جانا هزاران آفرین ... ( برای دستگاه نوا )

هر عملی را عکس العملی است ! این یک قانون اثبات شده در فیزیک می باشد که می توان آن را در حیطه های مختلف بسط و تعمیم داد مثلا در موسیقی : مثل آواز و جواب آواز یا یک آواز یا دستگاه خاص و برداشت و احساس ما از آن . اکثر اوقات که به موسیقی ایرانی گوش می دهم متناسب با حس و حال درونی در آن لحظه و شرایط محیط ، دستگاه یا آوازی را با صدای یکی از آوازخوانان انتخاب می کنم و گوش می دهم. که با توجه به پیش زمینه ذهنی که شما از آن دستگاه یا آواز دارید ، انتظار ایجاد همان حالت ها را خواهید داشت. مثلا از آواز دشتی حزن و اندوه یا از چهارگاه حماسه و وطن و ...

اما در موسیقی و مخصوصا موسیقی اصیل ایرانی همیشه اینگونه نیست. مثلا دستگاه نوا را آوازى در حد اعتدالکه آهنگى ملايم و متوسط ، نه زياد شاد و نه زياد حزن‌انگيز دارد ، می شناسند. نوا یک از دستگاه هایی است که به ندرت توسط اساتید اجرا می شود و آوازخوانان جوان بیشتر به سمت شور و متعلقات آن ( به علت سادگی و روان تر بودن ) تمایل دارند. جالب اینکه بسیاری از اساتیدی هم که این دستگاه را اجرا کرده اند ، آن اثر تبدیل به یکی از ماندگارترین آثار آنان شده است مثل چهره به چهره محمدرضا لطفی ، نی نوا علیزاده ، نوا و مرکب خوانی شجریان و دود عود مشکاتیان. هر چند که بعضی از اساتید مثل وزیری و خالقی نوا را مشتق از شور شناخته اند. اما این دستگاه دارای تفاوت در نت شاهد و ایست و همچنین شخصیت مستقل آوازی با شور و مشتقات آن می باشد.

دستگاه نوا از دستگاه های شناخته شده و مردمی نیست و حتی یکی از دوستان می گفت فقط برای کسانی دلنشین است که در بطن موسیقی سنتی مشغول به فعالیت یا یادگیری باشند و برای مخاطب عام جذاب نیست ! اما چند وقت پیش با یکی از رفقا که اتفاقا رابطه خوشی هم با موسیقی ایرانی ندارد ، در حال درس خواندن و صحبت درسی بودیم و من طبق عادت از آرشیو موسیقی خودم ، آهنگ هایی رو برای گوش دادن انتخاب کرده بودم . یکی از آهنگ ها کمانچه استاد بهاری و درآمد دستگاه نوا بود. این دوست ما از شنیدن این آهنگ آنچنان لذت برد که بیش از ۱۰ بار آن را تکرار و دوباره گوش کرد.

برای من دستگاه نوا در هر لحظه تداعی کننده احساسی خاص و غیرقابل تعریف بوده و در میان دستگاه ها و آوازهای ایرانی از همه بیشتر به نوا علاقمندم و بعد از آن ابوعطا. امروز سعی کردم بهترین آثاری را که در دستگاه نوا از اساتید مختلف شنیدم برای دانلود قرار دهم ، تا شاید در شما هم چنین حسی نسبت به این دستگاه زیبای موسیقی ایرانی ایجاد شد. پس :

جانا هزاران آفرین بر جانت از سر تا قدم صانع خدایی کاین وجود ، آورد بیرون از عدم

قطعه طلوع پیش درآمد نوا ساخته پرویز مشکاتیان