تاریخ و جغرافیای طالقان

میلاد حضرت فاطمه (س) بر همگان مبارک

طالقان در گذر زمان
طالقان یکی از بخشهای شهرستان ساوجبلاغ از توابع استان تهران می باشد که از شمال به رامسر و تنکابن ،از شرق به شهرستان کرج ، از جنوب به هشتگرد و از غرب و جنوب غربی به قزوین محدود می گردد .
مهمترین رودخانه طالقان ،طالقان رود می باشد که از حاشیه جنوبی شهر می گذرد و به شاهرود میریزد . مهمترین کوههای آن عبارتند از :|پیناش (3200 متر ارتفاع ) که در 5/2 کیلومتری جنوب شرقی زردگل چای (2800 متر ارتفاع ) که در 4 کیلومتری جنوب ،قلاچکی و برزولک ه جزء رشته کوه البرز می باشند و ارچنگ که ( 3800 متر ارتفاع ) در 5 کیلومتری جنوب غربی مرکز بخش واقعند . کان های این منطقه عبارتند از دو معدن مس به نام زرین مس و در روستای دنبلید ( 2 کیلومتری غرب روستا ) و دومی در غرب روستای پراچان ، دومعدن گرانیبت به نام پراچان در شمال روستای پراچان و نساء سفلی در جنوب غربی روستای نساء .
معدن سنگ چینی گته ده در جنوب روستای گته ده ( غیر فعال ) ، معدن سرب خورانک در جنوب روستای خورانک ) غیر فعال ) و معدن گچ جبال در روستای لمبران با میزان استخراج روزانه 300 تن . آب و هوای طالقان به طور کلی سرد و نیمه خشک می باشد . و حداکثر گرمای هوا بطور متوسط در طالقان به طور کلی سرد و حداقل سرمای هوا در زمستان 20 درجه زیر صفر است . ( __ ،1378)
در کتاب سرزمین و مردم گیل و دیلم نوشته آقای میر ابوالقاسمی راجع به موقعیت طالقان چنین آمده است :
طالقان قزوین و یا دیلم که اینک آنرا باید طالقان کرج نامید ، دره باریکی است که آبادی های آن در طرفین رودخانه شاهرود قرار دارد و شهرک مرکز این دهستان می باشد و حد شرقی آن کوه عسلک و گردنه های انگران و کلانک و حد شمالی آن کوه های عقیق و صاد و حد جنوبی آن کوه کاهار و گردنه مامشکه در ( مامشتر ) و کوه ارژنگ است .
به قول طالقانی ها : البرز کوه ما ، برفش از این سال به آن سال می ماند و از این برفهاست که سرچشمه ها می جوشد و نهرهای آب روان می گردد .
در کتب قدیمی راجع به رودهای طالقان چنین آمده است : « آب کرهرود از کوه های طالقان و قزوین برمیخیزد و در ولایت ساوجبلاغ چند نهر از او برمی دارند و ولایت شهریار و ری اکثر بدان رود مزروع است و در بهار فاضلابش به مغاره منتهی می شود . طولش بیست و پنج فرسخ می رسد .»
آب کردان رود از کوههای حدود طالقان برمی خیزد و در ولایت ری می ریزد ،هرزه آبش در بهار در مغاره منتهی می شود . اسامی رودخانه های شاهرود 1- بادسر 2- ناریان رود 3- بایزن رود ( چشمه سارهای گدوک عسلک ،کوه صاد و رود دهدر) 4 – عالی زن 5 – نویز – 6- کهر کبود – 7- مامشکه 8- البرز رود می باشد .
یکی از زیباییهای طبیعی طالقان مرداب های آن می باشد . که استفاده های طبی از آن می شده است . « اما رفت و آمد به سوی مرداب ها یا بهتر بگویم به لجن زارها اندک است . از معروفترین آنها خشک دریا در ییلاق شاندرمن و زالوچال در ارتفاعات ورکش طالقان است . در محل اخیر این مرداب به طول 80 متر و عرض 32 متر و عمقی تقریبا 7 متر می باشد و اگر بیمار مدتی را در این لجن بماند تا زالوهای داخل مرداب از خون تنش به خصوص آن قسمت که عوارض محسوس می باشد بمکند ، پاره ای از امراض جلدی درمان می گردد .
یکی از آثار باستانی منحصر به فرد که در طالقان وجود دارد ،قلعه های زیادی است که اکنون فقط آثاری از آنها باقی مانده است . وجود این قلاع در زمان جنگ های داخلی اهمیت زیادی می یافته است . ساخت اکثر این قلعه ها به زمان اسماعیلیان بر میگردد که حسن صباح رئیس اسماعیلیان برای مبارزه با حکومت سلجوقی این قلعه ها را بنا نهاد .
« دژها و کیفیت جنگی قلعه ها ،اسماعیلیان را برای نیل به مقاصد و اهدافشان یاری کرد و جان آنان را از حکام عصر ، محفوظ نگاه داشت »
از 105 قلعه تسخیر شده توسط اسماعیلیان 35 قلعه در بخش های طالقان ، الموت ، رودبار و طارمیین و 70 قلعه در بخشهای قومس و قهستان قرار داشته است .
مرحوم عبدالمجید درویش مهرانی ،طالقان را از نظر پیدایش به سه دوران تقسیم نموده است . دوران قدیم را طالقان دوره اول ،زمان سلاطین مغول را طالقان دوره دوم و از آن پس تا کنون را طالقان دوره سوم نامیده است .
در تاریخ طالقان نوشته غفاری آمده تا قبل از اسلام در این ناحیه بین دو رشته کوه البرز و صاد کوههای طالقان هفت قریه دائر بوده و مردم آن به شغل گله داری با مذهب زردشتی در پناهگاههای طبیعی به حال آرامش می زیسته اند .
غفاری در تاریخ طالقان می گوید : آنچه مسلم است از سال 63 هجری تا سال پانصد هجری به تدریج طالقان دارای 360 قریه کوچک و بزرگ آباد و با صفا گردید .

تاریخ و جغرافیای طالقان

مطالب مشابه :

روستای سوهان و کش

روستاي ايستاي طالقان در بحث آزاد فيسبوك

اماکن متبرکه و امامزادگان طالقان

مناظر زیبای طالقان

آثار نابغه خط نستعلیق استاد غلامحسین امیرخانی

تاریخ و جغرافیای طالقان

يادداشت دكتر يوسف فضايي بر کتاب «روستاي ايستا»