آشنایی با انواع روشهای پیشگیری از بارداری:


از هر یک از این روشها به چه صورت میتوان استفاده کرد؟
هر یک از این روشها مزایا و معایبی دارند که همین فاکتورها سبب تنوع و اختلاف آنها میشوند و هر فردی با توجه به شرایط مختلف جسمی و زیستی خود میتواند هرکدام از این روشها را استفاده کند.
کاندوم:
کاندومها به دو نوع مردانه و زنانه تقسیم میشوند.
کاندوم مردانه :
کاندوم مردانه غلافی است که روی آلت نعوظ یافته قبل از دخول قرار گرفته و به وسیله ایجاد مانع در برابر عبور اسپرم از حاملگی جلوگیری می کند. کاندوم فقط یکبار قابل استفاده است. به بعضی از انواع آن ماده شیمیایی جهت از بین بردن اسپرم اضافه شده است.از نظر علمی ثابت نشده که آیا اضافه نمودن این ماده اسپرم کش می تواند اثر مضاعفی در جلوگیری از بارداری نسبت به کاندوم تنها داشته باشد یا خیر. از آنجا که این وسیله به عنوان یک مانع مکانیکی عمل می کند از تماس مستقیم با اسپرم، ترشحات تناسلی، عفونی و چرک و زخمهای تناسلی جلوگیری می کند و در نتیجه یکی از روشهای مناسب جهت جلوگیری از انتقال بیماریهای منتقله از راه جنسی مانند ایدز و هپاتیت نیز هست.
کاندوم زنانه :
کاندوم زنانه حاوی یک غلاف لغزنده پلی اورتان است که از نظر ظاهری کاملاً مشابه کاندوم مردانه می باشد. انتهای بسته آن که یک حلقه انعطاف پذیر دارد در داخل مهبل قرار داده می شود در حالیکه انتهای باز آن بیرون قرار داده می شود و تا اندازه ای لب ها را می پوشاند. 
کاندوم زنانه هم مانند کاندوم مردانه بدون نسخه در دسترس است و فقط برای یکبار مصرف می باشد و نباید در همراهی با کاندوم مردانه استفاده شود چرا که باعث لغزیدن و خروج از محل می شود.
قرصهای خوراکی پیشگیری از بارداری:

این داروها انواع مختلفی دارند که برخی از پرکاربردترین انواع آنها در زیر آمده.
1.       پروژسترون(مینی پیل): در ایـن قـرصها تنها هورمون پـروژستـرون وجـود دارد.این نوع قرص ویژه خانمهای شیرده و یا مبتلا به فشار خون بالا می باشد. خانمهای شیرده می بایست ۶ هفته پس از زایمان شروع بمصرف این قرصها کنند. بـسـته این قرصها ۲۸ عددی می بـاشد. نحوه مصرف آنها روزی یک قــرص سر ساعت معین  از روز نخست قاعدگی میباشـد و پـس از اتـمـام بسـتـه مـصرف قرص بسته جدید بدون وقفه آغـاز میــگردد. در صورتی که مصرف قرص کمتر از ۳ ساعت از زمان مقرر فراموش گردد بلافاصله پس از یادآوری آن قرص مصرف و مابقی قرصها نیز طبق روال مصرف میگردد اما هرگاه مصرف قرص بیش از ۳ ساعت به تاخیر افتاد بلافاصله پس از یادآوری قرص فراموش شده مصرف گردیده و تا یک هفته میباید از یک روش ضد بارداری دیگر استفاده نمود. اثر این قرصها از قرصهای ترکیبی پایین تر میباشد.
نکته مهم اینکه   قرص شیردهی نیز مانند قرص های ترکیبی می تواند، خونریزی قاعدگی و گرفتگی های ماهیچه ها را کم کند و خطر سرطان تخمدان و رحم و نیز بیماریهای التهابی لگن را کاهش دهد. از آنجا که این قرصها حاوی استروژن نیستند خطر ایجاد لخته خونی که در همراهی با قرصهای ترکیبی اتفاق می افتد، را ندارند.  این قرصها انتخابهای خوبی برای تازه مادرانی است که به کودک خود شیر می دهند چرا که قرصهای ترکیبی خوراکی ممکن است کیفیت و کیت شیر مادر را کاهش دهند. در ضمن این قرصها انتخابهای خوبی برای افرادی هستند که با قرصهای ترکیبی خوراکی دچار سردرد شدید و فشار خون بالا می شوند.
عوارض جانبی قرصهای شیردهی شامل تغییر چرخه قاعدگی، اضافه وزن و دردهای پستانی است.
 
2.      قرصهاي خوراكي نوع تركيبي:
یکی از روشهای جلوگیری از بارداری، مصرف قرص های ترکیبی ( حاوی استروژن و پروژسترون ) است که به سه شکل یک مرحله ای ( HD,LD ) –دو مرحله ای و سه مرحله ای ( تری فازیک ) موجود می باشد. مصرف این قرصها بصورت روزانه است.
مونو فازیک(تک مرحله ای): عبارتند از قرصهایی که میزان هورمون استروژن و پروژسترون در تمام آنها یک اندازه است.مانند قرصهای LD و HD و انواع جدیدتر(مارولون-روکین-یاسمین-یاز...)
 
دی فازیک(دو مرحله ای): میزان هورمونهای استروژن و پروژسترون در دو مرحله تغییر میکند.
 
تری فازیک(سه مرحله ای): میزان هورمونهای استروژن و پروژسترون در سه مرحله به تدریج افزایش می یابد. بسته بندی قرصهای ترکیبی نیز دو گونه میباشد:
 ۱- بسته های ۲۱ عددی: این بسته ها حاوی ۲۱ عدد قرص موثر میباشد.
 ۲- بسته های ۲۸ عددی: این بسته ها حاوی ۲۸ عدد قرص بوده که ۲۱ عدد آن موثر بوده و ۷ عدد آن را قرصهای خنثی تشکیل میدهند. ۷ قرص آخر تنها برای کمک به حافظه مصرف کننده میباشد.
پس از قطع این قرصها معمولا طی 12-3 ماه قدرت باروری مانند قبل می شود.
و اما مکانیسم اثربخشی قرصهای ترکیبی به چه صورت است؟
 
 مکانیسم عمل این قرصها عبارتند از:
1- جلوگیری از تخمک گذاری
2- تاثیر برمخاط داخلی رحم ( اندومتر )
3- ایجاد اشکال در ورود اسپرم به داخل رحم به دلیل افزایش ضخامت موکوس سرویکس
4- جلوگیری از لقاح از طریق تاثیر بر حرکات لوله های رحم
اثر بخشی قرص های ترکیبی در صورت مصرف صحیح، 9/99 درصد است.
 
مزایای استفاده از قرص ترکیبی:
- اثر بخشی بالا
- برگشت سریع باروری پس از قطع روش
- منظم شدن، کاهش درد و خونریزی قاعدگی ( کاهش سندرم پیش از قاعدگی ) و کم خونی به دنبال قاعدگی
- کاهش بروز کیست های تخمدانی
- کاستن از بروز بیماری های خوش خیم پستان
- افزایش تراکم استخوان ها
- کاهش بروز بیماری های التهابی لگن (PID)
- کاهش ریسک سرطان های رحم و تخمدان
- کاهش بروز حاملگی خارج از رحم (EP)
- جلوگیری از بروز تصلب شرایین ( آترواسکلروز )
- کاهش بروز اندومتریوز
- بهبود آرتریت روماتویید
 
عیب ها :
- نامناسب بودن برای افراد فراموشکار ( به دلیل لزوم مصرف هر روزه )
- نیاز به تهیه بسته جدید در هر دوره قاعدگی
- پیشگیری نکردن از بیماری های منتقله از راه تماس جنسی ( STIs)
- مناسب نبودن برای مادران شیرده در 6 ماه اول بعد از زایمان
 
عوارض شایع و چگونگی برخورد با آنها:
عارضه های شایع معمولا در ماههای اول مصرف بروز کرده و در طی 3-2 ماه کاهش یافته یا از بین می رود. این عوارض و چگونگی برخورد با آنها به شرح زیر است:
1- افزایش وزن: دلایل افزایش وزن، تجمع مایعات در بدن به دلیل اثر پروژسترون، افزایش اشتها و به دنبال آن افزایش مصرف مواد غذایی است. افزایش وزن با ورزش منظم و رژیم غذایی متعادل بهبود می یابد.
2- لکه بینی و خونریزی بین قاعدگی ها : معمولا در مدت 2-3 ماه اول مصرف مشاهده شده و می تواند ناشی از فراموشی قرص نیز باشد. برای چگونگی برخورد با این مشکل به تذکرهای حین مصرف مراجعه شود.
3- حساسیت پستانها: با رعایت توصیه های بهداشتی رفع می گردد. اگر مشکل ادامه یابد، فرد به ماما و در صورت نیاز به متخصص زنان ارجاع خواهد شد.
4- سردردهای خفیف: غالبا با مسکن های معمولی برطرف می شود. سردردهای شدید و یا سردردهایی که با فشار خون بالا، علائم عصبی یکطرفه و یا اختلالات بینایی همراه باشد، از علائم هشدار بوده و ارجاع فوری به متخصص مربوطه و تغییر روش را ایجاب می کند.
5- تهوع: خوردن قرص در صورت تهوع شدید و غیر قابل تحمل ادامه نخواهد یافت. خوردن قرص در هنگام خواب و یا همراه با غذا، راهی موثر برای کاهش شدت تهوع های خفیف و قابل تحمل خواهد بود. درمان موقت تهوع برای 3-2 ماه اول با داروهای ضد تهوع ( مثل ویتامین B6 شبی یک قرص ) نیز امکان پذیر است.
 
عوارض غیر شایع و چگونگی برخورد با آنها:
این عارضه ها ممکن است هرگز مشاهده نشده و یا به ندرت مشاهده شود. این عارضه ها عبارت هستند از:
1- تغییر خلق و خوی (افسردگی)
2- لکه های رنگی در پوست صورت ( کلو آسما )
3- شک به بروز سرطان پستان
4- بروز سرطان دهانه رحم ( سرویکس )
5- بروز تومورهای خوش خیم و بدخیم کبدی ( آدنوم و کارسینوم کبد )
6- لخته شدن خون در وریدها (ترومبوز وریدی) ، بویژه در افراد سیگاری و مبتلا به اختلالات انعقادی خون
7- سکته های قلبی ( به ویژه در سیگاری ها )
8- سکته مغزی ( به ویژه در افراد سیگاری و فشار خون بالا)
9- فشار خون بالا
10- احتمال بروز خونریزی های نامنظم رحمی (AUB)
11- آمنوره(قطع قاعدگی بمدت چند ماه)
 
یکی از بزرگترین سوالات این است که آیا قرص خطر سرطان سینه را در مصرف کنندگان قدیم و جدید قرص افزایش می دهد یا خیر. یک مطالعه بین المللی که در سپتامبر ۱۹۹۶ در مجله پیشگیری از بارداری به چاپ رسید استنتاج کرد که خطر سرطان سینه در زنان ۱۰ سال پس از قطع مصرف قرص بیشتر از زنانی که هرگز قرص استفاده کرده اند نیست. در طی مصرف قرص و ۱۰ سال پس از توقف استفاده از قرص خطر سرطان سینه درزنان فقط کمی بیش از زنانی است که از قرص استفاده نمی کنند.  زنانی که سرطان سینه داشته یا دارند، نباید از قرص استفاده کنند چرا که استروژن درون قرص ممکن است وضعیت آنها را بدتر کند.
عوارض قرص که معمولاً چند ماه پس از مصرف قرص از بین می روند شامل تهوع، سردرد، درد پستانها، اضافه وزن، خونریزی نامنظم و افسردگی است.
 
موارد منع مصرف مطلق این نوع قرصها عبارتند از:
* شک یا اطمینان به وجود حاملگی
* شک به وجود سرطان پستان ، ابتلا و یا سابقه آن
* بدخیمی های وابسته به استروژن
* کارسینوم اندومتر یا هر بدخیمی مشکوک یا شناخته شده وابسته به استروژن
* خونریزی های رحمی بدون علت مشخص
* خانم های سیگاری 35 ساله و بالاتر با مصرف بیش از 15 نخ سیگار در روز
* بیماری فعال یا مزمن کبدی
* اختلال کار واضح کبدی یا هپاتیت ویرال
* یرقان انسدادی درحاملگی یا سابقه یرقان همزمان با مصرف قرص
* آدنوم یا کارسینوم کبد
* سیروز کبدی خفیف ( جبران شده )
* تومورهای خوش خیم و بدخیم کبد
* شیستوزومیازیس با فیبروز شدید کبدی
* ابتلا فعلی یا سابقه ترومبوفلبیت وریدهای عمقی، اختلالات ترومبوآمبولیک و یا شرایط مستعد کننده این بیماری ها
* بیماری های دریچه ای قلب با عوارضی مثل افزایش فشار ریوی ، خطر فیبریلاسیون دهلیزی، سابقه اندوکاردیت تحت حاد باکتریال و یا مصرف داروهای ضد انعقادی
* بیماری عروق کرونر قلب
* بیماری سیانوتیک قلبی
* سکته مغزی
* بیماری عروق مغزی یا عروق کرونر، سابقه این بیماری ها یا شرایط مستعد کننده آنها
* دیابت با بیماری های عروقی
* فشار خون بالا ( 100/160 میلی متر جیوه و بالاتر )
* سردرد راجعه شامل میگرن با علائم عصبی موضعی
* مادران شیردهی که از زایمان آنها کمتر از شش ماه می گذرد
* آنژین قلبی ناپایدار (Angina Unstable )
* دیس لیپیدمی ( بخصوص هیپرلیپیدمی پروتیینی نوع II )
* شرایط نیازمند به بی حرکتی کامل ( باید مصرف قرص از 28 روز قبل از عمل جراحی تا پایان دوره بی حرکتی پس از عمل، قطع شود همچنین دادن هشدار قبل و بعد از عمل جراحی بزرگ ضرورت دارد.)
* سابقه هر بیماری مرتبط با مصرف OCP مثل : کره ، فشارخون بالا ، پانکراتیت حاد، پمفیگویید حاملگی ، سندرم استیون - جانسون،TTP ، HUS
اگر هر کدام از موارد یاد شده مشاهده شود ارجاع فرد به متخصص مربوطه ضرورت دارد.
 
موارد منع مصرف نسبی:
* فشار خون بین 100/160 تا 90/140 میلیمتر جیوه
* سابقه فشار خون بالا ( بیش از 100/160 میلی متر جیوه ) و اندازه نگرفتن آن در حال حاضر
* نئو پلازی داخل اپیتلیومی تا شدید سرویکس
* واریس بدون سابقه ترومبو فلبیت
* بیماری فعال کیسه صفرا
* خانم های سیگاری بالای 35 سال با مصرف کمتر از 15 نخ سیگار یا کمتر از 35 سال با مصرف بیش از 15 نخ سیگار در روز
* میگرن بدون علائم عصبی
* انواع خاصی از دیابت ( دیابتی های مبتلا به هیپرتانسیون ، نفروپاتی یارتینوپاتی )
* افسردگی خیلی شدید
* مصرف دارو برای اپی لپسی ( بجز والپروییک اسید )
* مصرف ریفامپین یا گریزوفولوین
* بیماری آنمی سلول داسی شکل
* مشکلات گوارشی که جذب قرص را مختل کند
 
زمان شروع استفاده از قرص های ترکیبی پیشگیری از بارداری ترکیبی:
زمان صحیح شروع مصرف این قرصها بستگی به این دارد که فرد در چه روزی از سیکل طبیعی بارداری است.
1- مصرف این قرص ها باید در پنج روز اول قاعدگی ( روز اول تا روز پنجم ) آغاز گردد. برای اطمینان بیشتر بهتر است که مصرف آن از روز اول خونریزی قاعدگی شروع شود. قرص در ساعت خاصی از شبانه روز تا پایان بسته 21 عددی خورده می شود. مصرف بسته بعدی پس از یک فاصله هفت روزه آغاز خواهد شد.
2- مصرف این قرص ها پس از زایمان و در دوران شیردهی به دلیل تاثیر آنها بر روی شیر مادر ( کم کردن مقدار و ترشح شدن آن در شیر ) توصیه نمی شود. ( مصرف آن در مادران شیرده تا 6 ماه پس از زایمان ، منع مطلق دارد.)
3- اگر مادر پس از زایمان به فرزند خود شیر ندهد می تواند مصرف این قرص ها را سه هفته بعد از زایمان آغاز نماید.
4- مصرف این قرص ها را می توان در پنج روز اول بعد از سقط آغاز نمود.
5- اگر فرد خواهان قطع کاربرد روش پیشگیری از بارداری فعلی خود ( لاینسترونول ، آی یو دی، نورپلانت و یا DMPA ) و استفاده از قرص های ترکیبی بوده و قطع روش های فوق در یکی از 5 روز اول قاعدگی اتفاق بیافتد، می تواند مصرف این قرص ها را بلافاصله شروع کند. در غیر این صورت ، آغاز استفاده از قرص های ترکیبی تا قاعدگی بعدی به تاخیر افتاده و تا آن زمان استفاده از کاندوم توصیه می شود. همچنین کاربران لاینسترنول به شرط آمنوره(قطع قاعدگی طی حداقل سه ماه قبل) و استفاده مرتب از لاینسترنول ، بلافاصله پس از قطع لاینسترنول و کاربران DNPA که دچار آمنوره هستند اگر DMPA را در فاصله زمانی 14 ± 90 روز قبل تزریق کرده باشند، می توانند استفاده از قرص های ترکیبی را آغاز نمایند. در غیر این صورت آغاز استفاده از قرص به بررسی حاملگی و رد احتمال آن منوط می شود.
 
آزمایش و معاینه های لازم همزمان با استفاده از این روش:
معاینات و بررسیهای جلسه اول:
1- بررسی وضعیت سلامتی
2- اندازه گیری فشار خون
3- معاینه پستان و لگن
4- آزمایش پاپ اسمیر ( 4-6 هفته پس از زایمان و مطابق دستورالعمل کشوری )
5- بررسی مشکلات انعقادی و چربی های خون ( در صورت سابقه ترومبوز و یا بیماری های قلبی در بستگان درجه یک زیر 50 سال ).
توجه 1: معاینه تیرویید برای تجویز قرص های پیشگیری از بارداری لازم نیست.
توجه 2: انجام آزمایش ها در ویزیت اول اجباری نیست.
مراجعه های پی گیری:
اولین بررسی پس از 3 ماه و سپس هر 6 ماه یکبار تا دو سال، و از آن پس در صورت نبودن هرگونه مشکل هر ساله و به شرح زیر انجام میشود:
1- فشار خون
2- وزن
3- پیگیری بروز علائم هشدار و عارضه ها و در صورت لزوم بررسی آنها
4- بررسی دقیق تر خانم های با بیماری مزمنی که اثر OCP روی آن بیماریها مشخص نیست ( منظور بیماری هایی است که در موارد منع مصرف قرص اشاره ای به آن نشده است مانند گواتر).
 
در صورت فراموشی مصرف قرص ضدبارداری چه باید کرد؟
 ۱- هرگاه مصرف یک قرص فراموش گردد: به محض یادآوری قرص را مصرف کرده و قرصهای بعدی را نیز در زمان مقرر مصرف کنید.
 ۲- هرگاه مصرف دو قرص متوالی فراموش گردد: به محض یادآوری ۲ قرص را همزمان مصرف کرده و ۲ قرص دیگر را همزمان روز بعد مصرف کنید.مابقی قرصها را در زمان مقرر مصرف کنید.تا یک هفته نیز از یک روش دیگر پیشگیری از بارداری استفاده کنید.
 ۳- هرگاه مصرف ۳ قرص متوالی فراموش گردد: در این صورت مابقی بسته قرص را بدور انداخته و همان روز مصرف قرصهای بسته جدیدی را آغاز کنید. تا یک هفته نیز از یک روش دیگر پیشگیری از بارداری استفاده کنید. معمولا پس از دو هفته از مصرف قرصهای LD وHD دیگر حاملگی صورت نخواهد گرفت اما بهتر است ماه نخست مصرف اینگونه قرصها از یک روش دیگر پیشگیری از بارداری نیزاستفاده کنید.  
آمپولهای پیشگیری پروژسترونی:

آمپول دپوورا هر سه ماه یکبار در بازو یا باسن تزریق می شود.  دپو ورا از سه طریق از بارداری پیشگیری می کند: تخمک گذاری را مهار کرده، مخاط دهانه رحم را برای جلوگیری از دستیابی اسپرم به تخمک تغییر داده وآندومتر یا آستر رحم را برای جلوگیری از لانه گزینی تخمک بارور شده، تغییر میدهد. تزریق پروژسترون در جلوگیری از بارداری بسیار مؤثر است، چرا که نیاز به تلاش بسیار کمی از سوی زن برای جلوگیری از حاملگی دارد. « زنی که از این روش استفاده می کند به راحتی هر سه ماه یکبار یک تزریق توسط پزشک دریافت می کند».
مزایای این روش مشابه مینی پیل و دیگر روش پروژسترونی پیشگیری از بارداری (نورپلانت) است. عوارض جانبی هم مشابه است و شامل قاعدگی های نامنظم یا فقدان قاعدگی (که البته آسیب زننده نبوده و به معنای این نیست که این روش درست عمل نمی کند)، اضافه وزن و دردهای پستانی می باشد.
متوسط بازگشت باروری پس از قطع قرصها 9-6 ماه است.
کپسولهای کاشتنی پروژسترونی(نورپلانت):
نورپلانت که در سال ۱۹۹۰ و نوع جدیدتر آن نورپلانت ۲ در سال ۱۹۹۶ به وسیله اداره دارو و غذا تأیید شدند نوع سوم روشهای پیشگیری از بارداری پروژسترونی هستند. این روش پیشگیری از بارداری که به شکل استفاده از استوانه ها ی رزینی در اندازه چوب کبریت است، به روش جراحی در زیر پوست بازو جایی که به طور مداوم هورمون استروییدی لوونورژسترل را آزاد می کند، کار گذاشته می شود.
۶ استوانه نورپلانت به مدت ۵ سال (یا تا زمانی که برداشته شوند) در برابر حاملگی ایجاد حفاظت می کنند.  در حالیکه دو استوانه نورپلانت ۲ به مدت سه سال از حاملگی پیشگیری می کنند. شکست نورپلانت بسیار نادر است اما با افزایش وزن این احتمال بیشتر می شود.
بعضی زنان ممکن است دچار عفونت یا التهاب در محل کاشته شدن نورپلانت شوند. سایر عوارض جانبی آن شامل تغییرات چرخه قاعدگی، اضافه وزن و درد پستانی است.
دیافراگم
این روش فقط با نسخه در دسترس است و توسط یک کارشناس برای آنکه اندازه مناسب داشته باشد، اندازه گیری می شود. دیافراگم یک صفحه صمغی گنبدی شکل است که یک حاشیه انعطاف پذیر دارد که از دو طریق از بارداری جلوگیری می کند. دیافراگم دهانه رحم را می پوشاند وبنابراین اسپرم نمی تواند به رحم دست یابد در حالیکه کرم یا ژل اسپرم کشی که پیش از کارگذاری در دیافراگم به کار رفته است اسپرم ها را می کشد.
دیافراگم تا ۶ ساعت پس از کارگذاری حفاظت کننده است. برای ارتباط جنسی پس از ۶ ساعت یا برای ارتباط مکرر در طی این ۶ ساعت باید اسپرم کش تازه در داخل مهبل در حالیکه دیافراگم هنوز در جای خود باقی است به کار برود. دیافراگم حداقل ۶ ساعت پس از آخرین ارتباط جنسی باید، در مکان خود باقی بماند. اما این زمان نباید بیش از ۲۴ ساعت طول بکشد چرا که خطر سندرم شوک توکسیک  که یک عفونت نادر اما بالقوه کشنده است را افزایش می دهد.
آی یو دی :
IUD وسیله ای مکانیکی است که توسط یک کارشناس بهداشتی در داخل رحم جاگذاری می شود.در حال حاضر دو نوع آی یو دی در در دسترس است. آی یو دی مسی و آی یو دی پروژسترونی. آی یو دی مسی می تواند به مدت ۱۰ سال باقی بماند. در حالیکه آی یو دی پروژسترونی هر 5 سال باید جایگزین شود.
آی یو دی شایع ترین روش قابل برگشت جلوگیری است.کارایی آی یو دی مسی مانند روش لوله بستن و احتمال شکست آن 0.5% است.البته در صورت شکست و بارداری احتمال حاملگی نابجا بیشتر از طبیعی است.
به طور کامل مشخص نیست که آی یو دی چطور از حاملگی پیشگیری می کند. به نظر می رسد که این وسایل از طریق بی حرکت کردن اسپرم در مسیرش به سمت لوله های فالوپی از ملاقات اسپرم و تخمک جلوگیری می کنند و یا با تغییر لایه داخلی رحم از لانه گزینی تخمک بارور شده جلوگیری می نمایند.
زمان کارگذاری:
در هر زمان از سیکل قابل کارگذاری است ولی در زمان خونریزی بعلت لاز بودن دهانه رحم کارگذاری راحت تر است البته احتمال افتادن آن نیز طی دو ماه اول بالاست.
در موارد سقط سه ماهه اول میتوان بلافاصله بعد از سقط آی یو دی را کار گذاشت اما در سقط سه ماهه دوم بهتر است پس از بازگشت رحم به حالت نرمال و اندازه طبیعی(4 هفته بعد) آی یو دی گذاشته شود.
آی یو دی ها یکی از کمترین میزانهای شکست را در بین روشهای پیشگیری از بارداری دارند. وقتی آی یو دی برای فرد مناسب باشد (وقتی هر دو زوج دارای یک شریک جنسی باشند و ارتباطات آنها با ثبات باشد که در خطر عفونت نباشند) آی یو دی یک روش پیشگیری از بارداری بسیار امن و موثر است. از معایب آن خروج خودبخودی – عفونت درد یا لکه بینی در فواصل خونریزی است.(درد و خونریزی شایعترین عارضه آی یو دی مسی و بیشترین دلیل درخواست خارج کردن آن است.)
نابارورسازی(بستن لوله ها):
عقیم سازی زنان(توبکتومی)
در روش عقیم سازی زنان لوله های فالوپی بسته می شوند و بنابراین تخمک نمی تواند به درون رحم مهاجرت کند. عقیم سازی با تکنیکهای مختلف جراحی بصورت باز یا لاپاراسکوپی و گاها از طریق رحم و معمولاً زیر بیهوشی عمومی یا بیحسی نخاعی انجام می گیرد.
عوارض این جراحی ها نادر است و شامل عفونت، حاملگی خارج رحمی، خونریزی و مشکلات مربوط به استفاده از بیهوشی عمومی است.این روش دایمی بوده و احتمال برگشت پذیری باروری با بازکردن مجدد لوله ها بسیار ضعیف است.
روش جدید بستن لوله ها: مسدودسازی لوله ها از طریق دهانه رحم:یک وسیله نرم بسیار کوچک انعطاف پذیر توسط هیستروسکوپ از داخل واژن وارد رحم کرده و در ابتدای لوله های تخمدانی تعبیه می شوند.بتدریج و ظرف مدت 6 ماه هر دو لوله بسته می شود.کارایی این روش 99% است و تحت بی حسی در مطب قابل انجام است.
عقیم سازی مردان(وازکتومی)

این روش از طریق دوختن، گره زدن یا بریدن مجاری انتقال دهنده اسپرم که اسپرم را از بیضه ها به آلت تناسلی منتقل می کند عمل می کند.
وازکتومی یک جراحی سریع است که معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد که بدون بیهوشی و در مطب هم بصورت سرپایی قابل انجام است و عوارض پس از جراحی اندکی مانند خونریزی یا عفونت دارد.
پس از جراحی طی 12 هفته یا پس از 20 بار انزال فرد فاقد اسپرم می شود با اینحال با آنالیز اسپرم باید از عدم وجود اسپرم مطمئن شد.
روشهای سنتی پیشگیری از بارداری:
آگاهی از باروری(روش طبیعی)
به این روش، روش طبیعی پیشگیری از بارداری یا پرهیز دوره ای هم گفته می شود. آگاهی از باروی مستلزم پرهیز از ارتباط جنسی یا استفاده از روشهای سد کننده پیشگیری از بارداری در روزهایی از چرخه قاعدگی زن است که احتمال بیشتری برای حاملگی اش وجود دارد.
از آنجا که اسپرم تا حدود ۷ روز میتواند در راههای تناسلی زنانه باقی بماند و تخمک تا ۲۴ ساعت پس از آزاد شدن قابل بارور شدن است، یک زن می توند از رابطه جنسی ۷ روز پیش از تخمک گذاری تا ۲۴ ساعت پس از آن باردار شود. روشهایی که تخمین می زنند چه زمانی یک زن بارور است بستگی به چرخه قاعدگی، تغییرات مخاط دهانه رحم یا تغییر در درجه حرارت بدن دارد.
روش تقویمی پیشگیری از بارداری به دو صورت است:
روش اول: با کم کردن عدد 18 از کوتاهترین سیکلی که زن تاکنون داشته و عدد 11 از طولانی ترین سیکل دو عدد بدست می آید که بین دو عدد حاصل طی سیکل نباید نزدیکی صورت گیرد.
روش دوم:در افراد با قاعدگی 32-26 روزه بین روزهای 8 تا 19 نباید نزدیکی صورت گیرد.
این روش می تواند اثر بخش باشد ولی احتیاج به یک زوج بسیار با انگیزه و هوشمند برای اثر بخشی این روش است و بدیهی است ریسک بارداری با این روش بسیار بالاتر از سایر روشهاست.
این روشها دارای 25% شکست است.
روش صرفنظر کردن (withdrawal)
در این روش که قطع رابطه جنسی هم خوانده می شود، مرد آلت تناسلی خود را قبل از انزال از مهبل خارج می کند. در صورتیکه اسپرم وارد مهبل نشود از بارداری پیشگیری می شود.
اثر بخشی این روش بستگی به توانایی مرد برای صرفنظر کردن پیش از انزال دارد. این روش هیچ حفاظتی علیه عفونتهای منتقله از راه جنسی مانند ایدز ندارد. بیماریهای عفونی به وسیله تماس مستقیم با ضایعات سطحی و مایع پیش انزالی قابل انتقال است.
با توجه به اینکه ترشحات پیشاب نیز حاوی اسپرم است بنابراین ریسک بارداری با چنین روشی نیز بالاست.  
روش اورژانس پیشگیری از بارداری
اثر بخشی روش اورژانس با قرصهای ترکیبی حدود ۹۷%  و میزان حاملگی حدود ۳ % و اثر بخشی با قرصهای لوو نورجسترل (levonorgestrol)حدود ۹۹% و میزان حاملگی با استفاد ه از این قرصها حدود ۱% گزارش شده است. همچنین اثر بخشی این روش با فاصله زمانی تماس جنسی تا آغاز استفاده از روش ارتباط قابل توجهی دارد هر چقدر این فاصله کوتاهتر باشد، اثربخشی آن بیشتر است.
چه افرادی می توانند از این روش استفاده کنند:
کاربرد روش اورژانس پیشگیری از بارداری در صورت وجود تماس جنسی محافظت نشده، به موارد خاص زیر محدود می گردد:
. استفاده نکردن از کنتراسپتیوها
. تجاوز
. وجود شرایط نشان دهنده استفاده نادرست یا شکست کنتراسپتیو مانند:
1.پارگی کاندوم
2.خارج شدن کاندوم
3.فراموش کردن مصرف قرص برای سه نوبت در یک دوره
4.فراموش کردن مصرف قرص شیردهی بیش از 4 ساعت از زمان مقرر
5.بیش از دو هفته تاخیر در تزریق آمپول دپو
6.استفاده نادرست از روش طبیعی
7.خروج آی یو دی در زمانی بجز قاعدگی
زمان شروع و چگونگی استفاده از روش هورمونی اورژانسی:
مصرف اوّلین دوز این روش باید بلافاصله یا حداکثر در فاصله زمانی پنج روز یا ۱۲۰ ساعت از تماس جنسی مشکوک با یکی از روشهای زیر صورت گیرد تا از حاملگی ناخواسته جلوگیری شود:
1. قرص لوونورجسترول 1 عدد قرص از یک بسته ۲ تائی را در اولین فرصت میل نمایید و یک عدد دیگر نیز 12 ساعت بعد. (هر دو عدد قرص لوونورجسترول در یک جعبه بسته بندی شده است)
2. چهار عدد قرص LD ، در اولین فرصت و چهار عدد دیگر ۱۲ ساعت بعد
3. ۴ عدد قرص سفید از بسته تری فازیک در اولین فرصت و چهار عدد قرص سفید دیگر ۱۲ ساعت بعد
توجه: قرص HD در جلوگیری بارداری به روش اورژانسی حذف شده.
عارضه ها و چگونگی برخورد با آنها:
1. تهوع و استفراغ حین مصرف: بهتر است قبل و ۶ – ۴ ساعت پس از مصرف هر دوز از این قرصها از یک داروی ضد تهوع مانند دیمن هیدرینات یا دیفن هیدرامین استفاده شود.
2. اختلال قاعدگی: ممکن است که قاعدگی بعدی چند روز زودتر یا دیرتر آغاز شود، طول مدت آن تغییر یافته و  تغییر در طول مدّت و مقدار خونریزی ایجاد می شود (فرد باید در مورد بی خطر بودن این مسئله آگاهی داشته باشد)
3.سردرد و سرگیجه
تذکرهای حین مصرف این داروها:
1. بهتر است که قرص ها با شکم خالی خورده نشود.
2. در صورت استفراغ تا دو ساعت پس از استفاده از روش، خوردن مجدد قرصها ضروری است.
3. حداکثر دفعات مجاز استفاده از این روش در هر سیکل قاعدگی یک بار است.
4. اثر بخشی این روش با استفاده از فنی توئین و ریفامپین ( داروهای ضد صرع ) کاهش می یابد. که در صورت استفاده همزمان از این داروها باید مصرف قرص لوونورجسترل به میزان ۱۰۰% افزایش یابد.(دو قرص در هر وعده)
5. افزایش تعداد تماس های جنسی بدون محافظت، اثر بخشی روش را کاهش و احتمال حاملگی را افزایش می دهد بنابراین استفاده از این روش در هر دوره قاعدگی فقط برای یک نوبت مجاز خواهد بود.
6. اگر پس از استفاده ازاین روش تأخیر قاعدگی بیش از ۷ روز شود، باید احتمال حاملگی برای فرد بررسی و انجام تست بارداری ضرورت دارد.
برچسب جلوگیری:
ترکیبی از استروژن و پروژسترون است و مشابه قرص عمل کرده و عوارض مشابه دارد.هر هفته یک برچسب استفاده شده و پس از سه دوره یک هفته قطع می شود.
اثر این روش در خانمهای بیش از 90 کیلوگرم کمتر است.
یک روش دیگر پیشگیری اورژانسی نیز که از روش قبلی موفق تر است کارگذاشتن آی یو دی طی 7 روز بعد از نزدیکی است.این روش تا 99% موفق است خصوصا در نوع آی یو دی مسی.این روش در افرادی که تمایل به جلوگیری طولانی مدت دارند مناسب است.
لازم به ذکر است مصرف برخی داروها بخصوص داروهای آنتی بیوتیک بطور همزمان میتواند اثر داروها و روشهای هورمونی را کاهش داده و سبب افزایش خطا شود بنابراین در صورت مصرف این گروه از داروها بهتر است در طول مصرف از یک روش دیگر نیز جهت اطمینان استفاده نمود.
با آگاهی از روشهای پیشگیری و انتخاب روش مناسب میتوان از بروز حاملگی های ناخواسته تا حد امکان جلوگیری نمود


مطالب مشابه :


نحوه مصرف قرص های HD و LD

نحوه مصرف قرص برای تشخیص موثر بودن داروی مصرف شده هیچ روش بخصوصی وجود ندارد




قرصهای جلوگیری موجود در بازار >>> توضیح کامل به تفکیک

(ایرانیش= روکین آخر آن را مصرف نمائید اما از یک روش مصرف قرص ها از اولين




سوال: قرص ال دی + قرص اچ دی

روش صحیح مصرف قرص در یک دوره قرص روکین مصرف کردم و همزمان بایستی مصرف قرص را دو




قرص ضدبارداري ياسمين

طرز مصرف قرص قرص جلوگیری از بارداری یاسمین به علت داشتن جلسه دوم کارگاه روش




سوال: فاصله بین دو قرص و روش اورژانسی؟

فاصله بین دو قرص و روش سلام.خسته نباشین.من قرص روکین استفاده نیازی به مصرف قرص




عوارض و خطرات ترامادول

این وبلاگ با هدف مشاوره دارویی و بهداشتی و ارتقای فرهنگ مصرف نحوه مصرف دارو قرص روش را




آشنایی با انواع روشهای پیشگیری از بارداری:

در صورتی که مصرف قرص کمتر از ۳ ساعت روکین -یاسمین-یاز بهتر است در طول مصرف از یک روش دیگر




پارگی کیست تخمدان

دکتر برام قرص روکین نوشت برای یک ماه که شما این روش های ممنوعیت مصرف قرص




برچسب :