روشهای محاسبه چاقی

در حیطه پزشکی، هر روز بر این نکته که چاقی یک بیماری مزمن بوده و از عوامل خطر بیماریهای مختلف می باشد، بیشتر تاکید می شود. به همین دلیل در رابطه با روشهای مختلف اندازه گیری چاقی، تحقیقات متعددی انجام شده و اندکس های زیر برای تعریف چاقی بکار برده می شوند:

نمایه توده بدنی (BMI)

نمایه توده بدنی، عددی است که نسبت وزن به قد افراد رانشان میدهد و برای تخمین زدن، وزن متناسب با قد فرد بکار می رود. روش اندازه گیری این اندکس به صورت زیر می باشد :

BMI=weight(kg)÷height(m)^2

اندکس توده بدنی= وزن (به کیلوگرم) ÷ قد (به متر به توان ۲)

البته لازم به ذکر می باشد که این اندکس برای تمام افراد کاربرد ندارد. بعبارت دیگر، نمیتوان از BMI برای زنان باردار و شیرده، افراد بسیار قد بلند یا قد کوتاه و ورزشکاران حرفه ای یا بدنسازان با توده ماهیچه ای بالا استفاده نمود.

اندازه دور کمر

یکی دیگر از مواردی که در ارزیابی خطرات ناشی از چاقی مورد توجه محققان و پزشکان قرار دارد، اندازه دور کمر است. در ایالات متحده امریکا، اندازه دور کمر بیش از ۱۰۲ سانتی متر در آقایان، و اندازه بیش از ۸۸ سانتی متر در خانمها برای تعریف چاقی شکمی به کار برده می شوند. در اروپا حداکثر اندازه استاندارد برای دور کمر در مردان ۹۴ سانتی متر و در خانمها ۸۰ سانتی متر در نظر گرفته می شود. حداکثر عدد طبیعی پیشنهاد شده برای آسیای جنوبی و چین، ۹۰ سانتی متر برای آقایان و ۸۵ سانتی متر برای خانمها، می باشد. برای اندازه گیری اندازه دور کمر، متر می بایست در یک راستا، در میانه محدوده بین دنده آخر و استخوان لگن قرار گیرد. که معمولا اندازه دور کمر بالای ناف محسوب می شود.

نسبت اندازه دور کمر به اندازه دور لگن

با اندازه گیری اندازه دور لگن، همزمان با اندازه گیری دور کمر و محاسبه نسبت دور کمر به دور لگن، می توان خطرات ناشی از چاقی را از راه دیگری ارزیابی کرد. نسبت بیش از ۰/۹ در آقایان، و بیش از ۰/۸ در خانمها برای تعریف چاقی استفاده می شوند. برای اندازه گیری دور لگن، متر را می بایست در یک راستا در برجسته ترین ناحیه قرار داد.

نسبت دور کمر به قد

با تقسیم کردن اندازه دور کمر به قد، یک اندکس دیگر برای ارزیابی سلامت فرد، بدست می آید. این اندکس، معیار دقیق تری برای ارزیابی سلامت در ورزشکاران حرفه ای می باشد؛ به خصوص در افرادی که بدن سازی انجام می دهند و توده عضلانی بیشتری دارند. نسبت دور کمر به قد زیر ۵۰%، به طور کلی بیانگر سلامت فرد است. در راهنماهای ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی، و موسسه بین المللی قلب، ریه و خون، تنها بر استاندارد اندازه دور کمر تاکید می شود.

درصد چربی در بدن

درصد چربی بدن، سهم چربی در وزن کلی فرد می باشد. بطور کلی مردان با بیش از ۲۵% و زنان با بیش از ۳۳% چربی، در محدوده چاقی قرار می گیرند. درصد چربی بدن با استفاده از اندکس توده بدنی با استفاده از فرمول زیر بدست می آید:

Body fat% = (1.2 * BMI) + (0.23 * age) – 5.4 (10.8 * gender) [Where gender is 0 if female and 1 if male]

درصد چربی بدن= (اندکس توده بدنی × ۲/۱ ) + (سن × ۲۳/۰) – ۴/۵ – (۸/۱۰ × ضریب جنسی) {ضریب جنسی: ۰ برای خانمها و ۱ برای آقایان}

این فرمول نشان می دهد که درصد چربی طبیعی در بدن زنان حدود ۱۰% بیش از درصد چربی در بدن مردان با اندکس توده بدنی یکسان می باشد و همچنین بیانگر این نکته است که درصد چربی در بدن با افزایش سن، حتی با ثابت ماندن وزن، افزایش می یابد. دقت نتایج بدست آمده با استفاده از این فرمول حدود ۴% است و راه دقیق تر برای اندازه گیری درصد چربی بدن، استفاده از دستگاه آنالیزور ترکیبات بدن می باشد.

روشهای محاسبه چاقی