تدوین معیارها و ضوابط ساماندهی نماها

مواردی که باعث اغتشاش و ناهماهنگی در بدنه شهری می شوند به شرح زیر می باشند :
الف) اعمال سلیقه و دخالتهای غیرکارشناسانه شامل :
۱- حکمیت فرهنگ ساخت و ساز غیرحرفه ای (بساز بفروشی)
۲- اعمال سلیقه مالک یا کارفرما
۳- عدم استفاده از نظریات کارشناسان معمار در طراحی و اجرا
۴- هنرنمایی اغراق آمیز برخی از طراحان
ب) ضعف تئوریک :
۱- عدم آگاهی به اصول معماری ایران
۲- عدم به کارگیری مدولاسیون
ج) ناهنجاریهای مربوط به عدم رعایت اصول طراحی بنا
۱- عدم همخوانی فرم و کاربری
۲- الحاقات زائد و غیراصولی
۳- استفاده از گرایش های معماری بی ارزش و بی هویت

ضرورت موضوع

عدم وجود ضوابط و مقررات قابل درک که بتواند به شناسائی فضاها و مناطق مختلف شهر به صورت هویتهای مستقل کمک کند ، آنقدر اغراق آمیز است که نوعی وحدت بصری بیمارگونه و گسترده در تمامی نقاط شهر را موجب شده است.
در آستانه جامعه مدنی نیاز به ساماندهی نما شدیداً احساس می گردد و این مهم فقط با هماهنگی دست اندرکاران ساخت و نگهداری شهر و بناهای آن میسر می گردد ، زندگی را نباید این طرف و یا آن طرف یک نما دید ، در داخل زندگی خصوصی و در بیرون زندگی عمومی در جریان است ، زندگی جمعی اگر مهمتر از زندگی فردی نباشد از آن کم اهمیت تر نیست.

ضوابط و مقررات نمای شهری ـ مصوب مورخ ۲۸/۸/۶۹
۱- کلیه سطوح نمایان ساختمانهای واقع در محدوده و حریم شهرها و شهرکها که از داخل معابر قابل مشاهده است ، اعم از نمای اصلی و نماهای جانبی ، نمای شهری محسوب می شود ، لازم است با مصالح مرغوب به طرز مناسب، زیبا و هماهنگ نماسازی شود .
۲- صدور گواهی پایانکار ساختمان مشروط به انجام نماسازی نماهای اصلی و جانبی است
طراحی عناصر و جزئیات ساختمان
نمای ساختمان ترکیبی از سه قسمت می باشد .
۱- نشست ساختمان بر زمین : قسمت تحتانی ساختمان که بر روی زمین قرار میگیرد و می بایست به گونه ای طراحی شود که ضمن هماهنگی با مجاورین استقرار ساختمان بر روی زمین را تقویت کند .
۲- بدنه ساختمان : درب ورودی و دسترسیها ، ابعاد پنجره ها ، هماهنگی و بافت مصالح مورد استفاده با در نظر گرفتن فرورفتگی و پیش آمدگی و تاثیر مثبت از محیط و نمای املک مجاور در نما مشخص شود .
۳- خط آسمان : نحوه اتصال و ارتباط بدنه بنا با افق در مقیاسی که خوانایی بنا را برای ناظر تثبیت نماید.

طراحی نمای مناسب و هماهنگ تحت تاثیر عناصر و جزئیات ساختمانی :
۱- هماهنگی مصالح
۲- هماهنگی بافت و رنگ
۳- هماهنگی (پیشانی)
۴- هماهنگی بالکنها و بیرون زدگی ها
۵- هماهنگی نرده ها و دیوارهای محصور کننده

۱- نحوه ارائه نقشه نما جهت ارائه طرح و بررسی در کمیسیون نما :

۱- نقشه معماری مصوب و نقشه معماری وضع موجود ارائه گردد
۲- طرح نما با مقیاس ۵۰/۱ در پنج نسخه (کلیه نماهای مشرف به گذر )
۳- درصورت شمالی بودن و یا دوبر بودن نمای دیوار مشرف به گذر نیاز است
۴- پلان‌های پوسته نما بویژه در قسمت برگذر ترسیم گردد (فرورفتگی و پیش آمدگی در نما مشخص باشد)
۵- کلیه نقشه ها دارای نام و نام خانوادگی مالک ، شماره پرونده ، پلک ثبتی ، آدرس ملک ، نام طراح و مهر شرکت باشد.
نحوه طراحی ساختمان متناسب با اقلیم :
طراحی معماری ساختمان باید حتی الامکان همساز با اقلیم باشد به نحوی که از شرایط مطلوب طبیعی حدکثر استفاده به عمل اید . برخی عوامل به شرح زیر می باشد :

جبهه های مطلوب به لحاظ نورگیری :
فضاهای اصلی باید رو به جبهه های مطلوب ساختمان قرار گیرد . جبهه های مطلوب به ترتیب اهمیت عبارتند از : جنوب ، شمال ، شرق و درصورت ضرورت با تمهیدات لازم در غرب ، استقرار فضاهای اصلی رو به جنوب باعث می شود تا بتوان بخشی از نور و گرمای موردنیاز ساختمان در اوقات سرد را از طریق تابش آفتاب به داخل تامین نمود .

جدارهای نورگذر :
جدارهای نورگذر شامل پنجره ها ، نورگیرها ، و مشابه آن باید از قاب های مرغوب و بدون درز مستقیم و با حداقل نشت هوا باشند . استفاد ه از شیشه های دو جداره و یا دو قاب موازی برای این سطوح به ویژه برای پنجره ها توصیه می شود .

سایه بانها :
سایه بانها برای کنترل میزان تابش آفتاب به سطوح نور گذر ساختمان به کار می رود . استفاده از عایق حرارت در پوسته خارجی ساختمان سبب می شود که حرارت حاصل از منابع گرمایشی طبیعی نظیر انرژی تابشی خورشید ، گرمای حاصل از سکنین و گرمای حاصل از وسایل الکتریکی در فضای داخل باقی بماند و به عنوان منبع گرمایش کمکی مورد استفاده قرار بگیرد. به همین منظور باید سایه بان با عمق مناسب در این مناطق تعبیه گردد . منظور از عمق مناسب سایه بان ، عمقی است که در اوقات گرم سال از تابش خورشید به داخل ممانعت به عمل اید و در اوقات سرد برای استفاده از گرمای تابشی خورشید امکان ورود تششع خورشید به داخل فراهم شود .
۲- به منظور دستیابی به یک نمای مطلوب، جنس و رنگ سنگ مصرفی از اهمیت بسزایی برخوردار است و موارد زیر در طرح نما لحاظ گردد .
۱- عکس‌ازساختمان‌ومجاورین از کلیه نماها ‌(درصورت‌احداث)
۲- در طرح ارائه شده جنس و رنگ کلیه مصالح مشخص گردد و درصورت نیاز نمونه مصالح ارائه شود (رنگ کلیه پروفیل ها و رنگ شیشه ها نیز مشحص گردد)
۳- حداقل دو نوع مصالح (رنگ ـ جنس) برای نماها در نظر گرفته شود
۴- مصالح نما باید اتصال کافی و مناسب با بدنه و سازه داشته باشد تا از خطر ریزش جلوگیری به عمل اید.
۵- کلیه سطوح خارجی ساختمان ، به لحاظ ایمنی و زیباسازی منظر شهری ، باید در شرایط مناسب نگهداری شوند.
۳- سقفها
۱- در ساختمانهای با سقف شیبدار دسترسی اساسی به بام مشخص باشد
۲- شیب بام در ساختمان‌های شیبدار حدود ۲۵ درصد در نظر گرفته شود
۳- راس شیب بام بصورت شکسته در نظر گرفته شود

۴- در ساختمانهای با سقف شیبدار محل قرارگیری کولرها در بام مشخص و در پلانها و مقاطع دیده شود
۵- بارانگیر در ساختمانهای عادی (بدون شیب سقف) مدنظر و در مقاطع دیده شود (متناسب با همسایه و حدکثر تا ۹۰ سانتیمتر)
۶- ساختمانهائی که در محدوده سقف‌های شیبدار مي‌باشد ولی پروانه قدیمی دارند و اجرا شده است سقف شیبدار غیر اساسی با پوشش سفال یا روف تایل اجرا گردد.
۷- سقفهای شیبدار باید به نحوی طراحی و اجرا گردد که از ریزش برف ، یخ یا اجزای سقف از ارتفاع جلوگیری شود .

۴- اندازه و ابعاد پنجره ها با توجه به مبحث ۴ و مبحث ۱۹ (انرژی) مقررات ملی ساختمان و آئین نامه ۲۸۰۰ زلزله طراحی و براساس اصول فنی لحاظ گردد. رعایت موارد زیر در نمای ساختمانها الزامی می باشد .
۱- از شیشه رفلکس استفاده نشود
۲- فاصله پنجره ها از زیر سقف تمام شده حداقل ۲۰ سانتي‌متر در نظر گرفته شود
۳- مشخصات کلیه درها و پنجره ها باید با استانداردهای ملی مطابقت داشته باشد .
۴- استفاده از درب و پنجره با ابعاد مدولار و تولید صنعتی در ساختمان رعایت گردد .
۵- در فضاهای اقامت ، سطح شیشه الزامی ، حداقل یک هشتم سطح کف می باشد ، مگر آنکه پنجره ها تنها در یک دیوار تعبیه شده باشد و فاصله آن دیوار با دیوار مقابل بیش از ۵/۴ متر باشد که در اینصورت یک هفتم سطح کف ، الزامی خواهد بود .
۶- در فضاهای اقامت در صورتی که لبه بالای پنجره ها غیر از نورگیر سقف شیبدار در ارتفاع زیر ۱۰/۲ متر قرار گرفته باشد ، سطح الزامی شیشه شفاف یک ششم سطح کف است ، مگر آنکه کلیه دریچه ها نیز در یک دیوار تعبیه شده باشد و فاصله آن از دیوار مقابل بیش از ۵/۴ متر باشد ، دراینصورت سطح الزامی شیشه ، یک پنجم کف فضا است .
۷- در مواردی که تامین نور به صورت طبیعی صورت گیرد ، حداقل سطح شیشه در
راه پله ها ۹/۰ مترمربع به ازای هر طبقه می باشد .
۸- استفاده از اجزای ساختمانی به صورت صنعتی و مدولار ، با رعایت استانداردها و مقررات ملی ساختمان ، توصیه می شود. ضوابط مربوط به در و پنجره صنعتی و با ابعاد مدولار در مبحث الزامات عمومی ساختمان (مبحث ۴) آورده شده است.

۵- پروفیل ، نرده و شیشه
۱- پیلوت بصورت یکسره باز و از نرده روی دیوار با ارتفاع ۸۰ سانتی متر استفاده شود و نرده دارای طراحی مناسب باشد
۲- در بالکن‌ها و‌لبه‌‌بام‌از نرده‌‌استفاده‌ نگردد(استفاده‌‌از‌نرده‌� �ر ‌لبه‌دست‌انداز منوط به طراحی مناسب تا ۳۰ سانتیمتر بلامانع ‌است )
۳- حداقل ارتفاع جانپناه بالکن ها در محفظه های آفتابگیر و جانپناه حیاط های داخلی باید ۱۰/۱ متر باشد .
۴- در طرح ارائه شده تناسب پنجره و درب پیاده و سواره در نظر گرفته شود
۵- در استفاده از انواع شیشه های مات ، آجر شیشه ای و پلاستیک ، باید سطحی که نور معادل شیشه شفاف الزامی را تامین کند ، جایگزین گردد .

۶- جزئیات اجرائی
۱- درصورت نیاز و طراحی خاص بعضی از قسمتها جزئیات اجرائی ارائه گردد.

جمع آوری توسط : هیواعلایی

برگرفته از سایت::
www.district22.org/.../ exterior_design/Index.asp

تدوین معیارها و ضوابط ساماندهی نماها

مطالب مشابه :

نفش فناوری اطلاعات در آموزش

معماری پایدار (Sustainable Architecture )

مقایسه ی معماری دیكانستراكشن و فولدینگ

معرفی رشته مهندسی فن آوری اطلاعات

اولین هتل صخره ای جهان ( کندوان)

تدوین معیارها و ضوابط ساماندهی نماها

نمای ساختمان .... نمای شهر

15 شاهکار معماری جهان(عکس)

اساسنامه انجمن علمی حقوق دانشگاه علمی کاربردی سقز