نقش شهر تهران در جنگ تحمیلی
نقش و کمک های شوروی در جنگ ایران و عراق
1982-1980 شوروي سابق بيشترين نقش را در كمك به عراق، در دوران حكومت گورباچف داشت. به طور كلي سياست اين كشور در جنگ ايران و عراق به سه دوره مختلف تقسيم مي شود. در اين مقاله زواياي مختلف سياست شوروي در جريان جنگ تحميلي را مي خوانيد. دوره اول، سال‌هاي 1980 تا 1982 بود كه مسكو بي‌طرفي محض را در جنگ حفظ كرد. ايران و عراق هر دو فرصت‌هاي گران‌بهايي براي مسكو فراهم كردند. عراق يك متحد قديمي كه قرارداد دوستي و همكاري درازمدت با مسكو امضا كرده بود و شريك اصلي شوروي در خليج فارس و جهان عرب محسوب مي‌شد، خريدار عمده تسليحات از شوروي بود و بخش اعظم نيازهاي نفتي بلوك شرق را تأمين مي‌كرد. ايران در مقابل يك فرصت طلايي براي شوروي سابق براي مقابله با امريكا در خاورميانه بود. يكي از عوامل سياست بي‌طرفي مسكو نامشخص بودن تحولات داخلي در ايران بود، لذا شوروي اميدوار بود با بي‌طرفي خود در جنگ، بر اوضاع داخلي ايران تاثير گذارد. 1986-1982 تحولات جنگي در اين دوران و پيروزي ايران بر عراق موجب گرديد كه مسكو به تدريج سياست بي‌طرفي خود را كنار گذاشته و براي‌جلوگيري از سقوط صدام جانب عراق را بگيرد.مسكو در اين سال‌ها مجددا” كمك‌هاي اقتصادي و نظامي خود را به عراق به طور علني از سرگرفت. تغيير در سياست شوروي به نفع عراق به علت آثار احتمالي پيروزي ايران بر توازن قوا درمنطقه بود. اگرچه ايران يك برگ استراتژيك برنده براي مسكو بود، ولي دولت مردان اين‌كشور اطمينان نداشتند كه پيروزي ايران درجنگ، در نهايت موجب يك ائتلاف استراتژيك بين مسكو و تهران بشود. چند عامل ديگر در جبهه‌گيري مسكو به نفع‌عراق نقش داشت: اول اينكه، اگر عراق كه باشوروي پيمان دوستي منعقد كرده بود، سرنگون مي‌شد، اعتبار مسكو از بين مي‌رفت. دوم اين كه، تهاجم اسراييل به لبنان و شكست سوريه نيز اعتبار مسكو را به خطر مي‌افكند. چوبين اظهار مي‌كند كه عدم توانايي سلاح‌هاي ساخت شوروي در لبنان در شكست سوريه و كاهش مناطق تحت نفوذ اين كشور در خاورميانه، عواملي بود كه مسكو را به ادامه كمك به عراق متعهد مي‌ساخت. حمايت مسكو از عراق نيز فرصت‌هاي‌جديدي را براي خاورميانه و جهان عرب فراهم ساخت. برقراري مجدد روابط با مصر در سال1984 و بهبود روابط با عمان، امارات متحده ...
نقش سردار شهید دکتر مجید بقایی در دوران جنگ تحمیلی
نقش سردار شهید دکتر مجید بقایی در دوران جنگ تحمیلی ماههاي اول جنگ بود كه ايشان از طرف فرماندهي كل سپاه به عنوان نماينده سپاه در اتاق جنگ (كه در آن زمان جلساتش در لشكر ۹۲ زرهي اهواز تشكيل مي‌شد) معرفي گرديد. يكي از فعاليتهاي مهم او تلاش در جهت هماهنگي بين سپاه و ارتش بود. با اينكه بني‌صدر خائن در اين مورد به انحاي گوناگون كارشكني مي‌كرد ليكن او در اين ماموريت، به خوبي كارها و وظايف محوله را پيگيري مي‌نمود. اواخر آبان ماه سال ۱۳۵۹ به ايشان ماموريت داده شد براي جلوگيري از هجوم دشمن كه قصد تسخير جاده شوش را داشت و در آن موقع در 3 كيلومتري آن مستقر شده بود، به شهرستان شوش برود. ابتدا در كنار برادر مرتضي صفار، سپاه آنجا را سازماندهي كرد و مدتي بعد مسئوليت سپاه شوش به عهده ايشان گذاشته شد. در اين مسئوليت ايشان علاوه بر طراحي عمليات و نبردهاي موفق عليه دشمن كه در قالب گروههاي رزمي كوچك به اجرا در مي‌آمد، به برادر دقايقي نيز در تشكيل آموزشگاه فرماندهي دسته، گروهان و گردان كمك مي‌كرد. بتدريج كه سياست جنگي نيروهاي خودي از حالت تدافعي به تهاجمي تغيير يافت، به همين نسبت نيز نقش ايشان در صحنه‌هاي نبرد جدي‌تر از هر زمان شد و در مقاطعي از جمله عمليات طريق‌القدس (فتح بستان) وي مانند يك رزمنده تك‌ور وارد عمل گرديد. از آن پس به دليل روح بلند و اشتياق فراوانش براي درگير شدن مستقيم با دشمن و لياقت و شايستگيهايي كه در زمان فرماندهي سپاه شوش از خود نشان داده بود، از طرف فرماندهي كل سپاه به عنوان فرمانده قرارگاه لشكر فجر برگزيده شد. شهيد بقايي در عمليات فتح‌المبين به عنوان فرمانده قرارگاه فجر در طرح‌ريزي و هدايت يگانهاي عمل كننده جهت آزادسازي ارتفاعات ابوصلبي خات (سايت رادار) نقش بسيار موثر و مهمي داشت. در واقع آزادسازي اين محور حساس و با اهميت با همكاري و هماهنگي و هدايت مناسب اين شهيد بزرگوار و شهيد حسن باقري در فرماندهي قرارگاه نصر محقق شد. در شناسايي و طراحي عمليات بيت‌المقدس در كنار شهيد حسن باقري همچون ديگر نبردها نقش به‌سزايي داشت. در اين عمليات او با برنامه‌ريزي دقيق و هماهنگ، توانست نيروهاي تحت امر خود را با همياري برادران جان بركف هوانيروز از شمال فكه به جنوب انتقال داده و به علت شايستگي بالايي كه از خود در سمت فرماندهي لشكر نشان داد، قرارگاه تحت فرماندهي ايشان (فجر) در كنار قرارگاههاي نصر و فتح، مسئوليت شكستن حصر دفاعي خرمشهر را به عهده گرفت و با عنايت الهي هر سه قرارگاه با نبرد دلاورانه تاريخي و با هماهنگي كامل، خونين شهر را به دامان ميهن اسلامي بازگرداند. ايشان ...
نقش توپخانه ارتش در جنگ
نقش توپخانه ارتش در جنگ كتاب زرّين افتخار و اقتدار كشورمان در روزهاي سرنوشت ساز دفاع مقدّس، يادآور بارش ميليون ها گلوله هاي توپخانه يكان هاي نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران، در بيش از صدها عمليات دلاور مردان غيور و نجيب ارتش اسلام، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و بسيج مردمي است. توپخانه به يكان يا واحدي مي گويند كه مأموريت آن تخريب مواضع دشمن با دامنهٔ عملياتي به مراتب گسترده‌تري نسبت به سلاح هاي انفرادي است. اين يكان به نوعي نقش آتش پشتيبان را در ارتش‌هاي جهان ايفا مي‌كند. به طوركلي، برتري قدرت آتش در ميدان نبرد به وسيله توپخانه به دست مي آيد. اين واحد از جنگ افزارهاي خاصي استفاده مي كند كه قادر است از انرژي هاي شيميايي، مكانيكي جهت انجام فعاليت خود بهره ببرد. علت پيدايي توپخانه در اصل براي اين مهم بوده كه به استحكامات نيروهاي دشمن آسيب وارد سازد. نخستين خاستگاه توپخانه به دوران “تاريخ باستان” مربوط مي شود؛ زماني كه اسكندر مقدوني در حال تصرف سرزمين هاي شرق يونان بود. ولي اولين استفاده گسترده و سازماندهي شده از توپخانه را مي‌توان متعلق به استفاده لژيونرهاي رومي در زمان‌هاي پس از ميلاد دانست. در اهميت توپخانه، در تاريخ آمده است: “تنها شكست عمده نادر در سال 1110 شمسي در جنگ كركوك بود كه نادر نتوانست در برابر نيروي قدرتمند و مجهز عثماني ها كه از توپخانه بهره مي بردند، مقاومت كند؛ زيرا نادر به اشتباه توپخانه-هاي خود را براي حفاظت از شهر بغداد مستقر كرده بود” . امير دريابان شمخاني درباره نقش و اهميت آتش و پشتيباني آتش در تغيير معادله جنگ در دوران دفاع مقدس، مي گويد: “معادله جنگ زماني تغيير پيدا كرد كه همه در اين مهم متفق شديم كه ما بايد معادله “ خون به جاي آتش” را تبديل به معادله “آتش به جاي خون” بكنيم”*. رسته توپخانه رسته توپخانه وظيفه تأمين حداكثر آتش در كمترين زمان ممكن براي نيروهاي رزمي و تك ور خودي در جبهه نبرد را برعهده دارد. هدف اصلي واحدهاي توپخانه را مي توان در اين جمله خلاصه نمود: “امكان دستيابي به وظايف محوله نيروهاي تهاجمي و تك ور با حداكثر كيفيت و حداقل تلفات”. ديگر اهداف اين رسته رزمي عبارتند از: الف) انهدام هدف هاي راهبردي دوردست دشمن (معمولا در خاك آنها). ب) اجراي آتش ضد آتشبار براي خاموش سازي آتش توپخانه دشمن. براي رسيدن به اين منظور، از آغاز تشكيل رسته هاي توپخانه در نيروي زميني ارتش تاكنون، در يكان هاي توپخانه بهترين تجهيزات و تسليحات مورد لزوم گردآوري شده است. رسته توپخانه طي حيات خود در عمليات ها و رزمايش هاي متعددي شركت كرده است؛ يكان هاي ...
جنگ تحمیلی
جنگ تحمیلی: بعد از ظهر دوم مهرماه ۱۳۵۹ تانك هاي لشكر ۶ زرهي عراق وارد سرپل ذهاب شدند، بجز شهر، ارتفاعات كوره موش، بنه دستك و قراوينه نيز در اشغال عراقي ها بود، اين ارتفاعات كه در ضلع شمال غربي و غرب سرپل ذهاب قرار دارند از اهميت سوق الجيشي بالايي برخوردار است. «در روز ۲۴ مردادماه ۱۳۵۹ فرماندهان ارشد عملياتي ارتش و سپاه در منطقه غرب و شمال غرب كشور در اتاق لشكر ۸۱ زرهي كرمانشاه جلسه بسيار مهمي با بني صدر و مشاوران نظامي او داشتند. حضور امير سرتيپ قاسم علي ظهيرنژاد، فرمانده نيروي زميني ارتش، برادر مرتضي رضايي، فرمانده وقت سپاه، ابوشريف، سرهنگ صياد شيرازي، برادر محمد بروجردي، ناصر كاظمي، فرمانده سپاه پاوه، احمد متوسليان، فرمانده سپاه مريوان و آقاي آذربان، فرمانده سپاه قصر شيرين را در آن جمع به ياد مي آورم. ابتدا آقايان بروجردي و آذربان به تفصيل از تحركات گسترده سپاه دوم ارتش عراق در امتداد نوار مرزي و گلوله باران مستمر پاسگاه هاي مرزي ما توسط دشمن صحبت كردند. بني صدر و همراهان او اصلاً اين گزارش ها را جدي نگرفتند. مدام به همديگر نگاه مي كردند و پوزخند مي زدند. حتي يادم هست خودم به بني صدر درباره وضعيت بحراني منطقه سرپل ذهاب گزارش مفصلي دادم. به او گفتم آقاي رئيس جمهور در نوار مرزي يك پاسگاه به اسم «تيله كوه» ما داريم يكي هم عراقي ها، سپاه دوم ارتش بعث در پايگاه «تيله كوه» عراق حدود ۱۵۰ دستگاه تانك را جلو كشيده اند و رو به سمت شمال دشت ذهاب آنها را آرايش داده اند ما حتي از دور با دوربين تك تك آنها را شمرده ايم. قشنگ يادم هست دور و بري هاي بني صدر گفتند نه آقا! آنها تانك واقعي نيستند، ماكت تانك اند! مي خنديدند و مي گفتند ماكت هستند» سرپل ذهاب در طول جنگ بیش از 50 بار هدف آتش توپخانه و بمباران هواپیماهای ارتش عراق قرار گرفت و 112 تن شهید و 369 تن مجروح تقدیم انقلاب اسلامی کرد. در اثر جنگ تحميلي 6500 واحد شهري 212 روستا با 8000 واحد روستائي تخريب و با 7976 فقره خسارت كشاورزي وارد شد. روزهاي نخستين جنگ در سرپل: شهرستان سرپل ذهاب با مساحتي بالغ بر ۱۲۷۱ كيلومتر مربع در غرب كشور و منتهي اليه شيب ارتفاعات زاگرس بر سر راه بين المللي تهران - بغداد موسوم به جاده كربلاواقع شده است. سرپل ذهاب با قدمتي بالغ بر ۲۸۰۰ سال با فاصله ۶۶۵ كيلومتري از تهران، از شهرستان هاي مرزي باستاني و زرخير كرمانشاه است. پس از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي، شهرستان سرپل ذهاب يكي از قربانيان آشوب ضد انقلاب بود. توزيع سلاح بين عشاير و عناصر ضد انقلاب، مين گذاري در جاده ها، بمبگذاري در معابر عمومي و نا امن كردن جاده هاي مواصلاتي شهر براي ستون ...
نقش آلمان در جنگ ایران و عراق
چکیده: استفاده از گازهای سمی و شیمیایی در جنگ ایران و عراق از نظر تنوع و پیچیدگی عناصر شیمیایی مورد استفاده، رکورد جدیدی را در جنگ ها به ثبت رساند که بعید به نظر می رسد تا سال های سال شکسته شود. با وجود این، در حالی که حدود پانزده سال از پایان این جنگ می گذرد، ابعاد مختلف این موضوع، به ویژه بعد حقوقی آن که می تواند در آشکار کردن مظلومیت مردم ایران در طول جنگ و استیفای حقوق آنان از عاملان تجهیز عراق به سلاح های مرگبار شیمیایی مؤثر باشد، کم تر مورد توجه قرار گرفته است. براساس آخرین افشاگری های انجام شده، در طول جنگ هشت ساله ایران و عراق، حدود پنجاه شرکت اروپایی و امریکایی تجهیزات و امکانات ساخت و تولید عوامل شیمیایی را در اختیار رژیم بغداد قرار دادند. بدین ترتیب، عراق موفق شد به کمک این فناوری های نوین، بزرگ ترین مجتمع های شیمیایی را بنا و مهلک ترین عناصر شیمیایی را تولید کند و آنها را عملاً در در جبهه های جنگ و حتی در شهرها و روستاها علیه مردم غیرنظامی به کار گیرد. مقدمه استفاده از گازهای سمی و شیمیایی در جنگ ایران و عراق از نظر تنوع و پیچیدگی عناصر شیمیایی مورد استفاده، رکورد جدیدی را در جنگ ها به ثبت رساند که بعید به نظر می رسد تا سال های سال شکسته شود. با وجود این، در حالی که حدود پانزده سال از پایان این جنگ می گذرد، ابعاد مختلف این موضوع، به ویژه بعد حقوقی آن که می تواند در آشکار کردن مظلومیت مردم ایران در طول جنگ و استیفای حقوق آنان از عاملان تجهیز عراق به سلاح های مرگبار شیمیایی مؤثر باشد، کم تر مورد توجه قرار گرفته است. براساس آخرین افشاگری های انجام شده، در طول جنگ هشت ساله ایران و عراق، حدود پنجاه شرکت اروپایی و امریکایی تجهیزات و امکانات ساخت و تولید عوامل شیمیایی را در اختیار رژیم بغداد قرار دادند. بدین ترتیب، عراق موفق شد به کمک این فناوری های نوین، بزرگ ترین مجتمع های شیمیایی را بنا و مهلک ترین عناصر شیمیایی را تولید کند و آنها را عملاً در جبهه های جنگ و حتی در شهرها و روستاها علیه مردم غیرنظامی به کار گیرد. هرچند در زمان جنگ، استعمال گسترده سلاح های شیمیایی با سکوت مجامع بین المللی و قدرت های بزرگ روبه رو شد و شکایات جمهوری اسلامی ایران به جایی نرسید، اما بعد از پایان جنگ، به ویژه پس از اشغال کویت از سوی ارتش عراق، اسناد و مدارک بسیاری درباره تأمین کنندگان اصلی عناصر و تجهیزات شیمیایی عراق افشا و بدین ترتیب، راه برای پیگیری قانونی دولت ایران هموار شد. با وجود این، ملاحظات سیاسی سبب شده است که اقدام شایسته ای در این زمینه صورت نگیرد. این ...
نقش تبلیغات در جنگ از دیدگاه امام خمینی
نقش تبلیغات در جنگ از دیدگاه امام خمینی غلامرضا اویسی چکیده: عامل جغرافیا و ژئوپلیتیک نقش انکارناپذیری را در وقوع جنگها ایفا می کنند. دولتمردان کشورهایی که با محدودیتهای ژئوپلیتیکی روبه رو هستند، برای تغییر این وضعیت، غالباً، دیدگاههای توسعه طلبانه ای نسبت به همسایگان خود دارند و کشور ایران نیز با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی اش، همواره از این ویژگی تأثیر پذیرفته است. در طول تاریخ، ایران گاهی، به منزلهِ پل ارتباطی تمدنهای شرق و غرب و زمانی، به منزلهِ گذرگاهی برای اقوام و قبایل بدوی شرق مورد تجاوز و حمله کشورهای هم جوار قرار گرفته است؛ حملاتی که همواره خسارتهای جانی و مالی سنگینی را برای این کشور به همراه داشته و یکی از موانع شکل گیری زیر ساختهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی لازم برای تشکیل حکومتهای مقتدر بوده است مقدمه عامل جغرافیا و ژئوپلیتیک نقش انکارناپذیری را در وقوع جنگها ایفا می کنند. دولتمردان کشورهایی که با محدودیتهای ژئوپلیتیکی روبه رو هستند، برای تغییر این وضعیت، غالباً، دیدگاههای توسعه طلبانه ای نسبت به همسایگان خود دارند و کشور ایران نیز با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی اش، همواره از این ویژگی تأثیر پذیرفته است. در طول تاریخ، ایران گاهی، به منزلهِ پل ارتباطی تمدنهای شرق و غرب و زمانی، به منزلهِ گذرگاهی برای اقوام و قبایل بدوی شرق مورد تجاوز و حمله کشورهای هم جوار قرار گرفته است؛ حملاتی که همواره خسارتهای جانی و مالی سنگینی را برای این کشور به همراه داشته و یکی از موانع شکل گیری زیر ساختهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی لازم برای تشکیل حکومتهای مقتدر بوده است. در عصر جدید نیز، ایران چندین بار به دلیل ویژگیهای ژئوپلیتیکش هدف توسعه طلبیهای کشورهای هم جوار خود قرار گرفته است. در این دوران، در مرزهای شمالی، روسیه در مقام کشور قدرتمندی، به دلیل عدم دسترسی به آبهای گرم، براساس وصیت نامه پطرکبیر، ایران را به منزلهِ مناسب ترین مسیر برای رسیدن به دریاهای آزاد، هدف توسعه طلبی خود قرارداد و این سیاست را تا آستانهِ تجزیهِ کشور پیش برد و در نهایت نیز، بخشهای وسیعی از مناطق شمالی را از این کشور جدا نمود. در مرزهای جنوبی نیز، به دلیل حضور قدرتهای استعمارگری، چون پرتغال و انگلیس، تعدادی از جزایر و متصرفات متعلق به ایران از این کشور جدا شد. تجاوز عراق به ایران و راه اندازی جنگ هشت ساله را می توان آخرین مورد توسعه طلبیهای کشورهای هم جوار عنوان کرد؛ تجاوزی که هر چند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار داشت، اما تا اندازهِ زیادی، از توسعه طلبی و جاه طلبی عراق ...
جنگ تحمیلی و میراث فرهنگی خوزستان
جنگ تحمیلی و میراث فرهنگی خوزستان علی بویری رژیم عراق در طی جنگ تحمیلی با خصومت آشکاری نسبت به مواریث فرهنگی، میراث چند هزار ساله ایران در شوش و خوزستان را هدف قرار داد. رژیم عراق در طی جنگ تحمیلی با خصومت آشکاری نسبت به مواریث فرهنگی، میراث چند هزار ساله ایران در شوش و خوزستان را هدف قرار داد. خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ رژیم عراق در طی جنگ تحمیلی با خصومت آشکاری نسبت به مواریث فرهنگی، میراث چند هزار ساله ایران در شوش و خوزستان را هدف قرار داد. کشورعراق معاهده 1954 لاهه درخصوص حفاظت از اموال فرهنگی در زمان مخاصمات مسلحانه را امضاء کرده و متعهد به اجرای مفاد آن بود؛ با این‌حال امضای این معاهده سبب نشد تا بسیاری آثار تاریخی از گزند حمله در امان بمانند. طبق معاهده 1954 لاهه، کشورهای امضاءکننده متعهد می‌شوند اموال فرهنگی منقول، غیرمنقول، بناها و مجموعه‌های تاریخی و فرهنگی را چه در سرزمین خود و چه در سرزمین یکدیگر از طرفین این معاهده محترم شمارند و از هرگونه استفاده از خود اثر یا عرصه و مناطق مجاور آن به صورتیکه در صورت وقوع جنگ موجب تخریب یا آسیب وارد شدن به اثر شود، پرهیز کنند. در این میان استان خوزستان در طول دوران جنگ هشت ساله آسیب‌های بسیار فراوان و غیرقابل جبرانی را متحمل شد. تپه‌های تاریخی شوش در طول جنگ زیر آتش مستقیم توپخانه و همچنین حملات هوایی قرارداشت. آرامگاه دانیال نبی نیز که در شوش قرار دارد آسیب‌های فراوانی دید تا جایی که گنبد بارگاه مورد اصابت خمپاره قرار گرفت و بخشی از آن تخریب شد. موزه شوش نیز بر اثر حملات آسیب دید. بخشهای قابل توجه‌ای از قلعه شوش بر اثر اصابت موشک و خمپاره‌های دشمن تخریب شد.در آن هنگام مسئولین وقت میراث فرهنگی توانستند بخشی از آثار موزه شوش به موزه به موزه ملی ایران در تهران انتقال دهند. با این حال برخی از آثار و اشیاء در اثر موج انفجار آسیب دید. ایوان کرخه محوطه باستانی هفت تپه و چغازنبیل و مناطق همجوار آن بر اثر اصابت موشک و راکت آسیب‌هایی دید. ایوان کرخه که دقیقاً میدان جنگ شده بود به شدت آسیب دید.موزه آبادان در هجوم ارتش عراق آسیب فراوانی دید، در دیگر شهرهای ...
دفاع مقدس در نزد ایرانیان در مورد جنگ بین ایران و عراق به کار می‌رود
هشت سال دفاع مقدس اشاره به مجموعه فعالیت هایی شامل فعالیتهای نظامی - فرهنگی در ایران در طول هشت سال جنگ ایران و عراق می‌کند که موجب حفظ تمامیت ارضی ایران و دفع نیروهای متجاوز عراقی از سرزمینهای اشغال شده در قسمت غرب و جنوب ایران شد. دفاع مقدس در سالهای پس از جنگ نیز همواره مورد توجه بود که بویژه در زمینه های هنری ازجمله سینمای دفاع مقدس و در زمینه ادبیات شامل شعر دفاع مقدس باعث بوجود آمدن سبکهای خاص ادبی و هنری شده است. عبارت «دفاع مقدس» در مقابل جنگ تحمیلی تاکید بر دفاعی بودن نقش ایران و تحمیلی بودن جنگ مذکور دارد. دفاع مقدس 31 شهریور 1359 با حمله هوایی عراق به چند فرودگاه ایران و تعرض زمینی همزمان ارتش بعث به شهرهای غرب و جنوب ایران، جنگ 8 ساله حكومت صدام حسین علیه ایران آغاز شد. این جنگ 19 ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و چند روز پس از آن اتفاق افتاد كه صدام پیمان الجزایر را در برابر دوربین‌های تلویزیون بغداد پاره كرد. صدام در نطقی با تأكید بر مالكیت مطلق كشورش بر اروند رود (كه وی آن را شط‌العرب نامید) و ادعای تعلق جزایر ایران به «اعراب» جنگ را در زمین، هوا و دریا علیه ایران آغاز كرد. این جنگ در حالی شروع شد كه مردم ایران دوران نقاهت پس از انقلاب را می‌گذراندند و طبعاً به بازسازی كشور و آرامش و سازندگی می‌اندیشیدند. نیروهای مسلح نیز به دلیل آن كه انتظار جنگ را نداشتند، از آمادگی چندانی برای رویارویی در یك نبرد بزرگ برخوردار نبودند. به همین دلایل، نظامیان عراق در ماههای اول پس از شروع حمله، موفق شدند چند شهر مرزی را در غرب و جنوب ایران تصرف كنند. علل آغاز جنگ گرچه صدام حسین در ساعات میانی 31 شهریور و پیش از صدور فرمان حمله به ایران، موضوع اختلافات مرزی را دلیل وقوع جنگ عنوان كرد، اما حتی خود او نیز می‌دانست این جنگ مرحله اجرایی نقشه برنامه‌ریزی شده، هدفمند و فرامنطقه‌ای است و دولت بغداد به دلیل اختلافات زمینی و دریایی خود با ایران، تنها داوطلب اجرای این نقشه شده است. واقعیت این است كه انقلاب اسلامی تنها سبب از بین بردن «جزیره ثبات غرب» در منطقه نشده بود، بلكه تمامی الگوها و هنجارهای مورد نظر غرب در خاورمیانه و خلیج فارس را بر هم زده بود. انقلاب اسلامی در برابر نظامهای لائیكی مورد نظر غرب در منطقه، با صراحت، احیاء مذهب را صلا می‌داد. علاوه بر آن قدرتهای بزرگ از این نگران بودند كه ثبات مورد نظر آنان در خاورمیانه و همچنین جریان آرام و مطلوب نفت از خلیج فارس، با تثبیت انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران به خطر افتد. به همین دلیل امریكا و اتحاد جماهیر شوروی ـ علیرغم اختلافات برخاسته از فضای ...