هم خانواده

  • هم خانواده

    برای پیدا کردن هم خانواده ی کلمات باید به ریشه ی کلمه ها توجه نمود .کلمات هم خانواده دارای یک موضوع می باشند ولی مفاهیم جداگانه ای دارند . به عنوان مثال هم خانواده ی کلمه ی غافل می شود : غفلت ، غافلان ، مغفول ، اغفال   هم خانواده ی تحقیق می شود : محقق ، تحقق . هم خانواده ی راضی می شود : رضایت ،‌مرتضی ، رضا ، مرضیه ، راضیه . هم خانواده ی نقد : منتقد ،‌انتقاد ، نقّاد . هم خانواده ی مطمئن : اطمینان ،‌ مطمئنه ،طمئنینه. هم خانواده ی قصه : قصص ،‌ قصه ها .  أقصاء هم خانواده ی قصه نیست . چون در ریشه و موضوع با هم تفاوت دارند .البته اگر به زبان عربی واقف باشید خواهید دانست که این کلمه برای قرار گرفتن در موقعیتی خاص به این شکل در آمده است و اصل آن " قصی " می باشد . هم خانواده ی مربی : مربیان ،‌تربیت ،‌متربی . هم خانواده ی علم : تعلیم ،‌عالم ‌،معلم ،تعلم، علم، علوم و هم خانواده ی علامت : عَلام ،عَلَم، علامات .هم خانواده ی تحقیر : حقارت ، محقّر ، حقیر . هم خانواده ی تلفّظ : لفظ . هم خانواده ی استماع : سمع ، مستمع ، مسموع . هم خانواده ی تحیّر : حیرت ، متحیّر ،‌حیرت انگیز .     به كلمه اي مانند ظلمات بر مي خوريم كه هم خانواده هاي آن مي شود : ظلم ، ظالم ، مظلوم  . اما ضلالت هم خانواده ي اين كلمه نخواهد بود ، چرا كه از نظر املايي هم با ظلمات يكي نبوده و ريشه ي آن ها از هم جداست . اين كلمات ممكن است از نظر آوايي ما را دچار اين اشتباه نمايند كه با هم ، هم خانواده هستند . هم خانواده اشيا مي تواند شي ء باشد كه مفرد آن كلمه نيز هست . براي كلمه ي پاسبان : پاس بخش ، پاسدار كه يك كلمه ي فارسي نيز هست . هم خانواده هوش : هوشیار،باهوش،هوشمند،بی هوش.هم خانواده ی دوستان ، دوست ، دوستی، دوست دار .



  • هم خانواده

                                        به نام نیک بی همتا شیوه به دست آوردن هم خانواده             عربی      ( ریشه سه حرفی)                                      بن ماضی واژه                   1-  فعل یا واژه ای که ریشه ی فعلی دارد            فارسی      2-  اسم                                                 بن مضارع                          3- صفت - برای به دست آوردن هم خانواده قدم نخست آن است که واژه را مورد شناسایی قرار داد. یعنی این که بدانیم واژه عربی است یا فارسی. - در صورتی که  واژه عربی بود می توان با پیدا کردن ریشه سه حرفی آن واژه های جدیدی ساخت. - حال اگر واژه فارسی بود ،سه حالت دارد  1- واژه فعل است یا این که ریشه فعلی دارد در این صورت باپیدا کردن بن ماضی وبن مضارع می توان واژه های جدیدی ساخت (انواع فعل های ماضی و مضارع + با اضافه نمودن وند به بن فعل می توان واژه جدیدی ساخت )  مثال  گوینده = گفت،می گفتم ، گفته باشد ، گفته بودیم ، گفته اند ، گفتار ، گفته ،                                                    گفتنی ، می گوید ، بگویی ، گویش ، گویندگی و .... 2- اگر واژه اسم یا صفت باشد با رعایت کردن دو شرط می توان برای آن هم خانواده ساخت.    الف) واژه اصلی در واژه جدید عینا تکرار شود.   ب ) واژه ساخته شده از نظر معنایی با واژه جدید ارتباط داشته باشد. مثال برای اسم:    گل = گلدان، گلی، گل فروش، گلبرگ، گلاب، گلشیفته، گلرنگ و .... مثال برای صفت:   بزرگ =  بزرگی ، بزرگواری، بزرگ منشی، پدر بزرگ و ... تذکر: هیچ گاه برای ساختن هم خانواده نمی توان واژه را به نشانه جمع فارسی جمع بست ، به عبارت دیگر جمع یک واژه ، هم خانواده آن به حساب نمی آید .  

  • کلمه های هم خانواده

      کلمه های هم خانواده درعربی به کلماتی هم خانواده می گویند که ازیک ریشه گرفته شده باشند و حرف های اصلی آنها پشت سرهم بیایند مانند : رابط - مربوط - ارتباط - ربط عجله - عجول - عاجل و تعجیل تدریس - دروس - مدرس - درس عامل - معمول - عمال - عمل تعلیم - عالم - معلم - معلوم نظر - ناظر- منظور- منتظر- انتظار- منظره- نظارت نکته : کلمات هم خانواده درعربی از نظر معنی به هم نزدیک هستند و دربیشتر مواقع  سه حرف مشترک دارند . کلمات هم خانواده در فارسی : ملاک هم خانواده بودن در فارسی بن ماضی و مضارع است . کلمه هایی که بن ماضی و مضارع یکسانی داشته  باشند با هم هم خانواده هستند . مانند : دانش - دانا - دانشمند - دانا و نکته دان   نکته : بعضی از هم خانواده ها درزبان فارسی بن فعلی ندارند . مانند : گل زار - گلستان - گل خو - گلدان - گلنوش - و گل رخ هنرور - هنرمند - هنر دوست - هنری و باهنر بن فعل : به جزو ثابت و اصلی فعل که مفهوم انجام کار یا روی دادن حالتی را بیان کند بن فعل گویند .هرفعل دارای دوریشه یا بن است که عبارتند از : بن ماضی : برای پیدا کردن بن ماضی باید تصور کنیم که آن فعل دیروز انجام شده است .سپس شناسه را از آخر آن فعل حذف می کنیم و به باقی مانده ی کلمه بن ماضی می گویند : می روی __________ من دیروز رفتم .( م را حذف می کنیم .____ رفت (  بن ماضی ) می زنی_______ من دیروز علی را زدم ( م را حذف می کینم )  _____ زد ( بن ماضی ) بن مضارع : برای پیدا کردن بن مضارع آن فعل را به صورت امری یا دستوری بیان می کینم سپس حرف ( ب ) را از ابتدا بر می داریم . به آن چه باقی می ماند بن مضارع می گویند. می خوانند _____ بخوان ( ب را حذف می کینم ) خوان ( بن مضارع ) می گویند ________ بگو ( ب را حذف می کینم )  گو ( بن مضارع )     http://school-5.blogfa.com/  

  • کلمات هم خانواده

    چند نمونه کلمه هم‌خانواده   سه حرف اصلی "ح ب ب" : حبّ ٬ حبیب ٬ محبوب ٬ حبیبه سه حرف اصلی "ا م ر" : امیر٬ مامور٬ امور ٬ اَمر ٬ اوامر ٬ اُمرا سه حرف اصلی "ج ل ل" : جلیل ٬ مجلل ٬ تجلیل ٬ جلال ٬ جَلاله سه حرف اصلی "و ح د" : وحید ٬ واحد ٬ موحد ٬ توحید ٬ وحدانیت سه حرف اصلی "ح ق ق" : تحقیق ٬ محقق ٬ حقیقت ٬ حقّ ٬ حقوق سه حرف اصلی "ش ر ع" : شرع ٬ مشروع ٬ شریعت ٬ شارع ٬ تَشَرُع سه حرف اصلی "د ر س" : درس ٬ مدرسه ٬ تدریس ٬ مدرّس ٬ دروس سه حرف اصلی "س ج د" : سجده ٬ مسجد ٬ سجود ٬ ساجد ٬ مساجد سه حرف اصلی "ش ر ک" : شرکت ٬ شراکت ٬ شریک ٬ مشرک ٬ شِرک سه حرف اصلی "س ک ن" : مسکن ٬ تسکین ٬ سکنی ٬ سکونت ٬ ساکن

  • کلمه های هم خانواده

        هم خانواده ي كلمات تابش : تابنده – تابان –تابندگي      //   تصوير : تصاوير –مصور – تصور – صورت   جمع : جامعه – اجتماع – مجموع – جمعيت - جامع / حاصل : تحصيل – محصول – محصل حصول   حفظ : حافظ – محفوظ – محافظ - محفظه     / حس : حساس – محسوس - احساس       حركت : حركات : محرك – تحريك – تحرك - متحرك/   خبر : اخبار – مخبر – مخابره- مخابرات       زحمت : مزاحم – مزاحمت - زحمات    /    سفر : مسافر – مسافرت  تهیإه وتنظیم : خسروی شغل : شاغل – مشغول – اشتغال – مشاغل / علم : عالم – معلوم – تعليم – تعلم – معلم/علوم فكر : افكار – متفكر – فكور – تفكر     /   /    قصد : قاصد – مقصود – مقصد كتاب : مكتوب – كاتب – مكتب        /      كشف : كاشف – اكتشاف – مكتشف اشتياق : شوق – مشتاق – مشوق – تشويق   /   ميلاد : مولود – ولد - ولادت ميراث : ارث – وارث – وراثت – ورثه   /   نظم : ناظم – منظم – تنظيم جز : اجزا – مجزا      /   حق : حقيقت – حقايق – حقوق –حقانيت –تحقيق     کلمات هم خانواده درس بنویسیم چهارم ابتدایی: محل و محله   -    احترام  و محترم فعال  و  فعالیت  -   طفل  و اطفال ولی  و  اولیا   -  فکر  و افکار مدرسه و مدارس   -  حال و احوال معروف و معرف  -  صلح  و مصالحه محیط  و احاطه  -  اختراع  و مخترع حفظ ، حافظ  ، محافظ و محافظت نظم ، ناظم ، منظم و تنظیم عجیب و عجایب  – خارج ، خروج و مخرج عدل ، عادل و عدالت مسئله و مسائل  – لحظه و لحظات ضعیف ، ضعف و ضعفا شجاع و شجاعت  – مرمت و ترمیم صدمه و صدمات – معالجه و علاج هاجر ، مهاجر و هجرت  – منتظر و انتظار غروب ، غرب و مغرب نکته : کلمات هم خانواده درعربی از نظر معنی به هم نزدیک هستند و دربیش تر مواقع  سه حرف مشترک دارند . کلمات هم خانواده در فارسی : ملاک هم خانواده بودن در فارسی بن ماضی و مضارع است . کلمه هایی که بن ماضی و مضارع یکسانی داشته  باشند با هم هم خانواده هستند .   مانند : دانش - دانا - دانشمند - دانا و نکته دان نکته : بعضی از هم خانواده ها درزبان فارسی بن فعلی ندارند . مانند : گل زار - گلستان - گل خو - گلدان - گلنوش - و گل رخ هنرور - هنرمند - هنر دوست - هنری و باهنر بن فعل : به جز ثابت و اصلی فعل که مفهوم انجام کار یا روی دادن حالتی را بیان کند بن فعل گویند .هرفعل دارای دوریشه یا بن است که عبارتند از : بن ماضی : برای پیدا کردن بن ماضی باید تصور کنیم که آن فعل دیروز انجام شده است .سپس شناسه را از آخر آن فعل حذف می کنیم و به باقی مانده ی کلمه بن ماضی می گویند : می روی __________ من دیروز رفتم .( م را حذف می کنیم .____ رفت (  بن ماضی ) می زنی_______ من دیروز علی را زدم ( م را حذف می کینم )  _____ زد ( بن ماضی ) بن مضارع : برای ...

  • آموزش املا با استفاده از هم خانواده سازی

        ازمون املا سوم  راهنمایی   درس  1  و 2   راهنمایی شهید خانلی               نام و نام خانوادگی :                            شماره ی دفتری :     کلمات هم خانواده را از جدول شماره یک  پیدا کنید و گروه بندی کنید و سپس در  جدول  شماره دو بنویسید .   جدول شماره یک   مبطلان رحمت اعظم اسلام سعادت مسلم معظم متعال نصر عالی ظاهر باطل علم حاجت بطلان تعالی مظلوم منصور عظیم مسعود دین ناصر معلوم ظهور قاهر ظالم تعلیم عالم متعلم قهار نصیر ظلم   احتیاج رحیم قهر متدین ابطال عظمی دیانت   رحمان مقهور تدین مظاهر تعلم مسلمان سعید محتاج تعالا ازمون املا سوم  راهنمایی   درس  1  و 2   راهنمایی شهید خانلی               نام و نام خانوادگی :                            شماره ی دفتری :