تغذیه و...

روده ها:

از باب المعده شروع و تا مخرج ادامه دارد. شامل رودۀ باریک و رودۀ بزرگ می باشد در نشخوارکنندگان طویل تر از سایر حیوانات است.

غدد ضمیمه :

مهمترین غدد دستگاه گوارش کبد و لوزالمعده می باشند. ترشحات این غدد توسط مجراهایی به دو از دهمه وارد می شود.

معده اسب:

ساده می باشد و از دو قسمت فوقانی و تحتانی تشکیل شده است
سوراخ مری به راحتی غذا را از خود عبور داده وارد معده می نماید ولی برگشت آن امکان پذیر نیست.
روده کور (سکوم) و قولون در اسب کار شکمبه در نشخوار کنندگان را انجام می دهد.

هضم غذا در نشخوار کنندگان:

غذا در دستگاه گوارش نشخوار کنندگان تحت تأثیر سه نوع هضم مکانیکی – شیمیایی و میکروبی قرار می گیرد.
هضم مکانیکی که طی آن غذا در دو نوبت جویده می شود. جویدن اولیه که غذا توسط دندانها خرد شده و با بزاق دهان مخلوط می شود و جویدن ثانویه که غذا بعد از برگشت از معده برای دومین بار جویده می شود ( نشخوار)
هضم میکروبی در شکمبه نشخوار کنندگان صورت می گیرد.
هضمم شیمیایی ،‌توسط آنزیم های گوارش ، موارد غذایی قابل جذب می شوند.

دستگاه گوارش طیور

دستگاه گوارش در طیور از دهان، مری، چینه دان،‌پیش معده، سنگدان و روده ها تشکیل شده است. دهان در طیور لب ودندان ندارد و به جای آن منقار وجود دارد.
مری از حلق شروع شده وبه پیش معده ختم می شود.
چینه دان که به صورت کیسه ای در قسمتی از مری قراردارد غذا را به کمک ترشحات و حرارت خود نرم کرده و سپس به وسیله مری به پیش معده می رساند.
سنگدان توسط مجرای کوتاهی به پیش معده متصل است دارای عضلاتی قوی است. انقباض این عضلات غذا کاملاً خرد و نرم می نماید.

شناسایی موارد خوراکی

به طور کلی تغذیه حیوانات از منابع گیاهی و حیوانی تأمین می شود که گیاهان و علوفه خشک حاصل از آن قسمت اعظم آن را تشکیل می دهد.

مواد گیاهی:

این مواد به صورتهای مختلف مانند:
1- علوفه ای
2- دانه ای
3- مازاد کارخانجات فرآوری مواد غذایی
به دام داده می شود.موادعلوفه ای که بیشتر خوراک دامهای بزرگ را تشکیل می دهد یک از منابع مهم تأمین خوراک حیوانات به شمار می رود.

دانه ها:
دانه ها معمولاً همراه هم به دام داده می شود. این مواد دارای حجم کم و ارزش غذایی زیاد می باشد. مهمترین این دانه ها عبارتند از گندم- جو- ذرت- سویا. ضمناً پوسته این مواد (سبوس) نیز در تغذیه حیوانات مورد استفاده قرار می گیرد. مهمترین آنها سبوس گندم و جو می باشد.

مازاد کارخانه های فراوری مواد غذایی:
مهمترین این مواد تفالۀ چغندر قند، ملاس و انواع کنجاله ها می باشد به صورت مخلوط با مواد دیگر در تغذیه حیوانات مورد استفاده قرار می گیرد. از مهمترین کنجاله ها تخم پنبه – کنجاله آفتابگردان و کنجاله سویا را می توان نام برد.

مواد خوراکی با منشأ حیوانی :
این مواد در تغذیۀ طیور مورد استفاده قرار می گیرند تامین کنندۀ پروتیئن حیوانی در تغذیه طیور می باشند. مهمترین این مواد پودر گوشت،‌ پودر ماهی،‌ پودر کشک و پودر شیر می باشند.

مواد کنسانتره ( مواد متراکم):
به موادی اطلاق می شود که بیش از 22 درصد پروتئین قابل هضم داشته و از اقلام ذیل تشکیل می شود:‌ بلغور غلات، سبوس غلات، انواع کنجاله ها و مکمل های غذایی.
موادی که کنستانتره حیوانات متفاوت استفاده می شود با هم از نظر نوع و میزان تفاوت دارد. به طور مثال تغذیه طیور منشاء حیوانی دارد مانند پودر ماهی ،‌پودر خون ،.......

مکمل ها :
که شامل انواع مواد معدنی ( کلسیم،‌فسفر ،‌منیزیم و .......) و ویتامین ها می باشند و به صورت محدود برای برطرف کردن این مواد در جیره ها ی غذایی منظور می شوند.

احتیاجات غذایی دام،‌طیور و آبزیان
تغذیه صحیح عبارت است از غذا دادن به حیوان به نحوی که علاوه بر تأمین نیاز مندیهای حیوان حداکثر تولید از آن حاصل شود.
مواد غذایی موادی هستند که پس از هضم جذب شده و به صورت مواد مغذی مورد استفاده بدن قرار میگرند این مواد عبارتند از:
مواد از ته ( پروتئین ها و غیر پروتئین ها ) مواد کربوهیدراته- چربی ها – ویتامین ها املاح به طور کلی می توان احتیاجات حیوانات مختلف را بر حسب نگهداری و تولید محاسبه نمود.

احتیاج نگهداری:
عبارت است از حداقل انرژی و مواد مغذی لازم برای نگهداری حیوان در حال سلامت و بدون کاهش یا افزایش وزن ( در حالی که حیوان در حال استراحت بوده – رشد نکند – باردار نباشد- محصولی تولید نکند)

احتیاج تولید:
مقدار غذایی است که به چیرۀ نگهداری اضافه می شود تا تولید محصولات مورد نظر (شیر ، گوشت، تخم مرغ) را تأمین کند.

تولید مثل:
مهمترین تفاوت بین موجودات زنده و غیر زنده توانایی تولید مثل در جانداران است. در فرآیند تولید مثل، موجودات زنده افرادی نظیر خود را به وجود می آورند. با انجام این عمل است که در یک واحد دامداری می توان دامهای پیر را حذف نموده و با جایگزین کردن دامهای جوان سطح تولیدات (شیر، گوشت) را ثابت نگهداشت.
در دامپروری دامها را فقط در مدت عمر مفید شان نگهداری می کنند.
تولید مثل در موجودات زنده به دو صورت انجام می گیرد:
1- تولید مثل غیر جنسی
2- تولید مثل جنسی

1- تولید مثل غیر جنسی:
در این روش فقط یک فرد برای انجام تولید مثل کافی است. چون فرد ایجاد شده تمام کروموزم ها و عوامل وراثتی را از والد خود دریافت کرده و شبیه به آن است . باکتریها اینگونه تولید مثل دارند.

2- تولید مثل جنسی:
در این روش باید دو سلول جنسی نر و ماده با هم ترکیب شوند تا فرد جدیدی به وجود بیاید.

دستگاه تناسلی دام نر عبارت است از :
1- بیضه ها که اصلی ترین اندام تولید مثل دام نر است و اسپرم و هورمون جنسی نر را تولید می کند.
2- عدد ضمیمه، شامل غدد وزیکول سمینال،‌غدد کوپر و غده پروستات
3- قضیب

دستگاه تناسلی دام ماده عبارتست از:
1- تخمدانها
2- مجاری تخمدان
3- شاخ رحم
4- رحم
5- گردن رحم ( سرویکس)
6- واژن یا مهبل
7- فرج (ولو)
8- فرج

دستگاه تناسلی طیور
باید بگوئیم که دستگاه تناسلی طیور تفاوت زیادی با دستگاه تولید مثل دامها دارد. بر خلاف دامها که جنین تمامی مراحل رشد و تکامل خود را در داخل بدن می گذراند، در طیور چنین ارتباطی وجود ندارد. در خروس نیز برخلاف دامهای نر بیضه ها از بدن خارج نمی شوند و تا آخر عمر در داخل محوطۀ بدن باقی می مانند . در خروس غدد ضمیمه دستگاه تناسلی وجود ندارد.

دستگاه تولید مثل خروس:
شامل بیضه ها و آلت تناسلی است بیضه های خروس دو عضو کوچک زرد رنگ و بیضوی شکل هستند که در دیوارۀ پشتی بدن در قسمت جلوی کلیه ها قرار دارند. وظیفۀ بیضه ها ساختن سلال جنسی نر ( اسپرماتوزوئید ) می باشد.

دستگاه تولید مثل مرغ و طرز تشکیل تخم مرغ
دستگاه تولید مثل مرغ شامل دو بخش تخمدانها و مجرای تخمدان می باشد. تعداد تخمدانها ی مرغ دو عدد است . تخمدان چپ،‌بزرگ و فعال ولی تخمدان راست کوچک و غیر فعال می باشد.
مجرای تخمدان مرغ لولۀ بزرگ،‌ پهن و تا خورده ای است که قسمت اعظم محوطۀ بطنی را فرا گرفته است. این لوله بر حسب شکل ظاهری و نوع وظیفه به قسمتهای مختلفی تقسیم شده است. بخش ابتدای لوله که به شکل یک قیف می باشد شیپور نام دارد و درست در زیر تخمدان چپ قرار گرفته است بعد از این که قطر زرده به اندازه کافی رسید قسمتی از جدار تخمدان که رگ خونی ندارد ترک برداشته و زرده از آن طریق وارد شیپور می شود.در همین محل است که لقاح و نطفه دار شدن تخم صورت می پذیرد.
در بخش بعدی مجاری تخمدان که ماگنوم نامیده می شود غده هایی وجود دارد که با ترشحات خود قسمت عمده ای از سفیدۀ تخم مرغ را می سازند. مابقی سفیده و دو غشای پوسته در قسمت دیگری از مجرای تخم بنام استیموس ساخته می شود. درهمین ناحیه تخم مرغ فرم و قالب واقعی خود را پیدا می کند. قسمت انتهایی مجاری تخمدان مهبل نام دارد. بر اثر انقباش و انبساط و حرکات دودی این ناحیه تخم مرغ بطرف کلوآک هدایت و از بدن دفع می شود.

ژنتیک و اصلاح نژاد
امروزه دانشمندان توانتسه اند با استفاده از قوانین اصلاح دام،‌ توان ژنتیکی دامها را بالا برده و از این طریق نژادهای پر بهره وخوبی به دست آوردند.

اصول کلی بهداشت در واحدهای دام و طیور
1- بهداشت جلدی دام و طیور
دفع انگلهای خارجی برای جلوگیری از زیانهای اقتصادی با استفاده از سموم و روش های مختلف امکان پذیر است.

2- بهداشت غذای دام و طیور
غذا عاری از آلودگی و دارای محتویات سالم و فاقد کپک زدگی باشد.

3- بهداشت جایگاه و تجهیزات آن:
جایگاه و وسایل خوارک دهی و حمل نقل کود و فضولات و سایر تجهیزات موجود در جایگاه قابلیت ضد عفونی داشته و هر چند مدت یک بار ضد عفونی گردند.

4- بهداشت کارگران و نیروهای فعال دردامداری:
لباس و وسایل کار کارگران در دامداری باید تمیز و قابل شستشو باشد.

5- واکسیناسیون:
انجام واکسیناسیون باید به موقع صورت گرفته تا از شیوع بیماریهای همه گیر جلوگیری به عمل آید.

بهداشت دام ( سمپاشی ،‌ حمام کردن،‌تیمار کردن)
یکی از موارد رعایت بهداشت در دام رعایت بهداشت جلدی (‌پوست) دام می باشد که با استفاده از سمپاشی،‌حمام دادن،‌ تیمار کردن انجام می پذیرد. انگلهای خارجی علاوه بر خسارتی که به خود دام وارد می نماید عامل انتقال بیماریها توسط بزاق در هنگام نیش زدن نیز می باشد.
یکی از راههای مبارزه با انگل های خارجی سمپاشی است که با استفاده از پخش مواد دارویی روی بدن دام انجام می گیرد. استفاده از حمام های دارویی یا حمام ضد کنه،‌ از راههای دیگر مبارزه در ایران ( برای گوسفندان کاربرد دارد)‌ می باشد. قبل از ورود دام به این حمام،‌ بایستی دست و پایش را در حوضچه ای شستشو داد تا با ورود گل و لای و چبری تاثیر کنه کش کم نگردد. محلولهای مورد استفاده در حمام ضد کنه از حشره کشهای آلی می باشد که باید همیشه غلظت معین و ثابتی داشته باشد تا کنه کش تأثیر خود را در اثر رقیق شدن از دست ندهد. حمام کردن روزهای آفتابی و گرم مناسب تر از مواقع دیگر می باشد. و برای پیشگیری از بیماریهای تنفسی از حمام دادن دام در روزهای سرد و بارانی باید اجتناب ورزید . بهترین زمان حمام دادن دام قبل از ظهر می باشد. مدت استحمام بستگی به نوع دارو دارد و از چند ثانیه تا یک دقیقه بطول می انجامد. بهتر است که اصطبل و قسمت های مختلف آن نیز ضد عفونی شود. استفاده از پخش مواد دارویی با روش اسپری با دوش دادن نیز در بعضی از دامداریها انجام می گیرد. مزیت این روش بر حمام دادن کنتر بهتر مادۀ مؤثر می باشد.

تغذیه و...

مطالب مشابه :

آدرس کارخانجات تولید خوراک ماهی

بررسی تاثیر مکمل غذایی ترکیبی (پروبیوتیک و پربیوتیک) و پروبیوتیک بر عملکرد مقاومت به قارچ در بچه ماه

آلودگی آب

تغذیه و...

بیماری های شایع کبوتر

دانلود رایگان سوالات استعداد تحصیلی آزمون دکتری 92

احکام حیوانات

منابع دکتری دانشگاه آزاد 93