اصول تولید کود ارگانیک ورمی کمپوست

ورمی کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیک نوعی کرم‌خاکی با نام علمی Eiseniafoetida می‌باشد این جانور با تغذیه از موادآلی موجود در طبیعت آن‌ را به کود آلی مغذی تبدیل می کند.

این کود اصلاح‌کنندة خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بوده و علاوه بر وزن مخصوص کم، فاقد هر گونه بو، میکروارگانیسم‌های پاتوژن، باکتری‌های غیر هوازی، قارچ‌ها و علف‌های هرز می‌باشد. ورمی‌کمپوست علاوه بر قابلیت جذب آب با حجم بالا، شرایط مناسب جهت دانه بندی و قدرت نگهداری مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را فراهم می‌نماید. ورمی‌کمپوست حاوی عناصر غذایی بسیار غنی به‌ویژه ازت بوده که به‌تدریج آن‌ها را در اختیار گیاه قرار می‌دهد (این نکته از نظر حاصل‌خیزی خاک بسیار پراهمیت است.) این کود در مقایسه با سایر کودهای آلی دارای میزان عناصر اصلی غذایی بالاتری است. ورمی‌کمپوست علاوه بر عناصر ماکرو مانند ازت، فسفر و پتاسیم که در فعالیت‌های حیاتی گیاه نقش اساسی دارند حاوی عناصر میکرو مانند آهن، مس، روی و منگنز نیز می‌باشد. علاوه بر این با داشتن موادی مانند ویتامینB12 و اکسین عوامل محرک رشد گیاه را فراهم می‌آورند.

جالب است بدانید این کرم های خاکی به عنوان غذا در کشورهای غیر اسلامی مورد استفاده قرار می گیرد .این کود به لحاظ دارا بودن انواع ویتامین ها، هورمون های رشد و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه اثرات بسیار مفیدی بر روی رشد و نمو گیاه دارد. این کود فاقد هرگونه بو و آلودگی میکروبی می باشد.

بیولوژی کرم خاکی

از نظر پیشینه تاریخی، کرم‌های خاکی در حدود ۶۰۰ میلیون سال پیش به وجود آمده و از آن زمان تا حال شاهد تکامل گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری بوده‌اند. شکل ظاهری این موجودات در طی این مدت تغییر چندانی پیدا نکرده و هم اکنون نیز بین گونه‌های مختلف آنها از این نظر تفاوت قابل توجهی به چشم نمی‌خورد.

این موجودات ارزشمند، به مدت چندین میلیون سال اراضی موجود در سطح کره زمین را در کمال آرامش و سکوت، زیر و رو کرده و بدین صورت نقش مهمی در جریان چرخه عناصر ایفا نموده‌اند کرم‌های‌خاکی دارای بدنی کشیده، بندبند، فاقد استخوان دارای کوتیکول حامل تارها و دستگاه گوارش لوله‌مانند که به مجرای دفعی ختم می‌شود، هستند. طول این جانور برحسب گونه از یک سانتی‌متر تا بیش از ۲ متر بالغ می‌گردد.

این جانور اغلب دوجنسی یا هرمافرودیت هستند و هنگام بلوغ بر روی اپیدرم آنها یک منطقة متورم ظاهر می‌شود که آنرا کمربند تناسلی گویند. این قسمت پیله‌ای ترشح می‌کند که تخم‌ها را دربر‌ می‌گیرد.

کرم‌های‌خاکی فاقد مرحلة مشخص لاروی بوده و نوزادان آنها پس از خروج از تخم و پیله، رفته‌رفته بالغ می‌شوند.

امروزه با اطلاعاتی که از این جانور بدست آمده است کاربردهای فراوانی در رشته‌های مختلف علوم (مانند کشاورزی، شیلات، دامپروری، صنعت، محیط زیست و انرژی) بـرای آن تعریف شده و یا به‌عبارت دیگر در بسیاری از علوم شناخته شده است.

پرورش کرم‌های خاکی در حال حاضر به‌صورت یک صنعت پررونق در آمده و لذا این حرفه امروزه در جهان طرفداران بسیاری دارد، به‌کارگیری این جانور ارزشمند در صنایع مختلف مشاغلی را ایجاد نموده‌است که هیچ‌کدام از آنها در کشور ما شناخته شده نیست.

مناسب ترین گو نه کرم خاکی برای تولید ورمی کمپوست:

به طور مثال گونه Lampitemauritti به منظور مدیریت و بهبود ساختمان خاک مورد استفاده قرار می گیرد . ولی مناسب ترین گونه برای تولید ورمی کمپوست ، گونه Eiseniafoetida بوده که به رنگ قهوه ای مایل به قرمز و کوچکتر از کرم های خاکی معمولی می باشد . کرم ها جزو جانوران هرمافرودیت می باشند، یعنی هر کرم اندام های نر و مادگی را توامان دارد، ولی نهایتا کرم با اتصال به جفت دیگر از طریق دو کلیتلوم (clitellum) و تبادل اسپرم عمل جفت گیری را انجام می دهد . سپس هر کرم یک کیسه تخم ریزی در کلیتلوم خود تشکیل می دهد . (کلیتلوم قسمتی برجسته در تنه کرم است و در بند های نزدیک سر یک کرم بالغ قرار دارد) . کیسه های تخم ریزی یا همان کوکون ها به رنگ زرد کهربایی بوده و در داخل آن حدود ۷-۳ نوزاد لارو وجود دارد.

بنابراین افزایش تعداد کرم ها در هر نسل به صورت تصاعد نسبتا هندسی ، خواهد بود. وزن هر کرم بالغ بین ۵/۰ تا ۱ گرم بوده و در هر کیلوگرم حدود ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ نخ کرم وجود دارد. فاصله بین دو نسل (از تخم تا تخم) در شرایط نرمال حدود ۳ ماه بوده و عمر کرم ها بین یک تا دو سال متغیر است.

کود مرغی برای کرم ها سمی است

به طور کلی باید عنوان نمود که بقایای آلی غنی از نیتروژن به جز کود مرغی که برای کرم ها سمی است، برای بستر لازم و ضروری است. این کرم ها در خارج از سفره غذایی حرکت نمی کنند و به همین خاطر جمعیت این کرم ها بسته به دسترسی آنها به مواد غذایی رشد کرده و تثبیت می شود. این کرم ها از نور آفتاب و بارندگی گریزان بوده، باید آنها را از این دو عامل محافظت نمود.

تولید ورمی کمپوست در ایران:

ورمی کمپوست در ایران صنعتی نوپاست و مدت کمی است که بخش خصوصی وارد آن شده که با عنایت به حمایتی که دولت از این صنعت میکند انتظار میرود در آینده ای نزدیک شاهد رشد چشمگیری هم در زمینه مصرف و هم در زمینه تولید ورمی‌کمپوست باشیم.

دانش علمی و تجربی تولید ورمی کمپوست در ایران بسیار فقیر است و افراد بسیار کمی هستند که هم دانش علمی و هم دانش تجربی در این زمینه را داشته باشند.در همین رابطه و به جهت کمک به عزیزان برای تولید این کود با ارزش توجه شما را به فرایند تولید گام به گام این محصول جلب می کنیم:

فرایند تولید کود ورمی کمپوست بطور کلی شامل مراحل زیر است:

۱-محاسبه میزان تولید مورد نظر

۲- محاسبه کرم مورد نیاز

۳-پیدا کردن مکان مناسب

۴-کشیدن نقشه محل مورد نظر روی کاغذ و پیاده کردن طرح تل بندی روی کاغذ

۵-تامین و تهیه لوازم مورد نیاز تولید ورمی کمپوست

۶-اجرا و ساخت سیستم زیربنایی طرح

۷-تهیه مواد اولیه برای تولید(کود و کرم)

۸-شستشوی کود(در صورت دپو نبودن کود)

۹-اجرای مراحل تل بندی و بستر سازی

۱۰-اجرای سیستم آبیاری و زهکشی

پشته ph11-کنترل

۱۲- تهیه کرم از مراکز معتبر

۱۳-تزریق کرم ها درون پشته ها

۱۴-آبیاری روزانه پشته ها بمنظور تامین رطوبت ۷۰%

۱۵-پایان دوره و جدا سازی کود از کرم

۱۶-فروش کود و نگهداری کرم ها برای ورود به پارت دوم تولید(۳ماهه دوم)

مدت زمان تولید کود ورمی کمپوست:

زمان طی شده فاز اول شامل دو بخش است:

۱-از زمان تهیه مکان تا روز تزریق کرم که با توجه به سرعت عمل بین ۲هفته تا یک ماه زمان می برد.

۲-از روز تزریق کرم شروع و تا زمان جدا سازی ادامه می یابد که با توجه به شرایط محیطی بین ۳ الی ۴ ماه متغیر است.

تعیین میزان تولید:

بستگی به میزان سرمایه گذاری شما دارد.بطور مثال برای تولید ۱۵۰تن کود ورمی کمپوست در مرحله اول نیاز به سرمایه کذاری در حدود ۳۰۰میلیون ریال می باشد.

محاسبه میزان کرم مورد نیاز:

کرم مورد نیاز به ازای هر تن کود دامی بین ۶ تا ۸ کیلو میباشد و مقادیر کمتر و بیشتر از این مقدار توجیه اقتصادی ندارد.و هرچقدر میزان تزریق کرم در هر تن به مقدار ۸ کیلو گرم نزدیکتر باشد سرعت تبدیل شدن افزلیش پیدا خواهد کرد.

پیدا کردن مکان مناسب:

یکی از مهمترین بخش های تولید ورمی کمپوست پیدا کردن مکان مناسب جهت تولید است.مکان تولید باید دارای فاکتور های زیر باشد:

۱-ترجیحا فضای مسقف با مساحت مکفی

۲-فضای غیر مسقف دو برابر فضای مسقف

۳-داشتن آب مناسب و کافی

۴-فشار آب مناسب

۵-برق شهری یا موتور برق

۶-نزدیک بودن به منابع اولیه

۷- شیب دار بودن زمین برای زهکشی بهتر

۸-دارا بودن شرایط دریافت پروانه بهره برداری

کشیدن طرح و پیاده کردن آن روی کاغذ برای محاسبه لوازم مورد نیاز:

در این مرحله پس از اینکه روش تولید (مش یا پشته) انتخاب شد باید محاسبه لوازم مورد نیاز صورت گیرد.در تولید ورمی کمپوست با روش مش استفاده از حداکثر فضا با کمترین پرت مدنظر است.بنابراین باید برای چیدن مش ها دقت زیادی مبذول داشت و فضای پرت کمتری ایجاد نمود ضمن اینکه فاصله بین مش ها و دیوارها و همچنین مسیر تردد کارگران نیز باید به اندازه مناسب لحاظ شود.بعد از نقشه برداری و اندازه گیری دقیق از زیربنای کار تعداد مورد نیاز مش مشخص می شود و اقدام به سفارش آنها می کنیم.

تهیه مواد اولیه:

کرم ایزینیا تقریبا همه چیز را خورده و تبدیل به ورمی کمپوست می کند اما برخی مواد را نمی تواند استفاده کند مانند سنگ، شیشه، پلاستیک و فلز. اگر این مواد در بستر موجود باشددر مرحله تبدیل به ورمی کمپوست عملا دست نخورده باقی می مانند.

یک ردیف مواد دیگر هم هست که نباید در بستر باشند و برای ادامه حیات کرم ها مضر هستند مانند پوست مرکبات، کود مرغی، پوست پیاز، پروتیین خام، مواد لبنی و موادی مانند اینها.

پایه اصلی برای تولید ورمی‌کمپوست کود دامی بخصوص کود اسب است.طی تحقیقات صورت گرفته کود اسبی مناسبترین کود برای تولید ورمی کمپوست است و بعد از آن کود گاوی مناسب‌ترین گزینه می باشد.کود ها باید پوسیده یا عمری بالای ۶ماه داشته باشند.کود های تازه تر از ۶ ماه دارای عوامل بیماریزا و مضر برای کرم ها میباشند.

از ضایعات باغی و کشاورزی و میادین تره بار نیز می توان برای تولید ورمی کمپوست استفاده نمود.

کرم مورد استفاده در بستر باید از نوع ایزینیا فوتیدا باشد و از مراکز معتبر تهیه گردد. گونه Eiseniafoetida به رنگ قهوه ای مایل به قرمز و کوچکتر از کرم های خاکی معمولی می باشد . کرم ها جزو جانوران هرمافرودیت می باشند، یعنی هر کرم اندام های نر و مادگی را توامان دارد، ولی نهایتا کرم با اتصال به جفت دیگر از طریق دو کلیتلوم (clitellum) و تبادل اسپرم عمل جفت گیری را انجام می دهد . سپس هر کرم یک کیسه تخم ریزی در کلیتلوم خود تشکیل می دهد . (کلیتلوم قسمتی برجسته در تنه کرم است و در بند های نزدیک سر یک کرم بالغ قرار دارد) . کیسه های تخم ریزی یا همان کوکون ها به رنگ زرد کهربایی بوده و در داخل آن حدود ۷-۳ نوزاد لارو وجود دارد.

گونه ایزینیا فتیدا که در آن کرم کود و کادیلاک کرم ها نیز گفته می شود، از بستری که شامل مواد نیمه پوسیده مانند کود گاوی ، کود اسبی (کودها باید خشک باشند ) ، کاه و کلش غلات و برخی زایدات و بقایای گیاهی می باشد ، تغذیه می کند. در داخل این بستر اصلی می توان مواد تازه ای چون زایدات سبزیجات و میوه جات ، مواد آلی و قابل تجزیه زباله های خانگی ، پسماندهای کارخانجات غذایی و حتی لجن و فاضلاب (به جز فاضلاب صنعتی)، اضافه نمود. رطوبت مطلوب بستر، هوادهی، تغذیه و جلوگیری از سفت شدن بستر و نگهداری PH در حد ۸-۷ از نکات کلیدی در تولید ورمی کمپوست می باشد.

شستشوی کود:

اگر کود مورد استفاده پوسیده نبود و عمری نزدیک به ۶ ماه داشت بهتر است که ابتدا با مقدار فراوانی آب شسته شود تا جاییکه شیرابه از آن خارج گردد و بعد به مدت ۲ الی ۳ روز همانطور رها شود تا هم سطح phآن تعدیل گردد و هم آب آن کاملا خارج شود.

اجرای مراحل بستر سازی:

پس از آنکه مواد اولیه تولید ورمی کمپوست انتخاب و تهیه شد باید آن را برای بستر سازی آماده کرد.هرچه اندازه ذرات کود دامی کوچکتر باشد کرم ها راحت تر وسریعتر می توانند آن را به ورمی کمپوست تبدیل کنند اما نباین آنقدر ریز باشند که شرایط بی هوازی در بستر ایجاد کنند.

برای آماده کردن بستر ها ابتدا باید کود را سرند کرد(سرند مناسب بشکل توری فلزی با چشمه های ۳ الی ۴ سانتیمتر).اکنون مواد آماده شده را روی مش هایی که از قبل آماده کرده ایم منتقل می کنیم.ارتفاع را تا ۷۵ سانتیمتر می توانیم برسانیم.در آخر کود های که به زمین ریخته شده را جمع آوری می کنیم و روی کپه ها می ریزیم.

اجرای سیستم آبیاری و زهکشی:

پس از بستر سازی مرحله آبیاری و زهکشی پشته ها آغاز می شود.

شیوه آبیاری باید بصورت بارانی و با فاصله مناسب از بستر ها باشد.فشار آب مستقیم باعث شسته شدن عناصر مفید کود و از بستر خارج شدن آنها می شود.

اندازه گیری و کنترل اسیدیته بستر:

اگر بستر اسیدی باشد کرم ها یا از بستر خود فرار می کنند یا اگر پتانسیل فرار نداشته باشند در بستر تلف می شوند.

اگر بستر قلیایی باشد میل به جفتگیری کرم ها کاهش می یابد و سرعت تکثیر آنها کاهش خواهد یافت.مناسبترین پی اچ برای تولید ورمی کمپوست ۶٫۵ الی ۸ می باشد.

برای اندازه گیری پی اچ می توان از کاغذ ترنسل استفاده نمود.

تهیه کرم از مراکز معتبر:

اگر در پی اجرای یک طرح تولیدی اقتصادی هستید برای تهیه کرم دقت لازم را داشته باشید و به فکر خرید کرم ارزان نباشید.با تهیه کرم اصیل و هزینه بیشتر در ابتدای تولید با توجه به سرعت زیاد تکثیر کرم های اصیل اجرای کار کاملا اقتصادی می شود.

تزریق کرم:

پس از آنکه بستر ها آماده شدند و کرم مورد نیاز تامین گردید کرم ها باید بصورت صحیح در بستر ها تزریق گردد.

روش های مختلفی برای تزریق کرم وجود دارد که اصولی تریت آنها روش حفره های زیگزاگی است که در طول بستر ایجاد می شوند و کرم ها به همراه بستر به حفره ها منتقل می شوند.

روش دیگر ایجاد یک شیار به عمق ۱۵ سانتیمتر در طول پشته می باشد و کرم ها درون شیار تزریق می شوند.

باید توجه داشت پس از تزریق کرم ها اگر بستر رطوبت کافی نداشت حتما آبیاری صورت گیرد.

آبیاری روزانه:

از عمده دلایل آبیاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کرم ایزینیا تنفس پوستی دارد و برای این کار نیاز به رطوبت مناسب دارد.

باکتری ها و میکروارگانیسم های بستر ورمی کمپوست با وجود رطوبت مناسب فعالیت می کنند.

غذای کرم باید رطوبت مناسب را داشته باشد تا کرم بتواند از آن تغذیه نماید.

بستر با آبیاری تعدیل می شود.Ph

آبیاری زیاد باعث ایجاد شرایط بی هوازی می شود که برای کرم ها مناسب نیست.

آبیاری کم و کاهش رطوبت بستر تغذیه و تنفس کرم را دچار اختلال می کند.

پایان دوره و جداسازی کرم از کود:

برای جدا سازی ایتدا کرت را به ۲ قسمت تقسیم کنید. و فقط در یک قسمت غذا بریزید. فقط به قسمتی که غذا میریزید آب دهید. در مورد جعبه های کوچک، آب محیط را کم کنید – می توانید یک گوشه جعبه را کج کنید- و با بیلچه قسمتی را که خشک شده است بردارید. این بخش هنوز حاوی نوزاد و پیله است لذا آن را در مکانی کنار کرت میریزیم.( به صورت پشته – سطح کم و ارتفاع زیاد). بدین صورت لایه های بالا خشک می شود. هر ۲ ساعت یک بار یک خش به این پشته می اندازید تا لایه های بالا خشک شود. در این حالت حتی نوزاد کرم نیز در پشته نمی ماند و به کرت کناری میرود. لایه خشک شده را بردارید- مراقب باشید گل برندارید- اینقدر ادامه می دهید تا لایه آخر بماند. جمع می کنید میریزید در بستر جدید

برای اینکه کرمها را از بستر جدا کنیم چند روش وجود دارد بهترین روش جداسازی که به کرم ها اسیب نمیرساند روش مکانیکی و جدا سازی با استفاده از نور گریز بودن کرم ها است ویا با استفاده از تله گذاری با غذای اماده روش های دیگر جدا سازی با استفاده از سرند و امواج الکتریکی است که به کرم ها اسیب می رساند

خشک کردن ورمی

اگر قرار است ورمی را به فروش برسانید، آن را روی پلاستیک بر روی زمین در مقابل نور آفتاب یا پنکه یا بر روی بخاری پهن کنید. ( حتی می توانید یک گرمخانه کوچک – یک جعبه سیاه رنگ که رویش را شیشه گذاشته اید-بسازید و ورمی را برای خشک کردن در آن بریزید). در صورتی که ورمی را برای مصرف خود تولید می کنید نیازی به خشک کردن نیست.

نحوه تشخیص زمان برداشت

برای آن که تشخیص دهیم زمان رسیدن برداشت فرا رسیده است چند نکته را باید توجه کنیم یکی از این نکات بصورت تخمینی است که با توجه به حجم کرمی که زده ایم به چند تن کود حدودا حدس میزنیم به عنوان مثال دو پارت با حجم کود یکسان در یکی کرم بیشتر زدهایم یک ماهه قابل برداشت است ودر یکی کمتر کرم زدهایم دو ماهه قابل برداشت است.نکته دیگر وضعیت ظاهری کود است که کود ما رنگی سیاه پیدا میکند بدون بو و تقریبا حالتی شبیه به چای پیدا میکند روش دیگر با استفاده از وضعیت کرم ها تشخیص می دهیم هنگامی که کرم ماده غذایی اش تمام میشود لاغر شده و سیاه میشود که باید آن را جدا کنیم و به بستر جدیدی انتقال دهیم.

با تشکر شرکت ورمی کمپوست مازندران

اصول تولید کود ارگانیک ورمی کمپوست

اصول تولید کود ارگانیک ورمی کمپوست

مطالب مشابه :

خرید و فروش کود و کرم ورمی کمپوست

گالری عکس ورمی کمپوست

تخریب قدیمی‌ترین باغ گیاه شناسی کشور= خیانتی دیگر

اصول تولید کود ارگانیک ورمی کمپوست

كيوي، پيشرفت يا پسرفت

ورمی کمپوست فرصت تهدیدآمیز در شرق مازندران/ بی‌توجهی به کارآفرینان

کرم خاکی برای تولید ورمی کمپوست

ورمی کمپوست چیست؟

تاثير کرم خاکی به نام آيزينيا فتيدا و ورمی کمپوست بر خاك