تاريخچه كشتي باچوخه در خراسان شمالي

تاريخچه كشتي تاريخچه كشتي كشتي يكي از با سابقه‌ترين رشته‌هاي ورزشي است. كشتي گرفتن از دوران ظهور انسان‌هاي اوليه انجام گرفت. انسان‌هاي اوليه كه فاقد هرگونه اسلحه بودند براي دفاع از خود با حيوانات يا انسان‌هاي ديگر گلاويز مي‌شدند. به تدريج آنها پي بردند كه براي نيرومند ساختن خود بايد با افراد ديگر زورآزمايي كنند. بنابراين بخشي از اوقات فراغت آنها با كشتي گرفتن سپري مي‌شد. با پديد آمدن تمدن بشري در بين‌النهرين، مصر، چين و هند، كشتي گرفتن، مقررات تازه‌اي يافت. كتيبه‌ها و آثاري كه از دوران باستان كشف شده نشان مي‌دهد كه كشتي در ميان مصري‌ها و آشوري‌ها رواج داشته است. در كتيبه‌هايي كه از دهكده‌اي به نام «بني حسن» در مصر به دست آمده است، نقاشي‌هايي وجود دارد كه حالات مختلف كشتي گرفتن را نشان مي‌دهد. ورزش كشتي ميان يونانيان كه به نيرومند شدن جوانان خود توجه خاصي داشتند بيشتر رواج پيدا كرد. مشهورترين قهرمان كشتي يونان باستان پهلواني به نام «ميلو» بود. مردم يونان هنوز به او افتخار مي‌كنند. كشتي مبارزه ورزشكارانه‌اي است كه در آن كشتي‌گير ضمن زورآزمايي با حريف مي‌كوشد هر دو شانه او را به مدت يك ثانيه روي تشك ميخكوب كند. پیدایش ورزش کشتی را به (( تئو سیوس)) پادشاه آتن و قهرمان (( آتیکا)) و پسر او ((اوژیوس)) نسبت داده اند و به این ترتیب یکی از قدیمی ترین ورزشها به شمار می رود. کتیبه های دهکده بنی حسن در مصر نشان می دهد که این ورزش در پنج هزار سال پیش در مصر متداول بوده است . این ورزش جزئی از ورزشهای پنجگانه پنتاتلون می باشد و در المپیاد قدیم روم انجام می شده است . بطوری که در کتابها دیده می شود کشتی در سال 1222 در انگلستان تمرین می شده لکن تاریخ دقیق برگزاری و انجام مسابقات در این کشور سال 1520 میلادی می باشد. در این سال (( هانری هشتم )) در یک مسابقه کشتی در مقابل (( فرانسیس اول )) پادشاه فرانسه قرار گرفت و مغلوب وی شد. قوانین اولیه این ورزش به روش (( کامبراندووست مورلند )) بوده که بر طبق آن دستها به اطراف بدن زده می شد و کشتی گیری که هر قسمت از بدن غیر از پاهایش با زمین برخورد کند بازنده ومحسوب می شد. کشتی ورزشی است که شاید به درازای تاریخ قدمت داشته و بخصوص که در تاریخ ایران با یکی از سنن قدیم یعنی آئین کشتی بستن پیوند می یابد این قرابت از آنجاست که نام کشتی از نام کمربند مخصوص زردشتیان می آید که اصل آن در زبان پهلوی (( کستیک )) و در زبان فارسی دری کشتی بوده است. ورزش كشتي يكي از باسابقه ترين رشته هاي ورزشي است كه در نزد ملل گيتي از دوران باستان به شكل هاي مختلف برگزار مي شده و تقريباً در هيچ ايل و قبيله و روستا و شهري نيست كه اين ورزش براي مردم آشنا نباشد . با اطمينان مي توان گفت كه زور آزمايي و كشتي گرفتن از دورانهاي نخستين ظهور انسان بر روي كره زمين مورد توجه بوده و در اوغات فراقت يا در جنگها و نزاعها به شكلي طبيعي و غريزي اجرا مي شده است . انسان شايد نخستين درس راه و رسم كشتي گرفتن و زورآزمايي كردن را از حيوانات آموخته باشد . وقتي انسان نخستين دريافت كه به كمك قدرت بدني و زوربازوي خود ميتواند بهتر بر حريفان و حيوانات مهاجم چيره شود بيشتر به اهميت كشتي پي برد . بنابراين بخشي از اوغات فراغت انسانهاي اوليه با كشتي گرفتن سپري مي شد تا مهارت و آمادگي لازم را در اين فن پيدا كنند و در وقت نياز بكار ببرند . از بين النهرين و مصر فنون كشتي به مناطق دور و نزديك آسيا و روم و يونان راه پيدا كرد و در هر جا گسترش و تكامل بيشتري يافت . مربيان كشتي در يونان باستان مراحل اجراي هر فن كشتي را به صورت چند نقاشي در حالات مختلف بر روي صفحات كاغذ پاپيروس نقاشي مي كردند و به كمك آنها شاگردان خود را تعليم مي دادند . با رواج كشتي در يونان مسابقات مربوط به آن نيز از سال 704 قبل از ميلاد به مواد پنجگانه بازيهاي المپيك باستان افزوده شد . مسابقات پنجگانه در بازيهاي المپيك يونان باستان كه پنتاتلون گفته مي شد عبارت بود از دويدن – پريدن – پرتاب نيزه – پرتاب ديسك و كشتي گرفتن . قوانين اوليه كشتي در يونان باستان چنين بود كه هر كسي سه بار زمين بخورد مغلوب به حساب مي آيد . ولي در بيشتر كشتيهاي باستاني رسم بر اين بود كه اگر هر قسمت از بدن البته به جز كف پاها با زمين تماس پيدا كند آن كشتي گير بازنده اعلام شود . از مشهورترين پهلوانان و كشتي گيران يونان در قرن ششم پيش از ميلاد پهلواني بود به نام ميلو از اهالي كروتون . در 6 دوره پياپي از بازيهاي المپيك به مقام قهرماني رسيد و در 32 مسابقه بزرگ پهلواني هم حريفان خود را شكست داد تا بلند آوازه ترين كشتي گير زمان خود باشد . در قاره پهناور آسيا ورزش كشتي در ميان قبايل و ايلات و عشاير همواره رايج بوده و محبوبيت بسيار داشته است اما رواج اين ورزش در مغولستان – ژاپن – ايران و هندوستان بيشتر از ديگر مناطق آسيا بوده و هنوز هم هست . كشتي در ايران در ايران قديم كشتي گرفتن و زور آزمايي كردن اهميت بسيار داشته است و اين ورزش در زندگي و سنتهاي ما ايرانيان به قدري ريشه دوانده كه تبديل به يك ورزش ملي شده است . درباره كلمه كشتي بايد گفت كه زرتشتيان و پارسيان باستان هنگام غروب آفتاب بندي به كمر خود مي بستند و در برابر كانون آتش به دعا خواندن مي پرداختند . آن كمربند كستي ناميده مي شد و كشتي گرفتن هم از اين كلمه آمده به معني كمر يكديگر را گرفتن . البته واژه كستي هم در طي زمان تبديل به كشتي شده است و امروزه براي ناميدن اين ورزش كه زورگري و زور آزمايي است به كار ميرود . تاريخ پهلواني ايران سرشار از نامهاي آشنايي است كه قدرت بدني و نيروي خود را در راه مبارزه با بي عدالتي و دفاع از مظلومان بكار برده اند . از پهلوانان قديم پورياي ولي – عبدالرزاق – مفرد قلندر – فيله همداني – شمس محمد – محمد مالاني و يوسف ساوي شهرت و محبوبيت بيشتر دارند و از پهلوانان دوره معاصر ميتوان به نامهاي مشهوري همچون ابراهيم يزدي – اكبر خراساني – حاج محمد صادق بلور فروش و حاج سيد حسن رزاز اشاره كرد . كشتي هاي محلي در ايران در نقاط مختلف ايران متناسب با شرايط آب و هوايي و آداب و رسوم مردم كشتي هاي مختلف و متنوعي رواج دارد كه مشهورترين آنها عبارتند از : كشتي پهلواني ( در زور خانه ها ) – كشتي باچوخه ( سراسر استان خراسان ) – كشتي لوچو ( روستاهاي مازندران ) – كشتي گيله مردي ( استان گيلان )– كشتي زوران پاتوله ( كردستان )– كشتي جنگ يا زوران ( اليگودرز و روستاهاي آن ) – كشتي بغل به بغل ( روستاهاي قزوين ) – كشتي آشيرما ( آذربايجان شرقي و روستاهاي اطراف خوي )– كشتي گرش ( مناطق تركمن نشين )– كشتي عربي ( ايلات و عشاير خوزستان ) – كشتي كمر بندي ( اصفهان و روستاهاي فريدن )– كشتي لشكر كشي ( استان يزد ) – كشتي گچ گردان ( سيستان و بلوچستان به ويژه در روستاهاي زابل ) – كشتي دسته بغل ( استان فارس به ويژه منطقه ارسنجان ) و ديگر انواع كشتي در ميان ايلها و عشاير و مناطق روستايي ايران . موقعيت كشورها در مسابقات جهاني و بازيهاي المپيك هر بار حدود 500 كشتي گير قوي هيكل و زورمند از سراسر دنيا قدم به ميدان مسابقه مي گذارند كه در آن ميان كشورهاي شوروي – آمريكا – آلمان – بلغارستان و ايران از قدرتهاي برتر كشتي جهان به شمار مي روند . معروفترين كشتي گيران جهان جورج هاكن اشميدت معروف به شير روسي . اين پهلوان به مدت 10 سال ( از سال 1898 تا سال 1908 ) از هيچ حريفي شكست نخورد . در سال 1968 در سن 91 سالگي در گذشت . ياشار دوغو كشتي گير معروف تركيه و فاتح مدال طلاي المپيك 1948 ( در وزن 73 كيلو ) و قهرمان جهان در سال 1951 . تديا شويلي ( شوروي ) ازبهترين كشتي گيران جهان در دهه 1970 كه در وزنهاي 82 و 90 كيلوگرم كشتي مي گرفت . او در فاصله سالهاي 76 – 1971 تعداد 6 مدال طلا از بازيهاي المپيك و مسابقات قهرماني جهان به گردن آويخت . حميد كاپلان ( تركيه ) كشتي گير سنگين وزن و قهرمان المپيك 1956 و قهرمان جهان در سال 1958 . الكساندر مدويد ( شوروي ) برنده مدال طلا در المپيك هاي 1964 – 1968 – 1972 و قهرمان دنيا در سالهاي 1962 – 1963 – 1967 – 1969 – 1970 و 1971 . افتخارات و پيروزمنديهاي او در تاريخ كشتي جهان بي نظير است . واتانابه ( ژاپن ) تنها كشتي گير بدون شكست جهان و قهرمان المپيك و دنيا در سالهاي 1964 – 1962 . او در طي سالهاي ورزش خود 186 كشتي در ميدانهاي ملي و بين المللي گرفت و در هيچ يك از آنها مغلوب نشد . كشتي ايران ورزش كشتي در ايران طرفداران بسيار زياد دارد و ورزش ملي ما محسوب مي شود . اين ورزش از قديم در زورخانه ها رواج داشته است ولي مسابقات كشتي زورخانه اي رفته رفته به خارج از گود زورخانه منتقل شده و به صورت آزاد و فرنگي گسترش يافته است . ايران از سال 1948 ( المپيك لندن ) قدم به صحنه هاي بين المللي نهاد و به عنوان يك قدرت قابل حساب و درجه اول مطرح شد . درخشانترين پيروزي ايران 2 بار كسب مقام قهرماني جهان در سالهاي 1961 ( يوكوهاما ژاپن ) و 1965 ( منچستر انگلستان ) بوده است . ضمن آنكه در قاره آسيا هم كشتي ايران همواره درخشش داشته و اغلب به مقام قهرماني دست يافته است . مشهورترين كشتي گيران ايران از ميان پهلوانان و كشتي گيران آزاد و فرنگي ايران كه در مسابقات قهرماني جهان و بازيهاي المپيك مدال گرفته اند ميتوان به اين نامهاي آشنا اشاره كرد : جهان پهلوان غلامرضا تختي – عباس زندي – حبيبي – سيف پور – محمد علي صنعتكاران – منصور مهدي زاده – عبدالله موحد – ابراهيم جوادي – شمس الدين سيد عباسي – محسن فرح وشي – منصور برزگر – محمد رضا نوايي – رمضان خدر – رضا سوخته سرايي – محمد حسين محبي – مجيد تركان – عسكري محمديان – عليرضا سليماني – برادران خادم و ... کشتي در ايران تاريخچه اي طولاني دارد و گويند کلمه " کشتي از کشتن " گرفته شده است و تا قرن ششم هجري يکي از فنون جنگ بود. از اين تاريخ به تدريج به صورت ورزش ملي درآمد درباره کشتي ميداني و پهلواني خواجه رشيدالدين فضل الله صاحب کتاب نفيس جامع التواريخ شرح مفصلي نوشته و جريان مسابقه فيله همداني کشتي گير ايراني با اورغانه بوکه پهلوان تاتار را به رشته تحرير در آورده. در اين مسابقه فيله همداني با فن ويژه اي پهلوان تاتار را در حضور اوکتاي قاآن مغلوب کرد و خلعت گرفت. از پهلوانان معروف ديگر پورياي ولي پهلوان عارف و شاعر پيشه قرن هشتم هجري و عبدالرزاق بيهقي و پهلوان علي معروف به ابومسلم معاصرين سلطان ابوسعيد بهادر هستند که عبدالرزاق بيهقي براي اولين بار عنوان جهان پهلوان گرفت. پهلوان يوسف ساوه اي از کشتي گيران بي نظير قرن نهم هجري است که براي ترويج و تعميم کشتي تا هندوستان رفت و زورخانه اي در آنجا تأسيس کرد. پهلوانان ديگر ايران محمد ابوسعيد و محمد مالاني هستند. از دوران همين دو پهلوان است که مقرر شد تا کشتي گير پشت حريف را به زمين نرساند پيروز به حساب نيايد. محمد مالاني آنچنان پهلواني بود که با فيل نبرد کرد و آن حيوان عظيم الجثه را مغلوب ساخت. کشتي گير نامدار ديگر ايران پهلوان درويش است که در عين حال از طلاب علوم و اهل درس به حساب مي آمد. پهلوان بيک قمري و پهلوان ندافي اصفهاني از پهلوانان نامدار عصر صفويه بودند. در عصر زنديه پهلوانان غالباً از اهل اصفهان بودند، مانند پهلوان کبير اصفهاني و پهلوان لندره دوز. (لندره جامعه پشمين را گويند) مهمترين پهلوانان و کشتي گيران ايران در يک قرن اخير عبارتند از: پهلوان ابراهيم يزدي، پهلوان اکبر خراساني، پهلوان حاج محمد صادق بلور فروش و آقا سيد حسن رزاز. پهلوان يزدي بزرگ 150 کيلوگرم وزن داشت و پهلوان حاج محمد صادق بلور فروش تا آخر عمر مغلوب نشد. پهلوانان ديگر عبارت بودند از : پهلوان عسگر يزدي، پهلوان حاج محمد بدافت، پهلوان حاج نايب رضاقلي، پهلوان اکبر گلزار کرمانشاهي، پهلوان سيد هاشم خاتم زاده، ابوالقاسم قمي، اصغر نجار، ميرزا باقر دراندروني، علي ميرزا همداني، مهدي خان سيف الملک، حاج سيد تقي قمي و صادق. انتخاب پهلوانان پايتخت در زمان ناصرالدين شاه قاجار در حضور پادشاه و عده کثيري از رجال آن عصر صورت ميگرفت. .
تاريخچه كشتي باچوخه در خراسان شمالي

كشتي چوخه در اصل نام كردي است و از آنجايي كه اكثر مردم شمال خراسان كرد زبان هستند اين ورزش در بين آنها معمول شده و پس از مدتي اداره كل تربيت بدني استان خراسان سابق با برگزاري اين رقابتها آن را باچوخه نامگذاري كرده است.
اسم "چوخه" كه امروزه بر كشتي محلي خراسان گذاشته شده از لباسي كه كشتي گيران در هنگام مبارزه به تن مي‌كنند، گرفته شده و آن شنل كوتاهي است كه كشتي گيران آن را با شال سفيد رنگي محكم مي‌كنند.
كشتي باچوخه در خراسان شمالي از تاريخچه كهني برخوردار است و اين ورزش محلي و بومي در بسياري از مراسم محلي به خصوص جشن عروسي نيز رايج بوده است.

اين ورزش از سال ۱۳۴۲براي اولين بار با حمايت "منوچهر لطيف" در شهر شيروان برگزار شده و پس از آن با همكاري هيات كشتي خراسان سابق اين ورزش در روز عيد فطر برگزار شده و به عنوان تقويم ورزشي در فعاليت ورزشي استان خراسان سابق قرار گرفت.
كشتي باچوخه در استان خراسان شمالي در فصول مختلف انجام مي‌شود به طوري كه اين رقابت در اواسط زمستان و در بهمن ماه در مانه و سملقان و در ۱۲ فروردين هر سال در شيروان و ۱۳فروردين نيز در بجنورد به صورت استاني با حضور پهلوانان نامدار اين خطه برگزار مي‌شود.
همچنين اين رقابت ورزشي در ساليان گذشته در روز ۱۴فروردين در گود كشتي "چشمه زينل خان" اسفراين برگزار مي‌شده و در سال جاري نيز اين رقابت به صورت قهرماني كشور در تقويم ورزشي فدراسيون ورزشهاي روستايي و عشايري قرار گرفته است.

** نامداران كشتي باچوخه در خطه شمال خراسان
استان خراسان شمالي به عنوان خاستگاه اصلي كشتي باچوخه نامداران زيادي داشته‌است كه مي‌توان از بابا پهلوان زيارتي، اكبر خراساني ، حاج قربان محمد بهادري، محمد علي محمدزاده و محمد حسين زارعي ، احمد وفادار ، به عنوان نام آوران اين رشته ورزشي در خطه شمال خراسان ياد كرد.

** شيوه كشتي باچوخه
مدت مسابقه چوخه ۱۰دقيقه است كه اگر در اين مدت نتيجه مسابقه معلوم نشود، كشتي گيران با استراحت كوتاهي، پنج دقيقه ديگر نيز به مسابقه ادامه مي دهند تا پهلوان اول مشخص شود.
در اين رقابت چوخه كاران لباسهاي محلي شامل يك پيژامه ، پيراهن و كمربند مي‌پوشند و در مدت كشتي كشتي گيران حق گرفتن زير زانوي حريف را ندارند و در خاك نيز هيچ فني اجرا نمي‌شود.

** منش پهلواني نقطه عطف كشتي باچوخه
در اين رقابت پهلوانان قبل از ورود به ميدان مبارزه وضو مي‌گيرند و با حالت معنوي وارد ميدان شده و پس از روبوسي با حريف با دستور داور كه معمولا از پيشكسوتان كشتي باچوخه است، مبارزه را آغاز مي‌كنند و در پايان نيز برنده و بازنده همديگر را در آغوش مي‌گيرند تا منش پهلواني آنها به تماشاگران نيز ثابت شود.
نخستين دوره رقابتهاي كشتي باچوخه قهرماني كشور ۱۴فروردين با دعوت از كشتي گيران ۳۰استان كشور در اسفراين برگزار مي‌شود. در سال گذشته حدود ۷۰هزار تماشاگر از استان خراسان شمالي براي تماشاي اين رقابت به اسفراين رفتند.
----------------------
منبع : وبلاك مهر تحقيق

تاريخچه كشتي باچوخه در خراسان شمالي

مطالب مشابه :

بازیهای بومی محلی

تاريخچه كشتي باچوخه در خراسان شمالي

تاريخچه كشتي

تاريخچه كشتي

قوانين ومقررات رشته ورزشي بومي ومحلي

تاریخچه ی کشتی

تاریخچه کشتی در ایران

تاریخچه ی فوتبال + قوانین

تاریخچه کشتی...