داروها و ملاحظات پرستاری

استفاده از داروها برای بیماران علاوه بر اینکه عمدتاً باید با تجویز پزشک باشد از نظر ارائه خدمات مراقبتی و پرستاری نیز حائر نکاتی است که باید رعایت شود.

با توجه به اهمیت دارو در مراقبتهای پرستاری و لزوم توجه به اصول علمی و عوارض داروها نکاتی درباره ملاحظات پرستاری از ارائه یکسری از داروها ارائه می شود.

آتروپین (Atropine )

جزو دسته داروهای آنتی کولینرژیک – آنتی اسپاسموتیک – ضد آریتمی

موارد مصرف: در افزایش حرکات گوارشی، کاهش دهنده ترشحات، رفع اسپاسم مجاری تنفسی،رفع برادیکاردی و هیپوتانسیون رفلکسی طی بیهوشی.

موارد منع مصرف: گلوکوم زاویه بسته، هیپرتروفی پروستات، احتباس ادراری، هیپرتانسیون.

عوارض جانبی: سردرد، سرگیجه ، هیپرتانسیون، تاکیکاردی بطنی، طپش قلب، خشکی دهان، احتباس ادراری، تاری دید، یبوست.

ملاحظات پرستاری:

آتروپین داخل وریدی باید با 10 سی سی آب مقطر تجویز شود.

هنگام تزریق داخل وریدی نبض بیمار باید مرتب چک و کنترل شود.

بیمار را از نظر هیپوتانسیون وضعیتی بلافاصله پس از تزریق دارو تحت نظر داشته باشیم.

در بیمارانی که احتباس ادراری و مشکل پروستات دارند دارو مصرف نشود.

جهت رفع خشکی دهان به دنبال مصرف دارو به بیمار توصیه می شود که بیمار مایعات زیاد بنوشد.

به دنبال مصرف دارو بایستی بیمار را از نظر افزایش فشار داخل چشمی و تاری دید تحت کنترل داشته باشیم.

(AminoPhyline) آمینو فیلین

جزو دسته داروهای برونکودایلاتور(گشاد کننده برونش ها)

موارد مصرف: آسم، برونشیت مزمن، آمفیزم

موارد منع مصرف: هیپرتانسیون شدید، آریتمی، گلوکوم، دیابت قندی،پرکاری تیروئید.

عوارض جانبی: بیقراری، سردرد، سرگیجه، تاکیکاردی، هیپوتانسیون شدید، ایست قلبی، تهوع، استفراغ.

ملاحظات پرستاری:

آمینوفیلین باید به صورت رقیق شده و به طور آهسته به صورت انفوزیون وریدی مصرف شود.

انفوزیون سریع دارو سبب ایست قلبی می شود.

تزریق عضلانی دارو سبب نکروز بافتی شدید می شود لذا نباید به صورت عضلانی مصرف شود.

هنگام تزریق وریدی، فشار خون و نبض بیمار مرتب کنترل شود.

در بیمارانی که فشار خون بالا و تپش قلب دارند باید با احتیاط مصرف شود.

در بیماران قلبی هنگام تجویز دارو باید بیمار را تحت مانیتورینگ قلبی قرار داد.

نشت دارو سبب نکروز بافت میشود لذا سایت لاین گیری شده باید مرتب چک شود.

(Biperiden) بایپریدین

جزو دسته داروهای آنتی پارکینسون، مهار کننده استیل کولین.

موارد مصرف: ضد پارکینسون، کنترل علائم اکستراپیرامیدال(آنتی دوت داروهایی که عارضه اکسترا پیرامیدال ایجاد میکنند مانند متوکلوپروماید)

موارد منع مصرف: گلوکوم زاویه باز،انسداد مجاری ادراری یا گوارشی،هیپرتروفی پروستات، احتباس ادراری.

عوارض جانبی: خواب آلودگی،سرگیجه،هیپوتانسیون وضعیتی،تاری دید،خشکی دهان.

ملاحظات پرستاری:

بیمار را از نظر کاهش فشار خون وضعیتی هنگام تزریق دارو تحت نظر داشته باشیم.

بیمار را از نظر تاری دید و خشکی دهان که عوارض شایع دارو هستند مطلع کنیم.

در بیمارانی که احتباس ادراری یا تنگی پروستات دارند دارو مصرف نشود.

در بیمارانی که فشار داخل چشم آنها بالا میباشد و گلوکوم دارند دارو مصرف نشود.

(Clemastine) کلماستین

جزو داروهای آنتی هیستامین، ضد احتقان، ضدآلرژی.

موارد مصرف: تسکین آلرژیک کهیر ، رفع احتقان، ضد خارش.

عوارض جانبی: خواب آلودگی،خشکی مخاط بینی،ضعف و سرگیجه،طپش قلب، تاکیکاردی،تاری دید، تعریق.

ملاحظات پرستاری:

برای کاهش تحریک معده دارو باید با غذا مصرف شود.

هنگام تزریق دارو بیمار را از نظر هیپوتانسیون وضعیتی تحت نظر داشته باشید.

بیمار را از نظر خواب آلودگی مفرط، ضعف و سرگیجه تحت مراقبت داشته باشیم.

جهت رفع خشکی دهان بیمار، توصیه مصرف مایعات داده شود.

خطر خواب آلودگی و هیپوتانسیون دارو را در بیماران سالمند در نظر داشته باشیم.

(Calcium Gluconate) کلسیم گلوکونات

جانشین کلسیم است

موارد مصرف: در کاهش کلسیم خون، تسکین کرامپ عضلانی.

موارد منع مصرف: سنگ کلیه، هیپرکلسیمی، نارسایی کلیه.

عوارض جانبی: افزایش کلسیم خون، کاهش فشار خون، برادیکاردی، سنکوپ، ایست قلبی.

ملاحظات پرستاری:

تزریق وریدی دارو باید به طورآهسته و تحت مانیتورینگ قلبی انجام شود.

نشت دارو سبب نکروز بافتی می شود لذا باید تزریق به آرامی باشد و سایت لاین گیری شده مرتب چک شود.

هنگام تزریق دارو به خاطر خطر هیپوتانسیون وضعیتی بیمار را تحت نظر داشته باشیم.

تزریق سریع دارو سبب ایست قلبی-تنفسی میشود.

(Diazpam) دیازپام

جزو داروهای بنزودیازپین، ضدتشنج، ضداضطراب، آرامبخش.

موارد مصرف: صرع، اختلالات اضطرابی، کاهش اسپاسم عضلات اسکلتی، تشنج.

موارد منع مصرف: شوک و اغما، گلوکوم زاویه باز، بیماران آسمی

عوارض جانبی: خواب آلودگی، سرگیجه، کاهش فشارخون، تاکیکاردی، کلاپس قلبی و عروقی، ایست تنفسی.

ملاحظات پرستاری:

به منظور جلوگیری از خطر ایست قلبی- تنفسی تزریق داخل وریدی باید آهسته و با دقت انجام شود.

دارو را از نظر حرارت و نور باید تحت نظر داشت زیرا حرارت و نور سبب فاسد شدن و کاهش اثر دارو می شود.

هنگام تزریق دارو بیمار را از نظر کاهش فشارخون،تاکیکاردی و ضعف تنفسی تحت نظر داشته باشیم.

تزریق داخل عضلانی دارو باید به طور عمیق انجام شود.

در بیماران با مشکلات تنفسی دارو نباید استفاده شود زیرا خطر ایست تنفسی وجود دارد.

(Dexamethasone) دگزامتازون

جزو داروهای ضدالتهاب، گلوکوکورتیکوئید، ضداستفراغ

موارد مصرف: رفع التهاب، تسکین آلرژی، درمان شوک، درمان ادم مغزی.

موارد منع مصرف: گلوکوم زاویه باز،عفونت های چشم، دیابت، نارسایی کلیوی، عفونت قارچی سیستمیک.

عوارض جانبی: خشکی و احتقان بینی، هیپرتانسیون، ادم، احتباس آب و سدیم در بدن، افزایش قند خون، گلوکوم، افزایش فشار داخل چشم، نقص التیام زخم، پوکی استخوان، زخم معده.

ملاحظات پرستاری:

از تزریق زیرجلدی خودداری شود؛ به خاطر نکروز بافتی.

به منظور جلوگیری از زخم معده داروی آنتی هیستامین مصرف شود.

بیمار را از نظر افزایش فشارخون و قند خون هنگام تزریق تحت نظر داشته باشیم.

در مصرف طولانی مدت بیمار را از نظر افزایش فشار داخل چشم و خطر گلوکوم تحت نظر داشته باشیم.

بیمار را از نظر احتباس آب و سدیم و خطر ادم (بخصوص در بیماران کلیوی) تحت نظر داشته باشیم.

(Dopamine) دوپامین

جزو داروهای آگونیست آلفا و بتا، آدرنرژیک، تنگ کننده عروق.

موارد مصرف: درمان شوک قلبی، افزایش دهنده فشارخون، افزایش مقاومت عروق محیطی، انقباض عروق کلیه، افزایش دهنده قدرت انقباض میوکارد.

موارد منع مصرف: نارسایی حاد کلیه، آریتمی،هیپرتانسیون.

عوارض جانبی: افزایش فشار خون، تاکیکاردی، درد آنژین، سردرد، انقباض عروق.

ملاحظات پرستاری:

هر آمپول دوپامین (200میلی گرم) باید در 250سی سی سرم حل شود.

هنگام مصرف دارو فشارخون و نبض بیمار باید چک شود.

دارو بایستی از نور محافظت شود.

نشت دارو باعث نکروز بافتی می شود بنابراین باید سایت لاین بیمار مرتب چک شود.

از آنجا که تاثیر دوپامین بستگی به دوز آن دارد لذا باید در تنظیم قطرات دارو دقت کافی داشته باشیم.

در بیماران قلبی بهتر است هنگام دادن دارو بیمار مانیتورینگ قلبی شود.

(Epinephrine & Adrenalin) اپی نفرین

جزو داروهای آگونیست آلفا و بتا ، آدرنرژیک: گشادکننده برونش ها و شل کننده عضلات صاف تنفس، افزایش دهنده فشارخون، محرک قلبی.

موارد مصرف: تسکین برونکواسپاسم در حمله حاد آسمی و واکنشهای آلرژیک، برگشت ریتم قلبی در ایست قلبی، منقبض کننده عروق محیطی و افزایش دهنده جریان خون محیطی.

موارد منع مصرف: حساسیت مفرط به داروهای مقلد سمپاتیک، گلوکوم زاویه باز، هیپرتروفی پروستات، هیپرتانسیون.

عوارض جانبی: خشکی مخاط، هیپرتانسیون، سردرد، پرخونی ملتحمه، احساس سوزش، ترمور، ضعف، سرگیجه، تعریق، طپش قلب، سنکوپ.

ملاحظات پرستاری:

دارو باید به آرامی تزریق شود خطر هیپرتانسیون ناگهانی و ایست قلبی وجود دارد.

از تزریق عضلانی دارو خودداری شود به خاطر نکروز بافتی.

به دنبال تجویز داخل وریدی، فشار خون، نبض و تنفس بیمار کنترل شود.

هنگام تزریق داخل وریدی دارو، بهتر است که بیمار مانیتورینگ قلبی شود.

در احیاء قلبی بهتر است که آمپول اپی نفرین را با 10 سی سی آب مقطر تجویز کنیم.

در احیاء قلبی از مصرف هم زمان اپی نفرین با بیکربنات سدیم خودداری شود زیرا باعث کاهش اثر آن می شود.

مصطفی بیژنی اصل

عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری فسا

داروها و ملاحظات پرستاری

مطالب مشابه :

آریتمی های قلبی