كاخها و عمارتهاي تهران

عمارت عثماني و پل رومي :

در قرن نوزدهم يكي از سفيران دولت عثماني در محليدر منطقه الهيه تهران باغ و عمارتي ساخت كه همچنان به دولت تركيه تعلق دارد با توجه به پيشينه تاريخي دولت عثماني كه جانشين امپراتوري روم شرقي شد . نام روسي ( همانند لقب مولانا جلال الدين محمد بلخي ) روي پلي كوچك در اين محل باقي مانده است .

------------------

عمارت دارالفنون :

سنگ بناي اين ساختمان به فرمان اميركبير در شمال ارگ سلطنتي نهاد شد نقشه آن كار ميرزا رضاي مهندس است كه در زمان عباس ميرزا وليعهد فتحليشاه براي تحصيل به انگليس رفته بود . چهار طرف حياط مدرسه را پنجاه اتاق احاطه كرده و در برابر آنها ايواني گسترده است .نخستين در ورودي مدرسه به سوي خيابان ارگ بود و در كنوني كه در خيابان ناصرخسرو است بعدها ساخته شد .

ميرزا تقي خان امير كبير و شاهزاده عباس ميرزا از جمله اولين اصلاحگران دوره قاجاريه هستند . مدرسه عالي دارالفنون براي تغييرات اساسي در نظام سنتي و پوسيده قاجار شروع شد.بعد ها كليه كساني كه براي امر تحصيل به فرنگ سفر كرده بودنداز جمله اساتيد اين مدرسه مشغول به كار شدند. تفكرايجاد دارالنفون در دوره قاجاريه و حتي در سالهاي بعد به تقليد از تغيير و تحولات سياسي، اقتصادي ،... امپراطوري عثماني صورت مي گرفت.اين گرته برداري حتي به دوره محمد رضا شاه نيز كشيده شد.

دارالفنون با روي كرد نظامي تشكيل شد چيزي شبيه دانشگاه امام صادق امروزي .

----------------

عمارت مدرسه مروي ( فخريه ):

مدرسه مروي از بناهاي قرن سيزدهم هجري قمري است كه شامل جلوخان ، سردربند ، صحن وسيع ، حجره ها و چندين ايوان مزين به كاشي كاري خشتي است . باني مدرسه شخصي به نام فخرالدوله بود كه در آن زمان به دستور فتحعليشاه قاجار حاكم رو شد از اين رو بناي ياد شده فخريه خوانده مي شود و به مدرسه مروي نيز معروف است .

---------------

كاخ بهارستان ( مجلس شوراي ملي ):

اين بنا در قرن 13 هجري قمري به همت ميرزا حسين خان سپهسالار صدر اعظم ساخته شده و پس از مشروطيت به مجلس شوراي ملي ايران واگذار گرديد . تالار و سالن هاي اين بنا به طرز زيبا و موزوني تزيي شده و يكي از نمونه هاي با ارزش سبك معماري ايران در قرن سيزدهم است .

--------------

حوض خانه باغ قديم نگارستان :

اين بنا در باغ نگارستان است و در عهد فتحعليشاه و محمد شاه قاجار به شكل هشت گوش ، با شاه نشينهاي سبك زنديه ساخته و مزين به گچ بري هاي عالي است . اكنون اين بنا محل موزه هاي هنرهاي ملي است .

---------------

عمارت باغ فردوس

اين عمارت در باغ گسترده و پر درختي قرار دارد كه توسط معيرالممالك ساخته شده است . اين بنا در قرن 12 ه.ق ساخته شد و به سبب زيبايي و سرسبزي كه داشت . به باغ فردوس معروف شد . محل اين عمارت در تجريش است .

---------------

كاخ گلستان ( باغ موزه گلستان ):

اين كاخ شامل مجموعه كاخهايي است كه در اطراف باغي به نام گلستان قرار گرفته اند . مجموعه كاخهاي ضلع شمالي باغ گلستان شمال تالار ، موزه ، سر سراي ورودي ، تالار آيينه ، تالار برليان ، تالار بلور و تالار عاج است كه تالار بلور پيش از ديگر قسمتهاي كاخ احداث شد . تخت طاووس از آثار مشهور ارگ سلطنتي تهران است و معروف است كه نادر شاه در سال 1739 آن را از هند به غنيمت آورد . در زمان شاه عباس صفوي چهار باغ و عمارت ايواني ساوه و چنارستاني در محل كنون كاخ گلستان و اطراف آن احداث شد تا اين كه كريم خان زند در همين ناحيه اقدام به پي ريزي ساختمان ارگ و حصار و برجهاي آن كرد .

--------------

عمارت شمس العماره :

ناصرالدين شاه در سال 1284 فرمان ساختم قصر شمس العماره را به معيرالممالك داد . اين كاخ كه در انتهاي گلستان و درشرق عمارت ديوان خانه قرار دارد عمارتي رفيع و بلند است با دو برج كه از سمت خارج قصر يعني طرف بازار منظره اي بسيار جالب دارد . معماري اين بنا تركيبي از معماري ايراني و اروپايي است .

--------------

كاخ سرخه حصار ( ياقوت )

كاخ سرخه حصار كه به نام كاخ ياقوت هم خوانده مي شود از ساختمانهايي كه در اواخر قرن 13 و در زمان ناصرالدين شاه ( 1302 و 1303 هجري قمري ) در محل سرخه حصار ساخته شد . اين كاخ سلطنتي شامل دو دستگاه عمارت به نام كوشك بيروني و حرم خانه و در مجموع در حدود دويست اتاق داشت .

--------------

كاخ و پادگان عشرت آباد :

قصر عشرت آباد در سال 1219 به دستور ناصرالدين شاه در محل عشرت آباد در شمال شرقي تهران و بيرون دروازه شميران ساخته شد ساختمان تهران و بيرون دروازه شميران ساخته شد . ساختمان كلاه فرنگي پادگان عشرت آباد كه در زمان قاجار ساخته شد به صورت برجي زيبا و چهار طبقه است كه داراي نمادهايي موزون است . پوشش سخت طبقه آخرين آن شيرواني است و طبقه سوم آن داراي شاه نشين آيينه كاري و مقرنس مي باشد .

--------------

كاخ صاحب قرانيه :

ميان باغي وسيع در يكي از كاخ هاي مجموعه نياوران در شمال شرقي تهران ساختماني قرار دارد كه قديمي ترين كاخ اين مجموعه است و تاريخ ساخت آن به عهد فتحعليشاه مربوط مي شود . علاوه بر حوض خانه و كرسي خانه بي مانند صاحب قرانيه ، از تالارهاي مهم آن مي توان جهان نما و آيينه را نيز نام برد كه با تابلوهاي نقاشي گرانبها و اشياء بسيار نفيس تزيين شده اند اين كاخ اكنون تنها براي بازديد ميهمانان رسمي باز است . سريالهاي تلويزيوني ميرزا كوچك خان و امير كبير و فيلمهاي سينمايي شازده احتجاب ، سلطان طاحب قران ، دلشدگان و كمال الملك در اين كاخ فيلم برداري شده اند .

--------------

كاخ مرمر:

اين كاخ به دستور رضا شاه پهلوي ساخته شد و احداث آن از 1313 تا 1316 به درازا كشيد . معماري آن آينده اي از سبكهاي شرقي و غربي است . كاخ مرمر از سال 1355 تا 1359 موزه بود . استادان و هنرمندان مانند حسين لرزاده ( معمار ) استاد يزدي ( كاشي كار ) محمد حسين صنيع خاتم و حسين طاهرزاده در ساختن آن همكاري كرده اند .

تخت مرمر يا تخت سليمان به شكل يك سكوي ديواره دار بلند با شصت و پنج قطعه مرمر بزرگ و كوچك ساخته شده و در وسط ايوان كاخ مستقر گرديد . تخت مرمر در سه سال اول سلطنت كريم خان زند در سالهاي 1163 تا 1165 هجري قمري بنا شد . تخت مرمر كنوني كه در وسط ايوان اصلي كاخ قرار دارد در سال 1220 هجري قمري به دستور فتحعليشاه قاجار ساخته شده است . (رضا سوادكوهي ملقب به رضا خان ميرپنج برابر با درجه سرهنگ فرمانده هنگ قزوين در سال 1304 ه.ش به كمك كوتاي سيد ضيا ابتدا به نخست وزيري و سپس با حذف سلسله قاجار به پادشاهي

=================================================

قلعه ها و برجها :

**********

قلعه ايرج

قلعه ايرج در شمال شرقي ورامين نزديك دهكده جعفرآباد است اين قلعه يكي از بزرگترين قلعه هاي ايران به حساب مي آيد اين قلعه به شكل مستطيل است و ساختمان آن با خشت و گل ساخته شده است .

-----------------

قلعه طبرك و بارو و حصار قديم

اين بار و حصار شهر ، از آثار بر جاي مانده دوران خلفاي عباسي و مهمترين آثار اسلامي ري است كه شامل يك رشته ديوارهاي خشتي و سنگي است . داخل حصار بنايي به نام طبرك وجود داشت كه به دستور طغرل سلجوقي منهدم شد . در بالاي كوه نقشي از بهرام گور بود كه بعدها در دوران قاجاريه صورت فتحعليشاه را به جاي آن تراشيدند .

-----------------

برج نقاره خانه

بقاياي برج آجري نقاره خانه كه داراي هشت ترك است . بر فراز كوهي در شهر ري به همين نام باقي است . اين برج از بناهاي عهد سلجوقي است و پژوهش ها و كاوشهاي علمي نشان داده اند كه محل برج نقاره خانه آرامگاه يكي از شهر ياران سلجوقي بوده است .

-----------------

بقاياي مركز شهر سلجوقيان

در پايين نقارخانه شهر ري ، آثاري از يك شهر برجاي مانده از دوران سلجوقيان به چشم مي خورد بقاياي اين شهر به صورت ويرانه اي است كه برج و بارويي مخروبه روي آن قرار گرفته است . در قسمت بالايي برج و باروي شهر سلجوقيان ، روي كوه نقاره خانه ، برج نقاره خانه قرار دارد كه آن هم متعلق به دوران سلجوقيان است .

-----------------

برج طغرل

برج طغرل در شهر ري ، بنايي است كه بلندي آن در حدود 20 متر است . بدنه اين برج ترك ترك است . اين برج در ميان محوطه اي قرار دارد كه به احتمال قوي مدفن طغرل اول پادشاه سلجوقي است . اكنون اين برج قديمي كه از بناهاي نيمه اول قرن پنجم هجري است به صورت يك بناي تازه در آمده است . لوح سنگ مرمر سر در برج به يادگار مرمت بنا نصب شده است .

-----------------

زندان هارون

بناي تاريخي زندان هارون كه ده كيلومتري جاده تهران به خراسان در دامنه كوههاي مسگر آباد واقع است از سنگهاي نامنظم سياه رنگ يا ملاط گچ و تاق آجري ساخته شده است ( اتاق آجري اين بنا از بين رفته است ) اين بناي شگفت كه در قرن چهارم هجري ساخته شده به دوران آن بديه مربوط است .

-----------------

تپه گبري

در شمال شرقي امين آباد و در يك كيلومتري جنوب شرقي بقعه ، تپه اي قرار دارد كه به نام تپه كبري مشهور است . بر بالاي تپه آثار برج سنگي و گچ بزرگي از دوران ديلميان باقي مانده كه به احتمال قوي مقبره مرداويچ زيارگيلي از سرداران معروف آن زيار ( ديلمي ) است .

-----------------

برج علاء الدين

برج آجري علاءالدين با ارتفاع 17 متر در فاصله اي اندك در شمال مسجد جامع ورامين قرار دارد و شامل دو قسمت است : قسمت اول با بدن هاي مدور به ارتفاع 12 متر كه بخش اصلي بنا را تشكيل مي دهد . قسمت دوم شامل گنبدي مخروطي شكل و بزرگ به ارتفاع 45 متر است كه روي قسمت اول قرار دارد .

تاريخ بناي برج سال 680 ه.ق است و برخي آنرا مقبره سلطان علاء الدين خوارزم شاه مي دانند . سبك ساختمان برج تركيبي از معماري زمان مغول و دوره آق قويونلو و قزيونلو است .

-----------------

بازارها

**********

بازار تهران

بازار اصلي تهران كه در زمان فتحعليشاه قاجار شكل گرفت . امروز مجموعه ايست از دالانها و كوچه هاي تو در تو با رديف دكانها و راسته مغازه هايي كه گويي تمامي ندارد . گرچه از چند دهه قبل مراكز تجاري تازه اي در جاهاي ديگر تهران شكل گرفته است ولي بازار تهران همچنان از مراكز اصلي داد و ستد تجاري اين شهر و حتي كشور به شمار مي آيد .دو چهار سوق عمده به نام هاي چهار سوق بزرگ و چهار سوق كوچك ، بازارهاي تهران را به هم پيوند مي دهد كه عمده ترين آنها عبارتند از :

بازار بين الحرمين

اين بازار بين مسجد امام خميني ( شاه ) و مسجد جامع واقع شده و در زمان محمد شاه ساخته شده است بازار بين الحرمين عرضه كننده نوشت افزار ، كاغذ و مقواست

بازار تجريش

گرچه از نظر معماري از كيفيت والايي برخوردار نيست . به سبب موقعيت جغرافيايي – فرهنگي به عنوان مركز خريد روستاهاي اطراف تجريش كه زماني طجرشت خوانده مي شد و نيز برآوردن نيازهاي ساكنان شمال تهران ، تنوعي در كالاها و مغازه هاي آن وجود دارد كه در كمتر بازار ديگري به چشم مي خورد مانند همه بازارهاي سنتي در برگيرنده مساجد و تكايايي هم هست . خود ميدان تجريش مجموعه اي است ناهماهنگ از مراكز تجاري ، اداري ، مسكوني كه به علل و عوامل متعدد ، در نيم قرن گذشته دست نخورده است و از ميدانگاه منطقه اي ييلاقي در حومه تهران به مركز پررفت و آمد شامل مبدا خطوط تاكسيراني ، اتوبوسراني ، ميني بوسراني و غيره تبديل شده و به جاي قرار داشتن در انتهاي جاده اي كه از شهر به كوهپايه مي رسيد . اكنون گذرگاه پر رفت و آمدي است كه شباهت چنداني به مكان ييلاقي ندارد .

بازار امير

اين بازار به همت و دستور ميرزا تقي خان اميركبير در قرن سيزدهم هجري قمري پس از پايتختي تهران ساخته شد .

*************************************************************************************

موزه ها

-----------------

موزه ايران باستان

موزه ايران باستان با زيربناي 2744 مترمربع نخستين موزه ملي ايران و موزه مادر است و همزمان با مجموعه كاخ دادگستري شهرباني ، وزارت امور خارجه ، وزارت جنگ و سر در باغ ملي بنا شد . ساخت اين بنا زير نظر آندره گودار در سال 1314 ه.ش آغاز شد و در سال 1316 گشايش يافت و مورد بهره برداري قرار گرفت . در طبقه اول اين موزه آثار پيش از تاريخ و تمدن و هنر ايراني از هزاره ششم پيش از ميلاد و نيز كتيبه هاي سنگي ، آثار سفالي ، زيلوها و لوح هاي گلي ، نقوش برجسته ، مجسمه هاي فلزي و سنگي ، تابوتهاي سفالي و سفال لعاب دار ، يادگار عهد هخامنشيان ، پارتها ، اشكانيان ، سلوكيها و ساسانيان به نمايش گذاشته شده است . از مشهورترين آثار اين بخش ، پلكان تخت جمشيد ، مجسمه سردار اشكاني ، جام طلايي هخامنشي و قطعه اي سراميك از كاخ آپاداناي شوش با نقش سرباز پارتي است .

طبقه دوم موزه به آثار دوره اسلامي اختصاص دارد و در آن آثار هنري ، نسخه هاي خطي ، سكه هاي دوره هاي مختلف ، نقاشي و قطعاتي پارچه و فرش بازمانده و از دورترين اعصار حفظ مي شود .

اين موزه داراي تاسيسات جنبي شامل تالار سخنراني ، تالار نمايش ، كتابخانه و ... است .

اين موزه در خيابان امام خميني – ابتداي خيابان 30 تير واقع مي باشد .

-----------------

تيمچه قيصريه

تيمچه در اواسط قرن سيزدهم هجري قمري در زمان قاجاريه ساخته شده است . اين بناي معروف در بازار تهران و پس از بناي چهار سوق بزرگ واقع شده است .

-----------------

تيمچه مهديه

اين بنا در اواسط قرن سيزدهم هجري قمري ساخته شده است .

-----------------

چهارسوق بزرگ

چهار سوق بزرگ ، يكي از قديمي ترين بناهاي تهران است كه در بازار اصلي شهر تهران و در اواسط قرن سيزدهم هجري قمري پس از انتخاب اين شهر به پايتختي ايران ، ساخته شد .

-----------------

تيمچه امين اقدس

اين بنا در قرن سيزدهم هجري قمري ، در عهد ناصرالدين شاه قاجار ساخته شد و به نام امين ( امينه ) اقدس ، يكي از همسران معروف ناصرالدين شاه موسوم شد . بناي ياد شده در بازار تهران ، پس از چهار سوق قرار دارد .

-----------------

تيمچه صدراعظم

اين تيمچه در قرن سيزدهم هجري قمري به همت ميرزا علي خان اتابك ، صدراعظم ايران ساخته شد .

-----------------

تيمچه كتاب فروشان

ساختمان تيمچه كتاب فروشان ، متعلق به قرن سيزدهم هجري قمري است .

-----------------

تيمچه علاء الدوله

اين بنا در ميانه قرن سيزدهم هجري قمري به وسيله شخصي به نام علاء الدوله ساخته شده است و از ويژگي هاي معماري تيمچه هاي بازاري ايران برخوردار است .

-----------------

موزه پرفسور حسابي

اندك زماني پس از مرگ دكتر حسابي ، رياضيدان مشهور دنياي علم در سال 1372 خانه او تبديل به موزه اي شد كه در آن وسايل شخصي ، مدارك علمي و تحصيلي ، نشانها و تقدير نامه ها و عكسهاي قديمي و متن نطقها و نوشته ها ، از جمله تحقيقات مربوط به بي نهايت بودن ذرات در آن به نمايش گذاشته شده است . اين موزه در خيابان تجريش – خيابان مقصودبيك واقع مي باشد .

-----------------

موزه جواهرات ملي

پيشينه جواهرات ملي ايران به عصر صفويه بر مي گردد كه پايه گنجينه دولت يعني مجموعه اي جدا از اموال شخصي پادشاه گذاشته شد و كارشناسايي مأمور خريد ارزيابي و حفظ در و گوهرها و تزئينات كميابي شدند كه گاه شهرت جهاني داشت . پس از مرگ نادر اين مجموعه در دويست و پنجاه سال گذشته تغيير چنداني نكرده و از گنجينه هايي است كه در عين پربها بودن نمي توان قيمتي براي آن قائل شد . اين موزه در خيابان فردوسي – روبروي سفارت آلمان واقع مي باشد .

-----------------

تماشاگه پول

اولين گنجينه تخصصي و دائمي شكه و اسكناس در ايران به تاريخ هفدهم تيرماه سال 1376 در سالگشت هجرت رسول اكرم ( ص ) به همت اداره موزه هاي بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي افتتاح گرديد . اين مجموعه كه شامل 1400 سكه و 750 قطعه اسكناس و تعداد تقريبي 200 قطعه اشياء موزه اي غير از سكه و اسكناس مي باشد . در محوطه اي با وسعت حدود 2000 مترمربع به نمايش گذاشته شده و ضمن ارائه بخش قابل توجهي از سكه ها و اسكناس هاي ايران ، گوشه هايي از تاريخ اين سرزمين را نيز به نمايش مي گذارد .

بخش هاي تشكيل دهنده تماشاگه پول عبارتند از :

الف ) بخش ماقبل پول

ب ) سالن هاي مربوط به تاريخ سكه

ج ) سالن هاي مربوط به تاريخ اسكناس

در ارديبهشت ماه 1378 بخش جديدي در سالن اصلي نمايش با موضوع سكه و اسكناس كشورهاي مختلف با اطلاع رساني عمومي شامل پرچم ، نقشه ، اطلاعات پولي و ارزشي و واحد پول آن كشور دارد .

تماشاگه پول علاوه بر سالن هاي نمايش از بخش هاي جنبي ديگر نيز تشكيل شده است كه به اختصار عبارتند از : كتابخانه تخصصي ، بانك اطلاعات نگارخانه تماشاگه پول ، تماشاخانه يا سالن اجتماعات تماشاگه پول ، نمايشگاه هاي متفرقه تماشاگه پول ، بخش كتابفروشي و چايخانه. اين مركز در خيابان وليعصر – بلوار ميرداماد قرار دارد .

-----------------

تماشاگه تاريخ

آثار به نمايش گذاشته شده در اين گنجينه به تاريخ معاصر ايران ( 200 سال اخير ) اختصاص دارد و شامل ظروف وسايل شخصي ناصرالدين شاه تابلوهاي كمال الملك و ... است .

اين موزه در خيابان وليعصر – بالاتر از بلوار ميرداماد – جنب خيابان قباديان واقع است .

-----------------

موزه آثار صنعتي

موزه آثار صنعتي كه تحت پوشش سازمان هلال احمر جمهوري اسلامي ايران مي باشد . آثار نقاشي و مجسمه علي اكبر صنعتي را جهت بازديد علاقمندان به نمايش گذارده است .

-----------------

موزه مجلس شوراي اسلامي

اين موزه آثار هنري و تاريخي از قبيل استاد خطي تاريخي و تابلوهاي نقاشي را جهت بازديد عموم ارائه نموده است . اين موزه در ميدان بهارستان – جنب مدرسه شهيد مطهري واقع مي باشد .

-----------------

موزه علوم

موزه علوم دانشكده علوم مستقر در دانشگاه تهران جانوارن آمپايه شده را ارائه كرده است .

-----------------

موزه ملي ملك

موزه ملي ملك وابسته به آستان قدس رضوي ، آثار تاريخي و هنري از قبيل انواع قالي پشمي و ابريشمي مربوط به دوره قاجاريه ، سكه هاي طلا و نقره مربوط به دوره هخامنشي تا قاجاريه ، ميز و صندلي چوبي و قلمدان و تابلوهايي از دوره صفويه تا قاجاريه ، تمبر ، كتاب و خط را به نمايش گذاشته است . اين موزه در ميدان امام خميني – باغ ملي – جنب وزارت خارجه واقع مي باشد .

-----------------

موزه هاي هنرهاي معاصر

آثار هنري از قبيل نقاشي ، مجسمه ، عكس ، خط ، كتابهاي هنري و صنايع دستي در اين موزه به معرض تماشاي عموم گذاشته شده است. اين موزه در خيابان كارگر شمالي – جنب پارك لاله واقع مي باشد .

-----------------

موزه خانه صبا

اين موزه هنري ، وسايل موسيقي و اسباب و لوازم شخصي استاد ابوالحسن صبا موسيقيدان مشهور ايراني را ارائه نموده است . اين موزه در ميدان بهارستان – خيابان ظهيرالاسلام واقع مي باشد .

-----------------

موزه هنرهاي ملي

يكي از مراكز نمايش هنر ايراني موزه هنرهاي ملي است . اين مركز هنر ايران را با آن ويژگي خاص به نمايش گذارده است .

از ويژگيهاي اين موزه مي توان به مينياتورهايي به سبك قرن دهم كه در قرن اخير نقاشي شده اند تابلوهاي عرضه كننده چند هنر شامل نقاشي ، تذهيب و تشعير و قالبسازي و خاتم كاري و منبت كاري در كنار همديگر اشاره نمود .

-----------------

موزه ايران ( رضا عباسي )

اين موزه در بزرگداشت يكي از نگارگران عصر صفويه نامگذاري شده است . هدف از تشكيل آن گردآوردن ، پاس داشتن ، مطالعه كردن و شناساندن دستمايه هاي به يادگار مانده از هنرمندان چيره دست اين مرز و بوم مي باشد كه به روي عموم شيفتگان هنر و فرهنگ والاي ايران گشوده است . آثار اين موزه از دوره ماقبل تاريخ تا قرن 13 هجري را در بر مي گيرد .

مراكز و تالارهاي تشكيل دهنده اين موزه هنري عبارت است از :

1- تالار پيش از اسلام

2- تالارهاي هنرهاي اسلامي شامل :

الف ) آثار هنري و صنعتي

ب ) نگارگري

ج ) خوشنويسي

3- كتابخانه

اين موزه در خيابان دكتر شريعتي – نرسيده به پل سيد خندان واقع مي باشد .

-----------------

موزه هنرهاي تزييني ايران

با توجه به آثار و اهداف مشخصه از تشكيل هر موزه اين مركز نيز از اين قاعده مستثني نمي باشد . اين موزه در سال 1338 بنا نهاده شده است . اكثر اشياء جمع آوري شده مربوط به سده دهم تا چهاردهم هجري قمري مي باشد . ساختمان موزه چهارطبقه مي باشد كه هر طبقه آثار خاصي را شامل مي شود . طبقه همكف نمايشگاه دائمي آثار موزه اي كاخ مرمر شامل منبت ، معرق و خاتم كاري مي باشد . طبقه اول بافته ها و دوخته هاي سنتي ايران و سوزن دوزي را در معرض ديد قرار داده است . طبقه دوم پنج پخش مجزا دارد : بخش خاتم ، بخش منبت ،بخش لاكي ، بخش فلز و بخش شيشه و طبقه سوم كه انواع نقاشي ها و مينياتورها را به نمايش گذاشته است .

-----------------

موزه فرش ايران

يكي از مشخصه هاي هنري ايران زمين ، فرش ايراني مي باشد . تاريخ شروع احتمالي فرش بافي در ايران معلوم نيست ولي با كشف قالي 2500 ساله پازيربك در سال 1949 ميلادي در جنوب سيبري كه بافت آن در دوره هخامنشي در ايران دانسته اند معلوم گرديد كه اين هنر در ايران ديرپا است .

هدف از تشكيل اين موزه را مي توان پژوهشي در سوابق ، تحصيلات و كيفيت تاريخي هنر و صنعت فرش خاصه فرش ايراني دانست . اين موزه شامل ساير محصولاتي از قبيل گليم هم مي شود . اين موزه در سال 1356 تأسيس يافته است .

اين موزه در خيابان كارگر شمالي – تقاطع دكتر فاطمي واقع مي باشد .

-----------------

كاخ موزه سعدآباد

مجموعه سعدآباد در شمالي ترين ، مرتفع ترين و خوش آب و هواترين قسمت تهران ، در مساحتي حدود 400 هكتار واقع شده است . اين مجموعه داراي حدود 180 هكتار جنگل طبيعي ، چشمه سارها ، باغستانها ، گلخانه ها و خيابانهاي پوشيده از درخت و گل است . رودخانه جعفر آباد از وسط محوطه مي گذرد . در اين مجموعه حدود 14 كاخ با تأسيسات جنبي گوناگون ساخته شده كه تعدادي در جريان انقلاب نيمه كاره رها شده اند . هر كدام از اين كاخ ها با مساحتي زياد و با انواع امكانات تفريحي شامل استخر ، مرداب ، زمينهاي بازي ، باغ و غيره در اختيار يكي از نزديكان شاه بوده است .

اين كاخ موزه در ميدان وليعصر – خيابان زعفرانيه – خياابن شهيد طاهري واقع مي باشد .

-----------------

موزه سبز ( كاخ شهوند )

موزه سبز در حقيقت خانه رضا خان است كه در سال 1306 ه.ش در بالاي بلندترين نقطه سعدآباد ساخته شده است . اين موزه از نظر ارزشهاي اصيل معماري حائز اهميت است رعايت اصول معماري سنتي با گچ بري ها آينه كاريها و ... كه كلاٌ توسط اساتيد هنرمند ايراني به انجام رسيده است اين بنا را از نظر معماري با ساير كاخ هاي موجود در اين ناحيه متمايز مي كند .

آثار موجود در اين موزه عبارت است از قالي هاي نفيس و كليه اشياء كاخ از جمله مبل ظروف چيني و لوسترهاي متنوع كه در بين سالهاي 53 و 54 از اروپا وارد شده است .

-----------------

موزه رجعت و عبرت ( كاخ مادر شاه )

كاخ رجعت و عبرت در مجموعه سعدآباد قرار دارد و در سال 1305 براي استفاده و اسكان مادرشاه ساخته شد آثار و اشياي موجود در اين كاخ موزه شامل فرشهاي نفيس ايراني و اشياي نفيس ساخت كشورهاي اروپايي است .

-----------------

موزه مردم شناسي

موزه مردم شناسي كه در سال 1314 بنياد گرديد شامل آثار مربوط به مردم شهرستانهاي مختلف ايران در دوره قاجاريه و معاصر مي باشد . اين موزه در ميدان 15 خرداد داخل محوطه كاخ گلستان واقع مي باشد

-----------------

كاخ موزه ملت

اين كاخ جهت اسكان خانواده محمدرضا در مجموعه سعدآباد ساخته شده است آثار مجموعه در اين كاخ موزه شامل فرشهاي نفيس و با ارزش ايراني و اشياء و چيني آلات خارجي و اموال مربوط به خاندان سلسله پهلوي مي باشد .

-----------------

كاخ موزه تاريخ طبيعي

اين كاخ موزه كه در مجموعه سعد آباد واقع شده است و مجموعه كم نظيري از حيوانات و جانداران سرزمينهاي مختلف جهان را در خود جاي داده است . اين موزه در ميدان هفت تير ابتداي خيابان قائم مقام واقع مي باشد .

-----------------

موزه صنعت برق

در ميان رشته هاي گوناگوني كه صاحب موزه و نمايشگاه دائمي شده اند صنعت برق اساس تمدن نوين و مادر صنايع جديد هم بي نصيب نمانده است هر نموهه اي از ابزار و لوازم برقي برق سازي و برق رساني از عهد مظفرالدين شاه تا امروز كه در كشور موجود بوده در اين نمايشگاه به تماشاي اهل علوم و علاقمندان به مشاهده گذاشته شده است . اين موزه در خيابان شهدا خيابان پيروزي خيابان شهيد افروز واقع مي باشد .

-----------------

كاخ موزه هنرهاي زيبا

كاخ موزه هنرهاي زيبا كه تابلوهاي گرانبها و نفيس نقاشي را به نمايش گذارده است در مجموعه سعد آباد واقع شده است .

-----------------

كاخ موزه نظامي

در اين كاخ موزه ابزار و ادوات و تن پوشهاي جنگلي مربوط به ادوار مختلف تاريخي ايران به نمايش گذارده شده است اين كاخ موزه نيز در مجموعه سعدآباد جاي گرفته است .

-----------------

موزه آزادي

اين مجموعه در داخل برج آزادي واقع شده و در آن اشياء مختلفي از دوره هاي قبل از ميلاد هخامنشي اشكاني ساساني و دوره هاي اسلامي از قبيل اشياء سفالين ظروف مفروغين تابلوهاي نقاشي و فرش به نمايش گذارده شده است .

-----------------

مجموعه هرباريوم

اين مجموعه كه وابسته به وزارت كشاورزي است مجموعه اي از گياهان حشرات و جانوران را گرد آورده و محل مناسبي جهت بازديد و مطالعه علاقمندان و محققين فراهم نموده است . اين موزه در خيابان تابناك جنب دانشگاه شهيد بهشتي واقع مي بياشد .

-----------------

موزه گياهان دارويي

اين موزه علمي وابسته به دانشكده داروسازي دانشگاه تهران مي باشد كه گياهان مختلف دارويي را جهت بازديد محققين و علاقمندان و دانشجويان ارائه نموده است . اين موزه واقع در دانشكده داروسازي دانشگاه تهران واقع شده است .

-----------------

گنجينه رئيس علي دلواري

اين گنجينه در ساختماني كه در اواخر سده سيزدهم ه.ق بنا شده قرار دارد و آثاري از سفال و آبگينه در آن به نمايش گذاشته شده است اين موزه در خيابان جمهوري خيابان سي تير واقع شده است .

-----------------

گنجينه ملي ايران

اشياء باستاني متعلق به هزاره هاي قبل از ميلاد و آثار دوره تاريخي در اين گنجينه به نمايش گذاشته شده است. اين موزه در خيابان امام خميني – جنب خيابان سي تير قرار دارد .

-----------------

گنجينه مينياتور آبكار

در اين گنجينه مجموعه اي از نقاشي مينياتورهاي استاد كلارا آبكار به نمايش گذاشته شده است اين گنجينه د رخيابان وليعصر خيابان زعفرانيه خيابان شهيد طاهري كاخ سعدآباد قرار دارد .

-----------------

گنجينه نقاشي پشت شيشه

مجموعه تابلوهاي نقاشي پشت شيشه در اين گنجينه به نمايش گذاشته شده است اين موزه در تقاطع خيابان هدايت و تنكابن واقع شده است .

-----------------

گنجينه ملي آب ايران

گنجينه ملي آب ايران به منظور حفظ احياء و معرفي ميراث گذشتگان اين مرز و بوم در صنعت آب اعم از استحصال انتقال توزيع و بهره برداري تاسيس شده است . اين موزه در خيابان ولي عصر زعفرانيه شهيد فلاحي قرار دارد .

-----------------

عكاسخانه شهر

شايد هنوز عكاسان كه سرشان را زير پارچه اي كه روي دوربين قرار داشت پنهان مي كردند مشغول به كار باشند همچنين نمونه هاي سالم از دوربينهاي دستي كداك و آگفا كه تنها در آفتاب عكس مي گرفت احتمالاٌ هنوز در جاهايي در گوشه انبار اشياي متروك خاك مي خورد . اين موزه در ميدان بهار شيراز واقع مي باشد .

-----------------

گنجينه ملي ملك

در گنجينه ملك آثاري از اسناد كمال الملك تابلوهاي مينياتور سكه خط مجموعه تمبر و فرشهاي نفيس و قديمي به نمايش گذاشته شده است . اين موزه در ميدان امام خميني باغ ملي جنب وزارت امور خارجه واقع شده است .

-----------------

گنجينه فرهنگ و مردم

اين موزه در سال 1347 شروع به جمع آوري نمونه هايي از لباس هاي محلي ايران داروها و كتب خطي نموده است . مكان اين موزه واقع در چهارراه قصر ابتداي خيابان شهيد بهشتي مي باشد .

-----------------

كاخ گنجينه اصلي نياوران

آثار به جاي مانده از دوران پهلوي مانند فرش هاي نفيس ظروف مجسمه و ... در اين گنجينه به نمايش گذاشته شده است . اين گنجينه در خيابان نياوران ميدان شهيد باهنر كاخ نياوران واقع مي باشد .

-----------------

گنجينه شهدا

در اين گنجينه وسائل آثار شخصي و به جاي مانده از شهدا و آثاري كه مرتبط با فرهنگ ايثار و شهادت است به نمايش گذاشته شده است . محل اين موزه درخيابان طالقاني جنب خيابان فرصت مي باشد .

-----------------

گنجينه علوم دانشگاه تهران

در اين گنجينه جانوران تاكسيدرمي شده و گياهان خشك نگهداري مي شوند اين گنجينه مخصوص دانش آموزان و دانشجويان است . اين موزه در خيابان انقلاب اسلامي دانشگاه تهران واقع شده است .

-----------------

گنجينه زمين شناسي

در اين گنجينه انواع سنگواره ها به نمايش گذاشته شده است مكان استقرار اين موزه در خيابان آزادي مي باشد .

-----------------

گنجينه سكه

سكه هاي ادوار مختلف در اين گنجينه به نمايش گذاشته شده است اين موزه در خيابان امام خميني واقع شده است .

-----------------

گنجينه 13 آبان

در اين گنجينه آثار استاد صنعتي و مجسمه و طراحي به نمايش گذاشته شده است اين موزه در خيابان امام خميني واقع شده است .

-----------------

گنجينه سينما

در اين گنجينه عكس ها اسناد و وسايل و تجهيزات قديمي سينما از شخصيت هاي سينمايي نظير دوبلورها و فيلم سازان پشت صحنه فيلم هاي بزرگ پوسترها و .... به نمايش گذاشته شده است . مكان اين موزه در خيابان لاله زار كوچه پيرنيا مي باشد .

-----------------

گنجينه خط و كتاب ميرعماد

مجموعه اي از سير خوشنويسي در ايران در اين گنجينه به نمايش گذاشته شده است اين موزه در خيابان ولي عصر قرار دارد

-----------------

موزه پست

به موزه پست امروزي مي توان عنوان تجديد حيات يك موزه داد . در مجموعه احيا شده موزه پست نمونه هايي از قديمي ترين اوات تحرير و ارسال مرسولات پستي و چاپاري تلفن هاي اوليه ( مشهور به هندلي با مراكزي 20 و 30 شماره اي ) تلگرامهاي مورس تمبرها و ديگر ابزار ارتباطات و مخابرات از كبوتر نامه بر تا ماهواره به نمايش گذاشته شده است . اين موزه در خيابان امام خميني سر در باغ ملي واقع مي باشد .

-----------------

گنجينه دوران اسلامي

اين موزه در آثار ادوار مختلف اسلامي به نمايش گذاشته شده است در خيابان امام خميني قرار دارد .

-----------------

گنجينه رياست جمهوري

هدايايي به رياست جمهور تقديم شده است در اين گنجينه قرار دارد گنجينه رياست جمهوري در خيابان فلسطين قرار دارد .

-----------------

موزه نيروي هوايي

يكي از قديمترين موزه ها موزه نيروي هوايي مي باشد . اين موزه در خيابان پيروزي خيابان پنجم نيرو هوايي واقع است .

-----------------

گنجينه بهزاد

اين موزه مربوط به آثار استاد حسين بهزاد ميباشد آثار اين هنرمند با دو سبك قديم و جديد در اين مكان به نمايش گذارده شده است . اين موزه در خيابان زعفرانيه خيابان شهيد طاهري كاخ سعدآباد واقع است .

-----------------

موزه تاريخ طبيعي

حيوانات تاسيدرمي شده در اين موزه به نمايش گذاشته شده است اين موزه بغير از جمعه ها باز مي باشد . اين موزه در ميدان هفت تير ابتداي خيابان قائم مقام فراهاني واقع است .

-----------------

شهرك سينمايي

دسترسي به استوديوي شهرك مانند كه بتوان صحنه هاي مربوط به خيابانها معابر و ديگر جاهاي عمومي را براي كنترل دقيق بر حركات اشخاص و تنظيم عناصر صحنه در آنها بازسازي كرد از لوازم اصلي صنعت سينماست . در محوطه اي 45000 متري در جاده مخصوص كرج كه در سال 1359 آماده بهره برداري شد امكان بازسازي تهران در نيم قرن پيش و اماكني بسيار قديمي تر و حتي باستاني فراهم آمده است .

-----------------

قهوه خانه هاي سنتي

قهوه خانه كه نام چايخانه براي آنها صحيح تر به نظر مي رسد حدود 400 سال قدمت دارد ابتدا محلي بود كه صرفاٌ براي نوشيدن چاي و خوردن ناهار و شام به وجود آمد معهذا بعدها اموري نظير اطلاع رساني نشر افكار و اخبار اجتماعي اقتصادي و حتي سياسي و همچنين سرگرمي هايي نظير مديحه سرايي نقالي شاهنامه خواني غزل خواني سخنوري و مشاعره نيز در آن جايگاهي پيدا كردند .

جهت احياء و بازسازي اين كانونهاي اجتماعي – فرهنگي از بين 370 قهوه خانه تهران تعدادي مناسب و آماده تبديل تشخيص داده شد كه در حال حاضر برخي از آنها با عنوان قهوه خانه سنتي شروع به كار نموده اند .

تعدادي از قهوه خانه هاي سنتي فعال فعلي كه فضاهاي مناسبي براي پر كردن اوقات فراقت به خصوص در ساعات پاياني شب مي باشند و در آنها معماري ملي و اسلامي هنرهاي ويژه قهوه خانه نظير شاهنامه خواني و نقالي و همچنين طبخ غذاهاي سنتي و بومي به شكل مناسبي انجام مي گيرد معرفي مي شوند .

-----------------

قهوه خانه آذري

اين قهوه خانه كه در سال 1327 در ميدان راه آهن ابتداي خيابان وليعصر شروع به فعاليت نموده است .

فضاي مناسبي است كه شامل بناي پوشيده و باغچه باز براي فصل هاي سرد و گرم مي باشد .

-----------------

قهوه خانه سنتي پارك شفق

اين قهوه خانه در فضاي باز پارك شفق در مساحت 1500 متر مربع احداث و داراي امكاناتي نظير رستوران سنتي و محوطه اجراي پرده خواني و نقالي است .

-----------------

موزه آثار طبيعي و حيات وحش ايران

غني ترين موزه تاريخ طبيعي ايران است اين موزه نه تنها محلي سرگرم كننده براي تماشا و تفرج بلكه مركز آموزشي جامع و كاملي هم هست . اين موزه در خيابان دارآباد بعد از آجودانيه واقع مي باشد .

-----------------

قهوه خانه سنتي اميركبير

در پارك قيطريه به سبك معماري دوره قاجار و با زيربناي 250 متر مربع قهوه خانه اي متناسب و هماهنگ با معماري فرهنگسراي اميركبير طراحي شده است .

از مشتريان اين قهوه خانه در اتاقهاي مفروش و پشتي و روي زمين پذيرايي مي شود لباس كاركنان از لباسهاي عشاير بختياري و عشاير قشقايي فارس اقتباس شده است .

-----------------

قهوه خانه سنگلج

اين قهوه خانه در زميني به مساحت 400 متر مربع و زيربناي 300 مترمربع بازسازي شده است . قهوه خانه سنگلج در داخل پارك شهر واقع شده و در سال 1374 شروع به كار كرده است از مشتريان روي تختهاي چوبي پذيرايي مي شود و موسيقي سنتي شرايط دلپذيري بوجود آورده است .

-----------------

قهوه خانه بي بي

اين قهوه خانه با زير بناي 210 متر مربع بازسازي شده و در شهرك قدس پونك باختري قرار دارد .

-----------------

قهوه خانه عالي قاپو

اين قهوه خانه در خيابان گاندي شمالي واقع شده در سال 1374 با زيربناي 450 متر مربع بازسازي شده است .

-----------------

********************

ميدانهاي قديمي :

-----------------

ميدان بهارستان

بناهاي قديمي و مهمي مانند ميدان و كاخ بهارستان در شهر تهران ، تداعي كننده حوادث و ماجراهاي تعيين كننده تاريخ معاصر كشور است . كاخ بهارستان را كه ميرزا حسين خان سپه سالار بنياد گذاشت . بعدها محل مجلس شوراي ملي شد . اين بنا تنها يادگار آن روزگار است كه اينك در اين ميدان ، محل باغ نگارستان فتحعليشاه قاجار بود كه مدخل آن در جلوي ميدان بهارستان و خود باغ نيز در شمال ميدان بود . در سال 1284 ه.ق كه شهر تهران را توسعه دادند . اين باغ جزو شهر تهران شد .

-----------------

ميدان حسن آباد

ميرزا يوسف آشتياني صدر اعظم ناصرالدين شاه اين ميدان را كه آخرين حد شمال غربي شهر تهران بود به نام پسرش ميرزا حسن مستوفي الممالك بنا نهاد . در فاصله سالهاي 1303 تا 1312 چهار ساختمان با اقتباس از پالاديو معمار معروف عصر رنسانس ايتاليا در چهار سوي آن بنا شده . كي از آنها تخريب و به جاي آن در سال 1345 ساختماني چند طبقه براي بانك ملي ساخته شد . اينك مرمت كل اين ميدان كه سالهاست بحث آن ادامه دارد . در دستور كار قرار گرفته است آخرين تغييري كه در ساختار ميدان حسن آباد ايجاد شد تخريب فلكه وسط آن در جريان ساختن تونل مترو بود .

-----------------

ميدان اسب دواني

اين باغ از آثار دوره ناصرالدين شاه است . باغ شاه ميداني بود براي اسب دواني كه پيش از توسعه تهران ، خارج از شهر و در سمت غرب آن بود . فتحعليشاه قاجار عمارتي در شمال ميدان احداث كرد و محمد شاه هم عمارتي به آن اضافه كرد . در سال 1276 هجري قمري ناصرالدين شاه بنايي ديگر به آن افزود و ميدان اسب دواني را كه اوايل هر بهار ، اسبها را به دور آن مي دواندند . جلو آن ساخت اين باغ تا زمان رضا شاه كه درختهاي آن را كندند و به ميدان مشق افراد نظامي تبديل شد باقي بود .

-----------------

ميدان ارگ

ارگ از ميدانهاي مهم دارالخلافه تهران بود كه سابقه آن به دوره شاه طهماسب صفوي مي رسيد اين ميدان در گذشته بود و اطراف آن را خندق حفر كرده بودند و بيشتر بناهاي سلطنتي در داخل آن قرار گرفته بود . نام اين ميدان از زمان فتحعليشاه به يادگار مانده است . در زمان ناصرالدين شاه ، آن را به اسامي مختلف ميدان شاه ، ميدان توپخانه و باغ گلشن مي ناميدند و اينك به همان نام قديمي ارگ معروف است .

-----------------

ميدان محمديه ( اعدام )

اين محل از ميدانهاي قديمي شهر تهران است كه در روزگار گذشته در خارج از محدوده شهر بود و براي رسيدن به آن لازم بود از كوچه هاي كج و معوج و پيچ در پيچ بسيار گذشت . زيرا مانند امروز از طريق خيابان خيام راه مستقيمي كه بتوان به وسيله آن به اين ميدان رسيد ، وجود نداشت وجه تسميه نام اعدام به اين خاطر بود كه محكومان را در وسط اين ميدان به دار مجازات مي آويختند .

نام كنوني اين ميدان محمديه است وجه تسميه اين نام شايد به خاطر دروازه اي مي باشد كه در زمان محمد شاه قاجار بين اين ميدان و آرامگاه سيدناصرالدين ساخته شده بود كه به نام دروازه محمديه يا دروازه غار قديم خوانده مي شد و اكنون نام آنرا بر اين ميدان گذاشته اند .

-----------------

ميدان امام خميني

ميدان توپخانه ميداني وسيع و بزرگ است كه امروزه ميدان امام خميني ناميده مي شود . اين ميدان بيش از اين به نام ميدان سپه نيز شهرت داشت در سال 1267 قمري كه مصادف با ا وايل سلطنت ناصرالدين شاه بود به دستور ميرزاتقي خان اميركبير صدراعظم و با نظارت محمدابراهيم هان وزير نظام وقت تجديد بنا شد و نام آن را به طور رسمي ميدان توپخانه ناميدند .

اينك در اين ميدان به جز بنايي قديمي كه روزي محل بانك شاهي بود و امروزه به بانك تجارت تغيير يافته بناي قديمي ديگري باقي نمانده است .

-----------------

سبزه ميدان

اين محل كه در گذشته بسيار گسترده بود محل كشتار حيوانان و اعدام محكومان بود به گفته اعتماد السلطنه ، وجه تسميه سبزه ميدان اين بود كه زمان سلطنت زنديه و سپس در دوران قاجاريه در اين محل كه به ظاهر دشتي گسترده بود انواع سبزي ها را براي مصرف اهالي تهران كشت مي كردند اين ميدان امروزه نيز به همين نام خوانده مي شود .

-----------------

ميدان آزادي

اين بنا در سال 1350 شمسي در غرب تهران و در ابتداي جاده مخصوص تهران – كرج در زميني به وسعت 50 هزار مترمربع ساخته شد و هم زمان موزه اي نيز در داخل آن تأسيس شد اين بنا در زمان محمدرضا پهلوي ساخته شد .

ميدان آزادي با وسعتي حدود 000/15 مترمربع بزرگ ترين ميدان در كشور و خاورميانه است .

كاخها و عمارتهاي تهران

مطالب مشابه :

تفریحی و توریستی

رامسر

موزه گوگنهايم

كاخها و عمارتهاي تهران

باستانشناسی ایران و جهان - تاریخ - انسان - صنعت )

معرفی شهرستان رامسر

تخت جمشید و داریوش