ما حرکت می کنیم ... یادی از ابراهیم گله دارزاده و جشنواره تئاتر دانش آموزی بهبهان

نیمه اول دهه 70 بود شاید سال 74 . پارچه نوشتی بر فراز تالار معلم بهبهان مبنی بر جشنواره تئاتر دانش آموزی نظر من را به خود جلب کرده بود.تصمیم گرفتم به همراه جهان زراعت از این جشنواره دیدن کنیم تا علاوه بر کشف استعدادهای تئاتر داتش آموزی بچه های دانش آموز را تشویق کنیم و به آنها انگیزه بیشتری برای ادامه کار تئاتر ببخشیم.از میان نمایش هایی که در این جشنواره دیدیم یک نمایش خیلی چشم ما را گرفت هم بواسطه نویسنده آن که استاد مسلم تئاتر ایران یعنی استاد «بهرام بیضایی» نویسنده اش بود (و ما البته تعجب کرده بودیم چطور دانش آموزانی کم سن و سال جرات اجرای این کار را داشته اند)! و هم به دلیل کارگردانی و بازی های خوبی که آن نمایش داشت. راستش ما که در انجمن نمایش کُلی برای خودمان ادعا داشتیم و فکر می کردیم خیلی با سوادیم جرات کار کردن نمایشی از بیضایی را نداشتیم بنابراین اصلا باورمان نمی شد دو دانش آموز دوم و یا سوم دبیرستانی نمایشی در این سطح کار کرده باشند! «ضیافت» داستان شبانی بود که به ضیافت دهباشی روستا نمی رود. او می خواست از حمله گرگ جلوگیری کند و معتقد بود که زندگی اش تنها از این طریق معنا پیدا می کند.

ضیافت اگرچه ساده ترین و کوتاه ترین نمایشنامه بیضایی است اما با این وجود هضمش برای امثال من که دانشگاه را هم تمام کرده بودم سخت بود چه رسد به 2 دانش آموز شهرستانی که نه نمایش چندانی دیده بودند و نه احتمالا نمایشنامه های زیادی خوانده بودند!جالب اینکه خود بیضایی این نمایشنامه را وقتی در حدود 30 سال سن داشته نوشته و اجرا کرده بود اما اینجا و در بهبهان دو دانش آموز 14 و 16 ساله با جسارت تمام این نمایش را اجرا کرده بودند و باید اعتراف کنم اجرای زیبایی هم بود!

نمایش که تمام شد به همراه جهان ایستاده دانش آموزان را تشویق کردیم و از آنها خواستیم حتما کار تئاتر را دنبال کنند و سری به انجمن نمایش بهبهان بزنند.این دانش آموزان یکی«ابراهیم گله دارزاده» و دیگری«اسماعیل سخایی»بودند که امروز یکی(ابراهیم) رییس مرکز هنرهایی نمایشی شده و دیگری از جمله بهترین بازیگران تئاتر استان خوزستان است!ابراهیم گله دارزاده بعدها با تلاش و جدیت در دانشکده سینما تئاتر رشته کارگردانی تئاتر قبول شد اما اسماعیل همچنان بازیگر ماند تا از مهمترین جشنواره تئاتری استان جایزه اول،دوم و سوم بازیگری را بگیرد. اسماعیل سخایی عزیز البته فقط به بازیگری قانع نشد .او کارگردانی و طراحی صحنه و لباس را هم تجربه کرد تا در همه این بخش ها جایزه بگیرد که از جمله جایزه کارگردانی اول و دوم و نیز طراحی صحنه و لباس جشنواره تئاتر استانی است. اسماعیل برای طراحی لباس و صحنه هم از جشنواره منطقه ای جایزه اول و دوم را کسب کرد تا شاید در کنار ابراهیم گله دار زاده نتیجه جسارتشان را از انتخاب نمایش بیضایی در مقطع دبیرستان گرفته باشند! و البته نبایدفراموش کنیم این دو عزیز و بسیاری دیگر از نسل طلایی تئاتر بهبهان در گروه تئاتر «رهسپار» به سرپرستی «ایوب غلامی» زمانی که من مسئولیت انجمن نمایش را عهده دار بودم فعالیت داشتند. سال هایی که نسل طلایی تئاتر بهبهان جوانه زده بود تا بیشتر از یک دهه بعد به بار بنشینند.در این میان البته باید یادی هم از «مهدی شجاعی» عزیز کنم که هنوز هم معتقدم یکی از استعدادهای بکر و نایاب تئاتر بهبهان بود و اگر بخواهد هنوز هم می تواند باشد. او نیز همچون ابراهیم با سن و سالی کم چنان میزانسن ها و طراحی موزون زیبایی به کارش می داد که قند در دلت آب می کرد اما حیف که این سال ها نه تئاتر کار می کند و نه حتی تئاتر می بیند.چرا؟ نمی دانم!

از این مقدمه که بگذریم همزمان با شنیدن خبر ریاست ابراهیم گله دارزاده عزیز بر مسند مرکز هنرهای نمایشی خیلی اتفاقی به متن سخنرانی برخوردم که همزمان با جشنواره تئاتر دانش آموزی در سال مورد اشاره (نیمه اول دهه هفتاد فکر کنم سال 74) نوشته بودم.اگر بپذیریم که جایگاه امروز «ابراهیم »و «اسماعیل» «گله دارزاده» و «سخایی» یکی از نتایج جشنواره تئاتر دانش آموزی است،(جشنواره ای که سال هاست جدی گرفته نمی شود) باید بهانه خوبی باشد تا متن این سخنرانی را که سال 74 نوشته ام منتشر کنم.هرچند که در آن سخنرانی به مخاطب هشدار داده ام که گند گویی هایی از نوع ضیافت خطرناک است! در ذیل بخش هایی از متن سخنرانی من را در آن سال مطالعه کنید.با این توضیح که من در آن سال ها نه نویسنده بودم و نه خبرنگار .گاهی البته در جمع های محدود و یا خودمانی مطالبی می نوشتم و می خواندم.مثل سخنرانی یاد شده که نمی دانم در جشنواره تئاتر دانش آموزی ایراد کردم یا در جمع دوستان انجمن نمایش. اما متن سخنرانی:

«تئاتر دانش آموزی به عنوان گونه ای از تئاتر اگر درست هدایت شود و در مسیر و جهت خودش حرکت کند تاثیر مثبتی در مقطع سنی خود می تواند داشته باشد که از آن جمله خارج شدن دانش آموزان از گوشه گیری و انزواست هر چند جشنواره تئاتر دانش آموزی خود در غربت و انزوا برگزار شد!

معتقدم تئاتر دانش آموزی مهم است ،ضرورت دارد و باید جدی گرفته شود.باید ضمن آنکه دانش آموزانی هنرمند تربیت می کنیم،دانش آموزانی هنر دوست نیز تربیت کنیم تا حداقل برای دیدن جشنواره تئاتر دانش آموزی شور و شوق داشته باشند!

یادمان باشد تئاتر صحنه متعالی زندگی است.در تئاتر ما وارد عمق و ضمیر انسان ها می شویم و تئاتر دانش آموزی نیز با مفاهیمی چون عشق،دوستی،مهربانی،ایثار،فداکاری،شجاعت،گذشت و عدالت روبرو است.معتقدم باید ضمن اینکه به مفاهیم نام برده شده عمیق نگاه می کنیم فراموش نکنیم در کجا ایستاده ایم و مخاطبمان کیست وگرنه گنده گوئی هایی از نوع نمایش «ضیافت» و یا «آخرین دفاع» (نام نمایشی که همان سال اجرا شده اما متاسفانه نویسنده و کارگردانش را به خاطر نمی آورم نمی دانم چرا)! ما را به لبه پرتگاه نزدیک خواهد کرد.از آن طرف نیز باید مواظب باشیم که اسیر ساده پسندی صرف نشویم وگرنه باز هم دستمان خالی می ماند.معتقدم دانش آموزی که نمایشنامه ای نوشته و یا کارگردانی می کند نباید از بزرگتر ها تقلید کند.حرف خودش را بگوید،مشکلش را حالا این مشکل درس است و مدرسه و یا دوست و همکلاسی یا جایگاه وی در اجتماع و نوع برخورد جامعه با او هر چه که هست حرف خودش است.

با توجه به صحبت های بالا و درک ضرورت و اهمیت تئاتر دانش آموزی باید برای آن تبلیغ کنیم.محل برگزاری تئاتر دانش آموزی باید چراغانی شود و با تبلیغات وسیع در سطح شهر و کمک گرفتن از ادارات فرهنگی مثل اداره ارشاد اسلامی و دیگر ادارات از جمله شهرداری و دعوت از مسئولین ادارات فوق جشنواره دانش آموزی را بزرگ جلوه دهیم.حالا شما هزاران مقاله و سخنرانی در ذم تهاجم فرهنگی بنویسید و یا خطابه کنید.مسئولین باید حواسشان باشد که با اهمیت دادن به دانش آموزان بخصوص در امور فرهنگی بالآخص در نمایش گامی اساسی و عملی در مبارزه با تهاجم فرهنگی غرب که اتفاقا بیشترین تکیه اش بر قشر جوان و دانش آموز است برداشته اند وگرنه اگر قرار باشد جشنواره تئاتر دانش آموزی در غربت و انزوا برقرار شود همان بهتر که اصلا برگزار نشود و دانش آموزان را بدون آنکه خودشان متوجه باشند تحقیر نکنند.به دانش آموزان در وهله اول و بعد به مسئولین نیز توصیه می کنم تئاتر دانش آموزی باید جریانی مستمر و پویا باشد نه فقط سالی یک بار آن هم یک اجرا.یادمان نرود تئاتر مستلزم ماهها تمرین و ممارست است با آن شوخی نکنیم».

فکر می کنم مرور این سخنرانی با همه ضعف هایی که دارد هنوز هم تازه و دلنشین باشد اگرچه گنده گویی «ابراهیم گله دارزاده» بر خلاف پیش بینی من نتیجه داد!(شاید هم این سخنرانی در نوع نگاه ابراهیم و اسماعیل بی تاثیر نبوده است البته اگر به آن گوش داده باشند) اما به نظرم حرفی را که زده بودم حرف بی ربطی نبوده چرا که از بچه ها خواسته بودم خودشان باشند. ساده و صمیمی.

در پایان از ابراهیم گله دارزاده عزیز می خواهم به نتیجه پیام نمایشنامه ضیافت فکر کند. به ارزش های از دست رفته.اگر بیضایی در آن نمایش نگران ارزش های از دست رفته است، اگر بیضایی در ضیافت نسبت به جامعه احساس مسئولیت می کند و به خودباوری ایمان دارد و نگران میراث معنوی این مرز و بوم است ابراهیم عزیز نیز همچون سال های دانش آموزی اش امثال بیضایی را که «میراث ماندگار» تئاتر این مرزوبوم هستند دریابد و نسبت به جامعه خود همچون سال های دانش آموزی اش حساس باشد و «خودباوری» را که یکی از پیام های نمایش سال های دوره دبیرستانش بود در میان بچه های تئاتر شهرستان تقویت کند .کم نیستند امثال گله دارزاده و سخایی که نیازمند یک توجه هستند تا یک بار دیگر چراغ تئاتر در گوشه گوشه سرزمین پهناورمان روشن نگاه داشته شود.ابراهیم باید امروز همچون شبان نمایش بیضایی به جنگ گرگ هایی برود که برای تن نحیف تئاتر دندان تیز کرده اند!ابراهیم عزیز! دوست دارم یک بار دیگر به تئاتر «معنی» بدی دوست دارم *"حرکت کنی و همین خوشایند منه"!

بخشی از دیالوگ «شبان» و «دهباشی» در نمایش «ضیافت» نوشته «بهرام بیضایی» که ابراهیم گله دار زاده در 15 یا 16 سالگی آن را بازی و کارگردانی کرد:

دهباشی : پس تو می خوای به زندگیت چیز بدی؛ چی میگن؟

شبان : معنی.

دهباشی : ارزش!

شبان : ما حرکت می کنیم و همین خوشایند منه.

ما حرکت می کنیم ... یادی از ابراهیم گله دارزاده و جشنواره تئاتر دانش آموزی بهبهان

مطالب مشابه :

رهنمد مسابقه نمایش دانش آموزی ( تئاتر)

ما حرکت می کنیم ... یادی از ابراهیم گله دارزاده و جشنواره تئاتر دانش آموزی بهبهان

ادامۀ مطلب قبل

«بیانیه داوری تئاتر دانش آموزی مقطع متوسطه اول ودوم پسران شهرستان نیشابور در تاریخ چهارشنبه 6/12/93»

مصوبات شورای دانش اموزی مدرسه ما

نمایشنامه دانش آموزی

گزارش عملکرد گروه تئاتر پویا در سال 1390

مسابقات هنرهاي نمایشی

5.دانشنامه دانش آموزی هنر