نظام بانکی توجه چندانی به بانک قرض‌الحسنه ندارد

بیش از 2 سال از آغاز فعالیت بانک قرض‌الحسنه مهر ایران می‌گذرد، اما آنچه از نحوه و نوع فعالیت این بانک مشاهده می‌شود نوعی سرگردانی بین سپرده‌گذاران، تسهیلات دهی و حضور مردم در این بانک است. ارزیابی شما چیست؟
فعالیت بانک قرض‌الحسنه مهر ایران کاملاً براساس ضوابط بانک مرکزی، قانون پولی و بانکی و قانون عملیات بانکی بدون ربا است، بنابراین حیطه فعالیت و وظایف این بانک به‌عنوان نخستین بانک تخصصی قرض‌الحسنه کاملاً مشخص و معلوم است.
به‌گونه‌ای که بانک قرض‌الحسنه مهر ایران در حوزه قرض‌الحسنه تمام اموری که در قانون وضع شده است را می‌تواند تنها در بخش قرض‌الحسنه انجام دهد. بنده فکر نمی‌کنم هیچ نوع سرگردانی در این بانک وجود داشته باشد.

250 شعبه مستقل و انواع سپرده‌قرض‌الحسنه در این بانک نشان می‌دهد در این بانک هیچ‌نوع سرگردانی و بی‌برنامگی وجود ندارد. ما انواع حساب‌ها را در این بانک‌ داریم. تنوع افتتاح حساب در این بانک بسیار زیاد است.
به‌عنوان مثال یکی از انواع قرض‌الحسنه، قرض‌الحسنه ویژه است، یعنی افراد خیری که اساساً اعتقاد به قرض‌الحسنه دارند اما_ ریسک عدم پرداخت اقساط را نمی‌خواهند بپذیرند و یا حوصله بوروکراسی و حساب‌ و کتاب را ندارند _ از این حساب استفاده می‌کنند، بدین گونه که وجوهی را در اختیار بانک قرار می‌دهند و افراد مورد نظرشان که می‌خواهند تسهیلات قرض‌الحسنه به آنان پرداخت شود را نیز به بانک معرفی می‌کنند.

بنابراین بانک نیز دقیقاً مطابق درخواست‌های فرد سپرده‌گذار تسهیلات پرداخت می‌کند. سپرده دیگری نیز وجود دارد که ممکن است برخی از صاحبان کارخانجات، مؤسسه‌ها و نهادها و... برای پرسنل و کارکنان خود تقاضای تسهیلات قرض‌الحسنه داشته باشند.
در اعطای این تسهیلات بنا بر تعاملی که بین بانک و طرف مقابل (مؤسسه و بنگاه) وجود دارد و با توجه به حجم سپرده‌گذاری، مقداری از تسهیلات اعطایی به کارکنان توسط مؤسسه یادشده و بخش دیگری از نقدینگی نیز توسط خود بانک برای اعطای وام تأمین می‌شود.

بنابراین مؤسسه طرف قرارداد با بانک قرض‌الحسنه هر ماه تعدادی از کارکنان خود را برای اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه به یکی از شعبه بانک برای اعطای وام معرفی می‌کند و... با این اوصاف و توضیحات به نظر می‌رسد هیچ سرگردانی در بانک‌قرض‌الحسنه وجود ندارد، چرا که تمام این موارد کارشناسی شده و اجرا می‌شود.

تمام ایده‌های مطرح شده برای افتتاح حساب و اعطای تسهیلات باید دارای منابع مناسبی باشد. ایجاد منابع مناسب و قوی نیز برای سپرده‌گذاری باید با اطلاع رسانی بسیار مناسب و تبلیغات بسیار وسیع صورت گیرد، اما آنچه از سوی بانک قرض‌الحسنه در این زمینه مشاهده می‌شود چیز دیگری است! به گونه‌ای که هیچ اطلاع‌رسانی و تبلیغاتی از سوی این بانک در جامعه منعکس نمی‌شود. خب اگر تبلیغات نکنید، منابع نیز نمی‌توانید جذب کنید؟!
درست است. ما باید تبلیغات کنیم، اطلاع رسانی کنیم. بنده حرف شما را قبول دارم اما اطلاع‌رسانی ما در جهت شناساندن و تبیین این موضوع است که این بانک در حال حاضر وجود دارد و این فعالیت‌ها را نیز انجام می‌دهد.
بخش دیگری از فعالیت‌های ما این است که به مردم آگاهی دهیم که ارزش‌های قرض‌الحسنه چیست و با چه ابزاری و چگونه می‌توان این مساله را در جامعه نهادینه کرد. البته شناساندن این موارد بطور کلی برعهده رسانه‌های گروهی است. صدا و سیما و مطبوعات این مساله را برعهده دارند.

در این زمینه خیلی کار نشده. نه در مطبوعات و نه در صدا و سیما؟البته در صدا و سیما در حدی که استطاعت بانک بوده است تبلیغ کرده‌ایم. شاید بیش از 10 مورد در طول این دو سال فرایند تبلیغاتی در تلویزیون صورت گرفته است.

خب فکر می‌کنید کافی است؟
خیر، مطمئناً کافی نیست. اما همان‌طور که می‌دانید تبلیغات پرهزینه است و بانک نیز برای تبلیغات استطاعت مالی ندارد.

فکر نمی‌کنید با این اوصاف به مشکل برخورد کنید؟
بله، قطعاً این طور است، اما چه باید کرد؟

در جذب منابع و سپرده کسی به شما کمک نمی‌کند؟تا به امروز نه! هیچ کمکی تا الآن وجود ندارد و نوید چنین کمکی را نیز تا به امروز ندیدیم.

یعنی منابع بانک تنها از طریق مردم تأمین می‌شود؟بله فقط از طریق مردم و سپرده‌گذاری آنها.
پس اگر سپرده‌گذاری مردم کاهش پیدا کند اعطای تسهیلات نیز کم می‌شود.
قطعاً همین‌طور است.

یعنی اگر سپرده‌گذاری در بانک انجام نشود، بانک نیز وام نمی‌دهد؟بله؛ اعطای تسهیلات در بانک قرض‌الحسنه رابطه مستقیم با سپرده‌گذاری در این بانک دارد.

یعنی در اساسنامه اولیه نیز دولت مکلف نشده است برای تأمین بخشی از نقدینگی به بانک کمک کند؟ یا بخشی از منابع را تأمین کند؟
در اساسنامه چنین مواردی مطرح نشده؛ البته بنا بر مواردی که در اساسنامه طرح شده است بانک می‌تواند برای جذب منابع از کمک‌های دولتی، کمک‌های مردمی، هدایا و... استفاده کند. البته برخی از نهادها هستند که وجوهی را در اختیار بانک قرار می‌دهند، گرچه آنها نیز بلافاصله معادل 2-5/1 برابر وجوه، افرادی را برای اعطای تسهیلات و وام به بانک معرفی می‌کنند.

یعنی در دو سال گذشته تا به حال هیچ نهاد یا گروهی نبوده است که به بانک نقدینگی بلاعوض پرداخت کند؟
خیر، پرداخت وجوه بلاعوض تا به حال نداشته‌ایم. البته اساس بانک نیز در ابتدا بر مبنای جذب سپرده و پرداخت تسهیلات از طریق سپرده‌گذاری تبیین شده بود.

چقدر تا به حال جذب منابع داشته‌اید؟
بانک تا به حال بیش از 120 میلیارد تومان در قالب پس‌انداز و جاری منابع جذب کرده است و نزدیک 100 هزار قرارداد تسهیلاتی نیز تا به حال از طریق بانک پرداخت شده است.مبلغ این 100 هزار پرونده چیزی معادل 170 میلیارد تومان است که حدود 50 میلیارد تومان با منابع جذب شده بانک تفاوت دارد که این تفاوت ناشی از محل پرداخت اقساط تسهیلات است که وصول شده و مجدداً پرداخت شده است.

چند هزار مشتری دارید؟
300 هزار مشتری و سپرده‌گذار.

از روند سپرده‌گذاری مردم در حال حاضر راضی هستید؟
ببینید، متوسط منابع شعب بانک قرض‌الحسنه در پس‌انداز‌های قرض‌الحسنه تقریباً برابر است با کل شبکه بانکی کشور. بدین معنی که در همین دو سال اخیر این رقم به متوسط شبکه بانکی کشور نزدیک شده است. منتهی باید این مساله را در نظر بگیریم که بانک یک بانک تک محصولی است و نمی‌توان آن را با بانک‌های تجاری که دارای تنوعی از محصولات هستند مقایسه کرد.
یکی از مشکلات این بانک نیز همین عدم تنوع برخی از محصولات این بانک در مقایسه با بانک‌‌های دیگر است. به‌عنوان مثال هنگامی که یک فرد «خیر» و «علاقه‌مند» به نیت قرض‌الحسنه به بانک مراجعه می‌کند، معتقد است که نباید انتظار داشت که 100 درصد منابعی که قصد سپرده‌گذاری در بانک رادارد صرف سپرده‌گذاری قرض‌الحسنه شود.

آنها معتقدند به ازای یک میلیارد تومان نقدینگی می‌توان 100 میلیون تومان را به منابع قرض‌الحسنه صرف کرد و مابقی یعنی 900 میلیون تومان را در مصارف سودآور سرمایه‌گذاری کرد.اینها واقعیاتی است که در بانک مشاهده می‌شود. خب این ابزار را در بانک نداریم . نمونه‌های زیادی را می‌توان در این‌باره یافت.طبیعی است برخی از سپرده‌گذاران بانک قرض‌الحسنه به دلیل نبودن برخی از ابزارهای بانکی در این بانک، به بانک‌های دیگر مراجعه می‌کنند.

پس به‌نظر شما چه باید کرد؟می‌بایست سپرده‌گذاران و مشتریانی پیدا کنیم که تنها کار قرض‌الحسنه می‌کنند به گونه‌ای که سود و منفعت اقتصادی برایشان مهم نیست.

چگونه باید این کار را انجام داد؟
ببینید اغلب سپرده‌گذاران در بانک قرض‌الحسنه، افراد «خیری» هستند که تنها برای اعتقاد و ثواب اقدام به سپرده‌گذاری می‌کنند. گرچه گروه قلیلی از سپرده‌گذاران در این بانک نیز هستند که با نیت گرفتن وام قرض‌الحسنه در این بانک اقدام به سپرده‌گذاری می‌کنند. اما اغلب سپرده‌گذاران را خیرین تشکیل می‌دهند. بنابراین سپرده گذاران در این بانک مش اعتقادی- اقتصادی- اسلامی دارند.

آیا بانک‌ها برای پرداخت منابع قرض‌الحسنه تعهداتی نسبت به شما دارند؟خیر؛ بانک‌ها تا به حال هیچ‌گونه منابعی را در اختیار ما قرار ندادند.

اما تعهد که دارند به شما کمک کنند؟تعهدی هم ندارند؛ اما از این بابت که سهام بانک قرض‌الحسنه مهر ایران، متعلق به بانک‌های دولتی است می‌تواند به این دلیل بانک‌های دولتی را درگیر جذب منابع کند. لذا تا به امروز نیز هیچ‌کمکی به ما نشده و نمی‌شود.

اگر یادتان باشد شما به عدم کمک بانک‌های دولتی به بانک قرض‌الحسنه انتقاد داشتید.بله، همین طور است؛ الآن نیز انتقاد داریم. اگر این امکان وجود داشت که منابع قرض‌الحسنه تمام بانک‌ها بطور کلی در بانک قرض‌الحسنه متمرکز شود دیگر این مساله اتفاق نمی‌افتاد.

چرا این اتفاق نمی‌افتد و کل منابع قرض‌الحسنه سایر بانک‌ها در بانک قرض‌الحسنه متمرکز نمی‌شود؟دلایل مختلفی دارد، شاید مهم‌ترین دلیل عدم تحقق این امر این است که خود بانک‌ها در حال حاضر مشکل نقدینگی و منابع دارند. به‌عبارت دیگر سایر بانک‌ها منابع مازاد آنچنانی ندارند که در اختیار بانک قرض‌الحسنه قرار دهند.

آماری دارید که تا به‌حال چند نفر برای سپرده‌گذاری و اعطای تسهیلات به شما مراجعه کردند؟
اگر ما بعد خانوار را پنج در نظر بگیریم تاکنون 500 هزار نفر از وام‌های این بانک‌ استفاده کردند.

میانگین پرداخت تسهیلات چقدر بوده؟
تقریباً چیزی حدود 5/1 میلیون تومان.

الآن سقف تسهیلاتتان چقدر است؟2 میلیون تومان. البته براساس دستورالعمل‌های تأسیس بانک قرض‌الحسنه، سقف وام قرض‌الحسنه برای هر شخص 10 میلیون تومان است. استراتژی داخلی بانک این بود که به‌دلیل این‌که بانک قرض‌الحسنه جامعه آماری بیشتری را تحت پوشش تسهیلات قرار دهد سقف را به 2 میلیون کاهش دهد.
البته این تسهیلات برای رفع احتیاجات ضروری افراد جامعه است، اما نوع دیگری از ارائه تسهیلات به کسبه و صنوف است که مبلغ پنج میلیون تومان در نظر گرفته شده است. به‌عنوان مثال کسی که می‌خواهد یک بنگاه اقتصادی کوچک ایجاد کند می‌‌تواند از تسهیلات پنج‌ میلیونی بانک برخوردار شود. لذا شرط پرداخت این نوع تسهیلات نیز تنها ایجاد اشتغال است.

برای گرفتن تسهیلات از بانک شما، افراد باید چه شرایطی داشته باشند؟ حتماً بایستی سپرده‌گذاری کنند؟
خیر، مطلقاً. برای دریافت تسهیلات از این بانک شرط سپرده‌گذاری وجود ندارد، به گونه‌ای که ما معتقدیم اگر کسی سپرده‌گذار باشد دیگر نیازی به وام ندارد.
اخذ تسهیلات براساس نیاز فرد صورت می‌گیرد. با این حال نیاز فرد براساس آئین‌نامه‌های اجرایی مصوب شورای پول و اعتبار تعریف شده است که برای کمک هزینه ازدواج، تهیه جهیزیه، کمک هزینه درمان در صورتی که فرد در بیمارستان بستری شده باشد تا سقف 2 میلیون تومان در وجه بیمارستان پرداخت می‌شود و اگر سایر هزینه‌های بیمارستان باشد که از عهده پرداخت فرد خارج شده باشد تا سقف 500 هزار تومان پرداخت می‌شود.
کمک هزینه دانشگاهی، کمک هزینه تعمیر و تأمین مسکن از دیگر مواردی است که بانک به افراد متقاضی پرداخت می‌کند.

یعنی شما به کسانی که سپرده نیز در بانک نداشته باشند تسهیلات می‌دهید؟
بله. گرچه ما علاقه‌مندیم که افراد متقاضی در بانک سپرده‌گذاری کنند اما این مساله شرط نیست. شرط اساسی وجود منابع است. اگر منابع نداشته باشیم نمی‌شود وام داد. در بسیاری از موارد هست که متقاضی می‌آید و درخواست تسهیلات می‌کند، ما نیز منابع نداریم و می‌گوییم باید برای اخذ وام در نوبت باشد. خب او نیز برای نوبت گرفتن حساب باز می‌کند تا ارتباط خود را با بانک حفظ کند.

آقای دکتر به هر حال منابع باید از جایی به غیر از سپرده‌گذاری مردم تأمین شود چرا که سال آینده با توجه به وضعیت اقتصادی خیلی نمی‌توانید به سپرده‌گذاری مردم امیدوار باشید و مطمئناً بانک شما در آستانه ورشکستی قرار خواهد گرفت.
ببینید ورشکستگی سیستم بانکی در شرایطی عنوان می‌شود که میزان بدهی‌های یک مؤسسه از میزان دارایی‌هایش بیشتر باشد و نتواند پاسخگوی آن باشد. قاعدتاً اگر یک‌چنین وضعیتی پیش بیاید می‌توان نام ورشکستگی را عنوان کرد ولی این بانک با توجه به این‌که تعهدی به پرداخت سود به سپرده‌گذاران ندارد به گونه‌ای که هزینه عملیاتی آن نیز کاملاً روند نزولی دارد این احتمال ممکن نیست.

به هر حال شما هزینه‌های غیر عملیاتی نیز دارید که رقم مورد توجه‌ای است.بله. درست است ما هزینه‌های غیرعملیاتی نیز داریم اما این اعداد از محل خدمات بانکی ‌و کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه تأمین می‌شود و هیچ ایرادی در این زمینه وارد نیست.

از عملکرد بانک قرض‌الحسنه در دو سال گذشته راضی هستید؟ کارشناسان بانکی معتقدند خیلی موفق عمل نکردید؟اظهارات باید مستند و تعریف شده باشد. به هر حال ادعا خیلی راحت انجام می‌شود، ما باید ببینیم با چه ابزاری چه کاری صورت گرفته است. بانک‌ها بعضاً با ابزار نرخ سود، گوی سبقت را از همدیگر می‌ربایند، در این بانک این ابزار وجود ندارد. این بانک فقط با خدمت‌کردن به مردم و از طریق بالا بردن اعتقاد مردم منابع جذب می‌کند و ما معتقدیم با توجه به ابزارهای در اختیار داشته خوب عمل کردیم.

نظام بانکی توجه چندانی به بانک قرض‌الحسنه ندارد

مطالب مشابه :

طرح طلائی موسسه قرض الحسنه مهر وطن با اقساط بلند مدت

پرداخت وام با یک ضامن در بانک مهر اقتصاد

آگهي هاي خريد و فروش وام هاي بانكي

نمونه فرم اقرار نامه استفاده از تسهیلات مسکن

پرداخت وام ازدواج در بانک های ملت و صادرات

حکم وام و سود بانکی

رابطه مطالبات معوق ونرخ تسهیلات

بانک‌های آماده پرداخت وام‌ازدواج کدامند؟

نظام بانکی توجه چندانی به بانک قرض‌الحسنه ندارد