روم‌ها و فروم‌ها) و فضا برای آپلود فایل‌ها که تا پیش از این کاربران برای استفاده از هر کدام از آنها باید عضو سایتی می‌شدند، اکنون از طریق تنها یک عضویت ساده، امکان‌پذیر است. وب‌سایت‌های شبکه اجتماعی، محل ارائه خدمات جدید در قالب‌های مختلف هستند. این وب‌سایت‌ها به‌راحتی با پايگاه‌هاي اينترنتي بزرگ دنیا مانند: گوگل، یاهو و حتی پايگاه‌هاي تخصصی، لینک داخلی برقرار می‌کنند و از امکانات آنها در وب‌سایت خود استفاده می‌کند.
9. توسعه مشارکت های مفید اجتماعی
10. افزایش سرعت در فرایند آموزش و ایجاد ارتباط شبانه روزی بین استاد و شاگرد
بی شک، شبکه های اجتماعی اینترنتی نقش بسیار موثری در توسعه آموزش های تخصصی و عمومی دارند. گرچه به علت عدم امکان نظارت علمی، بسیاری از محتواهای اینترنتی هنوز به مرتبه قابل قبولی از اعتبار علمی نرسيده اند، اما در عین حال شبکه‌های اجتماعی یکی از عرصه های اینترنتی هستند که کاربران بی شمار آنها به صورت خودجوش اقدام به آموزش و انتقال دانسته های تخصصی و عمومی خويش به دیگران می کنند. علاوه بر این، شبکه های اجتماعی علمی و آموزشی نیز به صورت تخصصی و با هدف آموزش از راه دور یا همان آموزش مجازی، مشغول فعالیت هستند.
با استفاده از شبکه های اجتماعی آموزشیِ مجازی، دانش‌آموزان و دانشجویان می توانند دامنه فرآیند یادگیری خود را در هر لحظه که نیازمند سؤال و برقراری رابطه با استاد یا سایر دانشجویان هم‌رشته ای باشند، به خارج از محدوده‌های کلاس گسترش دهند.
ج- پیامدهای منفی شبکه های اجتماعی
1. شکل گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار کذب
به علت عدم امکان شناسایی هویت واقعی اعضا و نیز عدم امکان کنترل محتوای تولید شده توسط کاربران شبکه های اجتماعی، یکی از مهم ترین پیامدهای منفی این شبکه ها، شکل گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار کذبی خواهد بود که توسط برخی از اعضای این شبکه ها و با اهداف خاص و غالباً سیاسی منتشر می شود.
2. تبلیغات ضد دینی و القاي شبهات
در شبکه های اجتماعی اینترنتی نیز مانند سایر رسانه ها، افراد و گروه های مغرض با اهداف از پیش تعیین شده و با شیوه های مخصوص، اقدام به تبلیغات ضد دینی و حمله به اعتقادات مذهبی می نمایند. گاه پس از تحقیق و ریشه یابی درمی یابیم که هدف اصلی گردانندگان برخی از این شبکه ها، دین زدایی و حمله به مقدسات بوده است.
3. نقض حریم خصوصی افراد
معمولاً شبکه های اجتماعی ابزارها و امکاناتی را در اختیار کاربران خود قرار می دهند تا آنها بتوانند تصاویر و ویدئوهای خويش را در صفحه شخصی خود قرار دهند. همین طور، کاربران می توانند اطلاعات شخصی خود را نیز در اين شبكه‌ها قرار دهند.
4. انزوا و دور ماندن از محیط های واقعی اجتماع
جامعه مجازی، هیچ وقت جایگزین جامعه واقعی نخواهد گردید؛ بلکه به عنوان تسهیل کننده تجارب اجتماعی عمل خواهد كرد. تسهیلات ارتباطی به ما امکان می‌دهد تا در سطح جهانی و از راه دور به شیوه‌ای جدید با اجتماعاتی كه منافع مشتركی داریم، بپیوندیم. در نتیجه، با پیوستن به این «اجتماعات از راه دور» قادر خواهیم بود تا در دنیای واقعی نیز روابط اجتماعی بهتری با همسایگان، همکاران و سایر شهروندان جامعه واقعی برقرار سازیم.
5. تأثیرات منفیِ رفتاری
هر شبکه اجتماعی فرهنگ ارتباطاتی خاص خود را دارد، یعنی منش و گفتار مخصوص و منحصر به فردي را برای خود برگزیده است. البته می‌توان شبکه هایی را یافت که فرهنگ ارتباطاتی تقلیدی برای خود برگزیده اند. فرد با عضویت در هر شبکه اجتماعی درگیر نوع خاصی از فرهنگ ارتباطاتی می‌شود که شامل: برخورد، تکيه کلام، اصطلاحات مخصوص، رفتار، تیپ شخصیتی و ظاهری و... است. بدون تردید، میزان تأثیرپذیری فرد از این محیط، صفر مطلق نخواهد بود. پس هر شبکه اجتماعی، هویت مطلوب خود را ترویج می‌کند.
د- نتیجه‌گيري
در کنار همه آثار مثبت شبکه های اجتماعی مجازی، تصور برخی از پیامدهای منفی آنها و چالش هایی که ایجاد نموده اند، امری بدیهی است. آنچه مسلّم است اینکه به جای برخورد سلبی با این پدیده نوین، بررسی و ریشه یابی مشکلات و پیامدهای منفی ناشی از آن و در پیش گرفتن راه های اصلاحی، قطعاً نتایج بهتری را در بر خواهد داشت. در پایان، چند پیشنهاد کلی جهت مصون ماندن کاربران شبکه های اجتماعی از آسیب-های احتمالی و بهره برداری از آثار مثبت این شبکه ها ارائه می گردد:
1. ایجاد و راه اندازی شبکه های اجتماعی سالم و مفید برای مبارزه با شبکه های اجتماعی مخرب؛
2. آموزش و فرهنگ سازی؛
3. نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضای جوامع مجازی و برنامه ریزی برای آینده.
مطالب مشابه :
اینترنت، جهانی شدن و هویت فرهنگی جوانان در ایران
اجتماعی - اینترنت در این پژوهش دیدگاه های استوارت هال درباره ی هویت و فرهنگ مقاله
مقاله ( شبکه های اجتماعی )
قابل کنکاش و ارزیابی است. در مقاله حاضر سعی اینترنت و سرویس اجتماعی، هویت
مقاله :شبکه های اجتماعی
مقاله :شبکه های اجتماعی | اینترنت و به علت عدم امکان شناسایی هویت واقعی اعضا و نیز
شبکه های اجتماعی؛ فرصت ها و تهدیدها
اینترنت و سرویس های ارائه در مقاله حاضر سعی شده است پس هر شبکه اجتماعی، هویت مطلوب
روان شناسی و آسیب شناسی اینترنت
در این مقاله، پس از بیان دوم اینکه اینترنت فضای اجتماعی و اینترنت و هویت
آسیبهای روانشناختی اینترنت
اینترنت و رایانه نه تنها در باره اینترنت، هویت و اجتماعی است که فرد خود
برچسب :
مقاله اینترنت و هویت اجتماعی