جهت باد مطلوب در شیراز
انواع جهت یابی طبیعی
انواع جهت یابی طبیعی هرگونه‌ای از درختان برش‌ها و خصوصیات خاصّ خود را دارد. باد و آفتاب بر درختان تأثیر می‌گذارند و این سرنخی است برای محاسبه جهت شمال-جنوب. این روش‌ها خیلی قابل اطمینان نیستند. مثلاً «باد غالب» ممکن است حالت عادی را به طور قابل‌ملاحظه‌ای تغییر دهد و باعث تغییر و انحراف آن شود. همچنین در جنگل‌های انبوه -به دلیل عدم نفوذ و رسوخ آفتاب درون آنها- برخی روش‌ها کارا نخواهند بود. اگر از علامت‌های طبیعی استفاده می‌کنید، برای تصمیم‌گیری، باید هر چند تا علامت مختلف را که می‌توانید پیدا کنید. بسیاری از روش‌های زیر بر اساس آفتاب هستند: در نیمکره‌ی شمالی زمین، جهت رو به جنوب در معرض آفتاب بیشتری است. تابش خورشید رشد شاخه‌ها و برگ‌ها را زیاد می‌کند. 1- جهت‌یابی با خزه‌ها و گلسنگ‌ها: سمت شمالی درختان و تخته‌سنگ‌ها، گلسنگ‌ها و خزه‌های بیشتری دارد؛ چرا که نمناک‌تر و مرطوب‌تر از سمت جنوبی آن‌هاست. خزه در جایی رشد می‌کند که دارای سایه و آب زیادی باشد؛ محل‌های خنک و نمناک. تنه‌ی درختان در سمت شمالی سایه و رطوبت بیشتری دارد، و در نتیجه خزه‌ها معمولا بیشتر در این سمت می‌رویند. این روش همیشه نتیجه‌ی درست به ما نمی‌دهد. 1) هرچند سمت شمالی در سایه‌ی بیشتری است، ولی لزوماً رطوبت سمت شمال بیشتر نیست؛ و برای رشد خزه‌ها رطوبت مهم‌تر از سایه است(جایی که رطوبت در آنجا بیشتر ماندگار است). 2) گاه ممکن است درختان و پوشش گیاهی مجاور طرف دیگر درخت را هم سایه کند. 3) در یک اقلیم بارانی(جنگل‌ها و بیشه‌های مرطوب) ممکن است همه طرف درخت نمناک باشد(یعنی خزه دور برخی درختان در همه‌طرف رشد کرده؛ البته معمولاً در جهت جنوب بیشتر رشد کرده‌است). 4) ممکن است باد مانع رشد خزه در طرف شمالی درخت شود. 5) در مناطق خشک هم که اصلاً خزه‌ای وجود ندارد! ضمناً در نظر داشته باشید که معمولاً خزه در جهت نور آفتاب(جنوب) خرمایی رنگ است و در مکان‌های سایه و مرطوب سبز یا طوسی رنگ. 2- جهت‌یابی با درختان: از آنجا که سمت شمالی درختان در معرض آفتاب کمتری است، درختان در این سمت‌شان شاخ‌وبرگ کمتری دارند. به دلیل آن‌که آفتاب بیشتر از سمت جنوب می‌تابد، درختان جنوب بهتر و بیشتر رشد می‌کنند. وجود درختانی مانند صنوبر سیاه و سفید، راش، بلوط، درختان آزاد، شاه بلوط هندی، افرا نروژی و درخت اقاقیا صحت این مسئله را ثابت می‌کند. این درخت‌ها در جنوب بیشتر دیده می‌شوند. پوست درختان قدیمی در سمت رو به آفتاب(جنوب) معمولاً نازک‌تر است. پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل، جهت شمال را به ما نشان می‌دهد؛ سمت پوسیده شمال است. به خاطر نوع تابش ...
تاثیر عوامل اقلیمی در معماری
خورشید :کره زمین دارای محور دوران ثابتی است که نسبت به خط عمود بر صفحه گردش زمین به دور خورشید 5 /23 درجه انحراف دارد . از آنجائیکه این محور نقاط مختلفی از کره زمین را در فصول مختلف مقابل خورشید قرار می دهد لذا حرارت و آب و هوای کره زمین در هر منطقه بنابر زاویه تابش خورشید نسبت به زمین فرق می کند و این مطلب باعث ایجاد فصول مختلف سال در هر ناحیه از کره زمین می شود . به دلیل انحراف محور زمین ، زاویه تابش آفتاب نسبت به زمین و همچنین مکان طلوع و غروب آفتاب در فصول مختلف فرق می کند. جهت مشخص نمودن موقعیت خورشید در ساعات مختلف روز و فصول گوناگون باید زاویه تابش و جهت تابش آفتاب مشخص باشد . زاویه تابش آفتاب در زمستان کمتر و در تابستان بیشتر است . با استفاده از این خاصیت می توان یک سایبان بالای پنجره استفاده نمود که با این کار جلوگیری می شود از ورود آفتاب به شکل مستقیم در داخل ساختمان . و همین طور در زمستان آفتاب به شکل مایل وارد ساختمان می شود . قراردادن اکثر بازشوها و پنجره های بزرگ در قسمت جنوبی ساختمان و حفاظت از این پنجره ها در مقابل آفتاب تابستان به وسیله سایبان و یا ایوان از خصوصیات اکثریت ساختمانهای سنتی و جدید ایران است . باد : اختلاف درجه حرارت و فشار هوا به علاوه حرکت کره زمین باعث جابجائی هوا در نتیجه باد می شود . استفاده از باد در طراحی ساختمان نقش تعیین کننده ائی دارد که باید به شکلی صحیح کنترل گردد. در اقلیم سرد باید جلوی بادهای سرد زمستانه سد شود و در اقلیم گرم باید از بادهای خنک حداکثر استفاده صورت گیرد این کار با طراحی صحیح و فرم بنا امکان پذیر است . محل قرار گیری بازشوها نیز باید در طراحی مورد توجه قرارگیرد . با قراردادن درختان سوزنی مانند کاج و سرو بادشکن و پستی و بلندی زمین و یا ابنیه مجاورمی توان جلوی باد مزاحم را گرفت و به همین طریق با استفاده از عوارض زمین ، گیاه و ابنیه مجاور می توان باد مطلوب ومساعد منطقه را به سمت دلخواه هدایت نمود . جهت تهویه داخل ساختمان خصوصاً در فصول گرم سال بهتر است تهویه دو طرفه باشد که باد از یک طرف داخل و از طرف دیگر هوای نامطبوع را خارج نماید . تهویه طبیعی ساختمان در ابنیه سنتی ایران بادگیر است . بادگیر : استفاده از بادگیر از سالهای گذشته در ایران متداول بوده است . بادگیرها با اشکال مختلف در شهرهای مرکزی و جنوبی ایران ساخته شده که هر کدام بر حسب ارتفاع و جهت باد مطلوب طراحی و اجراء شده اند . هنوز میتوان باقی مانده بادگیر ها را در اقلیم گرم و مرطوب در جنوب در شهرهایی مانند : بندرعباس ، بندرلنگه ، قشم ، بوشهر ، اقلیم گرم وخشک نواحی مرکزی مانند : کرمان ، نائین ، یزد ، طبس ...
اقلیم و معماری
مقدمه اقليم در معماري تاثير بسيار زيادي دارد و اغلب طرح‌هاي معماري بدون در نظر گرفتن مسائل اقليمي، ناقص، نامطلوب و هزينه بر خواهد بود.[2] از گذشته‌هاي دور كه مصرف سوخت‌هاي فسيلي به راحتي براي همه امكان‌پذير نبود و فناوري، انسان را با هنر و معماري بيگانه نكرده بود، ذوق و استعداد بشر در جستجوي معماري، آثاري خلق كرد كه امروزه به عنوان شاهكارهاي معماري و پديده‌هاي شگفت‌انگيز مورد تشويق و تحسين همگان به ويژه متخصصان قرار گرفته است. علاوه بر معماري با مقياس خرد، برنامه‌ريزي شهري به صورت كلان مطرح است كه هنر شكل دادن به رشد طبيعي شهر و هدايت برنامه‌هاي مختلف بر روي آن صورت مي‌گيرد. تأثير عناصر اقليمي مانند تابش، رطوبت نسبي، باد، اختلاف فشار در نواحي مختلف با شرايط ويژه‌ي جغرافيايي در محل (طول، عرض جغرافيايي، ارتفاع از سطح دريا و توپوگرافي) متفاوت است. بررسي شرايط اقليمي هر مكان و روابط متقابل انسان‌ها بر روي نوع مساكن و آسايش انسان‌ها امري ضروري است و در امور اقتصادي، بهداشت رواني و سلامت محيط‌زيست نيز تأثير زيادي دارد. شايد بتوان اين اصول را با الهام از يك شعار باستاني در معماري مطرح ساخت: 1. استواري (محكم بودن سازه‌ها) 2. زيبايي (نقشه) زيبايي‌هاي فيزيكي منطبق بر ارزش‌هاي فرهنگي 3. راحتي (سرد و گرم) 4. سلامتي (بهداشت). [3] مسكن در مفهوم نوين خود نه تنها به ساختمان فيزيكي خانه اشاره دارد بلكه شعاع پيراموني و خدمات اجتماعي و تسهيلات مربوطه را نيز در بر مي‌گيرد. در برنامه‌ريزي‌هاي توسعه و عمران يك منطقه، آب و هوا نقش مهمي بر عهده دارد كه با جمع‌آوري داده‌هاي هواشناسي مي‌توان در زمينه‌ي فعاليت‌هاي انساني متناسب و سازگار با محيط پيشنهادها و توصيه‌هاي مناسب در مكان‌هاي مختلف را ارائه نمود. صرفه‌جويي‌هاي اقتصادي (از نظر سوخت و انرژي) اثر مستقيمي در ميزان مصرف سوخت‌هاي طبيعي و فسيلي دارند. اهميت معماري همساز با اقليم هر منطقه مي‌تواند وضعيت سوخت و مصرف انرژي در كشور و درجه‌ي آسايش انسان را بهبود بخشد و وضعيت اقتصادي را با توجه به مبالغ هنگفتي كه در مصرف سوخت وجود دارد، تا حدودي كاهش دهد. بررسي ويژگي‌هاي اقليمي مناطق مختلف و تعيين نوع معماري هر منطقه بر اساس آمارها و داده‌هاي اقليمي، يك اصل اجتناب‌ناپذير است، عامل مهم در معماري، انسان و راحتي و آسايش اوست. در طراحي ساختمان تأمين آسايش فيزيكي و طبيعي ساكنين بسيار با اهميت است، لذا تأثير متقابل انسان و شرايط اقليمي و مسكن او از بديهيات مي‌باشد. استفاده از شاخص‌هاي مسكن براي كيفيت زندگي رايج است. شاخص‌هاي مزبور شامل فضاي فيزيكي، جنبه ...
شیراز در گذرگاه سبک عراقی
شیراز، در گذرگاه سبک عراقی زبان و ادبیات پارسی، گهواره های مختلفی، از نظر "سبک" به جهت شرایط رشد، اعتبار بخشی و ارتقای زبان ،فرهنگ و قومیت ، تفکر و تمدن ، تنوع آب و هوا و سایر عوامل متعدد در طول عمر خویش تجربه نموده است. شاعران همواره تحت تاثیر محیط اطراف خویش هستند، آنان انعکاس دهنده ، فرهنگ و افکار جامعه خویش می باشند ، و در این گذرگاه ، زبان و ادبیات پارسی، گهواره های مختلفی از نطر "سبک" به جهت شرایط رشد، اعتبار بخشی و ارتقای زبان ،فرهنگ و قومیت ، تفکر و تمدن ، تنوع آب و هوا و سایر عوامل متعدد ، در طول عمر خویش تجربه نموده. زمانی، سبک خراسانی در قرون اواخر دوم تا پایان قرن پنجم ، در منطقه بزرگ خراسان آن روزگار و محدوده قومس ( سمنان، دامغان، سبزوار، گرمسار ) شاعران بزرگی ، را پرورش داده همانند : رودکی ، فردوسی با شاهکارش شاهنامه ، منوچهر دامغانی ،عنصری ،عسجدی ، ناصر خسرو و با ظهور عرفای بزرگ و مشایخ تصوف ، همانند: خواجه عبدالله انصاری ، بایزیدبسطامی ، ابوالحسن خرقانی ،شیخ ابوسعید ابوالخیر ، سنایی همراه بوده ، در آن هنگام مولاناجلال الدین نیز همراه پدرش که برای سفرحج عارم بودند و قبل از ترک خراسان به خدمت شیخ عطار مشرف شده بودند، دراین دیدار که گویی دیدار آخر بین دو قطب «عرفان و تصوف »است شیخ عطار ، پدر مولانا را از حوادث و خطرات آینده مطلع گرداندند، که مراقب مولانا نوجوان باشد، آنان از شیخ خداحافظی نموده و عازم سفر حج می شوند، چندی نمی گذرد، که ناگهان طوفان عالم سوز زرد در منطقه شمال شرقی ایران در گرفت و سپس بسرعت سمت سایر مناطق آسیا، ، مرکزی ، خاورمیانه و اروپا مرکزی روانه شد، این طوفان زرد همان هجوم وحشیانه قوم خونخوار ، چنگیز خان مغول و فاجعه هولناک بود ،که از ناحیه نیشابور و حوالی آن، و قتل عام هزاران زن ، مرد و کودک در شهرهای مختلف و نیز گردن زدن شیخ عطار و به شهادت رسیدن این شاعر شیعه و خرابی صدها شهر ، و نابودی کتابخانه ها و مراکز تعلیم و تربیت و متلاشی نمودن مهد و تمدن فرهنگ غنی را بشدت تهدید نمود، و روزگار بس تیره و تباهی را در آن ایام منجر شد، عمق فاجعه انسانی و ابعاد آن بسیار وسیع بود، و حتی مزارع ،مراتع ،باغات، ییلاقات غارت شدند، قحطی ،فقر ، گرسنگی و بیماری بلای جانسوزی بود که جان بسیار از مردم را گرفت ،سایه وحشت و خشونت بر همه جا مستولی شد، ، قوم مغول، امپراطوری مناطق وسیعی در شمال تا جنوب و شرق تا غرب عالم را زیر سم اسبان و چکمه زرد پوشان لشکریان خود آورد و سرانجام این گهواره گهربار ادب پارسی به غرب و جنوب ...
ادگیر، میراث گذشته طبیعی ترین روش تهویه،بادگیر است که بر حسب سرعت و جهت باد طراحی شده‌اند.
بادگیر، میراث گذشته طبیعی ترین روش تهویه،بادگیر است که بر حسب سرعت و جهت باد طراحی شده‌اند. پایگاه اطلاع‌رسانی شهرسازی و معماری_ مهدی رخشنده‌رو : حركت هوا را به دلیل اختلاف فشار جو باد گویند. باد روی زمین عامل مهمی در تبادل دما، رطوبت و انتقال ذرات معلق است. این امر در ایجاد شرایط آسایش انسان یا اخلال در آن نقش مهمی دارد. جا به جایی هوا در بالا بردن سطح كارآیی ذهنی و فیزیكی افراد و كاهش میزان ابتلا به بیماری‌ها بسیار موثر است. همچنین می‌تواند عاملی در كاهش مصرف سوخت‌های فسیلی باشد. اهمیت باد در طرح و ساخت محیط مسكونی از دیرباز مورد توجه بوده است. ارسطو چهار قرن قبل از میلاد و ویترویرس معمار روسی یك قرن قبل از میلاد از روش استفاده باد در معماری و شهرسازی صحبت می‌كنند. میراث گذشته در كشور ما در طی قرون متمادی تمام ساختمان‌ها با توجه به اقلیم و شرایط محیطی ساخته می‌شده است. آفتاب، باد، رطوبت، سرما و گرما و به طور كلی شرایط آب و هوایی و جغرافیایی، تاثیر مستقیمی در معماری سنتی ایران در مناطق مختلف داشته است. بارزترین روش تهویه طبیعی ساختمان بادگیر است. بادیگرهایی با اشكال مختلف در بسیاری از شهرهای مركزی و جنوبی ایران بر حسب سرعت و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده‌اند. از نامهای باستانی و گوناگون آن مانند واتفر، بادهنج، باتخان، خیشود، خیش‌خان، خیشور، ماسوره و هواكپ برمی‌آید كه پدیده‌ای بس كهن است. باد پس از برخورد با سطوح فوقانی به دالان‌هایی هدایت میشود كه با سطح آب داخل حوض‌خانه برخورد كرده (مثل بادگیر باغ دولت آباد یزد) و فضای داخلی اتاق را خنك می‌كند و در مناطق مرطوب باد فقط از كانال‌های خشك عبور می‌كند (مثل بادگیرهای بنادر جنوبی) و فضای اتاق را تهویه می‌كند. انواع بادگیر بادگیرها از لحاظ شكل بیرونی چند دسته هستند. ساده‌ترین نوع بادگیر یك جناحی است و بسیار كوچك و محقر بر فراز محفظه‌ای، مانند سوراخ بخاری در پشت بام ساخته میشود در این روش برای پرهیز از گزند گردبادها و طوفان‌های سنگین، بادگیر را فقط در جهت بادهای خنك و نسیم‌های مطبوع می‌سازند و جبهه‌های دیگر آن را می‌بندند. در برخی موارد بادگیرهای یك طرفه را پشت به بادهای شدید و آزاردهنده می‌سازند و در واقع این بادگیر عملكرد تهویه و تخلیه هوا را انجام می‌دهد. ابعاد آن نسبت به سایر انواع كوچك‌تر و شكل آن اولیه‌تر است. این مسیر مورب (كه در بالای بام دیده میشود) پس از اتصال به كانال عمودی داخل دیوار و پنجره خروجی داخل ساختمان مانند بخاری در یك ضلع اتاق قرار میگیرد و تهویه را انجام می‌دهد. این نمونه بیشتر در منطقه سیستان ...
بادگیر موتور سرمایشی قدیم
حرکت هوا را به دلیل اختلاف فشار جو، باد گویند، باد روی زمین عامل مهمی در تبادل دما، رطوبت و انتقال ذرات معلق است. این امر در ایجاد شرایط آسایشانسان یا اختلال در آن نقش مهمی دارد. جا به جایی هوا در بالا بردن سطح کارآیی ذهنی و فیزیکی افراد و کاهشمیزان ابتلا به بیماری هابسیار موثر است. همچنین می تواند عاملی در کاهش مصرف سوخت‌های فسیلیباشد. اهمیتباد در طرح وساخت محیط مسکونی از دیرباز مورد توجه بوده است. ارسطو چهار قرن قبل از میلاد وویترویرس معمار روسی یک قرنقبل از میلاد از روش استفاده باد در معماری و شهرسازی صحبت می کنند. بدون شک هوشیارانه ترین فن استفاده از باد در معماری، اختراع بادگیر است. بادگیرها نوعی حجم های معماری هستند که بر بالای خانه ها با ارتفاع های مختلف ساخته می شوند. بادگیرها منحصر به روستاها نیستند بلکه در تمام روستاها و شهرهای ناحیه های ایران که دارای هوای گرم و مرطوب یا گرم و خشک هستند و دارای بادهای منظم و مفید می باشند دیده می شود. بادگیرها بارزترین روش تهویهطبیعی ساختمان هستند. ازنام‌های باستانی و گوناگونآن مانند واتفر، بادهنج، باتخان، خیشود، خیش خان، خیشور، ماسوره وهواکپ چنین برمی آید که پدیده ای بس کهن است. بادیگرها با اشکال مختلف در بسیاریاز شهرهای مرکزی و جنوبیایران بر حسب سرعت و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده اند به همین دلیل نوع جهت گیری و معماری بادگیرها در نواحی مختلف تا اندازه ای با هم متفاوتند. به طور مثال پلان بادگیرهای کویری معمولا مربع یا مربع مستطیل است و ارتفاع آن بلند می باشد در حالی که پلان بادگیرهای حاشیه خلیج فارس مربع و سطح آن وسیع است ولی ارتفاع آن ها معمولا کم است. بادگیر با توجه به جهت وزش باد گاهی زمینه چهار گوش و هشت گوش و بیشتر زمینه مستطیل دارد و گاهی هم در کرانه های دریا تنها بصورت هواکشی در عکس جهت وزش باد دریا برفراز ساختمان ها به چشم می خورد. شکل بادگیرها هم در ارتباط با شرایط باد تغییر می کند و ممکن است که یک طرفه، دو طرفه و یا چهار طرفه باشد. اگر باد مفید و مناسب فقط از یک طرف بوزد، بادگیرها فقط رو به یک طرف دارند و چشم گشادشان را به همان سو دوخته اند مانند بادگیرهای روستاهای زابل، اردکان و میبد. در جاهای دیگر مثل یزد و کاشان بادگیرها دو طرفه یا چهار طرفه هستند. اصولا بادگیرها از وزش باد برای کشاندن هوای خوش به درون ساختمان و از عکس العمل نیروی آن یعنی مکش برای راندن هوای گرم و آلوده استفاده می کند. پس از برخورد باد به مانع یا دیواره پره های درونی بادگیر، ناچار به فرود آمدن می شود و شکاف های دیگر بادگیر که پشت به جهت وزش باد ...
ارزیابی موفقیت کارکردی شهر جدید بهارستان
موقعیت جغرافیایی: شهر جدید بهارستان یکی از شهرهای اقماری است که در 15 کیلومتری جنوب شهر اصفهان در مسیر جاده اصفهان – شیراز قرار گرفته است. این شهر از شمال به روستای کیچی ، قلعه شور و کبوتر آباد واز جنوب به رشته کوه های کم ارتفاع لاشتر یا میان کوه محدود است. این شهر از سمت شرق به بیابان های بخش جرقویه واز غرب به جاده اصفهان – شیراز ختم می شود. شهر بهارستان با ارتفاع 1570 متر از سطح دریا در عرض جغرافیایی '27-32 و طول جغرافیایی '40-51 واقع شده است. ویژگی های اقلیمی: آب و هوای بهارستان گرم و خشک است که حداقل دمای آن در سردترین روزهای زمستان 13- درجه سانتی گراد و گرمترین حد آن تا 40 درجه سانتی گراد در روزهای تابستان است. میزان بارندگی در شهر بهارستان به 115 تا 120 میلیمتر در سال می رسد که بیشترین میزان بارندگی در آذر و دیماه گزارش شده است. سمت و جهت باد ها و زمستان ، پاییز و بهار ، از غرب به شرق با سرعت 2/5 گره معادل 6/9 کیلومتر در ساعت است که گاهی سرعت آن به 4/12 کیلومتر در ساعت می رسد. مکانیک خاک و ترکیب شیمیایی خاک در شهر بهارستان به دید کارشناسان از لحاظ فنی بسیار مطلوب و مناسب جهت شهرسازی است ولی برای کشاورزی ارزش زیادی ندارد.[1] تاریخچه: طرح اصلی شهر جدید بهارستان در سال 1372 خورشیدی به تایید رسید و ساخت آن در سال 1376 آغاز شد. در سال 1384 این شهر دارای شهرداری شده و جمعیت آن حدود 60 هزار نفر تخمین زده شد. این شهر جزو شهرهای برنامه ریزی شده است که در برنامه ریزی های مربوط به اسکان وشهرسازی استان اصفهان برای جذب سرریز جمعیت شهر اصفهان در نظر گرفته شده است. طبق پیش بینی ها این شهر در سال 2016 میلادی (تقریباً 1394 خورشیدی) با وسعت 3000 هکتار ، در حدود 320 هزار نفر جمعیت خواهد داشت. [2] این شهر در حال حاضر از سه فاز تشکیل شده است که فاز یک و دو آن کامل شده وفاز سه در حال ساخت می باشد.اهداف شکل گیری شهر جدید بهارستان: آنچه را به طور خلاصه می توان بعنوان عمده اهداف ایجاد شهر جدید بهارستان دانست شامل موارد ذیل است: الف- جذب و اسکان بخشی از جمعیت منطقه اصفهان در جایی از خارج از شهر وبا فاصله ای مناسب از نقاط متمرکز صنعتی. ب- ایجاد شهری بارنگ و بوی سنتی و باالهام از معماری قدیم ایران با بکارگیری تکنولوژی جدید در منطقه و جذب بخشی از فعالیت هایی که منحصراً در اصفهان متمرکز است. ج- انتقال جمعیت فزاینده منطقه به سوی اراضی موات به ویژه در سمت جنوب اصفهان و دور کردن آنها از نفوذ در اراضی کشاورزی اطراف شهر اصفهان.[3] د- جذب جمعیت اصفهان و هدایت آن در نقطه ای خارج از شهر به منظور حفظ ظرافت تاریخی. هـ- استفاده از سرمایه های مردمی اعم از ساکنان شهر ویا بخش خصوصی در ...
طرز كار بادگير
طرز كار بادگير عملكرد بادگير بدين صورت است كه باد مطلوب را گرفته و آن را به داخل اطاق هاي اصلي ساختمان، آب انبار و يا سرداب هدايت مي كند. در بعضي از مساجد حاشيه كوير مانند مسجد قديمي اردكان و مسجد جامع فيروز آباد در استان يزد، دريچه بادگير درست در بالاي محراب قرار دارد. به اين ترتيب، باد مطلوب وارد بخش هاي مختلف ساختمان مي گردد و باعث تهويه و خنكي آن مي شود شهر تاريخي يزد به شهر بادگير ها معروف است و به تحقيق، نسبت به ساير شهر هاي مركزي ايران داراي بيشترين تعداد بادگير است. در اين شهر، مرتفع ترين بادگير جهان يعني بادگير باغ دولت آباد وجود دارد كه داراي حدود 34 متر ارتفاع است. ارتفاع دهانه فوقاني بادگير 11 متر مي باشد. اين بادگير هشت طرفه، باد را از هر سمتي كه بوزد به درون ساختمان هدايت مي كند. در اينجا لازم به توضيح است كه بعضي از بادگير ها، فقط از طريق جابجايي هوا ، داخل بنا را خنك مي سازند و بعضي ديگر، هم از طريق جابجايي هوا و هم از طريق تبخير اين عمل را انجام مي دهند. سيستم برودتي بادگير باغ دولت آباد از طريق روش دوم است؛ بدين صورت كه جريان هوا پس از ورود به داخل ساختمان از روي يك حوض سنگي كوچك و فواره رد مي شود و سپس از آنجا به ساير اطاق ها هدايت مي گردد . اطاق زير بادگير كه حوض و فواره در آن قرار دارد به صورت هشتي (هشت ضلعي) است و در هاي متعددي در آن وجود دارد. در هر زمان كه نياز به خنك نمودن اطاق خاصي باشد، در بين آن اطاق و اطاق هشتي زير بادگير را باز مي نمايند جهت تقويت عملكرد خنك سازي بادگير و استفاده از برودت تبخيري ، از روش هاي ديگري نيز استفاده مي شده است. به عنوان مثال، در شهر بم بادگيري وجود دارد كه از ساختمان، حدود 50 متر فاصله دارد و با يك كانال زيرزميني به آن مرتبط است. در بالاي اين كانال، يك باغچه قرار دارد. بعد از آبياري باغچه، رطوبت آن به ديوار هاي كانال ارتباطي نفوذ مي كند و نسيم بادي كه از بادگير به سمت ساختمان جريان دارد را خنك تر مي نمايد. در بعضي از موارد نيز در روي دهانه بادگير، حصير، سوفال و يا بوته هاي خار قرار مي دادند و روي آن آب مي پاشيدند و بدين طريق رطوبت و برودت هاي هواي ورودي را افزايش مي دادند. تا پيش از پيدايش يخچال برقي، در بسياري از خانه ها، مواد غذايي را در محوطه زير بادگير نگاه مي داشتند تا خنك بماند و دير تر فاسد شود. بادگير و هواكش روي گنبد و يا بام، جزء جدايي ناپذير آب انبار هاي نواحي مركزي ايران است. محيط مرطوب آب انبار با استفاده از جريان هوا باعث برودت و خنكي آب ذخيره شده مي شود. بايد توجه داشت كه در مناطق گرم و خشك مركزي ايران، به دليل خشكي هوا، آب سريعتر تبخير مي شود و علاوه ...
✿ عنوان √ نقش بادگیر در معماری اسلامی
نامهای باستانی وگوناگون آن مانند واتفر، بادهنج، باتخان، خیشود،خویش خوان ،خیشور، ماسوره و هواکپ بر می آید که پدیده ای بس کهن است.هنگامی که درمنطقه باد مطلوب،باد غالب است از بادگیرهای بلند و 4 طرفه استفاده میشود.وقتی بادهای پرگردوخاک کویری را شاهد هستیم بادگیر خوب کار نمی کند و در عوض مکشهایی که به جای بادگیر پیش بینی شده هوای سردابها را خنک می کند . ¨ جریان هوا در خانه بدین صورت است که دهانه سرداب زیر ایوان ساخته می شود و مختصر جریان هوا در حیاط از راه دهانه سرداب به سرداب،و به وسیله دو یا یک مکش به بالا کشیده میشود. ¨ بادگیر در خانه معمولا در محلی قرار میگیرد که با توجه به وسعت خانه و تعداد ان ،قسمت تابستان نشین را خنک کند. اتاقی را که بیشتر در تابستان مورد استفاده قرار میگرفته را بادگیر میگذاشتند. ¨ یک حالت قرار گرفتن بادگیر درست در محور اتاق پنج دری وسط یا در دو طرف ان و یا در محور تالار بوده که معمولا به سرداب زیر نیز راه داشته است. ¨ در شهرهایی که باد مطلوب جهت مشخصی دارد به بادگیر یک طرفه برخورد می کنیم ،در این گونه مناطق بیشتر ایوانها و بادگیرها به علت باد مطلوب ساخته شده و شهر جهت محسوسی به خود میگیرد. در برابر بادهای طوفانی که بر پشت بادگیرها می وزد، این بادگیرها کار مکش را انجام داده و هوای داخل را بیرون میکشند. حركت هوا را به دلیل اختلاف فشار جو باد گویند. باد روی زمین عامل مهمی در تبادل دما، رطوبت وانتقال ذرات معلق است. این امر در ایجاد شرایط آسایش انسان یا اخلال در آن نقش مهمی دارد . جا به جایی هوا در بالا بردن سطح كارآیی ذهنی و فیزیكی افراد و كاهش میزان ابتلا به بیماری‌ها بسیار موثر است. همچنین می‌تواند عاملی در كاهش مصرف سوخت‌های فسیلی باشد. اهمیت باد در طرح و ساخت محیط مسكونی از دیرباز مورد توجه بوده است. ارسطو چهار قرن قبل از میلاد و ویترویرس معمار روسی یك قرن قبل از میلاد از روش استفاده باد در معماری و شهرسازی صحبت می‌كنند .در كشور ما در طی قرون متمادی تمام ساختمان‌ها با توجه به اقلیم و شرایط محیطی ساخته می‌شده است. آفتاب، باد، رطوبت، سرما و گرما و به طور كلی شرایط آب و هوایی و جغرافیایی، تاثیر مستقیمی در معماری سنتی ایران در مناطق مختلف داشته است . بارزترین روش تهویه طبیعی ساختمان بادگیر است. بادیگرهایی با اشكال مختلف در بسیاری از شهرهای مركزی و جنوبی ایران بر حسب سرعت و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده‌اند. از نامهای باستانی و گوناگون آن مانند واتفر، بادهنج، باتخان، خیشود، خیش‌خان، خیشور، ماسوره و هواكپ برمی‌آید كه پدیده‌ای بس كهن است . باد پس از برخورد با سطوح ...