لغات و اصطلاحات مهم در زبان فنی و تخصصی کامپیوتر

توجه : این لغات بر اساس نیازهای روزمره در مواد درسی دانش آموزان تنظیم شده و به جای آن که فقط لغت را معنی کنیم،  تاکید بیشتری بر روی مفاهیم و کاربرد آن در علم رایانه داشته ایم. مطالب این بخش همواره و البته به تدریج رو به افزایش خواهد بود.

لغات و اصطلاحات مهم در زبان فنی و تخصصی کامپیوتر

Diamond = لوزی، الماس

Ellipse = بيضی

Leader = راهنما، راهبر، سردسته

Angle = زاويه، گوشه

Rank = رتبه، درجه، مرتبه

Analyze = تجزيه و تحليل

History = سابقه، تاريخچه

Visitor = بيننده، بازديدكننده

Highlight = برجسته، مشخص

Layout = طرح كلی، لايه بندی

Advice = پيشنهاد، توصيه

Competition = رقابت، مسابقه

Generate = توليد كردن، به وجود آوردن، ساختن

Consider = در نظر گرفتن، توجه كردن

Apply =به كار بستن، استفاده كردن

Presentation = ارائه، نمايش

Unsubscribe = لغو اشتراك

Subscribe = اشتراك، آبونمان

Collect =جمع آوری، به دست آوردن

Gathering = جمع آوری، تدوين

Domain = دامنه، نام اختصاصی برای هر سايت اينترنتی

Host = ميزبان، كامپيوتر ميزبان در شبكه

نکاتی راجع به زبان فنی و تخصصی

وَند ها: بخشهایی هستند که به اول، وسط یا آخر کلمه افزوده شده و کلمه ای با معنای جدید می سازند. وند ها بر سه نوعند: پیش وند، میان وند و پس وند.

پیش وَند (Prefix) : با افزودن به ابتدای کلمه، فقط معنای کلمه را تغییر می دهند ولی نقش دستوری آن را عوض نمی کنند. مثلاً happy به معنی "خوشحال" یک صفت است. با افزودن پیش وند un به ابتدای آن تبدیل به unhappy شده و معنی "ناراحت و غمگین" را می دهد اما همچنان در نقش یک صفت باقی می ماند.

پس وَند (Postfix) : به انتهای کلمه اضافه شده و ضمن تغییرمعنی، نقش دستوری کلمه را عوض می نماید. مثلاً work به معنی "کارکردن" یک فعل است و با افزودن er به انتهای آن تبدیل به worker شده که به معنی "کارگر" بوده و یک اسم فاعل محسوب می شود.

توجه مهم: در هرزبانی استثنائاتی وجود دارد مثلاً "نا" در کلمه ی "نانوا" اصلاً مفهوم منفی کننده ندارد و جزو خود کلمه است. در زبان لاتین هم "Un" در کلمه ی "Understand" جزو خود کلمه است و پیش وند منفی کننده محسوب نمی شود.

پیش وَندهای بیانگر تعداد

Uni = یک، یکی، متحد، یگانه، یکدست

uni + directional = یک طرفه، یک جهتی

uni + form = یک دست، یک شکل

universal = جهانی، فراگیر، همه گیر

uni + code = کدهای یکدست، کد یکسان

union = اجتماع، انجمن

united = متحد، واحد

Multi = چند، چند تایی، چندگانه

multi + media = چندرسانه ای

multi + user = چند کاربره

multi + tasking = چند وظیفگی

multi + processing = چند پردازشی

multi + programming =چندبرنامه ای

multi + boot = راه اندازی چندگانه

multi + purpose = چند منظوره

Mono = یک، یکی، تک

monochrome = تک رنگ

monolog = تک صدایی، صحبت یک نفره

monopoly = انحصار، امتیاز انحصاری

Bi = دو، دوتایی، دوگانه

bi + directional = دوطرفه، دوجهتی

bi + lingual = دوزبانه

binary =  دودویی

bi + cycle = دوچرخه

bi + conditional = دوشرطی

Poly = چند، چند تا، بیش از دوتا

poly + gone = چند ضلعی

Tri = سه، سه تایی

tri + angle = سه گوشه، مثلث

tripod = سه پایه

Semi = نیم، نصف

semi + conductor = نیمه هادی، نیمه رسانا

semi + final = نیمه نهایی

semi + colon =  نقطه ویرگول، نیمه ی کولون

پیش وَندهای منفی کننده

Un

un + link = جداسازی

un + able = ناتوانی، قادرنبودن

un + lock =  بازکردن، ارحالت قفل خارج شدن

un + known = ناشناخته، نامعلوم

(مثال موارد استثناء : درک، فهمیدن = understand )

Dis

dis + connect = قطع شدن

dis + cover = کشف شدن، رو شدن

dis + able = ناتوان، غیر فعال

dis + agree = مخالف، ناموافق

(مثال موارد استثناء : نمایش، نشان دادن = display )

In

in + visible = رمزگشایی، از رمز خارج ساختن

in + direct = غیر مستقیم

in + active = غیرفعال، راکد

(مثال موارد استثناء : اختراع، ابداع = invent )

De

de + coder = رمزگشایی، از رمز خارج ساختن

de + compress = از حالت فشرده خارج ساختن، باز کردن

de + bug = اشكال زدايي، رفع خطا

(مثال موارد استثناء : حذف، پاک کردن = delete )

Non

non + impact = غیر ضربه ای

non + deterministic = غیر قطعی، نامعین

Anti

anti + virus = ضد ویروس، ویروس کش

anti + static = ضد الکتریسیته ساکن

anti + shock = ضد ضربه، مقاوم در برابر ضربه

Ir

ir + regular =  بی قاعده، نامنظم

Im

im + possible =  غیر ممکن، ناممکن

im + polite = بی ادب، بی نزاکت

(مثال موارد استثناء : تصورکردن، فرض کردن = imagine )

پیش وَندهای دیگر

Co = همکاری، مشارکت

co + processor = کمک پردازنده

co + worker = همکار

co + operative =  تعاونی، مشارکت

(مثال موارد استثناء : جمع آوری، گردآوری = collect )

Re =انجام مجدد یک عمل

re + form = دوباره شکل دادن، اصلاح

re + enter = ورود مجدد، دوباره وارد نمودن

re + usable = قابل استفاده مجدد

re + start = شروع دوباره، راه اندازی مجدد

(مثال موارد استثناء : ناحیه، منطقه = region )

Tele = دور، از راه دور

tele + work = كار از راه دور، كار از طريق دفاتر اينترنتی

tele + vision = تلويزيون، ديدن از راه دور

tele + communication =  ارتباطات از راه دور

پس وَندهایی که از بن فعل یا اسم، اسم فاعل می سازند

or

connect + or = اتصال دهنده، رابط

process + or = پردازشگر، پردازنده

separate + or = جدا کننده، سوا کننده

sense + or = حس گر، حس کننده

operate + or = اپرانور، کاربر، عملگر

er

compute + er = محاسبه کننده، رایانه

play + er = پخش کنده، بازیگر

use + er = کاربر، استفاده کننده

repeat + er = تکرار کننده، تقویت کننده

programm + er = برنامه نویس

(مثال موارد استثناء : تابستان = summer )

ian

music + ian = موسیقی دان، آهنگ ساز

technic + ian = تکنیسین، کاردان

ist

football + ist = فوتبالیست، بازیگر فوتبال

separate + ist = جدایی خواه، جدایی طلب

پس وَندهای منفی کننده

free

hands + free = بدون استفاده از دست

oil + free = بدون روغن، بی چربی

toll + free = بدون مالیات، معاف از عوارض

less

wire + less = بی سیم

end + less = بی انتها، بی پایان

home + less = بی خانمان، آواره

base + less = بی اساس، بی پایه، پوچ

rest + less = بی قرار، ناآرام

پس وَندهایی که با افزودن به یک اسم یا فعل، صفت می سازند

able (قابلیت)

port + able = قابل حمل

erase+able = پاك شدنی، قابل حذف

al

logic + al = منطقی

therm + al = حرارتی

digit + al = رقمی، عددی

پس وَندهایی که با افزودن به یک اسم یا صفت، فعل می سازند

ify

class + ify = دسته بندی، رده بندی

ize

computer + ize = کامپیوتری کردن، کامپیوتری شدن

custom + ize = سفارشی کردن، سفارشی شدن

category + ize = دسته بندی، گروه بندی

 نمونه هایی از لغات متشابه املایی و آوایی، که معانی کاملاً متفاوتی دارند:

Contact = تماس، برخورد

Contract = قرارداد، پيمانكاری

‍Construct = ساخت، ساختن

Conduct = هدايت، راهنمايی، بردن

Accept = پذیرفتن، قبول کردن

Except = به جز، به غیر از

Expect =انتظار داشتن، پیش بینی کردن

Concept = مفهوم، معنا

Respect = احترام، بزرگ داشت

Least = حداقل، کمترین

List = لیست، فهرست

Whole = کامل، تمام

Hole = حفره، سوراخ

Console = پايانه، تركيب صفحه نمايش و صفحه كليد

Cancel = لغو كردن

Exit = خروج

Exist = وجود داشتن، موجود بودن

Expert = آگاه، خبره

Export = صادر کردن، خروج

Button = دکمه، کلید

Bottom = پایین، زیر

Sweep = جاروب كردن، مرور

Swap = مبادله، تعويض

Temporary = موقتی

Contemporary = معاصر، هم دوره

Season = فصل سال

Reason = دليل، علت

Left = چپ

Left = ترك كردن ،(Leave)گذشته فعل

 نمونه ای از لغاتی که هرکدام معنی جداگانه ای دارند، ولی در کنار هم کلمه ای جدید با معنی متفاوت می سازند:

Counter = شمارنده

Part = قطعه، بخش

Counterpart = همتا، نقطه مقابل، همکار

 نمونه ای از لغات مترادف(هم معنی) Synonyms

توصیه، پیشنهاد

recommend = advice

ارتباط، اتصال، ملحق شدن

link = join = attach = connect

درک کردن، فهمیدن

recognize = understand

به کار بردن، استفاده کردن

use = apply

ابزار، وسيله، دستگاه

device = instrument = tool

ساختن، درست كردن

construct = make = build

هدف، مقصد

target = destination

اشكال، خطا، عيب

bug = error

سرپرست، ناظر، مدير(در شبكه يا سيستم های چند كاربره)

administrator = supervisor

منبع، منشاء، اصل، سرچشمه

origin = source

جمع آوری، گردآوری

gathering = collect

پايان دادن، خاتمه بخشيدن

finalize = finish

 نمونه ای از لغات متضاد(با معنی ضد هم) Antonyms

include  ≠ exclude

به استثنای ≠   شامل

send  ≠ receive

دریافت ≠ ارسال

upload  ≠ download

دریافت ≠   ارسال

input  ≠ output

خروجی ≠ ورودی

positive  ≠ negative

  منفی   ≠   مثبت 

ascending  ≠ descending

  نزولی  ≠    صعودی 

      import  ≠ export

خروج، صادر شدن ≠ دریافت، ورود

 نمونه ای از لغاتی که دو یا چند معنی کاملاً جداگانه دارند، و فقط در جمله می توان معنی اصلی آن را درک کرد:

Term = دوره تحصیلی، لفظ و اصطلاح

Order = مرتب کردن، سفارش دادن، دستور دادن

Play = اجراکردن،نمایش دادن، بازی کردن

Terminator = نابودگر، قطعه ای در شبكه برای مسدود نمودن دو انتهای كابل در کارت شبکه اولين و آخرين ايستگاه كاری

Rest = استراحت كردن و آرامش يافتن، بقيه و باقيمانده

Bug = سوسك و حشره، خطا و اشكال در برنامه

  Press = فشار، فشردن، خبر، خبرگذاری

Close = نزديك، بسته

Copy Right: ShinySun.ir                          Director & designer: Masood Jafari Nokandeh                                          مدیر و طراح : مسعود جعفری نوکنده

 با تشکر از جناب جعفری نوکنده