خانم دكتر نيك صفت: مادرها ۹ ماه و پدرها ۱۰ روز مرخصي زايمان مي روند

براي پاسخ به اين موضوعات هاجر تحريري ‌نيك‌صفت، معاون معاونت راهبردي منابع انساني رياست جمهوري مهمان كافه خبر شد. وي قبلا به مدت 4 سال نيز نماينده مردم رشت در مجلس بوده است. او در پاسخ به منتقدان طرح دوركاري مي گويد كه مديران آن را خوب اجرا نكردند: " دوركارشدن يك مساله كاملا اختياري است كه زن و مرد مي‌توانند هردو از آن استقبال كنند."
مشروح گفت وگوي خبرآنلاين با معاون معاونت منابع انساني رياست جمهوري را بخوانيد:

در بسياري از اداره ها به ويژه ادارات دولتي پويايي لازم وجود ندارد و عنوان مي شود كه اداره هاي دولتي بازده كافي ندارند.در اين زمينه برنامه اي داريد؟
ما دستورالعملهايي در اين موارد داريم. اما بيشتر خود مديران بايد راهكارهايي براي اين معضل داشته باشند تا موجب پويايي و رشد بازدهي عملكرد دستگاه مربوط شوند و بنابراين تنها راهكار ما موثر نيست و بايد مديران هم كمك كنند.
كارمند دوست دارد كارش ديده شود و يك تفاوتي با كسي كه كار نمي كند داشته باشد براي همين عملكرد كارمندان و سازمان ها در جشنواره شهيد رجايي هر سال سنجيده مي شود. يكي ديگر فرايند دوركاري است كه فرد فرصت دارد به جاي اينكه وقتش را در يك جايي بيهوده تلف كند فرصتي داشته باشد تا در يك زمان مناسب كار خود را انجام دهد و از وقت خود استفاده بهينه داشته باشد كه تقريبا 2 سال است اجرا مي شود.

البته در زمينه رشد پويايي در اداره ها بايد نيازهاي آموزشي،مالي و امكاناتي كه كارمند نياز دارد هم تهيه شود ومديران براساس قانون خدمات مديريتي مديران بايد يك شرايطي داشته باشند ،چون مديريت تنها علم نيست و نياز به ويژگيهاي ذاتي هم دارد وما در بحث تربيت مدير خيلي تلاش مي كنيم.

چرا در دوركاري بيشتر به خانم ها توجه شده است؟

به دليل تحكيم بنياد خانواده اولويت با خانم ها است چون بهترين نقش مادري را خود مادر مي تواند اجرا كند.

منتقدان اين طرح مي گويند دوركاري موفق نبوده است.نظر شما چيست؟
اول به تعريف دوركاري از منظر دولت اشاره مي كنم. دوركاري روشي براي انجام كار است و در آن به اين صورت عمل مي‌شود كه كارمند به جاي اين كه وظايفش را در اداره و سازمان انجام دهد آن را در محيط‌هاي ديگر مثلا خانه انجام مي‌دهد. هدف از دوركاري اين است كه به جاي اين كه تمام تمركز ما به حضور فيزيكي كارمندان باشد به خروجي و نتيجه كار آنها توجه كنيم. البته بعضي از كارها به گونه‌اي است كه فرد حتما بايد در محل كار حضور داشته باشد، مثل پزشكي يا پرستاري اما بعضي از كارها اين‌گونه نيست. براي همين از همه دستگاه‌هاي دولتي خواسته‌ايم كه تمام فعاليت‌هايي كه قابليت دوركاري دارد را شناسايي كنند و براي ما بفرستند. پس ما كارمنداني را به دوركاري مي‌فرستيم كه شغلشان قابل دوركاري باشد، نه ديگران را.
ابن طرح مخصوص كشور ما نيست و بسياري كشورها تجريه آن را دارند. بنابراين اگر اين طرح را به درستي انجام دهيم بهره‌وري در سازمان‌ها بالا مي‌رود، همين طوراز نيروي انساني به صورت درست و بهينه استفاده مي‌شود. يعني اين كه از فرد بااستعدادي كه مي‌تواند كاري را در مدت زمان كمتري انجام دهد مي‌خواهيم كه در يك بازه زماني طولاني آن كار را انجام دهد، راه نادرستي را انتخاب كرده‌ايم، چون هم از استعدادش به درستي استفاده نمي‌شود و هم انگيزه‌هايش بتدريج از بين مي‌رود.
همچنين چون زنان در اين طرح اولويت دارند مي توانند هم به وظايف اجتماعي‌شان عمل كنند و هم نقش مادري و همسري‌شان را به درستي انجام دهند. به اعتقاد من، يكي از مترقي‌ترين برنامه‌هايي كه دولت تاكنون پيشنهاد كرده، دوركاري است.

آيا قبول نداريد كه اين طرح شكست خورده است و ديگر قابليت اجرايي ندارد؟
ما نمي‌گوييم دوركاري‌اي كه در حال حاضر در كشورمان انجام مي‌شود بي‌عيب است، و قبول دارم كه تا رسيدن به ايده‌آل فاصله زيادي داريم. البته در اين ميان نكاتي هست كه به نظر مي‌رسد ذهن افراد به خاطر وجود آنها مغشوش شده و آن اين كه دوركاري زماني مطرح شد كه بحث آلودگي هوا، تعديل نيروها و انتقال كارمندان به شهرهاي ديگر نيز مطرح بود. در واقع اين 3 بحث با طرح دوركاري همزمان شد و متاسفانه دوركاري تحت‌الشعاع آن 3 موضوع قرار گرفت.

پس چرا دوركاري با استقبال مواجه نشده است؟
اما يكي از دلايلي كه ممكن است كارمندان از دوركاري استقبال نكنند به خاطر عملكرد بد بعضي از مسوولان ماست. به عنوان مثال با وجود اين كه بارها چه به صورت تذكر كتبي و چه به صورت شفاهي اعلام كرده‌ايم كه هيچ‌كس حق ندارد به بهانه دوركاري، كارمندي را تعديل يا منتقل كند، اما متاسفانه بعضي از دستگاه‌ها اين كار را كردند و به اين روش آسيب رساندند.
اين مساله امنيت شغلي را از كارمندان گرفت و عده‌اي ترسيدند كه مبادا دوركاري باعث شود كه كارشان را از دست بدهند. به همين علت هنوز يك آمار واقعي از دوركاري و نتايج آن نداريم. در آيين‌نامه دوركاري كه به تصويب دولت رسيد مراحلي بسيار منطقي در نظر گرفته شده كه يكي از اين مراحل تاكيد دارد كه دستگاه‌ها بايد كارمندان مستعدي را كه شغل‌شان قابليت دوركاري را دارد، شناسايي كنند. پس دوركاري برخلاف تصور عموم، مختص كارمندان تنبل نيست، بلكه روشي است براي تشويق كارمندان پركار و بااستعداد.
همچنين در آيين‌نامه تاكيد شده كه كارمند دوركار بايد كارش را در يك بازه زماني مشخص تمام كند و به مافوقش گزارش بدهد كه اگر كارش را به درستي انجام دهد، علاوه بر حقوق از مزاياي اضافه‌كار هم بهره‌مند مي‌شود. پس مي‌بينيد كه طرح دوركاري چقدر اصولي و منطقي است. اما بعضي مديران بد عمل كردند و فقط كارمندان را به خانه فرستادند و اسمش را گذاشتند دوركاري كه اين ذهنيت را به وجود آورد كه دوركاري يعني فرستادن نيروها به خانه و دور كردنشان از محل كار. البته در حال حاضر با كمك فرهنگ‌سازي و همچنين حاكم شدن شرايط آرام بر جامعه، اين ذهنيت منفي در حال كمرنگ شدن است، چون تقريبا براي كارمندان جاافتاده كه دوركاري به معني اخراج از محل كار يا قطع ارتباط با سازمان نيست و بسته به توافقي كه با كارفرما دارند، مي‌توانند بخشي از كار را در اداره و بخشي را در خارج از محل كار انجام دهند.

اما برخي كاربران ما نوشته اند كه دوركاري باعث تعديل نيرو در برخي اداره ها شده است.
بله همان طور كه گفتم، بعضي بدسليقگي‌ها سبب شد تا مزاياي اين طرح مخفي بماند.اما ما بخشنامه كرديم كه هيچ دستگاهي حق اين كار را ندارد و اگر فردي به خاطر اين طرح بيكار شده مي تواند به ما مراجعه كند و حتما به كارش رسيدگي مي كنيم.
البته از نظر من، آيين‌نامه دوركاري يك اشكال مهم دارد كه با واقعيات موجود در كشور در تعارض است. اين آيين‌نامه مي‌گويد كارمند يك بسته كاري تعريف‌شده در ازاي يك حقوق مشخص دريافت مي‌كند و موظف است آن كار را در زمان تعيين‌شده تحويل دهد، به طوري كه اگر اينچنين نكرد، مشمول كم‌كاري مي‌شود و نمره ارزشيابي‌اش نزول مي‌كند. به نظر من، اين يك تبعيض است. الان كارمندي كه در اداره حضور دارد، خيلي راحت كم‌كاري مي‌كند و وقتش را براحتي در راهروها و براي حرف‌زدن تلف مي‌كند، اما هرگز به خاطر كم‌كاري توبيخ نمي‌شود.
علت اين مساله اين است كه يكسري امتيازاتي به دوركار داده‌ايم كه به اين كارمند نداده‌ايم. از جمله اين‌كه به دوركار فرصت داده‌ايم تا بيشتر در كنار خانواده‌اش باشد. بالاخره كسي كه به محيط اداره مي‌آيد، از خانواده‌اش مي‌زند، بايد وقتي را براي رفت‌وآمد بگذارد و هزينه‌اي را صرف كند. حتي اگر كارمندي به اداره بيايد و كاري هم انجام ندهد، بايد جنگ اعصابي بر سر سوار شدن به ماشين و بموقع رسيدن و امثال آن داشته باشد، در حالي كه يك فرد دوركار هيچ‌كدام از اين مسائل را ندارد. از طرفي اين ما هستيم كه بايد نظارت‌مان را روي كارمندان بيشتر كنيم و اگر حالا اينچنين نيست، دليل نمي‌شود كه اين كار غلط است.
البته قبول دارم كه بايد همان‌گونه كه بر فرد دوركار نظارت مي‌كنيم، بر كارمندان مستقر در اداره هم نظارت كنيم كه هم‌اكنون نيز بعضي مديران اين نظارت را اعمال مي‌كنند، اما به هر حال اين خلأ در ادارات و سازمان‌هاي ما وجود دارد كه ما براي آن تمهيداتي را انديشيده‌ايم. الان ما فاكتورهايي را در ارزيابي عملكرد تعريف كرده‌ايم كه مدير ناچار است نظارت كند و كارمند ناچار است كه جديت بيشتري به خرج بدهد.

آيا آماري داريد كه نشان بدهد مردان بيشتر دوركار شده‌اند يا زنان؟
دقيقا نمي‌دانم، اما فكر مي‌كنم زنان بيشتر استقبال مي‌كنند.

منتقدان اين طرح معتقدند كه اين طرح باعث مي شود تا زنان از اجتماع دور شوند.
ما دوركاري را اصلا محدود نكرده‌ايم و هر آقايي كه متقاضي باشد‌ و شرايطش را داشته باشد، مي‌تواند دوركاري كند و هيچ منعي وجود ندارد و ما فقط اعلام كرده‌ايم كه اولويت با خانم‌هاست.
با اين حال شما مي‌دانيد كه اگر يك زن از صبح تا شب در خانه باشد، ممكن است از لحاظ روحي و رواني آسيب چنداني نبيند، چون آنقدر براي خودش كار و برنامه ايجاد مي‌كند كه وقتش را پر مي‌كند، اما مردها نمي‌توانند و اگر يك روز از صبح تا شب در خانه باشند، ممكن است از لحاظ روحي و رواني آسيب ببينند، شايد يكي از دلايل كمتر استقبال‌كردن مردان هم همين باشد.
مساله دوم اين‌كه وقتي حضرت علي(ع) و حضرت فاطمه(س) با هم ازدواج كردند، دست به يك تقسيم كار زدند و حضرت امير گفتند اگر صلاح مي‌دانيد كار بيرون براي من و كار خانه براي شما باشد كه حضرت فاطمه هم استقبال كردند.
درواقع خانم‌ها از نظر خلق و خو، ماندن در خانه را بيشتر دوست دارند تا آقايان. از طرفي هم يكسري كارها هست كه خانم‌ها آنها را بهتر انجام مي‌دهند مثل بزرگ‌كردن بچه. مادري كه يك بچه شيرخوار دارد و بايد 2 ساعت يكبار شيردهي داشته باشد به نظر شما، اگر به اين خانم بگوييم اگر شغلت به گونه‌اي است كه مي‌تواني در خانه انجام دهي،‌ اين كار را بكن، آيا به زن توهين مي‌كنيم يا به اين زن كمك مي‌كنيم كه از شير خودش به جاي شيرخشك استفاده كند؟
پس باز هم مي‌گويم كه دوركارشدن يك مساله كاملا اختياري است كه زن و مرد مي‌توانند هردو از آن استقبال كنند، اما اگر ما اولويت را به خانم‌ها داده‌ايم به اين علت است كه آنها هم در خانه حضور پررنگ داشته باشند و هم در عرصه اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي ظاهر شوند.من خودم معتقدم كه اگر زن در اجتماع فردي موفق باشد اما در خانه همسر و مادري خوب نباشد فايده‌اي ندارد.

اين مساله در مورد مردان هم صدق مي‌كند؟
بله، اما وقتي پيامبر مي‌فرمايد بهشت زيرپاي مادران است به اين علت است كه نقش اساسي در تربيت را مادر انجام مي‌دهد. روانشناسان مي‌گويند اساس شخصيت هر فردي تا سن 6 سالگي شكل مي گيرد كه در اين 6 سال بچه بيشترين ارتباط را با مادر دارد كه اين نقش مادري را هرگز يك پدر نمي‌تواند ايفا كند.البته بايد اشاره كنم قانون براي همه يكشان است و زن و مرد ندارد.

يكي ديگر از طرح هايي كه براي حمايت از نقش زنان در خانواده مطرح مي شود افزايش مرخصي زايمان است اما اين طرح‌ها در حالي مطرح مي‌شود كه هنوز جامعه قدرت پذيرش آن را ندارد و مثلا كارفرما براحتي از بازگشت زني كه مرخصي زايمانش تمام شده به محل كار جلوگيري مي‌كند يا هنگام رفتن او به مرخصي برخوردهاي معترضانه‌اي از خود نشان مي‌دهد. حتي برخي كارفرماها قبل از استخدام از فرد تعهد مي‌گيرند كه مثلا براي 5 سال صاحب فرزند نشود. براي اين مشكلات چه تمهيداتي انديشيده‌ايد؟
حكايت ما حكايت آن پيرمرد و پسر و چهارپايش است. ما هركاري كه انجام دهيم باز مورد اعتراض عده‌اي قرار مي‌گيريم و نمي‌توانيم همه را راضي نگه داريم. در بعضي از كشورهاي پيشرفته براي اين‌كه توجه بيشتري به كانون خانواده بكنند حتي بعد از تولد فرزند، مرخصي‌هايي براي مردان درنظر گرفته‌اند. البته ما نيز در اصلاح اين قانون پيشنهاد چنين مرخصي براي مردان را هم مطرح كرديم چون زنان پس از زايمان واقعا به شوهرانشان نياز دارند براي همين تصميم داريم يك مرخصي 10 روزه هم به مردان بدهيم.

همين‌طور پيشنهاد افزايش مرخصي 6 ماهه زايمان به 9 ماه‌ براي زنان را مطرح كرديم كه همان‌طور كه شما گفتيد بعضي‌ها به تبعات اين مساله اشاره مي‌كنند و مي‌گويند مثلا ممكن است براي برگشت خانم‌ها به محيط كار مشكلي ايجاد شود يا كارفرماها بيشتر مردان را جذب كنند نه زنان را.
البته طرح ما براي اصلاح اين وضع هنوز به مجلس نرفته و همچنان روي آن كار مي‌شود. اما به طور كلي اعتقاد ما بر اين است كه اگر مي‌خواهيم فرزندان سالمي داشته باشيم بايد اين زمان‌هاي حساس را دريابيم. چون بعضي هزينه‌ها در واقع هزينه نيستند، بلكه سرمايه‌گذاري‌اند. يعني ما به زنان شاغل حقوق و تسهيلات بدهيم و در عوض از آنها بخواهيم كه براي ما انسان تربيت كنند.
ما براي يك دستگاه هزينه مي‌كنيم مگر مي‌شود براي انسان كه عالي‌ترين شكل خلقت است هزينه نكنيم؟ اما خب، مسلما بايد مديران را توجيه كنيم تا بدانند درست است كارمندشان براي مدتي در محل كار نيست اما در عوض در جايي ديگر به كار مهم انسان‌سازي مشغول است.

يكي ديگر از موضوعات ديگري كه هرچند وقت يك بار خبري از آن به گوش مي رسد بيمه زنان خانه داراست.اين طرح الان در چه مرحله اي است؟
ما خيلي مايليم كه بتوانيم خانه‌داري را در زمره مشاغل رسمي بياوريم. ما روي اين طرح خيلي فكر كرديم و به اين نتيجه رسيديم كه اگر قرار باشد حق بيمه‌ها را زنان خودشان پرداخت كنند قطعا از اين طرح استقبال نخواهد شد پس دولت بايد بخشي از هزينه را تقبل كند كه اين مساله نيز چون بار مالي ايجاد مي‌كند و منبع تامين آن مشخص نيست قطعا مورد موافقت قرار نمي‌گيرد. بناراين اين طرح فعلا مسكوت مانده است.

طرح جديد ديگري كه مدتي است مطرح مي شود استخدام دو زن به جاي يك مرد در ادارات دولتي است كه كاربران ما در اين زمينه سوالات زيادي داشتند.اگر ممكن است درباره جزييات آن بيشتر توضيح دهيد؟
برخي مشاغل تمام وقت دولتي قابليت انجام كار به صورت نيمه وقت را دارند براي همين زنان كارمندي كه انجام كار تمام وقت سبب لطمه به زندگي شان مي شود مي توانند با ارايه درخواست و موافقت دستگاه محل كار به صورت نيمه وقت اشتغال داشته باشند.البته طبيعي است وقتي كارمندي نصف ساير كارمندان كار مي كند بايد نصف آنان نيز حقوق دريافت كند. اما از آنجايي كه برخي از كارمندان زن به خاطر انجام كار تمام وقت در اداره با مشكلات عديده اي روبرو هستند، اين قانون به عنوان يك امتياز و در زمره تسهيلات اعطايي به بانوان است.
البته ممكن است يكي ديگر از دلايل بي ميلي زنان كارمند به اين قانون، موضوع بازنشستگي آنها باشد كه براي رفع اين دغدغه قانونگذار پيش بيني كرده كه با پرداخت كسورات بازنشستگي به طور كامل از طرف بانوان ، خدمت نيمه وقت آنان از حيث بازنشستگي تمام وقت محسوب خواهد شد.
ما در معاونت راهبردي منابع انساني رييس جمهور نيز به دنبال اين هستيم تا كارمندان نيمه وقت كه حقوق نيمه مي گيرند بتوانند با تسهيلات بيشتري بازنشسته شوند. پيگيري هاي لازم در دست انجام است كه به محض حصول نتيجه به اطلاع همگان خواهد رسيد.

آيا اين طرح باعث نمي شود كه تعداد كارمندان زن بيشتر از مرد شود و همان معضلي كه دانشگاه ها دارند دوباره تكرار شود؟
نه.در اين طرح قصد داريم از زنان كارمند كه تعداد آنها رو به افزايش است استفاده كنيم اما هنوز اين طرح به دولت ارائه نشده است.

بسياري در مورد تبديل وضعيت نيروهاي شركتي در دستگاه‌هاي دولتي سوال داشتند؟
در دستگاه‌هايي كه مأموريت آن به بخش خصوصي واگذار شده ديگر تغيير وضعيت معنا ندارد اما اگر دستگاهي دولتي باشد و شرايط مصوبه هيات وزيران را داشته باشد بايد از تاريخ مصوبه دولت در ابتداي بهمن 1390 به مدت 15 روز تبديل وضعيت مي‌شدند. در اكثر مواردي كه تبديل وضعيت از حالت نيروي شركتي به نيروي قراردادي انجام نشده است، كل فعاليت آن اداره به بخش خصوصي واگذار شده يا اموري است كه به شركت‌هاي خصوصي واگذار شده است. مثلا اگر يك اداره غذاي كاركنان دولتي را از يك رستوران تهيه مي‌كند دليل ندارد با كارگران آن رستوان قرارداد ببندد.اگر يك دستگاه دولتي مصوبه دولت را اجرا نكرده باشد ناظران اين معاونت و استانداري‌ها موضوع را با قاطيعت پيگيري خواهند كرد.

آماري هم از نيروهاي تبديل وضعيت شده شركتي داريد؟
قبلا نيروهاي استخدام شده شماره استخدامي داشتند الان نيروهاي قراردادي داراي كد شناسه هستند كه اگر آن كد شناسه نباشد نمي‌توانند حقوق دريافت كنند بنابراين آمار كل نيروهاي شركتي و قراردادي به راحتي قابل تشخيص است اما چون آمار تكميل و نهايي نشده قابل ارايه نيست.

سوال ديگر كاربران در مورد انتقال و جابه جايي به تبعيت از همسر بود. آيا اين طرح الان هم اجرا مي شود؟
بله زن مي تواند به تبعيت از همسر به محل كاري كه اوست منتقل شود.

خانم دكتر نيك صفت: مادرها ۹ ماه و پدرها ۱۰ روز مرخصي زايمان مي روند

مطالب مشابه :

آيين‌نامه‌ مرخصي‌هاموضوع ماده (84) قانون مديريت خدمات كشوري و تبصره‌هاي آن

امتيازات جديد دولت براي مادران كارمند

مادرها ۹ ماه و پدرها ۱۰ روز مرخصي زايمان مي روند

آئين نامه مرخصي ها

مدارك لازم براي دريافت مرخصي زايمان «بانوان»

دستورالعمل سازماندهی نیروی انسانی دوره راهنمایی سال تحصیلی 93-92

جدیدترین بخشنامه های امور اداری

خانم دكتر نيك صفت: مادرها ۹ ماه و پدرها ۱۰ روز مرخصي زايمان مي روند