شب يلدا

سفره شب يلدا

ايرانيان نزديک به چند هزار سال است که شب يلدا آخرين شب پاييز را که درازترين و تاريکترين شب در طول سال است تا سپيده دم بيدار مي‌مانند و در کنار يکديگر خود را سرگرم مي‌دارند تا اندوه غيبت خورشيد و تاريکي و سردي روحيه آنان را تضعيف نکند و با به روشنايي گراييدن آسمان به رخت خواب روند و لختي بياسايند.

    در آيين کهن، بنابر يک سنت ديرينه آيين مهر شاهان ايراني در روز اول دي‌ماه تاج و تخت شاهي را بر زمين مي‌گذاشتند و با جامه‌اي سپيد به صحرا مي‌رفتند و بر فرشي سپيد مي‌نشستند. دربان‌ها و نگهبانان کاخ شاهي و همه خدمت‌کاران در سطح شهر آزاد شده و به‌سان ديگران زندگي مي‌کردند. رئيس و مرئوس، پادشاه و مردم عادي همگي يکسان بودند. البته درستي اين امر تاييد نشده و شايد افسانه‌اي بيش نباشد. ايرانيان در اين شب باقي‌مانده ميوه‌هايي را که انبار کرده بودند به همراه خشکبار و تنقلات مي‌خوردند و دور هم گرد هيزم افروخته مي‌نشستند تا سپيده دم بشارت روشنايي دهد زيرا به زعم آنان در اين شب تاريکي و سياهي در اوج خود است. جشن يلدا در ايران امروز نيز با گرد هم آمدن و شب‌نشيني اعضاي خانواده و اقوام در کنار يکديگر برگزار مي‌شود. متل‌گويي که نوعي شعرخواني و داستان‌خواني است در قديم اجرا مي‌شده‌است به اين صورت که خانواده‌ها در اين شب گرد مي‌آمدند و پيرترها براي همه قصه تعريف مي‌کردند. آيين شب يلدا يا شب چله، خوردن آجيل مخصوص، هندوانه، انار و شيريني و ميوه‌هاي گوناگون است که همه جنبه? نمادي دارند و نشانه برکت، تندرستي، فراواني و شادکامي هستند، اين ميوه‌ها که اغلب دانه‌هاي زيادي دارند، نوعي جادوي سرايتي محسوب مي‌شوند که انسان‌ها با توسل به برکت‌خيزي و پردانه بودن آنها، خودشان را نيز مانند آنها برکت‌آور مي‌کنند و نيروي باروي را در خويش افزايش مي‌دهند و همچنين انار و هندوانه با رنگ سرخشان نمايندگاني از خورشيد در شب به‌شمار مي‌روند. در اين شب هم مثل جشن تيرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است. حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روي پوکي و يا پُري آن، آينده‌گويي مي‌کنند.
    در خطه شمال و آذربايجان رسم بر اين است که در اين شب خوانچهاي تزيين شده به خانه تازه‌عروس يا نامزد خانواده بفرستند. مردم آذربايجان در سيني خود هندوانه‌ها را تزئين مي‌کنند و شال‌هاي قرمزي را اطرافش مي‌گذارند. درحالي که مردم شمال يک ماهي بزرگ را تزئين مي‌کنند و به خانه? عروس مي‌برند.
    سفره مردم شيراز مثل سفره نوروز رنگين است. مرکبات و هندوانه براي سرد مزاج‌ها و خرما و رنگينک براي گرم مزاج‌ها موجود است. حافظ‌خواني جزو جدانشدني مراسم اين شب براي شيرازي‌هاست. البته خواندن حافظ در اين شب نه تنها در شيراز مرسوم است، بلکه رسم کلي چله‌نشينان شده‌است.
    همداني‌ها فالي مي‌گيرند با نام فال سوزن. همه دور تا دور اتاق مي‌نشينند و پيرزني به طور پياپي شعر مي‌خواند. دختر بچه‌اي پس از اتمام هر شعر بر يک پارچه نبريده و آب نديده سوزن مي‌زند و مهمان‌ها بنا به ترتيبي که نشسته‌اند شعرهاي پيرزن را فال خود مي‌دانند. همچنين در مناطق ديگر همدان تنقلاتي که مناسب با آب و هواي آن منطقه‌ است در اين شب خورده مي‌شود. در تويسرکان و ملاير، گردو و کشمش و مِيز نيز خورده مي‌شود که از معمولترين خوراکي‌هاي موجود در ابن استان هاست.
    در شهرهاي خراسان خواندن شاهنامه فردوسي در اين شب مرسوم است.
    در اردبيل رسم است که مردم، چله بزرگ را قسم مي‌دهند که زياد سخت نگيرد و معمولاً گندم برشته (قورقا) و هندوانه و سبزه و مغز گردو و نخودچي و کشمش مي‌خورند.
    در گيلان هندوانه را حتماً فراهم مي‌کنند و معتقدند که هر کس در شب چله هندوانه بخورد در تابستان احساس تشنگي نمي‌کند و در زمستان سرما را حس نخواهد کرد. «آوکونوس» يکي ديگر از خوردني‌هايي است که در اين منطقه در شب يلدا رواج دارد و به روش خاصي تهيه مي‌شود. در فصل پاييز، ازگيل خام را در خمره مي‌ريزند، خمره را پر از آب مي‌کنند و کمي نمک هم به آن مي‌افزايند و در خم را مي‌بندند و در گوشه‌اي خارج از هواي گرم اطاق مي‌گذارند. ازگيل سفت و خام، پس از مدتي پخته و آبدار و خوشمزه مي‌شود. آوکونوس در اغلب خانه‌هاي گيلان تا بهار آينده يافت مي‌شود و هر وقت هوس کنند ازگيل تر و تازه و پخته و رسيده و خوشمزه را از خم بيرون مي‌آورند و آن را با گلپر و نمک در سينه‌کش آفتاب مي‌خورند.(آو= آب و کونوس = ازگيل). در گيلان در خانواده‌هايي که در همان سال پسرشان را داماد يا نامزد کرده‌اند رسم است که طبقي براي خانواده نوعروس مي‌فرستند. در اين طبق ميوه‌ها و خوراکي‌ها و تنقلات ويژه شب چله به زيبايي در اطراف آراسته مي‌شود و در وسط طبق هم يک ماهي بزرگ (معمولا ماهي سفيد) تازه و خام همراه با تزيين سبزيجات قرار مي‌گيرد که معتقدند باعث خير و برکت و فراواني روزي زوج جديد و همچنين سلامت و باروري نوعروس مي‌گردد.[نيازمند منبع]
    مردم کرمان تا سحر انتظار مي‌کشند تا از قارون افسانه‌اي استقبال کنند. قارون در لباس هيزم‌شکن براي خانواده‌هاي فقير تکه‌هاي چوب مي‌آورد. اين چوب‌ها به طلا تبديل مي‌شوند و براي آن خانواده، ثروت و برکت به همراه مي‌آورند
    در کردستان نيز خانواده‌هايي که عروس به خانه بخت فرستاده‌اند خوانچه‌هايي حاوي هندوانه و آجيل و همچنين هديه را به خانه نو عروس و داماد مي‌فرستند.

از نظر طب سنتي ايران در شب يلدا بايد غذاهاي گرم خورده شود. ميوه مخصوص اين شب کدو تنبل مي‌باشدکه داراي طبيعت گرم مي‌باشد. ميوه هندوانه مخصوص چله تابستان مي‌باشد نه زمستان چون طبيعت هندوانه سرد است و در فصل گرم بايد خورده شود. هم چنين کدو تنبل در تقويت قواي مغز نيز بسيار مؤثر مي‌باشد.

منبع:ويكي پيديا

شب يلدا

مطالب مشابه :

وسایلی برای تزئین جهاز عروس

اتاق عقد .. عروسی و ازدواج

تزئینات هندوانه ای برای شب یلدا

مراسم عروسی در سیریک

جهیزیه عروس و عروسی و داماد

دکوراسیون خانه و تزئینات و چیدمان وسایل

10آموزش لوستر های دست ساز

تزئین تخم مرغ با نخ ,گل رز , صدف , رنگ , برگ

تزئینات سفره هفت سین ندا جون

عروسی (هیش،عیش)در قشم