بررسی نظم آموزش وپرورش ایران وانگلستان
مقدمه
تفاوت
نظام آموزشی جامعه ها،امری طبیعی است،زیرا هر نظام آموزشی،نتیجه ی شرایط اجتماعی
ومدنی خاصی است که در آن پیدا شده است.هر ملتی به کمک وسایل پیشرفته می تواند با
ملت های دیگر مرتبط باشد.نتیجه ی ارتباط این است که تعلیم وتربیت در بسیاری از
کشورها ،تحت تاًثیر کشورهای پیشرفته یا جهان سوم قرار می گیرد.(ابراهیم ناصر،ترجمه
ی علی حسین زاده1380ص13).
شکی نیست که بررسی تطبیقی نظام های
آموزشی،بازدید از مدارس وحضور در کنفرانس های کشورهای دیگر ،سبب تغییر بسیاری از
آراءمی شود ومحقق را به این نکته آگاه می کند که در کشورهای دیگر،نظام های آموزشی ،آراءونظریه
های تربیتی وجود دارد که از لحاظ اهمیت ،کمتر از نظام ها ونظریه های ملی نیست،زیرا
بررسی علمی نظام های آموزشی مختلف،به شناخت بیشتر آموزش ملی و تاًمل در آن منجر می
شود ،همان گونه که ضعف های آموزش ملی را معین می سازد وروحیه ی انتقاد سازنده را
نزد متفکران تربیتی کشور بالا می برد وبه پیشرفت یا لا اقل طرح پیشنهاد های صحیح
برای اصلاح آموزش کمک می کند.(همان ،ص14).
به همین دلیل ممکن نیست که تفاوت نظام آموزشی
کشوری نسبت به کشور دیگر،تصادفی وتابع نظر غیر متخصصان باشد،از این رو،باید تفاوت
نظام ها مورد ملاحظه وپژوهش علمی قرار گیرد .(همان،ص14)
ما برای این که بتوانیم از نظر آموزشی به موفقیت
چشم گیری دست پیدا کنیم نیازمند این هستیم که آموزش وپرورش کشورهای پیشرفته ی دنیا
را مورد بررسی قرار دهیم ،تا نقطه ضعف
هاونقاط قوت آنها را مشا هده کرده وبه وسیله ی نکات مثبت آنها نظام آموزشی خود را
تقویت کرده ،ونقطه ضعف های نظام اموزشی خود راشناسایی ومسدود کنیم.
کشور انگلستان از قطب های اقتصادی جهان به شمار
می آید.این کشور درتولید اتومبیل،صنایع فولاد،منسوجات،ماشین های پیشرفته ی چاپ
وپلی کپی،وسایل خانه (یخچال وتلویزیون)،وسایل نقلیه،دوچرخه،موتور سیکلت،رایانه،صنایع
کشتی سازی،هواپیما سازی،کالا های سمعی وبصری ووسایل وتجهیزات پزشکی در ردیف اول تا
سوم جهان قرار دارد.بدون تردید چنین سطوح کیفی بالای تولید ودرآمد ملی حاصل از آن
نشان دهنده ی مجاهدت هاوکوششهای صمیمانه دولت وملت انگلستان بوده است که توانسته
با به کار گیری توان واستعداد افراد جامعه از طریق آموزش وپرورش به چنین موفقیت
جهانی نایل آید.(احمد آقا زاده،1381،ص321)
این مطلب برای همه روشن وواضح است که ،کشورهای
پیشرفته ی جهان از ابتدا بر روی آموزش وپرورش خودسرمایه گذاری کرده اند وراه مشخصی
را در آموزش وپرورش خود طی کرده اند ،که نتیجه ی آن رسیدن به این مرحله از پیشرفت
است.کشور انگلستان هم به عنوان یکی از کشورهای صنعتی قطعاٌنظام آموزشی توانمندی
دارد که تحلیل وبررسی آن می تواند برای نظام آموزشی ما مفید باشد.
بر همین
اساس است که مسئولان کشور ما هم در صدد هستند تا نظام آموزشی را دگرگون کرده وبستر
را برای ساختن کشوری نیرومند طبق چشم انداز سند تحول ابتدا در خاورمیانه وسپس در
کل جهان،فراهم کنند. به همین خاطر کشورهای
پیشرفته ی دنیا را الگوی خود قرار داده وبا رعایت فرامین وفرهنگ ایرانی اسلامی سند
تحول بنیادین را تدوین کرده تا بوسیله ی آن بتوانند نظام آموزشی کشور را متحول
سازد ودر پی آن سبب تحول همه جانبه در کل حوزه ها ی اقتصادی ،فرهنگی ،سیاسی ،و...شوند
کشور ما اگر بخواهد در آینده ی نزدیک ازجمله کشورهای پیشرفته ی جهان به حساب بیاید
،نیازمند تحول وتقویت نظام آموزشی خود است ،واین کار هم بدون مطالعه وتحقیق میسر
نیست . پس ما نیازمند یم نظام های آموزشی کشور های دنیا را مطالعه کنیم تا مشاهده
کنیم که تصمیم گیری ها چگونه صورت می پذیرد.
همان طور
که در مطا لب فوق ذکراشاره شد انگلستان ازکشورهای پیشرفته ی جهان محسوب می شود،واین
نشان دهنده ی آن است که این کشور دارای
نظام آموزشی منظم ومنسجمی است که بررسی آن می تواند برای نظام آموزشی کشورمان مفید
باشد.ودر بعضی از امور ما می توانیم آن را الگوی خود قرار دهیم .برای مثال نحوه ی
تصمیم گیری در آموزش وپرورش انگلستان وکشورمان ایران می تواند موضوع بحث باشد .
این مقایسه در هفته نامه ی نگاه در تاریخ شهریور
1391 صورت پذیرفت.درآن مقایسه اشاره شده که تغییرات در نظام آموزشی ما چقدر سریع
وغیر تخصصی صورت می پذیرد و بعد از مشاهده ی نتایج چه زود آن نظام آموزشی را تغییر
می دهیم مانند نظام قدیم که تبدیل شد به نظام جدید ترمی واحدی وهنوز مدت کمی نگذشت
که تبدیل شد به نظام سالی واحدی وپس از آن نظم 3-3-6،اما وضع در کشورهای صنعتی این
گونه نیست مثلاٌ در کشور انگلستان برای تغییر سیستم آموزشی دوره ی ابتدایی به
سیستم کشورهای اهل اتحادیه ی اروپا مدت ها بحث وتحقیق کردند و متخصصان به این
نتیجه رسیدند که این سیستم در منطقه ی کوچکی در جنوب انگلستان به صورت پایلوت به
مدت 5سال به کار گرفته شود ونتایج آن ازجهات
متعدد مورد بررسی قرار بگیرد تا معلوم شود که آیا مدل اروپایی
مزیتی نسبت به مدل انگلیسی دارد یا نه ؟(به نقل ازzibakalam.com)
یکی از
دلایلی که سبب شد نظام آموزش وپرورش انگلستان را برای بررسی ومطالعه قرار دهم این
است که انگلستان به همراه آمریکا وآلمان وحتی کانادا وفرانسه از ابر قدرت های
اقتصادی غرب محسوب می شوند ودر کنار این کشورها دارای نظام آموزشی کار آمدی هستند.وبه
دلیل اینکه خودم معلم هستم ودر آموزش متوسطه کار می کنم دوست دارم آموزش متوسطه ی
انگلستان را مورد بررسی قرار دهم .
البته در
حال حاضر آموزش وپرورش ایران بر روی مرز نظام آموزش وپرورش قدیم ونظام آموزش
وپرورش جدید قرار دارد یعنی در مقطع دبستان از نظام جدید استفاده شده وبر اساس سند
تحول آموزش وپرورش صورت می پذیرد اما در نظام متوسطه هنوز به روال قبلی عمل می شود
پس من در تحقیق خود از همان نظام در حال اجرا صحبت می کنم ودر طول تحقیق اشاره
خواهم کرد که قرار است در سال های آینده چگونه عمل شود.البته قرار نیست که این
تغییرات در سال های دور رخ دهد بلکه در سال آینده یعنی سال تحصیلی 92 اولین سالی
است که نظام متوسطه ی مقدماتی در پایه ی اول صورت خواهد گرفت.
نظام
آموزش وپرورش در انگلستان
انگلستان
کشوری است با قدمت چندین هزارساله وعلاقه مند به سنت ها وفرهنگ ودر حفظ ملیت ومواریث
فرهنگی خود اهتمام دارند.به گونه ای که ویژگی های فرهنگی آنهارا در معماری ساختمان
ها،مراسم ملی وحتی پوشش ظاهری یشان می توان مشاهده کرد .
آموزش
وپرورش در انگلستان سابقه ی چندین هزار ساله دارد ولی تا اواخر قرن نوزدهم آموزش
وپرورش در انگلستان اجباری وهمگانی نبود وتنها ثروتمندان قادر بودند فرزندان خود
را به مدرسه رهسپار کنند.( hamidallah.blogfa.com).
تغییرات مهم در نظام آموزشی انگلستان از 160 سال پیش آغاز شد واین تغییرات
عبارتند از تاًمین بودجه ی آموزش وپرورش از بودجه ی عمومی ،اجباری شدن وهمگانی شدن
تعلیمات ابتدایی،اجباری وهمگانیشدن تعلیمات متوسطه ودایر شدن مدارس فنی.(همان).
سرانجام
در سال 1944 قانون جدید آموزش وپرورش به تصویب مجلس رسید .این قانون که هم اکنون
در انگلستان ملاک عمل می باشد از مترقی ترین قوانین تعلیم وتربیتی است که تا کنون
در جهان تصویب شده است.از ویژگی های مهم این طرح موارد زیر می باشد:
1.اختیارات
وسیعی به وزیر آموزش وپرورش در جهت اداره ونظارت بر سازمان های آموزشی داده شد
.(تا آن زمان در انگلیس وزیری به عنوان وزیر آموزش وپرورش وجود نداشت ).
2.سازمان
رسمی تعلیمات شامل سه مرحله گردید :الف-مرحله ی ابتدایی(از 2 تا 11 سالگی)ب-مرحله
ی متوسطه (از 11 تا 18 سالگی) ج - مرحله ی آموزش اضافی که شامل انواع رشته های
تحصیلی پس از تعلیمات اجباری می
گردد.
3.دوره ی
تعلیمات از 5 تا 16 سالگی تعیین شد .
4.مدارس
ابتدایی ومتوسطه رایگان اعلام شد .
5.تهیه ی
شیر وخوراک روزانه برای همه ی دانش آموزان وپوشاک برای دانش آموزان بی بضاعت ونیز
تربیت حفاظت بهداشتی از 2 تا 18 سالگی
برای تمام شاگردان در این طرح منظور گردید .
6.تعلیمات
دینی اجبازی گردید .
7.وزیر
آموزش وپرورش جا نشین شورای ملی آموزش وپرورش گردید .(علی محمد الماسی،1382،ص135)
ساختار
نظام آموزش وپروش در انگلستان
کشور
انگلستان از سه مقطع آموزشی ابتدایی(5تا11سالگی) ،آموزش متوسطه (11 تا 18 سالگی)وآموزش
عالی-Tertiary- متشکل
گردیده است .تقسیم بندی فوق برای انگلستان ،ولز وایرلند شمالی یکسان بوده واین در
حالی است که اسکاتلند از نظام آموزشی متفاوتی برخوردار می باشد . حضور در مراکز
آموزشی برای کودکان 16-5 سال اجباری است. Worldedu.blogfa.com) ) .
به عبارت
دیگر گذراندن دوره های آموزشی تا سن 16 سالگی اجباری می باشد . اکثر دانش آموزان
انگلیسی در رده های سنی 17 سال وبالاتر به تحصیل در مراکز آموزش تکمیلی ویا فعالیت
در بازار کار مبادرت می نمایند.(همان)
در حال
حاضر ،آموزش بزرگ سالان در کشور انگلستان از اهمیت ویژه ای بر خوردار گردیده است
واکثر دانشگاه ها وکالج های آموزش عالی با شمار رو به رشدی از دانشجویان بزرگسال
مواجه می باشند .سنین آموزش پایه(آموزش اجباری) در انگلستان و ولز سنین16-5 سال را
شامل می گردد .آموزش ابتدایی طی دو مرحله به دانش آموزان رده های سنی 7-5 سال
و11-8 سال ارائه می گردد .اغلب مدارس متوسطه (در حدود 90 درصد) مدارس جامع می
باشند که از دانش آموزانی با قابلیت های مختلف آموزشی ثبت نام نموده وبرنامه های
آموزش مقدماتی متوسطه ی گستردهای ارائه می نمایند .از تعداد محدودی از مدارس
مقدماتی متوسطه که در زمره یمدارس جامع نمی باشند ،تحت عنوان مدارس دستور زبان یاد
می گردد .در انگلستان و ولز نرخ حضور دانش آموزان در مقاطع آموزشی ابتدایی و
مقدماتی متوسطه 100 درصد است . به دنبال تکمیل تحصیلات مقدماتی متوسطه ،اکثریت
دانش آموزان دوره های آموزش آکادمیک تکمیلی متوسطه را پی گیری می نمایند . 42 درصد
از دانش آموزان مقطع تکمیلی آموزش متوسطه به مطالعه ی رشته های آکا دمیک و58 درصد
به گذراندن دوره های تخصصی فنی وحرفه ای مبادرت می نمایند .
آموزش
متوسطه
طی قرون
گذشته در انگلستان تعلیمات متوسطه پیش ازسایر مقاطع تحصیلی دست خوش تعلیمات شگرف
گردیده ومورد باز نگری مستمر قرار گرفته است .تا سال 1944 مدارس متوسطه گوناگونی
که هر یک دارای شیوه وبرنامه خاص خود بودند، در انگلستان دایر شد .ولی به موجب
لایحه ی سال 1944 فقط سه نوع مدرسه متوسطه به رسمیت شناخته شدند که عبارت بودند از
:
1.مدارس
متوسطه گرامر .
2.مدارس
متوسطه ی فنی .
3.مدارس
متوسطه ی جدید .(آقازاده،1381،ص266)و(magiran.com)
اما بعد
از جنگ جهانی دوم بحث (مدارس جامع) مطرح شدو پس از مدت ها در سال 1965 تصمیم به
ایجاد مدارس جامع متوسطه گرفته شد. آنچه گفته شد سیر تاریخی تشکیل مدارس متوسطه در
انگلیس بود.
ساختار
نظام آموزش متوسطه
پس از
دوره ی دبستان، دانش آموزان به مدرسه ی متوسطه به نام"Middle
School "راه می
یابند وآن چه که در طول دبستان به طور ذهنی آموخته اند در این مدارس باید به صورت
تئوری وعملی همراه با هم بیاموزند .سن ثبت نام برای این گونه مدارس، یازده سالگی
است ومدت دوره ی آن سه سال می باشد . محصلینی که در فراگیری،استعداد بیشتری دارند
می توانند با موافقت شورای مدرسه ی خود، از سن 9سالگی در این مدارس ثبت نام کنند
.(علی محمد الماسی ،1382،ص142)
مقطع
آموزش متوسطه در نظام آموزشی انگلستان، دانش آموزان رده های سنی 11 تا 18 سال را
تحت پوشش قرار می دهد . آموزش متوسطه ی اجباری تا زمانی به طول می انجامد که دانش
آموزان به رده ی سنی 16 سال می رسند.با وجود این که نظام آموزش متوسطه ی انگلستان
پذیرای دانش آموزان رده ی سنی 11 سال می باشد ،با این حال ، در برخی از مناطق
،سیستم های سه گانه ی آموزش متوسطه اجرا گردیده ودانش آموزان رده های سنی 12،13و14
سال را نیز شامل می گردد.Worldedu.blogfa.com) وtmn.falsafeh)
آموزش متوسطه در نظام آموزش انگلستان طی مراحل
کلیدی 3(رده های سنی 11 تا 14 سال ) ومرحله ی کلیدی4(رده های سنی 14 تا 16 سال
)ارائه می گردد . کلیه ی دانش آموزان مقطع آموزش متوسطه ولز وبیشتر یعنی بیش از 90
درصد دانش آموزان مقطع آموزش متوسطه ی انگلستان در مدارس جامع آموزش می بینند .
گفتنی است که مدارس مذکور به ارائه ی دوره های متنوع آموزش متوسطه بدون توجه به
توانایی واستعداد تحصیلی دانش آموزان مبادرت می نمایند .(tmn.falsafeh).
در سایر
مدارس متوسطه ی کشور دانش آموزان بر حسب نتایج آزمون های مختلف واستعداد تحصیلی طی
رده ی سنی 11 سال ، در رشته های آموزشی علوم ،فنی وحرفه ای یا هنر پذیرفته می شوند
.مدارس آموزش متوسطه با عنوان (grammar school) نیز به ارائه ی خدمات آموزشی از طریق
برگزاری آزمون برای دانش آموزان رده های سنی 11تا 19 سال مبادرت می نمایند .
مدارس
آموزش متوسطه ای نیز با عنوان (Modem school)در نظام آموزش متوسطه انگلستان
فعا لیت دارند که به ارائه ی خدمات
آموزشی به دانش آموزان مشروط یا ترک تحصیل کرده مبادرت می نمایند . آموزشگاه ها
ومدارس متوسطه ی فنی وحرفه ای نیز به ارائه ی آموزش های عمومی مبادرت نموده اما
تاٌکید قابل ملاحظه ای بر آموزش موضوعات فنی دارند . قانون مصوب سال 1993 ،ویژه ی
آموزش وپرورش،به کلیه ی مدارس متوسطه اجازه می دهد تا به گزینش بیش از 10 درصد از
دانش اموزان توانمند وبا استعداد خود مبادرت نمایند . طبق قانون مذکور،مدارس آزاد
(با امتیاز حمایتی )ومدارس متوسطه ی خصوصی قادر خواهند بود ،که با وجود حامیان
تجاری و حمایت هیئت مدیره ی مدارس کشور از حمایت های دولت در خصوص تشکیل کالج های
فنی ،علوم وریا ضیات بر خوردار برگردند.به موجب قانون مذکور ،تاٌسیس تعداد 42 کالج
فنی وحرفه ای تا مورخ جولای سال 1994،در کشور انگلستان به ثبت رسیده است . طبق
آمار به دست آمده طی سال 1993 ، 8/3 % کل دانش آموزان بریتانیایی در مدارس آموزش
متوسطه یgrammar school)
)،3/5 %در مدارس( school Modern) وتنها 1%در مدارس فنی ثبت نام
نمودند.(worldedu.blogfa.com).
در نظام آموزش
متوسطه ی انگلستان و ولز دانش آموزان مطابق با توانایی های آموزشی ویا توان مندی
موضوعات خاص گروه بندی می گردند. اعما ل چنین گروه بندی های آموزشی توسط هیئت
مدیره مدارس متوسطه صورت می پذیرد .گفتنی است که گره بندی های آموزشی در مقطع ش
متوسطه پس از نخستین سال آموزشی اعمال می گردد .در مقاطع آموزش متوسطه ،جلسات
آموزشی مدت زمان 35 تا 40 دقیقه به طول می انجامد.
طبق قانون مصوب
سال 1988 ،ویژه ی مقررات و اصلاحات آموزش کلیه ی مدارس دولتی وکالج های فنی وحرفه
ای مستقر در انگلستان و ولز ملزم به ارائه ی برنامه ی آموزش ملی می باشند مدرک
عمومی آموزش متوسطه با عنوان (GCSE)در قالب 10 ماده ی درسی رتبه بندی شده از AتاGبه فارغ
التحصیلان رده های سنی 16 سال به بالا اعطاء می گردد. آ ندسته از دانش آموزانی که
به اخذ نمرات Aتا Cدر حداقل 5 ماده ی
درسی نائل آیند از مجوز ورود به مقطع 2ساله آموزشی پس از سن 16 سالگی بر خوردار می
گردند . مقطع آموزشی فوق خود از دوره های آموزشی A level جهت انتخاب رشته (سطح پیشرفته )،AS
level (سطح متمم پیشرفته
)وlevel Vocational A
سطح پیشرفته ی فنی –حرفه ای
یا شغلی) متشکل می گردد.تا پیش از دهه ی 1990 ،دانش آموزان ملزم به گذراندن 4-2
ماده ی درسی در A level جهت انتخاب رشته ی
دانشگاهی مورد نظر خود بودند . این در حالیست که طی سال های اخیر انگلستان به
اعمال تغییراتی در ساختار مقطع آموزشی مذکور مبادرت نموده است . اعمال چنین
تغییراتی در سپتامبر سال 2000 ،به واسطه ی وجود محدودیت و عدم انعطاف پذیری برنامه
های آموزشی مقطع مذکور صورت گرفت . در حال حاضر اقداماتی صورت گرفته است تا برنامه
ی آموزشی A level
از ابعاد گسترده تری بر خوردار گردیده و بر اساس معیارها و مهارتهای
کلیدی طراحی گردد. آن دسته از دانش آموزانی که تحت تعلیم برنامه ی A
level قرار می گیرند ،با
مطالعه ی مواد آموزشی مضاعف ( AS level ) ومطالعه ی حد اقل یک واحد از دوره ی A level فنی-حرفه ای به مطالعات خود تعمیق می
بخشند . (همان)
سطوح پیشرفته ومتمم پیشرفته ( A/AS
level)از سپتامبر سال
2000،سطوح آموزشی A level متشکل از 6 واحد سنجش
آموزشی به دانش آموزان ارائه می گردد. تعداد سه واحد درسی از واحد های مذکور مختص AS
level (نیمه ی اول سطوح
آموزشی پیشرفته) وسه واحد درسی دیگر به A2 (نیمه ی دوم دوره ی آموزشی پیشرفته) تعلق دارد . گفتنی است که اخذ
نمرات A-e طی دوره های A/AS
level جهت قبولی دانش
آموزان الزامی است . نمره ی U نیز برای واحد های درسی مشروط منظور می گردد . لازم به ذکر است
،آن دسته از دانش آموزانی که به اخذ نمرات A-E طی دوره های AS
level وA2 نائل آیند دوره ی آموزشی A level را با موفقیت پشت سر گذاشته اند .
آموزش مقدماتی
متوسطه
برنامه های آموزشی مدارس و مراکز آموزش مقدماتی
متوسطه انگلستان تا پیش از سال 1989 ،با توجه به سن ،توانایی ها واستعداد های
تحصیلی دانش آموزان و توسط هیئت مدیره مدارس متوسطه طراحی می گردید . این در حالی
است که با تصویب قانون سال 1989 ،ویژه ی اصلاحات آموزشی ، تدارکاتی در جهت طراحی
برنامه های آموزشی مشترک و عمومی ، تحت عنوان بر نامه ی آموزشی ملی ویژه ی دانش
آموزان مقاطع آموزش ابتدایی ومقدماتی متوسطه به عمل آمد .از جمله مهمترین دروس
آموزشی مدارس مقطع مقدماتی متوسطه می توان به دروس انگلیسی ، ریاضیات ،علوم فنی
،محیط زیست وجامعه و علوم مذهبی اشاره نمود. ارزیابی عملکرد دانش آموزان مقطع
آموزش مقدماتی متوسطه ، طی رده های سنی 8-11-14و16 سال صورت می گیرد . در پایان
مقطع آموزش مقدماتی متوسطه دانش آموزان به دریافت گواهی نامه
عمومی آموزش
متوسطه تحت عنوان ( GCSE ) نائل می گردند.
آموزش تکمیلی
متوسطه
مقطع آموزش تکمیلی
در نظام آموزشی کشور انگلستان از آموزش تکمیلی متوسطه وآموزش عالی متشکل می گردد.
طبق قانون مصوب سال 1992 ،ویژه ی آموزش عالی ،از آموزش پیشرفته تحت عنوان آموزش
تکمیلی تمام وقت وپاره وقت متناسب با نیاز رده های سنی بالاتر از 16 سال یاد می
گردد. از جمله دوره های آموزش تکمیلی نظام آموزش انگلستان و ولز می توان به آموزش
تکمیلی متوسطه ،کالج های پیش دانشگاهی وموٌسسات آموزش عالی اشاره نمود .
در اول آوریل سال
1993،مقطع تکمیلی آموزش متوسطه که قبلاً در زمره ی نظام آموزش پایه ی کشور قرار
داشت ،به نظام آموزش تکمیلی اضافه گردید . گفتنی است که مراکز آموزش تکمیلی متوسطه
به تاٌمین بودجه ی خود از طریق شورای والی آموزش تکمیلی مبادرت می نماید .
از جمله دوره های
آموزشی که در مقاطع تکمیلی آموزش متوسطه به دانش آموزان ارائه می گردد می توان به
موارد ذیل اشاره کرد:
1 - دوره های
آماده سازی دانش آموزان جهت کسب شرایط لازم حرفه ای وشغلی
2- دوره های آماده
سازی دانش آموزان جهت اخذ گواهینامه ی عمومی آموزش متوسطه تحت عنوان ( GCSE )، گواهینامه ی درجه ی 1 آموزش متوسطه
(GCE )یا آمادگی تحصیلی
جهت موفقیت در آزمون های ورودی دانشگاه ها (AS)
از جمله مهم ترین
دروس آموزشی مقطع تکمیلی متوسطه می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
علوم ریاضی و زبان
انگلیسی به عنوان زبان اصلی
زبان
انگليسي به عنوان زبان دوم
زبان Welsh و دوره هاي آموزش
ادبيات Welsh
دوره هاي آموزشي
ارتقاء دهنده مهارت هاي ارتباطي دانش آموزان
اكثريت قريب به اتفاق
دانش آموزان بريتانيايي، پس از اتمام دوره هاي آموزشي پايه جذب كالج هاي آموزش
عالي و كالج هاي فني و حرفه اي مي گردند.مؤسسات آموزش عالي نيز به ارائه دوره هاي
آموزشي تمام وقت، و يا پاره وقت ويژه دانش آموزان فعال در بازار كار مبادرت مي
نمايند.
طبق آمار بدست آمده
طي سال1993، بالغ بر37905 دانش آموز تمام وقت در24 موسسه آموزش تكميلي متوسطه تحت
تعليم2883 معلم قرار داشته اند.
ازگواهينامةGCSEمنحصرا
جهت ارزيابي آموزشي دانش آموزان مقطع آموزش متوسطه و ارزيابي استعدادتحصيلي دانش
آموزان در ورود به مراكز آموزش عالي استفاده نشده، بلكه اين مدرك مهم ترين مدرك
آموزش تكميلي متوسطه محسوب مي گردد.دوره هاي پاره وقت آموزشي به آن دسته از دانش
آموزاني ارائه مي گردد كه قادرند پس از ساعات معمول آموزش در كالج هاي آموزشي حضور
يابند. دوره هاي آموزشي پاره وقت يا شبانه مختص كارمنداني است كه از مرخصي هاي
شغلي خود بهره برده و طي دوره هاي آموزشي2-1روز در هفته حضور مي يابند. لازم به
ذكر است كه حداكثر مدت زمان مرخصي استحقاقي كارمندان بريتانيايي جهت برخورداري از
دوره هاي آموزشي به19 هفته در سال بالغ مي گردد. سال تحصيلي درمراكز آموزش پاره
وقت و شبانه از1سپتامبرآغاز گرديده وتا31 آگوست به طول مي انجامد. نرخ دانش آموزان
رده هاي سني 16 سال و بالاتر مراكز تكميلي آموزش متوسطه حضور يافتند طي سال هاي95-1992
از 65% تا 80% متغيير بوده است.طبق آخرين آمار به دست آمده بين سال هاي
تحصيلي95-1992 55 درصد از دانش آموزان رده سني17 سال و 34 درصد از دانش آموزان
بريتانيايي رده سني 18 سال تحت دوره هاي آموزشي تمام وقت تعليم مي يابند.با توجه
به افزايش دوره هاي آموزش تمام وقت وكاهش دوره هاي آموزش پاره وقت طي سالهاي اخير
الگوي آموزشي افراد رده هاي سني18- 17مشابه بوده و در حال حاضر 55% از افراد رده
سني17سال و 34% از افراد رده سني 18 سال، در آموزش تمام وقت بسر مي برند.
نها
د های آموزشی
مطابق قوانين آموزشي
كشورانگلستان كليه دانش آموزان ملزم به برخورداري ازبرنامه هاي آموزشي متناسب با
سن ،توانايي ها و استعدادهاي تحصيلي خود مي باشند. طرح آموزش ملي(آموزش دروس معين
آموزشي) و طرح آموزش تحقيقاتي ( آموزش تخصصي و تحقيقاتي علوم، فنون و هنر) از
پاييز سال 1989 درنظام آموزشي كشور انگلستان به اجرا درآمد. دواير محلي آموزش و
پرورش، هيئت مديره مدارس و معلمين ارشد مدارس خصوصي مسؤوليت طراحي و ارائه برنامه
هاي آموزشي اعم از برنامه هاي آموزشي ملي و آموزش علوم مذهبي را برعهده دارند.
آموزش تكميلي متوسطه
در مدارس و كالج هاي محلي كشور ارائه مي گردد. دوره هاي آموزش تكميلي متوسطه در
مراكز آموزشي ايرلند شمالي نيز همانند انگلستان و ولز ارائه ميگردد.(worldedu.blogfa.com)
زنده بو دن نظام آموزشی
نظام آموزشی انگلیس پیوند عمیقی با زندگی روزمره دانش آموزان و
سایر افراد درگیر در این نظام دارد . موضوعاتی
که آموخته می شود به نوعی با زمان حال دانش آموزان پیوند خورده است.
دانش آموزان اثر یادگیری را در زندگی روزمره ی خویش کاملا
مشاهده و ملاحظه می کنند . این موضوع در تدوین پروژه های دانشگاهی نیز کاملا به
چشم می خورد . پیوند
عجیبی بین صنعت ، بازار کار و جامعه ی محلی و سیستم آموزشی به چشم می خورد . حتی در دبستان پروژه هایی به دانش
آموزان داده می شود و بعد از کار مداوم و متمرکز
وطولانی ارتباط ویژه
ای بین پروژه های انجام شده و جامعه برقرار می کنند.تحقیقات کلاسیک
و آکادمیک تعلیم و تربیت و تئوری منتج از آنها عملاً در فرایند مدارس
تعقیب می گردد تا صحت و سقم آنها در بوته عمل مشخص شودو از نتایج عملی آن در بهبود
عملکرد مدیران ،دبیران ومربیان استفاده شود.(aenhighschool.com)
برخی مشکلات تربیتی
وآموزشی
مشکلات فراوانی در
این نظام وجود دارد وکارشناسا ن دائماٌ در حال نقد و بررسی این موارد هستند .در
زمینه ی مسائل تربیتی می توان به مشکلات جنسی در سنین پایین ،مصرف مواد مخدر،قلدری
،حاضر نشدن در کلاس های درس وبعضاً بی احترامی به معلمین ومسئولین آموزشی اشاره
کرد.
چندی پیش کوچک ترین
پدر نا مشروع دنیا که کودکی 13 ساله بود،با فرزندی در آغوشش از انگلستان معرفی
شد.نا امنی های شبانه توسط جوانان کلوب گرد خصوصاٌ در باره ی کله سیا ه ها اصطلا
هی که برای غیر انگلیسی ها به کار می رود مشهور است.که حاکی از نژاد پرستی افراطی
است .
علیرغم
این گزارش تیم تحقیقاتی آمریکائی در کتاب مدارس برتر جهان ، نظام تربیتی انگلستان
را در بین ده کشور برتر دنیا ، موفق تر می داند.
روند رو به رشد مدرک گرایی ، پایین بودن سطح آموزشی در مدارس
دولتی و وجود مدارسی که در سیستم ارزیابی در حال افت هستند (البته با مقایسه های
مربوط به خودشان با استاندارد های جهانی) بخشی از مشکلات آموزشی این سیستم به حساب
می آید .
منابع وفضا های آموزشی
کتاب درسی در این سیستم وجود ندارد ولی
سیلابس درسی هر رشته معین شده است و کتابهای فراوانی توسط بخش خصوصی و مؤسسات
برگزار کننده آزمون های استاندارد نوشته شده است . این کتابها برای دانش آموزان،
معلمان، مدیران و اولیاء نوشته شده اند. در سطوح مختلف توانایی دانش آموزان و با
تنوع ، کتاب کار یا کتاب مطالعه با جواب و بدون جواب یا دوره کردن مطالب مشاهده می
کنید.
دانش آموزان در یک پایه می توانند در یک درس مشخصی از سه سطح
مختلف و سه کتاب متفاوت انتخاب کنند و پس از کلاس بندی براساس سطح درس دبیران کتاب همان سطح را تدریس و مورد آزمون
قرار می دهند و نتایج در کارنامه و سابقه تحصیلی محصل در ج می گردد.
درنهایت هر دانش آموز با کارنامه بتناسب با علاقه خود فارغ التحصیل شده و برای
دانشگاه پذیرش می گیرد.
وجود منابع آموزشی و کمک آموزشی باعث شده است که معلمان سطح
تدریس خود را ارتقاء دهند و راحت تر تدریس کنند.
هم سطحی محصلین در کلاس درس با انتخاب سطح آموزشی توسط محصلین
فراهم شده است و دبیر تکلیف خود را به خوبی می داند.
فضاهای آموزشی بسیار وسیع و مدرن هستند . فضاهای سرسبز فراوانی
برای ورزش دانش آموزان مشاهده می شود. مدارس از بودجه ی بالایی برای فعالیت های
آموزشی از دولت دریافت می کنند . مدارس معمولا در یک موضوع خبره و به آن مشهور می
باشند و آموزش های سطوح بالاتر در دروس انتخابی این مهارت را برایشان فراهم و
تکمیل می نماید.
آموزش الکترونیک و تخته های هوشمند اساس کار معلمان در تمام
مدارس است و معلمان از چند دههی پیش خود را مهیّای استفاده از نرم افزارهای لازم
نموده اند.
دانشآموزان کالج از بدو ورود یک Lab Tabدریافت
می نمایند و تمام تکالیف و یادداشت های خود را با آن انجام می دهند.(Wikipedia.org)
استاندارد سازی
درک مفهوم استاندارد سازی در کشور های
پیشرفته کمک فراوانی به درک نظام آموزشی کشور انگلیس می کند چرا که آموزش و پرورش
این نظام نیز مانند سایر ساختارهای دیگر جامعه استاندارد سازی شده است . وجود
استانداردهای خوب و سطح بالا در نظام آموزشی انگلیس و ملزم کردن دست اندرکاران
آموزش به رعایت آنها باعث ارتقاء این سیستم شده است . البته در بعضی موارد نیز این
استاندارد سازی معکوس عمل می کند و با ایجاد بروکراسی نامناسب باعث افت کیفیت
آموزشی می گردد . ولی در مجموع باعث پیشرفت می گردد .
استاندارد ها از سوی بازار کار محتوای درس خود را می گیرد و
کارآمدی فارغ التحصیلان تنها شاخص استاندارد نهایی است .( aenhighschool.com)
نظام آموزش وپرورش ایران
نظام آموزش وپرورش
ایران، همانند سایر نظام ها در کوشش برای تدارک امکانات وتسهیلات آموزشی ،اهداف ونیاز
های جامعه را مد نظر قرار می دهد.
نظام آموزش وپرورش
نوین ایران از کودکستان ها ،دبستان ها ،مدارس راهنمایی،دبیرستان ها ، دانشگا ها
،ومؤسسات آموزش عالی تشکیل شده است .مقدمات ایجاد این نظام ، از زمان تاً سیس دار
الفنون ،در سال 1228 هجری شمسی و وزارت
علوم در 1232 هجری شمسی فراهم شد وبعد از انقلاب مشروطیت به تدریج سازمان وتشکیل
یافت.
پس از مشرو طیت وسال
های بعد از آن ،تعداد معدودی مدارس جدید به وسیله ی میسیونر های مذهبی ،فرهنگ
دوستان ، تحصیل کرده های خارج ،و دولت ایجاد شد.تاً سیس این مدارس که برنامه های آموزشی
آنها ،به اقتضازمان،ارجحیت فراوانی بر مکتب خانه ها داشت.
تحت تاً ثیر نفوذ
فرهنگ و تمدن اروپایی صورت گرفت وکوشش وتلاش فرهنگ دوستان و روزنامه های روشنگر
وترقی خواه که در خارج به زبان فارسی منتشر می شد در بنیان نهادن آموزش وپرورش سهم
بسزایی داشت.
انقلاب مشروطیت ،صدور
فرمان و تدوین قانون اساسی ومتمم آن در سال های 1285 و1286 هجری شمسی ،زمینه ی
تحول نظام آموزش وپرورش را میسر ساخت و هم زمان با آن ،تقاضای اجتماعی برای آموزش
وپرورش افراد جامعه نیز فزونی گرفت . اصل
هجدهم متمم قانون اساسی مشروطیت تحصیل وتعلیم علوم و معارف و صنایع را مگر آنچه
شرعاٌ ممنو ع باشد ، آزاد اعلام کرده ، اصل نوزدهم به متمرکز بودن آموزش وپرورش و مسئولیت دولت در
تاً سیس واداره ی مدارس اشاره می کرد:تاً سیس مدارس با مخارج دولتی و ملی و تحصیل
اجباری باید مطابق قانون وزارت علوم و معارف مقرر شود. (الماسی،1381،ص434)
ابتدا به ظهور و رونق
مدارس جدید خصوصی ودولتی می توان اشاره
کرد که قبل وبعد از مشروطیت پیدایش یافته ،و در صدد بر آمدند که آموزش وپرورش
عمومی را در بین آ حاد مردم گسترش دهند .این مدارس برای تحقق آرمان ها وبر اساس
قوانینی که صرف نظر از تفاوت های اجتماعی ،فرصت های برابر آموزش وپرورش را به مردم
نوید می دادند ،تاًسیس شدند . تحولات اجتماعی و عوامل چندی بعد از انقلاب مشروطیت
چنین آموزش وپرورشی را متناسب ومطلوب جلوه می داد.
دوره ی بعد از
مشروطیت تا زمان رضا شاه را می توان دوره ی عدم ثبات او ضاع سیاسی وخرابی اوضاع
اقتصادی کشور دانست . هنوز بعد از دگرگون شدن نظام حکومتی واستقرار نظام جدید،
دستگاه حکومت کار آمدی به وجود نیامده بود .به علت مسائل ومشکلات داخلی و مداخله ی
خارجی ،در زمینه ی آموزش وپرورش چندان گام مهمی برداشته نشد و علی رغم تلاش های
صدر مشروطیت و هدف ها وبرنامه های پیش بینی نشده ،فقط چند مدرسه تاًسیس شد وتعداد
دانش آموزان چندان تغییری نکرد . ((roshd.ir
در اوان سلطنت رضا
شاه بیشترین کوشش ها در جهت تقویت وتجدید سازمان ارتش و تحکیم وحدت ملی و استقرار
یک حکومت مرکزی قدرتمند مصروف شد. لذا به آموزش وپرورش توجه چندانی مبذول نشد .با
این حال قدم های برداشته شده مبنای اقدامات آتی شد.در این دوره ،برنامه ی تحصیلات
ابتدایی ومتوسطه تدوین شد که به موجب آن ،آخر هر شش سال ،می بایستی امتحانات نهایی
عمومی به عمل آید . تاٌسیس دانشسراهای مقدماتی و بالا خره تاً سیس دانشگاه
تهران در سال 1313 هجری شمسی اساس اقدامات
آتی را فراهم کردند .
از زمان مشروطیت تا
انقلاب اسلامی در سال 1357 ،نشان می دهد که علی رغم پیش بینی ها وقوانین مصوبه
،تعمیم آموزش ابتدایی ،طی این مدت طولانی ،میسر نشد ودولت های وقت ، عملاٌاز عهده
ی اجرای قوانین مصوبه و تحقق اهداف آموزشی کشور بر نیامدند . سایر جنبه های آموزش
وپرورش ،از جمله فلسفه و سیاست وخط مشی ها ،رویه ها ،رویه ها ،برنامه ها وسازمان
ومدیریت آن نیز به علت نا هماهنگی و نیاز های عمومی جامعه ،کار آمد ومؤثر واقع
نشدند واگر احیاناٌ توانستند جا بیفتند و
نهادی شوند ،عملاٌ نظام آموزش و پرورش را با مشکلات روز افزونی مواجه
ساختند.(همان)
نظام آموزش وپرورش
معاصر ایران
مطالعه اسناد و مدارک مربوط به تاریخ آموزش و پرورش
در ایران نشان می دهد که نخستین بار در ۹ آبان ۱۲۹۰ هـ . ش، مجلس شورای ملی قانون
تعلیمات اجباری را تصویب کرد. در سال ۱۲۹۴ هـ . ش نظارت دولت در امر آموزش و پروش
به صورت یک اصل در متمم قانون اساسی مطرح شد و از این تاریخ سازمان های آموزشی در
ایران شکل منظم و متمرکزی به خود گرفتند و نظارت دولت بر موسسات آموزشی جنبه قانونی
یافت.blogfa.com
نظام آموزش و پرورش ایران شامل کودکستان، دبستان، دبیرستان،
موسسات عالی و دانشگاه است. نظام آموزش و پرورش رسمی ایران در واقع از انقلاب
مشروطیت و پس از وضع قانون اساسی و متمم آن بوجود آمده است. تا قبل از انقلاب
مشروطیت آموزش و پرورش در مکتب خانه های سنتی ادامه داشت و معلمان آن معمولاً از
طریق مراکز دینی و یادگیری فقه و اصول و درس قرآن به نعمت سواد دست یافته بودند و
آنچه می دانستند با روش سنتی به کودکان و نوجوانان می آموختند. معمولاً دولت و سازمان
های دولتی هیچگونه نظارتی بر آنها نداشتند و مواد درسی که بدون یک برنامه مدون
تدریس می شد، عبارت بود از خواندن، نوشتن، حساب، خط، قرآن و صرف و نحو عربی. علاوه
بر این گونه مکتب خانه ها برخی مدارس غربی نیز فعالیت می کردند. امیر کبیر در سال
۱۲۲۵ خورشیدی دار الفنون را که
اولین مؤسسه ی عالی به سبک
نوین در ایران بود راه اندازی کرد.در سال ۱۳۰۰ خورشیدی قانون شورای عالی فرهنگ جهت
اداره امور کلیه مدارس تصویب شد. تاسیس دانشسرا های مقدماتی و عالی برای تربیت
معلم و دبیر، تاسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۲، گسترش مدارس در مراکز استان و
شهرستان ها و بخش ها، ایجاد مدارس اکابر برای آموزش بزرگسالان در سال ۱۳۱۵ و اعزام
دانشجو به کشورهای اروپایی به منظور استفاده از آنها در مراحل آموزشی کشور، از اهم
اقدامات دولت در زمینه آموزش و پرورش از ابتدایی تا عالی بود. تا سال ۱۳۴۳ دو مقطع
آموزش ابتدایی و متوسطه وجود داشت و پس از آن به سه دوره ابتدایی، راهنمایی و
دبیرستان تقسیم گردیده است. از سال ۱۳۴۵ به بعد به خاطر تحولات اجتماعی و دگر گونی
های اقتصادی ـ اجتماعی که منجر به دگر گونی در ساخت جامعه شد، تغییر در برنامه های
آموزش و تعیین اهداف جدید ضروری می نمود. لذا در راستای وصول به اهداف جدید
تغییراتی اصولی در تشکیلات و برنامه های نظام آموزش و پرورش به وجود آمد.(همان)
اهم اهداف این دوره را می
توان به شرح ذیل خلاصه کرد :
ـ تاکید بر سواد آموزی و
تعمیم آموزش اجباری ابتدایی، مخصوصاً در روستا ها.
ـ پرورش نیروی انسانی ماهر و متخصص.
ـ پرورش سیاسی برای مشارکت
فعال در زندگی سیاسی و اجتماعی و آگاهی به حقوق اجتماعی و احترام به قانون.
ـ پرورش ذوق هنری.
ـ پرورش جسمی
( تربیت بدنی ).
ـ تاکید بر اخلاق و فلسفه
اجتماعی.
به علاوه در این دوره برای انتقال قدرت تصمیم گیری از مرکز به سطوح پایین و ایالات
اقدامات مفیدی در منطقه ای کردن آموزش و پرورش به عمل آمد و به موجب آن"
اختیاراتی در جهت تصمیم گیری های لازم به شورا های منطقه ای تفویض شد.
.
▪ اهداف نقطه ای کردن آموزش و پرورش
را می توان به شرح ذیل خلاصه کرد :
ـ مشارکت مردم در امر آموزش
و پرورش
ـ جلوگیری از تمرکز و تصمیم
گیری برای حل مسائل در محل.
ـ تجهیز منابع محلی و تشویق
مردم برای مشارکت در سرمایه گذاری فعالیت های توسعه آموزش و پرورش.
ـ تعیین اولویت های محلی و
منطقه ای در برنامه ها و فعالیت های آموزشی.
ـ کمک به رشد اجتماعی مردم به منظور ترویج و کار برد شیوه و سیاستهای دموکراتیک.
پس از پیروزی شکوهمند
انقلاب اسلامی، شورای تغییر بنیادی نظام آموزش و پرورش با تصویب شورای عالی انقلاب
فرهنگی از فروردین ۱۳۶۵ رسماً آغاز به کار کرد و پس از ۱۵۰ جلسه بحث، طرح کلیات
نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران را تدوین کرد که در شهریور ۱۳۶۹ تصویب شد.
ساختار نظام آموزش وپرورش
ایران
البته در مورد آموزش وپرورش
ایران باید بگویم که خوشبختانه یا متاًسفانه در مرز میان نظام قدیم ونظام بعد از
تصویب سند تحول هستیم بعد از چشم انداز سند تحول تغییرات با شتاب در حال اعمال است
بطوری که درسال جاری یعنی سال92-91اولین سالی است که پایه ی ششم ابتدایی در حال
اجرا است ودر سال 92 قرار است اولین سال اجرای پایه ی اول متوسطه ی مقدماتی در
ایران صورت بپذیرد.
پس در مقایسه وتطبیق خود هم
به نظام قدیم خواهم پرداخت هم به نظام جدید که پس از تصویب سند تحول به اجرا در
آمده.
در اسفند 1313 ش با تصویب
مجلس ،دوره های تحصیلی ایران شامل شش سال دوره ی ابتدایی ،سه سال دوره ی اول
متوسطه و سه سال دوره ی دوم متوسطه تعیین شد. با این مصوبه ،محل تحصیل دوره ی
ابتدایی «دبستان» ومدرس این دوره را معلم ومحل تحصیل دوره ی متوسطه را«دبیرستان»
ومدرس این دوره را دبیر نام نهاد ند.از زمان تصویب تحصیلات ابتدایی اجباری ،عمومی ومجانی اعلام گردید دوره ی دوم متوسطه دوسال عمومی ویک سال تخصصی را
شامل می شد (12=1+2+3+6).به دانش آموزانی که دوسال دوران عمومی سال دوم متوسطه را
می گذراندند،گواهینامه ی پنجم علمی داده می شد .سال آخر شامل دورشته ی یکساله با
عنوان علمی وادبی بوده و پس از اتمام دوره به دانش آموزان مدرک دیپلم رشته ی علمی
یا ادبی اعطا می شد. بعد از سال 35 تغییراتی ایجاد شد ورشته های ادبی
،ریاضی،طبیعی،وخانه داری (دختران)ورشته های فنی وکشاورزی(پسران)دایر شد.(احمد
صافی،85،ص82
ساختار نظام آموزش وپرورش
از سال 45 تا70
1.دوره ی کودکستان :این
دوره معمولاٌ از سه سالگی آغاز می شد و مدت آن دو تا سه سال بود . به تدریج و به
نیازی که محسوس بود پیش از دبستان،دوره ی یکساله آمادگی نیز ایجاد شد.
2.دوره ی آموزش ابتدایی:این
دوره شامل پنج سال تحصیلی رسمی است که از شش سالگی آغاز می شود ومرحله ی اول آن
آموزش همگانی نام دارد.
3. دوره ی راهنمایی
تحصیلی:این نام برای اولین باردر نظام آموزش وپرورش ایران مطرح شد وشامل سه سال
تحصیل رسمی است که مرحله ی دوم آموزش همگانی نامیده شده است به موازات دوره ی
راهنمایی تحصیلی ،دوره ی آموزش حرفه ای مقدماتی که طبق طرح مصوب پس از دوره ی
ابتدایی آغاز می شد ایجاد گردید .این دوره پس از توسعه در شهرستان ها ،بویژه در
بخش های مختلف ایران ،به تدریج تعطیل واز
ساختار نظام آموزش وپرورش حذف شد.
4.دوره ی متوسطه ی عمومی
،فنی وحرفه ای :این دوره شامل چهار سال تحصیل رسمی و در دو بخش عمده ی نظری وفنی
حرفه ای با رشته های متنوع و متعدد دایر
شده وساختار آن با تغییرات زیادی همراه بو ده است طبق طرح اولیه که از سال تحصیلی
54-53 اجرا شد ،فارغ التحصیلان دوره ی راهنمایی تحصیلی طبق ضوابطی می توانستند
دریکی از شاخه های زیر در دوره ی متوسطه تحصیل کنند.
الف)شاخه ی نظری یا عمومی :در
این شاخه، رشته های اقتصاد اجتماعی ،فرهنگ وادب ، علوم تجربی وریاضی –فیزیک پیش بینی شد . در مهر 68 دو رشته ی فرهنگ و ادب و
اقتصاد اجتماعی در هم ادغام شد و به رشته ی علوم انسانی تغییر نام داد.هم اکنون
رشته های تحصیلی دوره ی متوسطه ی نظری ،رشته های علوم انسانی ،علوم تجربی
وریاضی-فیزیک را شامل می گردد و به فارغ التحصیلان پس از گذراندن امتحان نهایی،
مدرک دیپلم متوسطه داده می شود .
ب)شاخه ی جامع :این شاخه رشته
های متنوعی را با عنوان آموزش عمومی ،فنی ،بازرگانی ،حرفه ای وکشاورزی شامل می شد و دانش آموزان می توانستند به تناسب
علاقه ونیاز ،دروس نظری وفنی وحرفه ای را طبق برنامه ی مصوب بگذرانند. این شاخه ی
تحصیلی پس از یک سال اجرا از ساختار متوسطه حذف شد .
ج)شاخه ی فنی وحرفه ای: این شاخه در سه بخش صنعت ،خدمات وکشاورزی مطرح
شد وبه تدریج در رشته های هر یک از این سه بخش تغییراتی به وجود آمد .به فارغ
التحصیلان هر یک از رشته های فنی و حرفه ای ،دیپلم کامل متوسطه داده می شود.
5.دوره ی آموزش عالی :بعد
از دوره ی متوسطه و دوره ی پیش دانشگاهی برای رشته های نظری دانش آموزان با توجه
به علاقه واستعداد خود وطبق مقررات آموزش
عالی به تحصیل می پردازند. (احمد صافی،85،ص92)
نظام جدید آموزش متوسطه
نظام جدید آموزش متوسطه به
صورت سراسری در سال 1375 در کل کشور اجرا شد که در ابتدا به صورت ترمی –واحدی بود وپس از چند سال به صورت سالی واحدی تا امروز در
حال اجرا است.مشخصه های مهم طرح جدید آموزش متوسطه به ترتیب زیر است.
1.هدف. هدف دوره ی متوسطه و
دوره های پیش دانشگاهی وکاردانی(پیوسته)به طور کلی ،اعطلای سطح فرهنگ ودانش عمومی
وآماده ساختن جوانان برای اشتغال مفید یا ادامه ی تحصیل در سطوح عالی تر تحصیلی
(آموزش های علمی-کاربردی ودانشگاهی ) است.
2. مدت دوره.طول دوره ی
آموزش متوسطه سه سال است که پس از دوره ی راهنمایی تحصیلی آغاز می شود .(البته با
توجه به سند تحول ملی در سا ل های آینده نام مدرسه ی راهنمایی به اموزش متوسطه ی
مقدماتی تبدیل می شود.)
3.ساختار کلی. دوره ی
متوسطه شامل سه شاخه ی متوسطه ی نظری ،متوسطه ی فنی وحرفه ای ومتوسطه ی کارودانش
است. بعد از دوره ی متوسطه دورهی یک ساله ی پیش دانشگاهی برای شاخه ی نظری ودوره ی
کار دانی پیوسته پیش بینی شده است .البته با اجرای اهداف سند تحول نظام آموزشی دو
ره ی پیش دانشگاهی حذف خواهد شد.
اهداف،ساختاروبرنامه ی درسی
هر شاخه ودوره.
الف)شاخه ی متوسطه ی
نظری.این شاخه از سه رشته ی ریاضی-فیزیک،ادبیات وعلوم انسانی وعلوم تجربی تشکیل می
شود.هدف از این شاخه ،اعطلای سطح فرهنگ ودانش عمومی وشناخت استعداد وعلاقه ی دانش
آموزان وایجاد زمینه ی مناسب برای هدایت آنان به مسیر های تحصیلی مورد نظر وایجاد
آمادگی نسبی به منظور ادامه ی تحصیلات عالی تر دانشگاهی است . دانش آموزان هر سه
رشته ی فوق طی سه سال باید حدود 96 واحد درسی را بگذرانند که حدود 70 واحد آن به
صورت مشترک وبیشتر در پایه ی اول و دوم متوسطه ارائه می شود .دروس اختصاصی هر رشته
حدود 26 واحد است که بیشتر در پایه ی سوم ارائه می شود .
ب)شاخه ی متوسطه ی فنی
وحرفه ای . هدف از شاخه ی متوسطه ی فنی وحرفه ای ،اعطلای سطح فرهنگ ودانش عمومی
وشناخت بهتر استعداد و علا قه ی دانش آموزان وایجاد زمینه ی مناسب برای آنها به
سمت اشتغال مفید واحراز آمادگی نسبی برای ادامه ی تحصیلات عالی تر کاربردی-علمی
است. این شاخه مشتمل بر چند گروه است ،از جمله صنعت ،کشاورزی ،اداری وبازرگانی،هنر
،مدیریت خانواده ،بهیاری وتربیت بدنی. دانش آموزان طی سه سال باید حدود 96 واحد
درسی بگذرانند که حدود 60واحد آن دروس مشترک تمام گروه هاست وبیشتر در دو پایه ی
اول ودوم ارائه می شود این دروس با دروس مشترک شاخه ی نظری همسان است . دروس
اختصاصی در هر رشته نیز حدود 36 واحد است که بیشتر در پایه ی سوم ارائه می شود.
ج)شاخه ی متوسطه ی کار
ودانش . هدف از شاخه ی متوسطه ی کار ودانش (مهارت آموزی )،تربیت نیروی انسانی سطوح
نیمه ماهر ،ماهر ،استادکار وسرپرست مورد نیاز بخش های صنعت ،کشاورزی وخدمات ،بر
اساس نیازهای اقتصادی ،اجتماعی وفرهنگی کشور است؛به نحوی که هر یک از افراد شاغل
یا متقاضیان اشتغال در جامعه برای کاری که انجام می دهند یا داوطلب انجام ان هستند
،دانش ومهارت کافی کسب کنند .فارغ التحصیلان این شاخه در صورت احراز شرایط می
توانند در دوره های علمی - کاربردی ادامه
تحصیل نمایند. به فارغ التحصیلان دوره ی راهنمایی یا معادل آن پس از گذراندن
32واحد،پودمان مهارت و پس از توفیق در آزمون جامع استاندارد مهارت در حرفه ی مربوط
،گواهینامه ی درجه ی دوم مهارت داده می شود . دارندگان گواهینامه درجه ی دوم مهارت
(یا معادل آن )پس از گذراندن حدود 16 واحد پودمان مهارت و توفیق در آزمون استاندارد
مهارت ،به دریافت گواهینامه ی درجه ی یک مهارت نائل می شوند . به کسانی دیپلم
کاردانی داده میشود که علاوه بر اخذ گواهینامه ی درجه یک مهارت یا معادل آن در
حرفه ی مورد نظر ،48واحد دروس عمومی شاخه های نظری وفنی وحرفه ای را بگذرانند.
د) دوره ی پیش دانشگاهی.
هدف کلی این دوره ،ایجاد آمادگی نسبی در دانش آموزان برای ورود به تحصیلات بالاتر
است . این دوره شامل چندین گروه تحصیلات پیش دانشگاهی متناسب با گروه های آزمون
ورودی دانشگاه هاست . تعداد واحدهای درسی آن 24 واحد است که در دو نیمسال تحصیلی
ارائه می شود . در هر گروهفمتناسب با رشته های آموزش عالی ممکن است چند درس
اختیاری ارائه شود که دانش آموزان می توانند آنها را بر حسب پیش نیاز های رشته ی تحصیلی
دانشگاهی مورد نظر خود انتخاب کنند. به کسانی که این دوره را با موفقیت
بگذرانند،گواهینامه ی تحصیلات پیش دانشگاهی داده می شود .دارندگان این گواهینامه
می توانند در آزمون ورودیبه دانشگا هها ومؤسسات آموزش عالی شرکت کنند یا در صورت
تمایل با گذراندن پارهای از دروس اختصاصی شاخه ی فنی وحرفه ای در آزمون دوره های
کاردانی شرکت نمایند یا آن که با گذراندن
دوره های مهارت اموزی به کار اشتغال ورزند .
ه)دوره های کاردانی
(پیوسته).هدف کلی این دوره که جزئی از نظام آموزش علمی-کاربردی شناخته می شود
،تربیت نیروی انسانی رده های میانی (تکنیسین،سرپرست ومربی )برای بخش های مختلف
اقتصادی ،اجتماعی وفرهنگی کشور است؛در این دوره گرایش های تخصصی متعددی بر حسب
نیاز بازار کار وجود دارد .دارندگان دیپلم فنی وحرفه ای وکار ودان
مطالب مشابه :
بررسی نظم آموزش وپرورش ایران وانگلستان
تمام وقت در24 موسسه آموزش تكميلي آموزش عالی : پژوهش وبرنامه ریزی آموزشی
برچسب :
رتبه قبولی موسسه عالی آموزش وپژوهش مدیریت وبرنامه ریزی