تاریخ ادبیات فارسی دوم راهنمایی

درس ستایش  :       مستوره کردستانی ( قرن معاصر )

نام : ماه شرف       تولد : 1220هجری قمری       وفات : 1263 هجری قمری در عثمانی

وی صاحب خطی خوش و صاحب ذوق و با کمال بود

آثار : دیوان اشعار – شامل قصیده و رباعی و غزل

درس :  یاد تو                              نظامی ( قرن ششم )

نام کامل : حکیم جمال الدین ابو محمد الیاس بن یوسف نظامی

تولد : 530 هجری قمری در گنجه از شهرهای جمهوری آذربایجان فعلی

وفات : 619 هجری قمری در گنجه

وی از بزرگترین داستان سرایان زبان فارسی و ادبیات جهانی است .

آثار : خسرو و شیرین – لیلی و مجنون – اسکندر نامه – مخزن الا سرار – هفت پیکر یا بهرام نامه

درس : اول دفتر                             قائم مقام فراهانی ( قرن سیزدهم )

نام : میرزا ابو القاسم فراهانی

تولد : 1199 یا 1200            وفات : 1251 هجری قمری در اثر خفگی توسط دشمنان

دولتمرد ، دبیر و شاعر بزرگ عصر قاجار – وزیر عباس میرزا ، ولیعهد مشهور قاجار

نثر او نزدیک به گفتارِ طبیعی و ساده است .

آثار : نثر : منشأت ( مجموعه ی نامه ها و نوشته ها ) نظم : جلایر نامه – دیوان اشعار 

درس : اسلام و انقلاب اسلامی                حمید سبزواری ( قرن معاصر )

نام کامل : حسین ممتحنی سبزواری

تولد : 1304 هجری شمسی در سبزوار     

از شاعران دفاع مقدس و انقلاب اسلامی

آثار : سرود درد – سرود سپید – کاروان سپیده – یاد یاران

درس دوم : شه مردان                      اقبال لاهوری ( قرن معاصر )

تولد : 1250هجری شمسی در ایالت پنجاب پاکستان         وفات : 1317 هجری شمسی

در تشکیل و استقلال کشور پاکشتان نقش مهمی داشت .

آثار : زبور عجم – پیام شرق – دیوان اشعار – ارمغان حجاز – اسرار خودی – رموز بی خودی – جاوید نامه

درس سوم :    خواجه رشید الدین فضل الله ( قرن هفتم و اوایل قرن هشتم )

تولد : 648 هجری قمری       وفات : 718 هجری قمری

وی وزیر ، مورخ ، دانشمند و نویسنده ای بزرگ بود .

در سراسر ایران مدرسه و مسجد و خانقاه و کتابخانه و بیمارستان تأسیس کرد .

آثار : بیان التحقیق – جامع التواریخ – مکاتبات رشیدی – رساله سلطانیه

فصل دوم درس : علم و فرهنگ           فردوسی  ( قرن چهارم و پنجم )

نام : حکیم ابولقاسم فردوسی

تولد : 329 هجری قمری در توس             وفات : 411یا 416 در توس

از ایرانیان اصیل و دلبسته زبان فارسی

اثر برجسته وی شاهنامه است

ویژگی شاهنامه : نزدیک به 60000 بیت دارد – قالب آن مثنوی است – شامل داستان های حماسی و اساطیری ایران است . – به همه زبان های زنده دنیا ترجمه شده است – از لغات عربی کمتر استفاده شده است .

 درس چهارم : دریای خرد                             حاج میرزا حبیب خراسانی ( قرن معاصر )

تولد : 1266 هجری قمری           وفات : 1327 هجری قمری

آثار : دیوان اشعار              وی شاعر و عارف و عالم بود 

 درس ششم : فروغ دانایی        نورالدین عبد الرحمن جامی  ( قرن نهم )

شاعر و نویسنده و دانشمند و عارف مشهور ایران      تولد : 817 هجری قمری    وفات : 898 در هرات 

او را آخرین شاعر بزرگ فارسی می دانند .

آثار : دیوان اشعار – هفت اورنگ ، شامل هفت مثنوی – بهارستان ، به نثر و به تقلید از گلستان سعدی .

فصل سوم درس :  زیبایی آفرینش          هاتف اصفهانی ( قرن دوازدهم )

نام : سید احمد حسینی      تخلص شعری : هاتف     وفات : 1198 هجری قمری

در ادبیات فارسی و عربی ، منطق ، حکمت و طب مهارت داشت .

اثر وی : دیوان اشعار            عمده شهرت او به خاطر ترجیع بند عرفانی اش است .

درس هشتم : نگارنده زیبا          وصال شیرازی ( قرن سیزدهم )

تولد : 1193 هجری قمری      وفات : 1262 هجری قمری

وی شاعری مداح و قصیده سرا بود

آثار : صبح وصال به تقلید از گلستان سعدی – دیوان شعر –– تکمیل داستان شیرین و فرهادِ وحشی بافقی-

                      ترجمه کتاب اطواق الذهب

درس : صورتگر ماهر       میرزا حبیب شیرازی قاآنی ( قرن سیزدهم )

تولد :  1223هجری قمری         وفات : 1270هجری قمری در تهران

  وی شاعر و نویسنده بود .  اولین شاعر ایرانی بود که با زبان های فرانسه و انگلیسی آشنا شد و به زبان های عربی و ترکی تسلط داشت .

آثار : دیوان اشعار – مجموعه پریشان   

درس نهم : سرمایه خوبان          سید اشرف الدین گیلانی ( قرن معاصر )

نام : سید اشرف الدین گیلانی  معروف به نسیم شمال  نام مستعار : هوپ هوپ – لات لوت – خرابعلی میرزا –

تولد : 1278هجری قمری       وفات : 1352هجری قمری

محبوبترین و معروف ترین شاعر عهد مشروطیت . در سال 1324 هجری قمری روزنامه نسیم شمال را منتتشر کرد . مردی فروتن ، کریم ، بی اعتنا به مال و جاه بود .

آثار : روزنامه نسیم شمال – بشارت ظهور ( در بیان ظهور حضرت مهدی )- گلزار ادبی ( حکایت های پند آموز از زبان حیوانات ) – تاریخ مختصر ایران – عزیز و غزال – نهضت بانوان – ارفع نامه – دیوان اشعار -

فصل پنجم درس اخلاق و زندگی :       حافظ (قرن هشتم )

نام : شمس الدین محمد شیرازی -        ملقب به لسان الغیب

تولد : 726 یا 727 در شیراز       وفات : 792 در شیراز

معروف ترین غزل سرای زبان فارسی  و حافظ کل قرآن بود

درس یازدهم : پند پدر                   ایرج میرزا     ( قرن معاصر )

ملقب به فخر الشعرا      تخلص : ایرج       تولد : 1298هجری قمری در تبریز

وفات : 1344هجری قمری در تهران         پدر و پدربزرگش از شعرای قاجار بودند

ایرج به زبان های فارسی ، عربی ، روسی و فرانسه مسلط بود . شعر او ساده و روان بود

آثار : دیوان اشعار – عارفنامه – زهره و منوچهر

 فصل ششم درس نام ها و یادها                     سعدی   (قرن هفتم )

نام : شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی     شاعر ، عارف ، نویسنده و دانشمند ایرانی در قرن هفتم

وی از مفاخر ایران و جهان است . آثار وی به همه زبان های دنیا ترجمه شده است .

آثار : بوستان به نظم -655 هجری قمری  -  گلستان به نظم و نثر – 656 هجری قمری  - غزلیات و قصاید .

درس هفدهم               ادیب الممالک فراهانی ( قرن معاصر )

نام : میرزا محمد صادق امیری ، معروف به : ادیب الممالک

تولد 1277 هجری قمری در فراهان اراک    مهمترین نویسنده روزنامه " ایران سلطانی " بود .

در باکو با روزنامه "ارشاد " همکاری می کرد . به ادبیات فارسی و عربی مسلط بود  .

آثار : دیوان اشعار – کتاب " پیوسته ی فرهنگ فارسی "

درس هجدهم                   ناصر خسرو قبادیانی  ( قرن پنجم )

نام : ابومعین ناصر ابن خسرو ابن حارث قبادیانی مروزی    لقب : حجت

تولد :394هجری قمری در قبادیان بلخ ( افغانستان کنونی )

وفات : 481 هجری قمری در بدخشان (   افغانستان کنونی ) . حکیم ، شاعر ، نویسنده و دانشمند بود .

وی از قصیده سرایان درجه اول زبان فارسی است و هرگز امیران و شاهان را مدح نمی کرد .

زندگی او دو مرحله داشت :

1-   تا 43 سالگی که دارای شهرت و اعتبار و ثروت و شغل دولتی بود .

2-   از 43 سالگی تا پایان عمر که در پی دیدن خوابی ، پشت پا به همه ی زندگی زد و راه سفر در پیش گرفت

آثار منظوم ( شعر ) : دیوان اشعار – روشنایی نامه – سعادت نامه

آثار منثور ( نثر ) : شفر نامه یا سیاحت نامه ناصر خسرو – زاد المسافرین – گشایش و رهایش – جامع الحکمتین – خوان الاخولن – وجه دین

درس بیستم                  محمود درویش (قرن بیستم میلادی ) ( معاصر )

تولد : 1972میلادی در فلسطین ، در رویتای " بَردَه "     وفات : 2008 میلادی

شاعر و مبارز معاصر فلسطینی که در 14 سالگی واردِ مبارزاتِ مردمِ فلسطین علیه اسرائیل شد .

آثار منظوم (شعر) : عاشقی از فلسطین – آخر شب – دلدار من از خواب خود بر می خیزد –

دوستت می دارم یا دوستت نمی دارم – گنجشک های بی بال

آثار منثور ( نثر ) : یادداشت های روزانه ی اندوه عادی – حافظه ای برای فراموشی