برونشیت چیست ، علائم و روش های درمان برونشیت
از علل تا روش های درمان برونشیت
برونشیت به التهاب نایژه ها در شش گفته می شود. این عارضه در اثر تورم نای و یا نایژک ها بروز می کند و به علت عفونت توسط باکتری ها و ویروس ها و یا در اثر تحریکاتی مانند هوای آلوده و سیگار کشیدن ایجاد می شود.
انواع برونشیت
برونشیت حاد
برونشیت حاد عبارت است از التهاب راههای هوایی ( نای ، نایژه ها ، برونشیول ها) ریه . برونشیت حاد شروعی ناگهانی دارد و برای مدت کوتاهی باقی می ماند.
عوامل ابتلا به برونشیت حاد
معمولاً عواملی مانند ویروسها ، باکتریها ، قارچها ، مواد شیمیایی (مانند استنشاق آمونیاک ) و سایر علل می توانند باعث برونشیت حاد شوند. بسیاری اوقات برونشیت تنها نیست بلکه با التهاب سایر بخش های برونشیت مانند عفونت ریوی ( پنومونی )، التهاب نایژک ها ( برونشیولیت ) و دیگر موارد همراه است.
علائم بروز برونشیت حاد
برونشیت حاد معمولاً با علائمی شبیه به سرماخوردگی آغاز می شود، مثل آبریزش بینی، عطسه کردن و سرفه های خشک. اما، این سرفه ها خیلی زود عمیق تر و دردناک تر می شود. سرفه، خلطی سبز-زرد رنگ ایجاد می کند که حاوی خون، بزاق، سلول های مرده و سایر مواد می باشد. تب تا 102 درجه فارنهایت در این بیماری کاملاً طبیعی است. سرفه ها همچنین می تواند با خس خس هم همراه شود.
درموارد ساده تر از برونشیت حاد، بیشتر علائم در سه تا پنج روز ناپدید می شوند. سرفه ها باقی مانده و ممکن است تا چند هفته ادامه پیدا کند. برونشیت حاد معمولاً با یک عفونت و بیماری باکتریایی همراه می شود که علائم خاص خود از قبیل تب، و احساس بیماری را دارد. عفونت باکتریایی را می توان با آنتی بیوتیک درمان کرد. اما معمولاً دربرابر عفونت های ویروسی اصلی موثر نیستند.
درمان برونشیت حاد و مزمن
برونشیت مزمن
برونشیت مزمن به حالتی اطلاق می شود که در آن فرد بمدت حداقل 3 ماه از سال و در طول مدتی بیش از 2 سال متوالی سرفه خلط دار داشته باشد که نتوان آنرا به علل دیگری نسبت داد. برونشیت مزمن و آمفیزم به عنوان دو علت بیماری انسداد مزمن راههای هوایی هستند ومعمولا باهم بحث می شوند. و با کاهش حداکثر حجم هوای بازدمی در طی بازدم پرقدرت مشخص می شوند. برونشیت مزمن عمدتا با مصرف سیگار و یا سایر آلوده کننده های هوای تنفسی ارتباط دارد.
علل بروز برونشیت مزمن
سیگار شایعترین علت بروز برونشیت مزمن می باشد . کشیدن سیگار شایعترین علت ایجاد برونشیت مزمن است . هر چند نایژکهای افراد مبتلا به برونشیت مزمن می توانند در ابتد ا توسط عفونتهای ویروسی و باکتریایی نیز مورد آسیب قرار گیرند.
عوامل بروز برونشیت ریه
عوامل ایجاد برونشیت مزمن
آلودگی هوا : مجاری تنفسی در ابتدا توسط باکتریها یا ویروسها تحریک می شوند . علل تحریک کننده دیگر گرد و غبار و آلودگی هوا می باشند .
شغل : افرادی که در محل های کار خود در تماس، با گرد و غبار و بخارهای صنعتی هستند، نظیر معدنچیان ذغال سنگ،کارگران کارخانه های ذوب فلزات نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
سیگار و دخانیات :در مطالعه ای که اخیراً صورت گرفته است مشخص شده که بخشی از افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه، که حدود 2/19 در صد بودند بدلیل شرایط کاری و 31 درصد در غیاب تماس با سیگار به این بیماری مبتلا شده اند.
آلودگی هوا زمانیکه غلظت دی اکسید گوگرد و سایر آلاینده ها در اتمسفر افزایش می یابد، منجر به تشدید علائم برونشیت مزمن می شود. این علائم زمانیکه فرد سیگاری نیز باشد بسیار بیشتر خواهد بود.
علائم و نشانه های برونشیت مزمن
اولین نشانه برونشیت مزمن، سرفه خفیف است که سرفه سیگاری ها نامیده میشود. این سرفه می تواند کمی خلط هم ایجاد کند. خس خس کردن و تنگی نفس نیز میتواند همراه با این سرفه ایجاد شود. با پیشرفت بیماری، تنفس دشوارتر می شود. بیمار احساس می کند که باید فعالیت خود را کمتر کند. بدن دیگر نمی تواند اکسیژن کافی را بگیرد درنتیجه تغییراتی در ساخت خون پدید می آید.
در برخی موارد این بیماری می تواند به ذات الریه منجر شود.
روش های تشخیص برونشیت
روش تشخیص برونشیت
برای تشخیص برونشیت، پزشک ابتدا تاریخچه سلامتی فرد و علائم وی را بررسی میکند. سپس با گوشی طبی به سینه بیمار گوش می دهد. برخی صداهای خاص نشان دهنده باریک شدن راه هواست. این صداها شامل صدای خس خس و ترق ترق می شود.
آزمایش کشت خلط انجام می شود، به ویژه درمواقعی که رنگ خلط سبز شده باشد و خون در آن دیده شود. کشت به پزشک امکان می دهد که تعیین کند چه باکتری در خلط بیمار موجود است. سپس می تواند تصمیم بگیرد که برای کشتن این باکتری ها چه دارویی باید تجویز شود.
اولین قدم برای انجام کشت خلط این است که اجازه بدهید بیمار با سرفه کمی خلط تولید کند. آنگاه نمونه گرفته شده و 2 تا 3 روز در یک محیط گرم قرار داده می شود. تحت این شرایط باکتری به سرعت رشد می کند و تشخیص آن ساده می شود. خلط را میتوان از طریق برونکوسکوپی هم به دست آورد. در این فرایند، ابتدا داروی بیهوشی به بیمار داده می شود. سپس لوله ای به راه هوا فرستاده شده و نمونه خلط گرفته میشود.
قدم دیگر در تشخیص برونشیت آزمایش عملکرد ریه است. این مرحله با استفاده از دستگاه تنفس سنج انجام می گیرد. این آزمایش بسیار ساده، سریع و بدون درد است و معمولاً در مطب پزشک انجام می شود. اگر عملکرد ریه کمتر از 80 درصد باشد میتواند نشانه ابتلا به برونشیت یا یک بیماری ریوی دیگر باشد.
بسیاری از بیماری های ریوی علائم مشابهی دارند. برای تشخیص صحیح بیماری پزشک باید آزمابشات دیگر مثل رادیولوژی سینه، ثبت ضربان قلب و یا آزمایش خون از بیمار بگیرد.
عوامل افزایش دهنده خطر برونشیت
سیگار کشیدن (بزرگترین عامل خطر)
هرگونه بیماری ریوی که باعث کاهش مقاومت شده باشد.
سابقه خانوادگی بیماری سل یا سایر بیماری های دستگاه تنفسی
قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا
تغذیه نامناسب
چاقی
زندگی در خانوار یا محله شلوغ
پیشگیری
سیگار نکشید. سیگار کشیدن مهمترین عامل خطری است که می توان از آن اجتناب کرد.
از قرار گرفتن در معرض دودها یا بخارات تحریک کننده در محیط خودداری کنید.
درمان های گیاهی و خانگی برونشیت
درمان برونشیت با داروهای گیاهی
درمان برونشیت با زنجبیل
زنجبیل، اغلب برای درمان سرماخوردگی استفاده می شود، همچنین زنجبیل خواص ضدالتهابی دارد و سیستم ایمنی را تقویت کرده و لوله های برونش تحریک شده، ملتهب و متورم را درمان می کند.
روش مصرف: زنجبیل، دارچین و میخک از هرکدام نصف قاشق چای خوری در یک فنجان آب گرم ریخته. به خوبی هم بزنید و روزی چند بار بنوشید.
همچنین می توانید یک قاشق چای خوری پودر زنجبیل و فلفل سیاه را به یک فنجان آب جوش ریخته و چند دقیقه بعد مقداری عسل یا شیر ریخته و روزی دو بار بنوشید.
درمان های خانگی برونشیت
آویشن و درمان برونشیت
آویشن گیاهی از ریشه پامچال دارویی است که در کاهش مدت و شدت علائم بیماری برونشیت مؤثر است. در سال2007، 361بیمار تحت تحقیقات پزشکی قرار گرفتند که نتایج آن تاثیر فوق العاده عالی آویشن را در درمان برونشیت ثابت می کرد. سرفه های شدید کسانی که از عصاره این گیاه استفاده کرده بودند طی 11 روز خیلی زودتر از بقیه تسکین یافت.
مقدار مصرف دارویی
جوشانده: 1 تا 2 گرم گیاه خشک را در 150 میلی لیتر آب جوش به مدت 10 دقیقه بجوشانید. چند فنجان از آن را طی روز بنوشید.
عصاره برگ: 20 تا 40 قطره عصاره آویشن را با آب یا آبمیوه رقیق کنید و 3 بار در روز میل کنید.
درمان برونشیت با سیر
با توجه به خواص آنتی بیوتیکی و ضدویروسی آن، برای درمان برونشیت، به ویژه برونشیت حاد بسیار مفید است.
روش مصرف: سه حبه سیر را پوست کنده و ریز ریز خرد می کنیم در یک لیوان شیر جوش می ریزیم و قبل از خواب می نوشیم.
تاثیر زردچوبه بر درمان برونشیت
خاصیت ضدالتهابی زردچوبه برای درمان سرفه همراه با برونشیت است. به دنبال این درمان سینه صاف می شود.
روش مصرف: یک قاشق چای خوری پودر زردچوبه را به یک لیوان شیر اضافه می کنیم. دو یا سه بار در روز آن را بنوشید. برای نتایج سریع تر، با معده خالی بنوشید.
توجه: این درمان مناسب افرادی که دارای سنگ کیسه صفرا، اسید، زخم معده و یا زردی هستند مناسب نیست.
درمان خانگی برونشیت با عسل
عسل یک راه طبیعی برای مقابله با سرفه ناشی از برونشیت است. خواص ضدویروسی و ضد باکتری موجود در عسل تسکین دهنده گلو خواهد شد. همچنین، عسل سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
روش مصرف: اضافه کردن یک قاشق چای خوری عسل به چای برای مبتلایان به برونشیت مفید است.
همچنین می توانید عسل را به آب لیمو اضافه کنید که درمان احتقان و التهاب گلو ناشی از برونشیت مفید است.
درمان خانگی برونشیت با پیاز
پیاز باعث از بین رفتن خلط ناشی از برونشیت می شود یک قاشق چای خوری آب پیاز خام هر روز صبح با معده خالی بخورید. همچنین پیاز خام در سالاد یا در پخت و پز استفاده کنید.
درمان برونشیت با گل ختمی
قسمت های مختلف این گیاه از جمله گلبرگ ها، برگ، ریشه و ساقه خواص دارویی متفاوتی دارند. بیشترین کاربرد ختمی برای درمان مشکلات تنفسی و برونشیت است.
استفاده از ریشه گیاه ختمی به عنوان داروی گیاهی برای درمان سرماخوردگی، گلودرد و دیگر مشکلات تنفسی سابقه ای چند هزار ساله دارد که این خاصیت درمانی فوق العاده حاصل لعاب زیادی است که از خیس کردن گلبرگ ها و ریشه این گیاه به دست می آید.
طرز تهیه : یک قاشق غذاخوری گل ختمی را در قوری بریزید و روی آن آب با دمای 70 یا 80 درجه ریخته و اجازه دهید که به مدت 15 دقیقه دم بکشد. در صورت تمایل می توانید آن را با کمی عسل شیرین کنید.
برای دم کردن ریشه این گیاه ابتدا ریشه آن را تمیز کرده و در یک لیتر آب جوش ریخته و اجازه دهید که به مدت 30 دقیقه دم بکشد پس از سرد شدن آن را از صافی عبور داده و در صورت تمایل با عسل شیرین کنید.
برونشیت و ورزش
بیماری برونشیت با سرفه و تنگی نفس همراه است. گاهی اوقات ممکن است ورزش باعث افزایش شدت نشانه های بیماری برونشیت شود با این حال در صورتی که ورزش با دقت و مراقبت انجام شود و شدت فعالیت ورزشی به خوبی تنظیم شود مشکلی برای این بیمار ایجاد نمی کند. حتی ورزش مداوم می تواند به ریکاوری برونشیت نیز کمک کند.
در صورتی که بیمار احساس کند که سرفه های او شدیدتر شده است یا نمی تواند نفس بکشد باید ورزش را متوقف کند.بهتر است ورزشکار در هوای متعادل ورزش کند زیرا گرما و سرمای زیاد باعث سخت تر شدن نفس می شود.
درمان برونشیت با آنتی بیوتیک و داروهای غیرگیاهی
استفاده از داروهای گشاد کننده برونش، فیزیوتراپی قفسه سینه و تخلیه وضعیتی و استفاده از آنتی بیوتیک اساس درمان است.در صورت عدم موفقیت درمان های فوق، می توان از کورتیکواستروئیدها استفاده کرد. بیمار باید مصرف دخانیات را قطع کند . زیرا دخانیات باعث تنگی برونش ها، فلج فعالیت مژکهای تنفسی و غیرفعال شدن سورفاکتانت می گردد.
افراد مستعد ابتلاء به عفونتهای تنفسی باید درمقابل عوامل ویروسی شایع، واکسینه شوند. مبتلایان به عفونت تنفسی فوقانی باید تحت درمان صحیح قرار گیرند و با مشاهده اولین نشانه چرکی شدن خلط از آنتی بیوتیک مناسب استفاده شود.جهت مراقبت و درمان پرستاری به فرایند پرستاری بیمار مزمن انسدادی ریه مراجعه گردد.
رژیم غذایی برونشیت
هیچ رژیم خاصی توصیه نمی شود. روزانه حداقل 10-8 لیوان آب بنوشید. با این کار ترشحات مخاطی نرم و رقیق می شوند و آنها را راحت تر می توان با سرفه خارج کرد.