ستایش

ملِکا! ذکر تو گویم که تو پاکیِ و خدایی نروم جز به همان ره که توام راه نمایی

مَلِک: پادشاه ، صاحب ملک . ج . ملوک ذکر: یاد کردن ، بیان کردن . یادآوری

خدا : 1 - آفرینندة جهان . 2 - مالک ، صاحب شعر فوق، بیت آغازین یکی از غزلهای «سنایی» است.

معنی: پادشاها! ]برای آرامش درونم[ از تو یاد میکنم که پاکیزه و آفرینندهای و جز به آن راهی که تو نشانم میدهی، نمیروم.

ملک: مناداست و (ا) حرف ندا.

منادا: کلمهایاست که بعد یا قبل از حروف ندا قرار گرفته و مخاطب جملهی وابسطه به خود میشوند. منادا در شمار جملهی کامل محسوب میشود و بیت فوق، شش جمله دارد: ملِکا! ذکر تو گویم که تو پاکیِ(پاک هستی) و خدایی(خدا هستی)/ نروم جز به همان ره که توام راه نمایی.

در سال گذشته خواندیم:« پاکا! ملکا! مُلکِ جانها از انِ توست و جمله دلها به فرمانِ تو». در این عبارت، «پاکا! ملکا!» هر دو منادا هستند. و (ا) پایانی کلمات، حرفِ نداست. منادا در حکم جملهی کامل است.

مُلک: سرزمین

مَلِک: فرمانروا، پادشاه

مِلک: خانه و زمین

مَلَک: فرشته

شناختهترین حروف ندا، عبارتند از: ای، یا، ا، ایا و ... . مثال: سعدیا! چون تو کجا نادره گفتاری هست؟ ...

تحمیدیه: به معنای حمد و ستایش خداوند و در اصطلاح عبارت است از مقدمهای که در آغاز کتابها در ستایش خدا و برشمردن نعمات و صفات او آورده می شود. و اکنون نمونه هایی از سرآغاز تحمیدیه ها را در ادب فارسی جهت استفاده همکاران می آوریم :

بسم الله الرحمن الرحیم فاتحه آرای کلام قدیم

بسم الله الرحمن الرحیم تاج سخن راست چو در یتیم

تاج سخن چیست ثنای خدا کوست به جانی و به گر نی به جای

بسم الله الرحمن الرحیم مطلع دیوان علی عظیم

ابوالمجد مجدود بن آدم متخلص به سنایی شاعر و عارف بزرگ و نامدار نیمهی دوم سده پنجم و نیمهی اول سدهی ششم هجری است. وی در سال ۴۶۳ یا ۴۷۳ هجری قمری در غزنین دیده به جهان گشود. چنانچه ازشعر سنایی برمی‌آید او به تمام دانشهای زمان خود آگاهی و آشنایی و در برخی تبحر و استاری داشته است. وی در سال ۵۲۵ یا ۵۳۵ هجری قمری در سن ۶۲ سالگی درگذشت. از آثار وی غیر از دیوان قصیده و غزل و ترکیب و ترجیع و قطعه و رباعی، مثنویهای وی معروف و بدین قرارند: مثنویهای حدیقةالحقیقه، طریق التحقیق، کارنامهی بلخ، سیر العباد الی المعاد، عشق‌نامه و عقل‌نامه. سه مکتوب و یک رسالهی نثر نیز به وی نسبت داده‌اند.

به نام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه بر نگذرد جان: روح، روان خرد: عقل، اندیشه کزین: مخفّف(که+ از +این) به نام آفریدگار روح و اندیشهی انسان آغاز میکنم که اندیشه و درک انسان به بالاتر و بهتر از این راه نمیبرد. خداوند نام و خداوند جای خداوند روزه دهِ رهنمای نام: 1 - اسم ، لفظی که برای نامیدن کسی یا چیزی به کار می رود. 2 - شهرت ، آوازه (خوب ). 3 - کلمه ، لفظ . 4 - صورت ظاهر. 5 - نشان ، اثر. جای: 1- محل، مکان. 2- دنیا، هستی روزیده: روزی دهنده. (کسی که روزی میدهد). رهنمای: نشان دهندهی راه. صفت فاعلی مرکّب مرخم: صفتی که بخش پایانی آن حذف شده باشد. مثال: رزمآزمای ó رزمآزماینده / روزیدهó روزی دهنده / جنگجوی ó جنگجوینده / ره نمای ó ره نماینده خداوند کیهان و گردان سپهر فروزندهی ماه و ناهید و مهر کیهان: (گیهان ó کیهانó جهان). گردان: چرخنده، چرخان سپهر: آسمان گردان سپهر: آسمان چرخنده فروزنده: برافروزنده، روشن کننده. ناهید: سیّارهای در آسمان که نام دیگرش زهره، یا ستارهی صبحگاهی است. مهر: خورشید، آفتاب. ماه و ناهید و مهر: آرایهی مراعات نظیر دارند. مراعات نظیر: به آوردن اعضای یک مجموعه در شعر یا نوشتههای ادبی، مراعات نظیر میگویند. مثال: ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند تا تو نانی به کف آریّ و به غفلت نخوری. شاهنامهی فردوسی حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی (زادهٔ ۳۱۹ خورشیدی، ۳۲۹ هجری قمری - درگذشتهٔ پیش از ۳۹۷ خورشیدی، ۴۱۱ هجری قمری در توس خراسان)، سخن‌سرای نامی ایران و سرایندهٔ شاهنامه حماسهٔ ملی ایرانیان. او را بزرگ‌ترین سرایندهٔ پارسی‌گو دانسته‌اند. بر پایه دیدگاه بیشتر پژوهشگران امروزی، فردوسی در سال ۳۲۹ هجری قمری برابر با ۳۱۹ خورشیدی (۹۴۰ میلادی) در روستای باژ در شهرستان توس (طوس) در خراسان دیده به جهان گشود. سال زایش فردوسی در ۳۲۹ هجری قمری از آنجا دریافته شده‌است که در یکی از سروده‌های فردوسی می‌توان زمان چیرگی سلطان محمود غزنوی بر ایران در سال ۳۸۷ هجری قمری (برابر با ۳۷۵ خورشیدی) را دریافت کرد: بدانگه که بُد سال پنجاه و هشت نوان‌تر شدم چون جوانی گذشت فریدون بیداردل زنده شد زمین و زمان پیش او بنده شد الهی! چه زیباست ایّام دوستان تو با تو و چه خوش است گفتوگوی ایشان در راه جستوجوی تو! خدایا! به شناخت تو زندگانیم (آفریدگارا! ما به اندازهای که تو را میشناسیم، زندهایم) و به نصرت تو شادانیم(و به یاری و دستگیری تو خوشحال و شادمان هستیم)، به کرامتِ تو نازانیم(کرامت: سخاوت ، جوانمردی ، بخشندگی/ نازیدن: 1 - ناز کردن . 2 - فخر کردن ، تکبر نمودن . / به بخشندگی تو افتخار میکنیم) ، به عزّ تو عزیزانیم(عزّ: ارجمند شدن ، عزیز شدن . 2 - ارجمندی ، ارزشمندی. / عزیز: 1 - گرامی ، محبوب . 2 - ارجمند، بزرگوار. 3 - کمیاب ، نادر.) به خاطر ارزشی که در درون ما نهادی، ارزشمند و بزرگوار شدیم. خدایا! نه شناخت تو را توان(نه توانایی شناختن تو را داریم)، نه ثنای(مدح، ستایش، سپاسگزاری) تو را زبان(نه زبان سپاسگزاری از تو را داریم)، نه دریای جلال و کبریای تو را کران (بزرگی و عظمت تو پایانی ندارد) پس تو را مدح و ثنا چون توان؟(پس چگونه میتوان سپاس تو را به جا آورد). پس تو را مدح و ستایش چون توان ؟ پس چگونه می توان تورا مدح و ستایش کرد سوال تاکیدی : سوالی که پاسخ آن برای گوینده و شنونده معلوم باشد و هدف گوینده از طرح سوال، تاکید بر‌مطلب است. چند مثال دیگر: فضل خدایی را که تواند شمار کرد؟ یا کیست شکریکی از هزار کرد؟ فضل خدای را که توان شمار کرد ؟ یا کیست آنکه شکر یکی از هزار کرد؟ از دست زبان که برآید کز عهده شکرش به در‌ آید؟ (جلال1 - بزرگی ، عظمت . 2 - شکوه.)، (کبریا: بزرگ منشی، عظمت)، (کران: 1- کنار، حاشیه. 2- کرانه، لب ساحل. 3- پایان.). (مدح: ستایش، سپاسگزاری). کشفالاسرار، ابوالفضل رشید الدین میبدی از مؤلفان نیمه اوّل قرن ششم هجری است . کتاب او به نام کشف الاسرار و عدةالابرار تفسیر بزرگ مشروحی است از قرآن که تألیف آن در اوایل سال 520 ق آغاز شد و چنانکه خود در آغاز کتاب خویش گقته در حقیقت شرحی است بر تفسیر ی که استاد او خواجه عبدالله انصاری ترتیب داده بود و به همین سبب در بسیاری از موارد کتاب خود نام آن استاد را با عناوینی از قبیل پیر طریقت و عالم طریقت و شیخ الاسلام انصاری و امثال آنها آورده است . کلام میبدی در تفسیر او روان و منسجم و در بسیاری از موارد به شیوه سخنان استاد او موزون و مقفّی یا مسجّع است و به همین سبب هنگام بحث در سبک موزون آن سخن رفته است. میبدی در تفسیرهر یک از آیات آنرا یک بار به فارسی روانی معنی می کند و آن را النوبة الاوّلی می نامد و در نوبت ثانی به تفسیر همان آیه بنا بر روش عامه مفسران و در نوبت ثالث باز به تفسیر آن آیه به شیوه صوفیان می پردازد و در این مورد است که زیبایی نثر میبدی آشکار می شود . کتاب کشف الاسرار به همّت آقای علی اضغر حکمت از سال 1331 ش به بعد در ده مجلد در دانشگاه تهران به چاپ رسیده است .» کشف الاسرارو عدةالابراراز مهمترین تفسیرهای پارسی قرآن مجید تألیف رشید الدین المیبدی این تفسیر در سال520 انجام گرفته است .» سپاس یزدان این متن بر اساس آرایهی «سجع» نوشته شده است. سجع در لغت به معناي«آواي کبوتر» و در اصطلاح آوردن کلمات با حروف و آهنگ مشترک در شعر و نوشتههاي ادبياست. جايگاه سجع در نثر مانند قافيه در نظم است(همانگونه که قافيه در انتهاي مصرع ميآيد؛ سجع نيز در پايان جملهها ميآيد). نوشتههايي که آرايهي سجع در آنها فراوان بهکار رفته،«مسجّع» ميگويند. بازرگاني را ديدم که صدوپنجاه شتر بار داشت و چهل بنده و خدمتکار... گاه گفتي خاطرِ اسکندريّه دارم که هوايي خوش است؛ باز گفتي نه، که درياي مغرب مشوّش است ... . (گلستان سعدي). از بين شاعران و نويسندگاني که به نثر مسجّع توجّهي نشان داده و آثاري به اين سبک نوشتهاند، ميتوان به: خواجه عبدالله انصاري با «مناجات نامه»، کيکاووسبن قابوس با«قابوسنامه»، سعدي شيرازي با«گلستان» و قائممقام فراهاني با «منشآت» اشاره کرد. یزدان: خدا، خداوند. داننده: دانا، آگاه. منظور از دانندهی آشکار و نهان«آگاه به همه چیز است». راننده: گرداننده، صاحباختیار. چرخ: فلک، آسمان، گردون. زمان: روزگار، زمانه. دارنده: صاحب، مالک. جانوران: موجودات زنده، حیوانات و انسانها. درود: سلام. مصطفی: برگزیده شده صلّالله علیه و آلهِ و سلّم: درود و سلام خدا بر او و بر خاندانش. خاتم: 1- ختم کننده، پایان دهنده . 2 - پایان، عاقبت . 3 - انگشتری . 4 - مُهر، نگین . جمع آن خواتم . 5- آخِری ، آخِرین . 6 - اشیایی مثل قاب عکس ، جای قلم و مانند آن که بر روی آن با عاج ، استخوان ، فلز و چوب زینت کاری و نقش و نگار شده باشد. آفرین: 1 - تحسین . 2 - سپاس . 3 - درود، تهنیت ، تبریک . 4 - دعای نیک . اصحاب: جِ صاحب . 1 - یاران ، دمسازان . 2 - مالکان ، صاحبان. گزیدگان: پسندیدگان، انتخاب شدگان. گزیده کردن : دست چین کردن ، انتخاب کردن. خلق: 1 - آفریدن . 2 - آفرینش .3 - آفریده ، مخلوق .4 - مردم ، انسان. راه نمودند: راهنمایی کردند. طریق: 1 - راه . 2 - شیوه ، روش . 3 - آئین ، مسلک . 4 - حال ، حالت . 5 - عادت ، خو. 6 - پیشه ، شغل . مبطلان: پیروان باطل، اهل باطل. برنوشتند: برچیدند، طی کردند، پاره کردند، جمع کردند. بساط: 1 - گستردنی . 2 - شادروان . 3 - فراخی میدان . 4 - سفرة چرمین . بساط انداختن :1 - اسباب فروختنی را در مکانی پهن کردن . 2 - فرش انداختن . آر ایهی تضاد: نسبت کلمات متضاد در شعر و نوشتههای ادبی، تضاد میگویند. گروه کلمات متضاد: آشکار / نهان پیدا / پنهان سرآغاز / سرانجام آغاز / انجام ظلمت / نور مبدأ / مقصد باز / بسته شروع / پایان آفرین / نفرین جوانی / پیری تندرستی / بیماری بینیاز / نیازمند آسایش /گرفتاری زندگی / مرگ بهار/ خزان الابنیه عن حقایقالادویه

الابنیه عن حقایق الادویه کتابی است در داروشناسی به فارسی اثر ابومنصور موفق هروی داروشناس ایرانی از قرن چهارم هجری. الابنیه عن حقایق الادویه یکی از معدود قدیمی‌ترین آثار منثور در زبان فارسی است. نسخه‌ای از این کتاب به خط علی بن احمد اسدی طوسی شاعر لغوی و ادیب قرن پنجم هجری در وین موجود است. این نسخه ظاهراً قدیم‌ترین نسخه خطی فارسی است که تاکنون به دست آمده است. به نوشته فلوگل مجموع مفرداتی که در آن عنوان شده ۵۴۷ مورد است که برحسب حروف تهجی مرتب شده (ولی فقط برحسب حروف اول، و حروف دوم و سوم در آن رعایت نشده است). این کتاب را اولین بار زلیگمان در ۱۸۵۹ در وین به طبع رسانید و ترجمه آلمانی آن (توسط عبدالخالق آخوندف) بدون تاریخ در هاله (آلمان) چاپ شد. متن تصحیح شده کتاب الادویه به کوشش احمد بهمنیار و حسین محبوبی اردکانی در سال ۱۳۴۶ در تهران به چاپ رسیده است.

ستایش

مطالب مشابه :

متن تقدیم پایان نامه

انواع نامه نگاری

ارائه شیوه های گفتاری و نوشتاری

انواع نامه های اداری:

ستایش

روش تحقیق وپژوهش علمی

روش تحقیق وپژوهش علمی

پنج شنبه 19/2/92 مراسم تجلیل از 5سال خدمت آقای کامران شریفیان وخانم مرجان مرادی

گزارش جلسه‌ی دهم