اکتشاف فسفات

  • فسفات

    مقدمه:مهمترين منابع فسفات دنيا را كانسارهاي رسوبي تشكيل مي دهند. حدود 85 درصد فسفات دنيا را كانسارهاي رسوبي و 15 درصد آن از كانسارهاي آذرين به دست مي آيد.آپاتيت همراه با كمپلكس هاي آذرين آلكالن و كربناتيت در ريفت هاي داخل قاره تشكيل شده است. فلوئوروآپاتيت مهمترين كاني فسفات سنگهاي آذرين است كه حاوي مقدار قابل توجهي عناصر كمياب مي باشد.در حدود 23 % از فسفات مصرفي دنيا، از کربناتيت ها و بالاترين درصد فسفر (85 %) مصرفي از رسوبات شيميايي فسفاته به دست مي آيد. اين رسوبات به فسفريت موسوم مي باشند. اميگ (1975) فسفات هاي رسوبي را به دو دسته فسفريت ها و فسفاتي تقسيم نمود:•فسفريت ها به آن عده از سنگهاي رسوبي اطلاق مي شود كه حاوي بيش از 10 درصد (20-15 %) كاني فسفاته (P2O5) باشند. •سنگهاي فسفاتي كمتر از 10 درصد كاني فسفاته دارند.مهمترين كاني هاي فسفاته سنگهاي رسوبي عبارتند از : كربناتوفلوئورآپاتيت، كلرورآپاتيت، هيدروكسي آپاتيت و فلوئورآپاتيت.مهمترین منابع فسفات دنیا را کانسارهای رسوبی تشکیل می‌دهند. حدود 85 درصد فسفات دنیا از کانسارهای رسوبی و 15 درصد آن از کانسارهای آذرین بدست می‌آید. آپاتیت همراه با کمپلکسهای آذرین آلکالی و کربناتیت در ریفتهای داخل قاره تشکیل شده است. فلورو آپاتیت ، مهمترین کانی فسفاته سنگهای آذرین است که مقدار قابل توجهی عناصر کمیاب نیز دارد. سنگهای رسوبی حاوی کانیهای فسفاته را به دو گروه فسفریت و فسفاتی تقسیم می‌نمایند.فسفریتها به آن دسته از سنگهای رسوبی اطلاق می‌شود که حاوی بیش از ده درصد کانی فسفاته باشند و سنگهای فسفاتی کمتر از ده درصد کانی فسفاته دارند. مهمترین کانیهای فسفاته سنگهای رسوبی شامل کربناتوفلور آپاتیت ، کلرورآپاتیت ، هیدروکسی آپاتیت و فلورآپاتیت است. منشاء فسفات از سنگهای آذرین غنی از آپاتیت ، بویژه سنگهای آذرین آلکالن و کربناتیت است.رسوبات فسفات داررسوبات فسفات دار را از نظر محيط و منشاء تشكيل به سختي مي توان تقسيم نمود زيرا در بسياري از رسوبات حالات تدريجي وحد واسط نيز به چشم مي خورد، اما بطور كلي اينگونه رسوبات را در3 بخش مي توان تقسيم بندي نمود:1.رسوبات شيميائي:اين رسوبات شرايط شيمياييحوضه رسوبي تشكيل شده و خود به دو دسته تقسيم مي شوند.الف ) رسوبات شيميايي ساحلي تا كم عمق اين رسوبات غالباً االيتي و پليتي بوده و در سري سنگهاي كربناته شيلي و مارني ديده مي شود. تمركز فسفات در لايه هاي كربناته، غالباً افزايش و در سري هاي مارني كاهش مي يابد. اين رسوبات بعلاوه در سخت گاه هاي (Hardground) ميان اقيانوسي كه شرايط نسبتاً پايداري دارند، نيز تشكيل مي گردند. بطور مثال سازند پابده در زاگرس ...



  • نقش دي کلسيم فسفات در تغذيه طيور

    نقش دي کلسيم فسفات در تغذيه طيور

  • برخی از پروژه های انجام شده توسط شرکت پویشگران کانسار و کارشناسان

    جهت دریافت رزومه کامل با ایمیل [email protected] مکاتبه فرمایید   پروژه‌هایGIS و RS انجام شده توسط شرکت -    تهيه نقشه رقومي یکپارچه استان آذربايجان غربي با مقياس 100000/1 با ديد زمين گرمايي ، 1389 -      انجام مطالعات دورسنجي و پردازش تصاوير ماهواره اي استر (Aster) در گستره استان آذربايجان غربي، 1389 -       - تهيه نقشه رقومي برخي استانها به مقياس 100000/1 و 250000/1 با رعايت كليه جزئيات -       -  رقومی سازی و یکپارچه سازی نقشه های زمین شناسی 100000/1 زمین شناسی استان اردبیل -       پردازش تصاویر ماهواره ای Aster در پروژه زمین گرمایی محلات -    تلفیق لایه های اطلاعاتی و مدلسازی در محیط GIS به منظور مکان یابی محل احداث شهرک صنایع دستی در استان ایلام -   تهیه نقشه زمین شناسی استان مرکزی با تلفیق 8 نقشه زمین شناسی 250000/1 و کنترل نقاط مرزی با عکس های ماهواره ای و مدل سازی به منظور تهیه مناطق مستعدمعدنی- رقومی سازی نقشه های زمین شناسی به صورت یکپارچه به تفکیک استان ها به همره تهیه بانک اطلاعات اندیس های معدنی و سایر لایه های اطلاعاتی مورد نیاز در تعیین نقاط امید بخش معدنیپروژه های اکتشافی شرکتدر حال حاضر این شرکت دارای یک پروانه اکتشاف سنگ آهن در استان مرکزی است و چند محدوده معدنی دیگر نیز ثبت نموده است.پروژه های مشاوره ای انجام شده توسط کارشناسان-       طرح تهیه نقشه زمین شناسی اقتصادی 25000/1 پرتک (بیرجند) -       اکتشاف تفصیلی مولیبدن سنج (کردان- برغان در کرج) -       اکتشاف تفصیلی پلی متال سنج کرج -       طرح پی جوئی و اکتشاف نمک در استان ایلام -       طرح  اکتشاف ژئوفیزیکی بیتومین در استان ایلام -       طرح اکتشاف مقدماتی سلستین در استان ایلام -       مشاوره طرح های اکتشافی بخش خصوصی -       اکتشاف و پتانسیل یابی عناصر فلزی و منگنز درمنطقه جنوب بوئین زهرا تا آوج -       بررسیهای زمین شناسی و اکتشاف ژئوشیمیایی جنوب بهشهر – گلوگاه در سال 80 -       بررسیهای زمین شناسی و اکتشاف ژئوشیمیایی جنوب بابل در سال 80 -       خدمت مهندسی در زمینه پی جوئی، اکتشاف، طراحی و برنامه ریزی استخراج کائولن در شمال نایین و منطقه عقدا در سال 81 -       اکتشاف چکشی و محاسبات سیمان سازی سیمان سفید بنوید نایین در سال 81 و 82 -       خدمات مهندسی، بررسی، مطالعات، اکتشافات مقدماتی و محاسبات سیمانسازی مواد اولیه و امکانپذیری احداث کارخانه سیمان با ظرفیت حداقل 3000 تن در استان بوشهر در سال 82 -       بررسی پایداری و مسائل ایمنی دیواره ها و راههای خروجی غار چال نخجیر در استان مرکزی در سال 82 -       اکتشاف مواد اولیه سیمان باقران (اسدیه) در شرق بیرجند ...

  • اکتشافات مواد معدنی در ایران و جهان:

    اهداف طرح استراﺗﮋی اکتشاف 1-شناخت پتانسیل معدنی کشور بحث در مورد توان معدنی کشور نه پر یاپه عقیده و نظر بلکه بر اساس حقیقت باید انجام پذیرد و هر گونه تصمیم گیری در بهره برداری از معادن می باید بر پایه دانش از یافته های معدنی باشد . شناسایی پتانسیل های معدنی کشور و قابلیت های بهره برداری از آنها در کوتاه مدت میان مدت و دراز مدت با در نظر گرفتن نیاز صنایع داخلی و بازار جهانی در قالب این استراﺗﮋی مورد بررسی قرار خواهد گرفت و چالش ها و فرصت های و یا روی هر یک به ----- سنجیده می شود . 2- ایجاد اقتصاد چند پایه وجود منابع نفتی کشور در یک سده گذشته مهم ترین عامل تاثیر گذار در تمامی سیاست ها و بر نامه ریزی کشور بوده و شعاع تاثیر آن به گونه ای فراگیر مانع از توجه به دیگر بخش ها و منابع قابل طرح در اقتصاد و صنعت کشور بوده است . ----  و این عامل وابسته بودن اقتصاد کشور به منابع نفتی را موجب گردیده و بدین روی در استراﺗﮋی اکتشاف ----- از اقتصاد تک پایه به اقتصاد متکی بر منابع متعدد ( چند پایه ) با بهره برداری از ذخایر و منابع کشور به عنوان یک منبع جایگزین و قابل رقابت در بازار های جهانی از جمله اهداف می باشد . 3- ایجاد اشتغال و بازار کار در قالب سیاست کلان دولت ایجاد بازار کار و اشتغال در تدوین این استراﺗﮊی مد نظر قرار گرفته و رشد معدن و صنایع معدنی به عنوان بخش های بسیار مطرح در ایجاد اشتغال و دارای نقش موثر در گسترش صنایع بالا و پایین است به صورت مستقیم و غیر مستقیم لحاظ نشده است . 4- توسعه مناطق محروم به دلیل شرایط جغرافیایی اقلیمی و زمین شناسی بسیاری از مناطق محروم و کمتر توسعه یافته در نواحی مساعدتر معدنی و دارای منابع بالقوه قراردارند که پرداختن به اکتشاف و ارزیابی این منابع می تواند زمینه های زیر بنایی لازم برای رشد و توسعه این مناطق را فراهم سازد . بر این اساس یکی از اهداف مهم در تدوین  استراﺗﮋی فراهم سازی زمینه های رشد و جذب سرمایه گذاری ( دولتی و خصوصی ) برای توسعه مناطق محروم بوده است . شایان گفتن است رسیدن به تمامی اهداف مشخص شده در استراﺗﮋی مستلزم برنامه ریزی منطقی و اجرای دقیق آن می باشد . دیدگاه و ماموریت استراﺗﮋی اکتشاف سرزمین ایران با توجه به پتانسیل های معدنی بالقوه و نیز یافته های کنونی دارای توانی است که می توان در سطح بین المللی قدرت رقابت پیدا کرده و رهبری خاورمیانه و آسیای میانه را از جنبه های ...

  • توسعه یک معدن عناصر نادرخاکی (ترجمه)

    ایالات متحده عناصر نادر خاکی را می جوید "ایالات متحده عناصر نادر خاکی را می جوید"، اهمیت عناصر نادر خاکی را بازنگری کرده و یک بازدید ویدئویی از معدن "مونتین پس" کالیفرنیا (Mountain Pass Mine,California) را به تصویر می کشد. زمانی  معدن "مونتین پس" بود اصلی ترین منبع عناصر نادر طبیعی در جهان بود. سپس تولید ارزان قیمت چینی، رقابت پذیری را ناممکن نمود. بنابر دلایلی متعدد، معدن "مونتین پس" پتانسیل تولید عناصر نادر خاکی را در قیمتی رقابتی و تا میزان 25 درصد از تقاضای جهانی را دارد. (ویدیئو از الجزیره عربی) شما می توانید این ویدئو را از اینجا دریافت نمائید. قیمت بازار بر بودجه های اکتشاف عناصر نادر تاثیر می گذارد اکتشاف معمولاً در سیکل هایی که با افزایش کوتاه تا میان مدت قیمت مواد معدنی ترغیب می گردند،جریان می یابد. سطح پائین  یک سیکل قیمت (The low side of a price cycle) ممکن است سبب گردد که فعالیت اکتشافی اندکی انجام گیرد و یا اینکه هیچگونه فعالیت اکتشافی انجام نپذیرد. یک اکتشاف دقیق ممکن است اکتشافی چند بخشی انجام پذیرفته بوسیله گروه های مختلف، طی ده های متمادی باشد؛ بخش های اکتشافی بوسیله سیکل های قیمت ها، فن آوری های جدید صرفه جویی هزینه (cost-saving technology)، ایده ها (concepts) و شیوه های بهبود یافته اکتشاف و تغییرات پیش نشده دسترسی به زمین و مدیریت اکتشاف (the vagaries of land access and exploration management) ترغیب می شوند.   رشد سریع کنونی اکتشاف عناصر نادر خاکی در خصوص عناصر نادر خاکی، اکتشاف بسیار کمی انجام پذیرفته و پررنگ ترین اکتشاف مستقیم عناصر نادر خاکی در حال حاظر (سال 2010) در جریان می باشد. بسیاری از کشفیات مهم قبلی مانند بزرگترین معدن عناصر نادر خاکی جهان، بایان اوبو چین (Bayan Obo: که در ابتدا برای آهن مورد معدنکاری قرار گرفت)، دارای نتایجی بسیار پربار بوده اند. خنده دار اینکه تولید فولاد این کانسار مورد بررسی قرار گرفت و دانسته شد که این فولاد آلوده به عناصر نادرخاکی است (لازنیکا، 2006). مونتین پَس کالیفرنیا در راستای پروژه اکتشافی مواد رادیواکتیویته سازمان زمین شناسی ایالات متحده که با انتظار برای یافتن اورانیوم انجام پذیرفت، کشف گردید. بسیاری از کانسارهای حاوی عناصر نادرخاکی در ابتدا به عنوان منبعی از نیوبیم (niobium) یا فسفات ها (phosphates) مورد اکتشاف قرار گرفته بودند.   آیرون هیل بخش گانیسون (Iron Hill, Gunnison County)، جنوب غربی کلرادو، دید از شمال شرق. آیرون هیل از یک استوک کربناتیت توده ای (massive carbonatite stock) شکل یافته که مرکز یک کمپلکس آلکالی نفوذی (alkaline intrusive complex) را می سازد. این کمپلکس از منابع معدنی بسیاری مانند تیتانیوم، نیوبیم، عناصر نادر خاکی و توریم (ون گوسن ...

  • معادن ایران

    معادن ایران

    معدن عبارت است از محل پیدایش طبیعی یک ماده معدنی (فلزی یا غیرفلزی) که مورد اکتشاف و بهره برداری قرار گرفته است، ومعادل لاتین آن (Mine) میباشد. تاریخچه بهره برداری وکشف معادن و ذوب سنگ معدنها و استخراج فلزات از آنها به دوران باستان برمی گردد در مورد مس بعضی از باستان شناسان معتقدند که اولین بار مس در ایران شناخته و مورد استفاده قرار گرفته است. نمونه هایی ازسنگ معدن یافت شده در تل ابلیس در کرمان در حدود 6000 سال قدمت دارند. کهن ترین منطقه ای که آثار ذوب مس در آنجا به دست آمده در سیلک کاشان است. که قدیمی تر از تل ابلیس کرمان است. مقدمه سرزمین ما ایران به لحاظ داشتن پوسته ای ناهمگن وتاثیر حوادث مختلف زمین شناسی در شکل گیری آن، از نظر مواد معدنی، سرشار است چرا که تقریبا از تمامی مواد معدنی دنیا برخوردار است. کانسارهای مهم ایران کانسارهای مس ایران به احاظ مس از پتانسیل معدنی بسیار خوبی برخوردار است. بزرگترین کمربند مسی شناخته شده ایران، هم زمان بازون ولکانیکی- پلوتونیکی کمربند قلعه دختر- ارومیه است. از مهمترین این کانسارها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: مس سرچشمه: معدن مس پور فیری سرچشمه در 50 کیلومتری جنوب شهرستان رفسنجان واقع شده است. این کانسار به طور دقیق توسط واترمن (1975)، اطمینان (1981) و شهاب پور (1987 و 1982) مورد مطالعه قرار گرفته است. بزرگترین توده نفوذی منطقه به سرچشمه پورفیری معروف است که ترکیب گرانودیوریتی دارد. میزان ذخیره قطعی تا سال 1975 بالغ بر 450 میلیون تن با عیار 12/1 درصد که تا یک میلیارد تن تخمین زده شده است. میزان 92 میلیون تن ذخیره غنی شده با عیار متوسط 99/1 درصد نیز گزارش شده است. علاوه بر مس، عناصر مولیبدن، طلا ونقره این سیستم قابل ت.وجه است. عیار مولیبدن 03/0 درصد نقره 10 گرم در تن و طلا 3/0 گرم در تن است. کانسارهای سرب و روی: کانسارهای سرب وروی کشور ما، توسط دکتر راستادو ودکتر مومن زاده مطالعه شده اند. در منطقه غرب ایران مرکزی، در حدود 170 آثار کانی سازی مربوط به عناصر Pb- Zn- Fe- Ba از دوره کرتاسه تحتانی گزارش شده است که احتمالا همگی از نوع استراتی باند هستند و عبارتند از: معدن سرب و روی انگوران معدن سرب و روی انگوران در 110 کیلومتری غرب شهرستان زنجام و در حومه ده دندی انگوران قرار دارد. ذخیره نوع توده ای در آهک و دولومیت قرار دارد. ذخیره قطعی این کانسار 9 میلیون تن و ذخیره احتمالی آن 13 میلیون تن گزارش شده است. عیار روی 25 تا 30 درصد و سرب 3 تا 6 درصد است. معادن سرب و روی ایران کوه- کوشک و... از دیکر معادن مهم این کانسار هستند. کانسارهای کرومیت معادن فعال کرومیت در استانهای هرمزگان، کرمان وخراسان واقع شده اند. که بزرگترین ...

  • استحصال عناصر نادر از ذخاير مونازيت کشور براى نخستين بار

    خبرگزاري تخصصي معدن- براى نخستين بار  استحصال عناصر نادر از ذخاير مونازيت کشور به همت کارشناسان سازمان زمين‌شناسى و اکتشافات‌معدنى کشور انجام شد.به گزارش معدن نيوز ؛ غلامرضا ملاطاهرى، معاون مدير کانه‌‌‌‌آرايى و فرآورى اين سازمان، از انجام موفقيت‌آميز عمليات فرآورى و استحصال ذخاير مونازيت استان يزد در مقياس آزمايشگاهى در آزمايشگاه‌هاى فرآورى مواد معدنى سازمان زمين‌شناسى و اکتشافات‌معدنى کشور خبر داد.وى با بيان اين که از ماده معدنى مونازيت به عنوان ذخاير عناصر نادر ياد مى‌شود،  افزود: نتيجه تحقيقات و آزمايشات نشان داد امکان تهيه محصولى با عيار بيش از 50 درصد عناصر نادر از ذخايرى با عيار اوليه حداکثر 05/0 درصد(500 گرم در تن مونازيت) وجود دارد که اين محصول با بازده حدود 70 درصد قابل فروش و عرضه به بازار است.ملاطاهرى با بيان اين که عناصر در صنايع فضايى، نظامى، هسته‌اى، پالايش نفت، صنايع متالورژنى و صنايع الکترونيک کاربرد فراوان دارد، يادآور شد: به دليل استراتژيک بودن اين عناصر تجارت جهانى آن معمولا" تحت تاثير مناسبات سياسى قرار مى‌گيرد.معاون مدير کانه‌‌‌‌آرايى و فرآورى سازمان زمين‌شناسى و اکتشافات‌معدنى کشور تهيه مواد معدنى نادر را به عنوان پشتوانه‌ مناسبى براى دستيابى به خودکفايى صنعتى و توسعه پايدار ذکر کرد و گفت: با توجه به رشد روزافزون صنايع پيشرفته در ايران، اکتشاف و دستيابى به فرايند توليد اين مواد در داخل کشور از اهميت خاصى برخوردار است.گفتنى‌ست، مونازيت يکى از چند کانى فسفات عناصر خاکى کمياب در رنگ‌هاى خاکسترى و خاکسترى متمايل به سبز است و مونازيت منطقه مروست يزد به طور کامل متفاوت از انواع آذرين است.

  • اکتشافات هیدروژئوشیمیایی (قسمت دوم)

     در چنین محیطی چرخش آب های زیرزمینی به راحتی صورت می گیرد و این به شناسایی کانسارهای پنهان عمیق کمک می کند. البته به طور عمومی تشکیل سفره های زیرزمینی به عواملی مانند میزان نفوذ پذیری، سطح تراز آب، سرعت جریان آب و ترکیب آب بستگی دارد. مثلأ اگر سنگ های متبلور، نظیر سنگ های آذرین به دلیل تخلخل و نفوذ پذیری کم بریا تشکیل سفره های آب زیرزمینی مناسب نیستند، مگرآنکه حاوی درزه ها و ترک های زیادی باشند. در چنین محیط هایی امکان کاربرد اکتشافات هیدروژئوشیمیایی مناسب نیست. با توجه به وسعت سفره های زیرزمینی هاله های ثانویه اطراف یک کانسار نیز تغییر می کند. ظهور این هاله ثانویه در سطح زمین به شیب سفره آب زیر زمینی و سطح تراز آن بستگی دارد. وقتی سطح آب زیرزمینی بالاتر از کف رودخانه یا جویبار باشد ( مثلأ در مناطق مرطوب و پر باران)، در آن صورت آب زیرزمینی یک هاله ژئوشیمیایی شیب دار ایجاد می کند. اما در مناطق خشک معمولأ سطح آب زیرزمینی پائین تر است، در نتیجه در داخل رودخانه ها و جویبار ها هاله متحرک ایجاد نمی کند. میزان حرکت هاله های ژئوشیمیایی بستگی به سرعت حرکت آب دارد که از صفر تا صدها متر در سال تغییر می کندو. هرچه آب زیر زمینی در تماس طولانی تر با کانسار قرار گیرد، مواد بیشتری را با خود حمل می کند که در صورت حرکت آب های زیرزمینی می توانیم از این عناصر به عنوان ردیاب کانسار استفاده کنیم. شکل هاله ژئوشینمیایی ایجاد شده به عواملی مانند گرادیان هیدرولیکی، زمین ساخت، توپوگرافی و جهت عمومی جریان آب های زیرزمینی بستگی دارد. فرآیند انحلال و تشکیل هاله های ژئوشیمیایی آبی:وقیتی سنگ ها در معرض تماس با آب قرار می گیرند، شروع به واکنش شیمیایی با آب می کنند. عواملی مانند PH آب، شدت حرکت آّ و مقدار یون H+ تاثیر مهمی در فرآیند این واکنش های شیمیایی دارد، به خصوص اگر کانسار از نوع سولفیدی باشد. براثر این واکنش ها کانی ها شروع به تجزیه می کنند و برخی از عناصر همراه آنها که به آسانی حل می شوند، وارد محیط آب می گردند. مثلأ وقتی آب یا بخش سولفیدی یک کانسار در معرض تماس قرار می گیرد، عناصر فلزی موجود در سولفید ها را تجزیه می کند و هاله ثانویه ای در اطراف کانسار تشکیل می دهد. حلالیت کانی های سولفیدی حاوی این عناصر (Cu,Pb,Zn,Cdو...)، در هنگام کاهش PH محیط افزایش می یابد. هرچه از محل کانسار دور شویم میزانPH افزایش می یابد و بنابراین میزان حلالیت آن کم می شود. به خصوص وقتی که آب ها با محیط های سنگی کربناته و سیلیکاته در تماس قرار می گیرند، به سمت خنثی شدن می روند. در محیط های آبی ممکن است برخی از عناصر مانند هیدروکسیدهایMn,Fe,Al,Mo,Ni,Co به مقدار کمتری ...

  • معدن

    معدن عبارت است از محل پیدایش طبیعی یک ماده معدنی (فلزی یا غیرفلزی) که مورد اکتشاف و بهره برداری قرار گرفته است، ومعادل لاتین آن (Mine) میباشد. تاریخچه بهره برداری وکشف معادن و ذوب سنگ معدنها و استخراج فلزات از آنها به دوران باستان برمی گردد در مورد مس بعضی از باستان شناسان معتقدند که اولین بار مس در ایران شناخته و مورد استفاده قرار گرفته است. نمونه هایی ازسنگ معدن یافت شده در تل ابلیس در کرمان در حدود 6000 سال قدمت دارند. کهن ترین منطقه ای که آثار ذوب مس در آنجا به دست آمده در سیلک کاشان است. که قدیمی تر از تل ابلیس کرمان است. مقدمه سرزمین ما ایران به لحاظ داشتن پوسته ای ناهمگن وتاثیر حوادث مختلف زمین شناسی در شکل گیری آن، از نظر مواد معدنی، سرشار است چرا که تقریبا از تمامی مواد معدنی دنیا برخوردار است.                           کانسارهای مهم ایران   کانسارهای مس ایران به احاظ مس از پتانسیل معدنی بسیار خوبی برخوردار است. بزرگترین کمربند مسی شناخته شده ایران، هم زمان بازون ولکانیکی- پلوتونیکی کمربند قلعه دختر- ارومیه است. از مهمترین این کانسارها میتوان به موارد زیر اشاره کرد: مس سرچشمه: معدن مس پور فیری سرچشمه در 50 کیلومتری جنوب شهرستان رفسنجان واقع شده است. این کانسار به طور دقیق توسط واترمن (1975)، اطمینان (1981) و شهاب پور (1987 و 1982) مورد مطالعه قرار گرفته است. بزرگترین توده نفوذی منطقه به سرچشمه پورفیری معروف است که ترکیب گرانودیوریتی دارد. میزان ذخیره قطعی تا سال 1975 بالغ بر 450 میلیون تن با عیار 12/1 درصد که تا یک میلیارد تن تخمین زده شده است. میزان 92 میلیون تن ذخیره غنی شده با عیار متوسط 99/1 درصد نیز گزارش شده است. علاوه بر مس، عناصر مولیبدن، طلا ونقره این سیستم قابل ت.وجه است. عیار مولیبدن 03/0 درصد نقره 10 گرم در تن و طلا 3/0 گرم در تن است. کانسارهای سرب و روی: کانسارهای سرب وروی کشور ما، توسط دکتر راستادو ودکتر مومن زاده مطالعه شده اند. در منطقه غرب ایران مرکزی، در حدود 170 آثار کانی سازی مربوط به عناصر Pb- Zn- Fe- Ba از دوره کرتاسه تحتانی گزارش شده است که احتمالا همگی از نوع استراتی باند هستند و عبارتند از: معدن سرب و روی انگوران معدن سرب و روی انگوران در 110 کیلومتری غرب شهرستان زنجام و در حومه ده دندی انگوران قرار دارد. ذخیره نوع توده ای در آهک و دولومیت قرار دارد. ذخیره قطعی این کانسار 9 میلیون تن و ذخیره احتمالی آن 13 میلیون تن گزارش شده است. عیار روی 25 تا 30 درصد و سرب 3 تا 6 درصد است. معادن سرب و روی ایران کوه- کوشک و... از دیکر معادن مهم این کانسار هستند. کانسارهای کرومیت معادن فعال کرومیت در استانهای هرمزگان، کرمان ...