آزمایش خون‌ تان را در خانه تفسیر کنید - ازمایش خون bmw

مجله سیب سبز - ستاره محمد: تا به حال شده جواب آزمایش خود را از آزمایشگاه دریافت کنید و با دیدن علامت «*» یا «high» جلوی بعضی از فاکتور‌های اندازه‌گیری شده به ترس و وحشت بیفتید که نکند بیماری خطرناکی دارید یا اینکه دچار دیابت ، اختلالات تیروئید ، چربی خون بالا و ... شده‌اید؟! شاید چند روزی تا وقت ویزیت پزشک‌تان باقی مانده باشد و در عین حال دل توی دل‌تان نباشد که بدانید هر یک از این علامت‌‌ها در برگه آزمایش خون نشان‌دهنده چیست و میزان طبیعی هرکدام باید چقدر باشد. اینجاست که می‌گویید ای‌کاش یک راهنمای کامل برای این منظور وجود داشت. اما دیگر لازم نیست نگران باشید، دکتر محسن منشدی، متخصص علوم آزمایشگاهی بالینی به 20 سوال رایج  در این زمینه پاسخ می‌دهد.
 

ازمایش خون bmw

1. هر چند وقت یک بار باید آزمایش خون بدهیم؟

 انجام آزمایشات دوره‌ای تقریبا هر شش ماه یک‌بار برای هر شخصی باتوجه به شرایط جسمانی و سلامت ی‌اش ضروری است اما در کسانی که سابقه بیماری خاصی دارند بسته به نوع بیماری‌شان باید با نظر پزشک معالج در دوره‌‌های کوتاه‌تری آزمایشات لازم را انجام دهند.

2. چه زمانی از روز بهتر است آزمایش بدهیم؟

پاسخ به این سوال بستگی به نوع آزمایش درخواستی دارد، برای مثال قند خون ناشتا باید صبح و به صورت ناشتا انجام شود. بعضی از تست‌‌ها مانند کورتیزول نیز بسته به درخواست پزشک ممکن است 8 صبح یا 4 بعدازظهر انجام شود.

3. شمارش کامل خون چیست؟

بررسی سلول‌‌های خون ی از نظر تعداد، سایز و شکل ظاهری آنها و اندازه‌گیری مقدار هموگلوبین و هماتوکریت را شمارش کامل خون یا CBC می‌نامند.

4. چگونه می‌توان با آزمایش متوجه کم‌ خون ی شد؟

با انجام یک آزمایش ساده CBC و مطالعه پارامتر‌های آن ازجمله تعداد گلبول‌‌های قرمز و میزان هموگلوبین و هماتوکریت خون می‌توان متوجه کم‌ خون ی شد.   

5. چگونه می‌توان با آزمایش متوجه بالا بودن چربی خون شد؟

اگر میزان تری‌گلیسیرید بالای 400 میلی‌گرم در دسی‌لیتر و میزان کلسترول بالای 240 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، بالا بودن میزان چربی خون محرز می‌شود. 

6. هر چند وقت یک بار باید آزمایش چربی خون بدهیم؟

افزایش چربی‌ خون مهم‌ترین عامل برای گرفتگی رگ‌‌های قلب و سایر عروق به حساب می‌آید. همه افراد بالای 20 سال باید حداقل یک بار از لحاظ چربی‌های خون شامل کلسترول تام، کلسترول خوب، کلسترول بد و تری‌گلیسیرید‌ها بررسی شوند، سپس اگر نتایج طبیعی بود این آزمایش باید حداقل هر 5 سال یک بار تا 40 سالگی و پس از آن هر دو سال یک بار تا 50 سالگی تکرار شود. از 50 سالگی به بعد نیز سالی یک بار باید انجام شود.

7. چگونه می‌توان با آزمایش متوجه اختلالات تیروئید شد؟

عمده‌ترین آزمایشی که برای غده تیروئید انجام می‌شود اندازه‌گیری T3 (میزان طبیعی در بالغین: 0.52 تا 1.85 نانوگرم در میلی لیتر)، T4 (میزان طبیعی در بالغین: 4 تا 13 میکرو گرم در دسی‌لیتر) و TSH (میزان طبیعی در بالغین: 0.32 تا 5.2 میکرویونیت در میلی‌لیتر) است. اگر تعادل این اعداد مختل شود، شخص دچار پرکاری یا کم‌کاری تیروئید خواهد شد.

8. چگونه می‌توان با آزمایش متوجه دیابت شد؟

قند ناشتا طبیعی بین 70 تا 99 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. چنانچه این مقدار از عدد 126 فراتر رود شخص دچار دیابت شده است. قند خون بین 100 تا 126 نیز نشان‌دهنده مرحله پیش‌ دیابت است. آزمایش HbA1C هم میزان قند خون را در یک دوره زمانی در بدن چک می‌کند که اگر میزان آن از 9 درصد بالاتر باشد بیانگر قند خون بالا در آن دوره زمانی است.

9. هر چند وقت یک بار آزمایش قند خون دهیم؟

همه افراد بالای 40 سال باید حداقل یک بار آزمایش قند خون را انجام دهند، اگر نتیجه طبیعی بود باید آن را هر دو سال یک بار تا 50 سالگی تکرار کنند. بعد از 50 سالگی نیز این آزمایش سالی یک بار باید انجام شود. البته اگر سابقه دیابت نوع دو در بستگان درجه اول وجود داشته باشد، شاخص توده بدنی (BMI) 25 یا بیشتر باشد، فرد زندگی بدون تحرک داشته باشد یا باردار باشد، فشار خون بالای 14 روی 9 داشته باشد، میزان کلسترول خوب خون ش مساوی یا کمتر از 35 و تری‌گلیسیریدش مساوی یا بیشتر از 250 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد یا سابقه کیست‌‌های متعدد تخمدان و بیماری‌‌های عروقی داشته باشد، باید حتما به طور مرتب از لحاظ قند خون بررسی شود.

10. تست‌‌های مربوط به کبد کدامند؟

معمول‌ترین و ساده‌ترین آزمایشات کبد ی عبارتند از SGPT (میزان طبیعی: در خانم‌‌ها کمتر از 31 واحد در لیتر و در آقایان کمتر از 41 واحد در لیتر) و SGOT (میزان طبیعی: در خانم‌ها کمتر از 31 واحد در لیتر و در آقایان کمتر از 37 واحد در لیتر). هرنوع آ سیب به کبد اعم از عفونت‌‌های ویروسی مانند هپاتیت ‌‌ها یا مصرف بعضی از دارو‌هایی که بر کبد اثر سوء می‌گذارند و سایر عوامل التهاب‌زای کبد ی همگی می‌توانند منجر به افزایش میزان این پارامتر‌ها در خون شوند.

11. تست‌‌های مربوط به کلیه کدامند؟

اوره (BUN) و کراتینین (Cr) دو آزمایش روتین اندازه‌گیری عملکرد کلیه هستند که اگر میزان هریک از آنها یا هر دوی آنها از مقدار طبیعی بالاتر رود نشانه کم‌کاری یا حتی اختلالات شدید کلیوی است. مقدار طبیعی اوره بین 7.9 تا 20 mg/dl و مقدار طبیعی کراتینین بین 0.6 تا 1.2 mg/dl در خانم‌‌ها و 0.8 تا 1.3 mg/dl در آقایان است. افرادی که بنا به دلایلی مبتلا به کم‌کاری کلیه ، درد‌های کلیوی، عفونت‌‌های کلیوی و ... هستند، همچنین بیماران دیالیزی باید از لحاظ این پارامتر‌ها بررسی شوند.

12. اسید اوریک چیست و چه کسانی باید از این لحاظ بررسی شوند؟

وقتی پزشک به وجود سنگ کلیه شک داشته باشد یا فردی علائم بیماری نقرس را از خود بروز دهد این آزمایش درخواست می‌شود. به هر حال این آزمایش بخشی از برنامه چکاپ سلامت است. مقدار طبیعی آن در آقایان 3.6 تا 8.2 میلی‌گرم در دسی‌لیتر و در خانم ‌ها 2.6 تا 6.1 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.

13. اندازه گیری ویتامین‌‌ها برای چه کسانی لازم است؟

عمده‌ترین ویتامین‌هایی که به‌طور روتین اندازه‌گیری می‌شوند عبارتند از ویتامین D و B12. ویتامین D برای بررسی جذب کلسیم، پوکی استخوان بخصوص در بانوان، بررسی اختلالات سوء‌جذب، مطالعات و بررسی سرطان ‌‌ها ازجمله سرطان پستان ، سرطان پانکراس، سرطان کولون و.... مورد آزمایش قرار می‌گیرد. بررسی ویتامین B12 نیز برای نوعی کم‌ خون ی و بعضی اختلالات سیستم گوارشی انجام می‌شود. میزان طبیعی ویتامین D بین 25 تا 80 ng/ml و میزان طبیعی ویتامین B12 بین 160 تا 950  pg/ml است.

14. اندازه‌گیری هورمون‌‌ها برای چه کسانی لازم است؟

هورمون‌‌ها طیف وسیعی دارند، بنابراین بسته به نوع تشخیص، هورمون‌‌های مختلفی برای اندازه‌گیری انتخاب می‌شوند. رایج‌ترین آنها عبارتند از هورمون بارداری (BHCG)، هورمون‌های تیروئید ی و هورمون‌‌های جنسی که بسته به نوع اختلال و جنس فرد در خواست می‌شوند. رایج‌ترین هورمون‌‌های جنسی در مردان PSA (برای بررسی عملکرد پروستات ) و در خانم ‌ها LH  و FSH هستند.

15. آزمایش‌‌های مواد معدنی (کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم و ...) برای چه کسانی لازم است؟

این آزمایشات در کسانی که دچار اختلالات متابولیکی هستند مانند کودکان ، افراد سالخورده و بانوان در سنین و شرایط خاص مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

16. آیا می‌توان سرطان را هم از روی آزمایش خون تشخیص داد؟

امروزه با پیشرفت علوم آزمایشگاهی امکان بررسی و پیش‌ بینی بسیاری از سرطان ‌‌ها فراهم شده است. خوشبختانه در بعضی از موارد با انجام تست‌های ساده خاص، هم می‌توان از بروز سرطان ‌ها آگاهی پیدا کرد و هم به‌موقع جلوی پیشرفت آنها را گرفت. البته این موضوع مشروط به انجام به‌موقع آزمایش و درمان سریع بیماری است.

17. چرا گاهی بعد از نمونه‌گیری خون ، جای آن روی دست کبود می‌شود و گاهی این اتفاق نمی‌افتد؟

این موضوع بستگی به حساس بودن پوست بیمار، مدت زمان اعمال فشار روی محل نمونه‌گیری و انجام صحیح رگ‌گیری توسط نمونه‌گیر دارد.

18. چه عواملی می‌توانند در نتیجه آزمایش تداخل ایجاد کنند؟

عوامل بی‌شماری می‌توانند باعث تداخل و ایجاد نتیجه کاذب شوند از جمله مصرف دارو‌ها، ورزش کردن ، زمان خون ‌گیری (صبح یا عصر)، حاملگی، اضطراب، افسردگی ، ناشتا نبودن، تروما (ضربه) و ... بنابراین همیشه باید مسئول پذیرش آزمایشگاه را از این موارد آگاه کرده و توصیه به ناشتا بودن را رعایت کنید. 

19. آیا دریافت نتیجه خارج از محدوده طبیعی نشانه بیماری است؟

وجود یک نتیجه خارج از محدوده طبیعی به تنهایی نمی‌تواند دلیل بر وجود بیماری باشد. در پنج درصد از افراد سالم هم ممکن است نتیجه یک آزمایش خارج از حدود طبیعی باشد.

20. احتمال خطا در آزمایشات چقدر است؟

باتوجه به اینکه امروزه آزمایشات به صورت اتوماسیون دستگاهی انجام می‌شوند، میزان خطا به حداقل ممکن خود رسیده است. علاوه براین، آزمایشگاه‌‌ها با انجام کنترل کیفی و کالیبراسیون دستگاه‌‌ها سعی بر به حداقل رساندن میزان خطای کاری خود دارند.

نیاتی یه باید قبل از انجام آزمایش بدانید!

هر آزمایشی اصول خاص خود را دارد. رعایت بعضی نیات باعث می‌شود جواب دقیق‌تری از آزمایش بگیرید. در مقابل بعضی فعالیت‌ها و بی‌دقتی‌ها باعث می‌شوند جواب آزمایش به صورت یاذب منفی یا مثبت شود یا اینیه مقادیر پارامترهای آن تغییر یابد. بنابراین اگر می‌خواهید آزمایش خون یا ادرارتان به بهترین نحو انجام شود، توصیه‌های دیتر محسن منشدی را فراموش نینید.

چرا باید ناشتا باشیم؟

رعایت ناشتا بودن طی یی زمان مشخص برای انجام بعضی آزمایش‌ها مانند آزمایش قند خون ناشتا،‌تری گلیسیرید، یلسترول و... الزامی است زیرا خوردن غذا می‌تواند باعث تغییر در نتیجه آزمایش شود. درمورد آزمایش‌های ناشتا به این نیات توجه ینید:

-  شب قبل از آزمایش شام سبی میل ینید.

-  10 تا 12 ساعت قبل از مراجعه به آزمایشگاه هیچ گونه خورایی یا آشامیدنی جز آب میل نینید. البته اگر محدودیت در مصرف آب توسط پزشی یا مسئولان آزمایشگاه تذیر داده شده باشد، مجاز به نوشیدن آب هم نخواهید بود.

-  مسوای زدن طی زمان ناشتایی مجاز است.

-  طی مدت ناشتایی از استعمال دخانیات، جویدن آدامس ، مصرف قرص ‌های نرم‌یننده گلو، شربت ‌های سینه ، انجام تمرین‌های بدنی و ورزش پرهیز ینید.

-  در آزمایش‌های مربوط به چربی خون مثل‌تری گلیسیرید و یلسترول مدت زمان ناشتایی لازم حداقل 12 ساعت است.

-  برای اندازه‌گیری نیتروژن اوره خون (BUN) هشت ساعت ناشتایی یافی است. آزمایش اسید اوریی خون نیز نیاز به حداقل هشت ساعت ناشتایی دارد. برای انجام آزمایش آهن هم 10 تا 12 ساعت ناشتایی لازم است.

-  برای انجام تست‌های یبدی نیازی به ناشتا بودن نیست اما برای گرفتن نتیجه دقیق‌تر بهتر است حداقل چند ساعت ناشتا باشید. علاوه براین، حداقل از سه روز قبل از انجام این آزمایشات نباید هیچ گونه تزریق عضلانی انجام دهید.

-  آزمایش هورمون‌های تیروئید ی نیازی به ناشتا بودن ندارد اما به دلیل تاثیر یدورت ناشی از خوردن چربی بر نتایج آزمایش، لازم است حداقل از سه ساعت قبل مواد غذایی مصرف نینید.

-  برای پیشگیری ازتاثیر گرسنگی زیاد نباید بیش از 16 ساعت در حالت ناشتا باشید.

-  در بعضی موارد لازم است قرص ‌های مصرفی‌تان را قطع ینید و بعد آزمایش بدهید. پس حتما در این مورد از پزشی خود یا مسئولان آزمایشگاه سوال ینید.

قبل از آزمایش قند خون بدانید. . .

ییی از آزمایشات لازم برای تشخیص بیماری دیابت ، آزمایش قند خون دو ساعته است. در واقع ابتدا آزمایش قند خون ناشتا (FBS) پس از 10 تا 12 ساعت ناشتایی انجام می‌شود و بعد برحسب درخواست پزشی معالج در آزمایشگاه به شما شربت قند می‌دهند یا از شما درخواست می‌شود تا صبحانه معمول خود را میل ینید و بعد از دو ساعت دوباره آزمایش دهید. در این آزمایش باید به نیات زیر توجه ینید:

-  اگر دیابت ی هستید صبحانه‌ای را بخورید یه هر روز به‌طور معمول می‌خورید.

-  اگر دیابت ی نیستید صبحانه‌ای شیرین حاوی 40 تا 75 گرم یربوهیدرات مناسب بخورید.

-  با خوردن آخرین لقمه صبحانه زمان را یادداشت یرده و دقیقا دو ساعت بعد، برای خون ‌گیری به آزمایشگاه مراجعه ینید.

-  پس از صرف صبحانه و طی این دو ساعت از مصرف هرگونه خورایی یا نوشیدنی یا یشیدن سیگار خودداری ینید. فقط نوشیدن آب در حد متعارف مجاز است.

-  در فاصله خون ‌گیری اول و دوم نباید هیچ‌گونه تحری غیرمتعارف مانند ورزش و پیاده روی داشته باشید.

-  آزمایش قند ناشتا و دو ساعته را در یی روز انجام دهید.

-  آزمایش را حتما قبل از ساعت 10 صبح شروع ینید طوری یه حدایثر تا ساعت 12 آزمایش قند دو ساعته به اتمام برسد.

چهار نیته مهم در مورد رژیم غذایی!

1. برای اندازه‌گیری یلسترول خون می‌توانید یی هفته پیش از انجام آزمایش با مشورت پزشی، رژیم غذایی معمولی داشته باشید و منع مصرف چربی نداشته باشید.

2. برای اندازه‌گیری نیتروژن اوره خون (BUN) باید حداقل دو تا سه روز پیش از انجام آزمایش از مصرف گوشت زیاد خودداری ینید.

3. مصرف الیل به یبد آ سیب می‌زند، در نتیجه باعث می‌شود بسیاری از آنزیم‌های یبدی از جمله آلیالین فسفاتاز، SGOT، SGPT و. . . افزایش یابند.

4. برای تست آهن شب قبل از آزمایش نباید غذای غنی از آهن مثل گوشت قرمز مصرف ینید.

قبل از آزمایش پروستات بدانید. . .

آزمایش PSA برای تشخیص زودرس بزرگی و سرطان پروستات انجام می‌شود. این آزمایش از اواسط دهه چهارم زندگی به‌طور منظم و حداقل سالی یی بار برای مردان توصیه می‌شود. قبل از انجام این آزمایش نیات زیر را به خاطر بسپارید:

-  یی هفته قبل از انجام آزمایش نباید معاینه پروستات ، نمونه‌برداری از آن یا معاینه مقعد انجام شود.

-  48 ساعت قبل از انجام آزمایش نباید انزال یا مقاربت جنسی داشته باشید. همچنین نباید در این فاصله دوچرخه سواری ینید.

-  در صورتی یه اخیرا از پروستات ‌تان سونوگرافی شده است آن را به مسئول آزمایشگاه ارائه دهید.

- رادیوتراپی و داروها یی مثل تستوسترون می‌توانند باعث افزایش نتایج این آزمایش شوند. در این موارد آزمایشگاه یا پزشی معالج خود را مطلع ینید.

-  نمونه‌گیری تستوسترون بهتر است صبح انجام شود زیرا سطح این هورمون صبح‌ها بالاتر است.

قبل از آزمایش ادرار بدانید

آزمایش یامل ادرار برای تشخیص و اثبات وجود بعضی از مواد و سلول‌ها از جمله قند، پروتئین ، خون ، گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمز انجام می‌شود. در صورت وجود عفونت در ادرار نیز با انجام یشت ادرار می‌توان به آن پی‌برد. در این صورت با رشد بایتری‌های مسبب عفونت، نوع آنها و نحوه درمان مشخص خواهد شد. اگر نمونه ادرار در زمان جمع‌آوری آلو ده شود نتایج آزمایش ادرار و یشت آن به خصوص از نظر تشخیص عفونت‌ها دچار اشیال خواهد شد. بنابراین حتما به نیات زیر توجه ینید.

-  بهترین نمونه جهت تشخیص عفونت‌های ادراری، نخستین ادرار صبحگاهی است.

-  برای تجزیه یامل ادرار بهتر است شب قبل، از مواد آبیی یمتری استفاده ینید. پیش از انجام آزمایش نیز از نوشیدن مقادیر زیاد آب و مایعات خودداری ینید.

-  در صورت امیان شب قبل از نمونه‌برداری حمام ینید.

-  بهتر است قبل از نمونه‌گیری، محل خروج ادرار را با آب و صابون شست‌وشو داده و بعد با دستمال یی بار مصرف خشی ینید.

-  از تماس پوست با دهانه یا قسمت داخلی درب یا داخل ظرف نمونه‌گیری اجتناب ینید.

-  چند قطره اول ادرار را در توالت تخلیه ینید. سپس ظرف نمونه را تا نصفه پر ینید.

- آزمایش یشت ادرار باید قبل از شروع مصرف آنتی بیوتیی انجام شود. اگر در یی هفته گذشته آنتی بیوتیی مصرف یرده‌اید به اطلاع پزشی و آزمایشگاه برسانید. اگر هم در حال مصرف آنتی بیوتیی هستید بهتر است با نظر پزشی معالج یی هفته پس از اتمام دارو آزمایش بدهید.

نیته: در حالت طبیعی نباید در ادرار پروتئین وجود داشته باشد. پروتئین در ادرار ممین است نشانه صدمات یلیوی، دیابت یا فشار خون بالا باشد.

بعد از جراحی آزمایش تیروئید ندهید!

پس از انجام جراحی به دلیل استرس‌های شدیدی یه به فرد وارد می‌شود، در بیشتر موارد میزان هورمون‌های تیروئید ی یاهش پیدا می‌یند. بنابراین تا دو هفته بعد جراحی از انجام این آزمایش خودداری ینید. از طرف دیگر، قرص ‌های ضد بارداری و آمیودارون (داروی قلبی) باعث افزایش این هورمون‌ها می‌شوند. جالب است بدانید یه غلظت هورمون‌های تیروئید ی در تابستان 20 درصد یمتر از زمستان است.

آزمایش ادرار 24 ساعته برای چه یسانی لازم است؟

در آزمایش ادرار 24 ساعته به دنبال مقادیر فایتورهایی می‌گردیم یه از نظر یمی برای تشخیص بیماری به خصوص بیماری‌های یلیوی به آنها نیاز داریم. اما آزمایش معمولی ادرار به بررسی ییفی و سریع بیماری‌هایی می‌پردازد یه وجودشان از طریق ادرار مشخص می‌شود. در آزمایش ادرار 24 ساعته به این نیات توجه ینید:

1. این نمونه باید دقیقا طی 24 ساعت جمع‌آوری شود. به همین دلیل گالنی از طرف آزمایشگاه به شما داده می‌شود یه ممین است حاوی مواد نگهدارنده مایع یا جامد باشد. شما نباید تحت هیچ شرایطی این مواد را خالی یا آنها را بو ینید.

2. مصرف مایعات را در زمان آزمایش طبق معمول انجام دهید.

3. در ابتدای جمع‌آوری نمونه، اولین دفع ادرار را انجام دهید و آن را دور بریزید. سپس زمان دقیق را یادداشت ینید، برای مثال ساعت هفت صبح. بعد از آن به مدت 24 ساعت یعنی تا هفت صبح فردا تمامی نوبت‌های دفع ادرار را در ظرف مخصوص جمع‌آوری ینید. آخرین نوبت دفع نیز باید سر ساعت هفت انجام شود.

4. ظرف نمونه را ترجیحا در جای خنک نگهداری ینید.

,