نقش معلم در پیشگیری از آسیب های اجتماعی

الف : علل آموزشی افت تحصیلی:

1 - تراکم برنامه های درسی .

2- عدم برنامه ریزی تحصیلی مناسب .

3- عدم وجود معلمان کافی و شایسته .

4- عدم انطباق هدف و محتوای آموزش با علایق دانش آموزان .

ب : علل فردی افت تحصیلی:

1) هوش 2) رابطه معلم و دانش آموز 3) میل و انگیزه 4) آشفتگیهای عاطفی و هیجانی 5) بلوغ 6) نارساییهای جسمی 7) فراموشی

ج: مشکلات خانوادگی و افت تحصیلی :

1) روابط و نظام آموزشی خانواده 2) اشتغال کودکان

3) فقدان والد ( یا والدین ) 4) بیسوادی والدین

5) غفلت والدین نسبت به نیازهای دانش آموزان

د: مشکلات محیطی و اجتماعی در افت تحصیلی :

1 - عدم وجود فضای آموزشی مناسب

2 - فقر و محرومیت اقتصادی

3 - کمبود وسایل کمک آموزشی و رسانه های گروهی

4 - مهاجرت و انتقال

5 - عوامل منطقه ای ومحلی

شیوه های مقابله با افت تحصیلی :

الف ) برنامه های دراز مدت

ب) برنامه های کوتاه مدت

الف : برنامه های دراز مدت برای رفع افت تحصیلی:

1 - تجدید نظر در نظام ارزشیابی

2 - تجدید نظر در محتوای برنامه های درسی و آموزشی

3 - تربیت معلمان و آموزش ضمن خدمت آنان

4 - کاهش تعداد دانش آموزان هر کلاس

5 - فراهم کردن امکانات آموزش و پرورش قبل از دبستان

6 - ارزیابی هوش دانش آموزان

ب) برنامه کوتاه مدت برای رفع افت تحصیلی:

1) تهیه کتاب های درسی و کمک آموزشی

2) همکاری نزدیک اولیای مدرسه و والدین

3) ارزیابی عملکرد معلمان و تشویق معلمان

4) تقویت انگیزه های درونی دانش آموزان

2- اضطراب ـ ترس

علل اضطراب وترس :

1- زندگی ماشینی ، کم رنگ شدن مناسبات و ارتباطات عاطفی

2- کم توجهی به مسائل معنوی

3- نگرانی از آینده تحصیلی و شغلی ، فقدان اعضای خانواده

4- نگرانی مفرط از کسیختگی خانواده

5- احساس ترس از قرار گرفتن در برابر یک شر و خطر احتمالی مثل فوت / یا بیماری نزدیکان

پیشگیری و درمان :

1)از آنجا که یکی از عوامل ایجاد کننده اضطراب ، یاد گیری از مـحـیـط و اطرافیان است ( رفتار اکتسابی ) باید در جلسات یا کلاس های آموزشی ، والدین و خانواده را مطلع کرد و در صورت ابتلای هر کدام از افراد خانواده ، او را مورد درمان قرار داد .

2) روان درمانی و دارو درمانی ( توسط متخصصین )

نحوه برخورد با مشکل ( راه کار مداخله ی مناسب در مدرسه )

1 - پیشگیری از اقدامات اضطراب زا در کلاس

2 - استفاده از تصویر سازی ذهنی و کوچک کردن موقعیت / اضطراب زا

3 - آموزش تنفس عمیق

4 - ترغیب به ورزش

5 - مثبت اندیشی

3) فرار از خانه و مدرسه :

علل :

1 - فضای روانی و عاطفی خانوداه

2 - الگوی ناسالم همسالان

3 - عدم ثبات قوانین و معیارهای اخلاقی در محیط خانه ، مدرسه و عدم حمایت های عاطفی خصوصاً از سوی اعضای خانواده ، همچنین نبود فرد یا افرادی که سرپرستی و نظارت مدبرانه روی نوجوان داشته باشند.

4 - مشکلات تحصیلی ، جاذبه های شهری ، فقر مالی ، اعتیاد والدین ، اختلاف با نامادی و ناپدری

5 - شکاف بین نسل ها ، تعارض و برخورد های میان والدین و نوجوان

نحوه ی برخورد با مشکل :

1 - توجه به تفاوت های فردی دانش آموزان

2 - توجه به مشکلات دوره ی بلوغ و نیازهای دانش آموزان

3 - بررسی دلائل غیبت

4 - تعیین حدود آزادی نوجوان و میزان کنترل متعادل آنها در معاشرت با دوستان و اوقات فراغت و تفریحات سازنده

5 - از بین بردن فاصله های عاطفی بـیـن والـدیـن و مربیان ، با نوجوان و ایجاد زمینه ای برای گفتگو و طرح مشکلات آنها

6 - تغییر تصویر ذهنی نوجوان از خودش با تغییر نگرش اعضای خانواده و اولیای مدرسه ، تا او بتواند تصویری معقول از خود و شخصیت خود داشته باشد .

4) کم رویی :

علل :

1 - محرومیت از محبت خانوده

2 - نقص عضو یا بیماری های جسمی

3 - اختلال در گویش و تکلم

4 - شکست های متعدد و تحقیر شدن نوجوان در حضور جمع

5 - عدم امنیت روانی در محیط خانه و مدرسه

6 - تنبیه ، توبیخ و سرزنش دانش آموزان

7 نترل شدید تربیتی

نحوه برخورد با مشکل :

1 - شرکت دادن دانش آموزان در کارهای گروهی و فوق برنامه های مدرسه

2 - دادن مسئولیت به وی

3 - تشویق کلامی و غیر کلامی به موقع

4 - شناسایی توانمندی ها و نکات مثبت فرد و تقویت آنها

5 - عدم سرزنش در جمع خانواده و مدرسه

6 - ایجاد آمادگی لازم جهت جرأت ورزی در ابراز و بیان عقاید خود ، همچنین پذیرش نظرات مخالف از طرف دیگران

7 - حمایت های عاطفی در جهت تقویت اعتماد به نفس در نوجوان

5) کم توجهی به درس ( بی علاقه گی به انجام تکالیف درسی )

یکی از دلائل بی توجهی به درس ، احساس بی تفاوتی و عدم حضور روانی در کلاس درس است . بدیهی است که دانش آموزانی که در فرایند تدریس احساس بودن نکنند به طور ناخود آگاه نسبت به فعالیت های کلاس بی دقت می شوند . پس اگر معلم بخواهد توجه دانش آموزان را در کلاس جلب نماید بایستی احساس حضور دانش آموزان را افزایش دهد .

چگونه می توان این حس را در دانش آموزان ایجاد و تقویت کرد ؟

روش های پیشنهادی :

1) استفاده از روش های مشارکتی و فعال در دانش آموزان :

این روش ها به طور حتم دانش آموزان را تحریک می کند و بدون وجود آنها فرآیند تدریس استمرار نخواهد داشت . در این روش دانش آموزان احساس مسئولیت کرده و در مناسبت های گروهی شرکت می نمایند . لذا حضور فعال آنان موجب افزایش دقت و توجه به مفهوم درس می شود .

2)استفاده از شیوه های ارزشیابی مستمر :

یکی دیگر از عوامل مهم کاهش توجه ، عدم انعکاس عملکرد دانش آموزان است . اگر در فرآیند تدریس به طور مستمر فعالیت های دانش آموزان را ارزشیابی کنند و به صورت کوییز همواره کیفیت یاد گیری آنان را کنترل نمایند . مشکل عدم توجه به درس کاهش پیدا می کند

3) استفاده از روش های اکتشافی در فرآیند تدریس

ویژگی مهم روش های اکتشافی ، ایجاد جـذابـیـت در دانش آموزان است . زیرا آنان روحیه ی جستجو گری داشته و دوست دارند بر اثر تجربه و فعالیت ، به مفاهیم جدید پی ببرند ، این روحیه در تدریس اکتشافاتی تقویت می شود .

6) دروغ گویی

علل دروغ گویی :

1 - شایع ترین علت دروغ گویی آن است که دانش آموز برای فرار از تنبیه و مجازات کار اشتباهی که انجام داده است دروغ می گوید ، اغلب دانش آموزانی که والدین سخت گیر دارند از ترس مجازات به این ترفند توسل می شوند .

2 - ممکن است دانش آموز به دلیل تنفر یا حسادت نسبت به همکلاسی خود دروغ بگوید .

3 - بعضی دانش آموزان به دلیل خود کم بینی و بزرگ جلوه دادن خود به دروغ گویی متوسل می شوند .

4 - گاهی دروغ به صورت یک عادت در نوجوان دیده میشود ، یعنی خود به دروغ گفتن عادت پیدا می کند .

نحوه برخورد با مشکل :

1 - از سخت گیرهای بی جا و بی مورد در مدرسه و خانه پرهیز کنیم تا دانش آموز همیشه واقعیت را بپذیرد و همان را تحویل ما دهد .

2 - ایجاد محیطی امن و آرام و بدون تنبیه جهت بیان واقعیت توسط دانش آموز

3 - یاد آوری نقاط ضعف دانش آموز به او بدون آنکه باعث ایجاد حس حقارت در او شویم

4 - تقویت نقاط قوت در دانش آموز یعنی به او اعتماد به نفس دهیم تا بتوانیم توانایی های خود را افزایش دهد .

5 - بحث گروهی با دانش آموزان درباره ی علل دروغ گویی و بررسی نتایج آن و استفاده از نظرات دانش آموزان در تغییر رفتار

6 - توصیه های تربیتی برای خانواده

7) خشم و پرخاشگری :

علائم و نشانه ها :

1 - پرخاشگری فیزیکی

2 - صدمه رساندن به خود و دیگران

3 - صدمه رساندن به اموال دیگران با هدف آزاد رساندن

4 - فحش و ناسزا گفتن به دیگران

5 - مسخره کردن با هدف آزار رساندن

6 - نیاز به جلب توجه و پذیرش

نحوه برخورد با مشکل :

1 - معلمین هیجانات و خشم خود را کنترل نمایند .

2 - توجه کافی به تفاوت های فردی دانش آموزان با مطالعه ی دقیق سوابق دانش آموز

3 - پرهیز از تنبیه دانش آموز ، پرهیز از پیش داوری و قضاوت بی مورد

4 - شناخت کافی نسبت به ویژگی های دوران نوجوانی و بلوغ

5 - پذیرش بدون قید و شرط و توجه کافی از ناحیه معلم

6 - همدردی ، مهر محبت ، تلقین و تذکر مثبت ، بیان گفتاری نرم ، ابراز عاطفه ، سکوت از طرف معلمین و اولیاء دانش آموزان

8) افسردگی :

علل افسردگی :

1 - محیط : محیط شامل عوامل هیجانی و عوامل فیزیکی است مانند جدایی ، مرگ والدین ، تغییر محل سکونت ، فقر و......

2 - بیماری جسمانی : ممکن است موجب بروز مشکلات عملی و عاطفی شوند

3 - معلولیت جسمی : در برخی از افراد معلولیت های جسمی می تواند موجب اختلال هیجانی شود .

4 - محرومیت وکمبود ها : شامل محرومیت های اجتماعی و اقتصادی و عاطفی

علائم و نشانه ها :

1 - گوشه گیری و کناره گیری از جمع

2 - عدم مشارکت فعال در گروه های دانش آموزی

3 - فقدان انگیزه برای فعالیت

4 - رفتارهای بی ثبات

5 - کاهش اعتماد به نفس

6 - افکار خود کشی گرایانه

7 - بدبینی

8 - عدم تحمل دیگران

9 - افت تحصیلی

نحوه برخورد با مشکل :

1- نشاط و شادابی در وجود خود معلم

2 - ایجاد زمینه ی مشارکت دانش آموز متناسب با توانمندی و علایق اش

3 - ایجاد شرایطی که دانش آموز موفقیت را تجربه کند

4- پرهیز از تحقیر دانش آموز

5 - نقش حمایتی معلم برای دانش آموز افسرده

6 - ایجاد زمینه های شادی و نشاط در کلاس درس

9) عدم اعتماد به نفس

علل اعتماد به نفس :

1 - وقتی به نوجوان توجه کافی نداشته باشیم آنها را جدی نگیریم و همچنین مراقبت های عاطفی لازم رانسبت به آنها مبذول نکنیم . زمینه های عدم اعتماد به نفس را در آنها ایجاد خواهیم کرد

2 - عدم احساس ارزشمند بودن ، اعتماد به نفس نوجوان را کاهش داده و به تدریج در مورد توانایی های خود دچار تردید می شود .

3 - تصویر ذهنی مبهمی که گاه والدین و اولیای مدرسه پیش چشم نوجوان به نمایش می گذارند . این باور را در او به وجود می آورد که در آینده فرد موفقی نخواهد شد .

نحوه برخورد با مشکل :

1 - همدلی ، محبت ، درک صحیح از دوران بلوغ ، حمایت و پشتیبانی های درست و منطقی در بعد مادی ، معنوی و ایجاد حس موفقیت در نوجوان در دوران بلوغ برای پیشگیری از عدم اعتماد به نفس مهم و اساسی می باشد .

2 - نوجوان را تشویق کنیم که احساسات مثبت و منفی خود را بروز دهد تا ما بتوانیم با همراهی و کمک خود او واکنش های سازگارانه ای را نسبت به رفع اثرات نا کامی در او به وجود بیاوریم .

3 - تنبیه ، توبیخ ، سرزنش های مستمر ، انتقاد و خرده گیری های بی مورد سبب کاهش اعتماد به نفس شده و بر عکس توجه به نقاط مثبت شخصیت او باعث تقویت عزت نفس نوجوان خواهد شد .

4- جلب توجه او به تفاوت های فردی و اینکه قادر است توانمندیهای مختلفی را بر اساس ویژگی های فردی خود کشف کرده و آنها را به کار گیرد .

10) گرایش به همجنس خواهی ( ارتباط جسمی با هم جنس )

علل گرایش :

1 - نوجوانی که از وجود خانواده ی خود احساس حقارت می کند ، دنبال فردی می گرد تا به عنوان پشتیبان او را پناه دهد و جوابگوی عواطف و احساساتش باشد .

2 خانواده های بسیار متعصب به جای راهنمایی و جهت دادن مثبت گرایش نوجوان به جنس مخالف ، باعث می شوند تا این حس طبیعی به سمت جنس موافق سوق پیدا کند و سبب بروز نابهنجاری های اجتماعی شود .

نحوه برخورد با مشکل گرایش به همجنس خواهی :

1 - از بین بردن احساس تنهایی ، انزوا ، و افسردگی در نوجوان به منظور پیشگیری از گرایش عاطفی و جنسی به طرف جنس موافق

2 - سفارش به خانواده و اولیای مدرسه برای نظارت های اخلاقی در معاشرت فرزندان ونظارت برعدم روابط جنسی نامشروع

3- توضیح وتشریح حد ومرز روابط با همسالان ، اطرافیان و معلمین ، قبل از آنکه رابطه به سو ء استفاده ی رفتاری یا عاطفی منجر شود .

کاهش و تقلیل گرایش به هم جنس خواهی در دوره ی درمان ، به ویژه برای دختران نیازمند صرف زمان لازم می باشد و این کار با صبوری و مدارا نتیجه ی بهتری خواهد داد

نقش معلمین در کاهش اضطراب دانش آموزان در امتحان و پرسش

تعداد زیادی از معلمین به جلسه پرسش کلاسی و امتحان به عنوان وسیله انتقام از دانش آموز نگاه می کنند که در نهایت منجر به کسب نمره های بد دانش آموز و تنبیه و معرفی به دفتر و والدین می شود و از همه مهمتر مدرسه را به عنوان محیطی پر اضطراب و استرس به دانش آموز معرفی می کند ...

1 – جلسة امتحان دادگاه حسابرسی نیست و امتحان انتقام نیست.

2 – قبل از اتمام کلاسها و شروع امتحانات به دانش اموزان اطمینان بدهید و انها را از امتحان نترسانید .

3- به دانش اموزان بگویید که به سوالات پاسخ دهند .

4- قبل از امتحانات اصلی از امتحانات مستمّر و خود آزمایی به منظور آشنا کردن دانش اموزان با سؤالات و نحوه امتحان استفاده گردد.

5- از ایجاد رقابت ناسالم در میان دانش آموزان اجتناب شود.

6- هدف امتحان باید ارزیابی دانسته های دانش آموزان باشد ، نه ندانسته های آنان.

7- از انتظار وتوقّع بیش از حدّ در طرح سؤالات امتحان اجتناب نمایید.

8-در طرح سوال ،اصول سنجش و اندازه گیری خصوصاً سطح دشواری سوالات را رعایت نمایید .

9- در ارزشیابی میزان یاد گیری دانش آموزان نباید فقط نمره امتحان را ملاک و معیار قرار داد و از دیگر شیوه های ارزشیابی نیز استفاده کنید وسعی نمایند . سٌوالات دشوار را در شماره های آخر قرار دهید .

روشهای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و موادمخدر در مدارس و دانشگاهها:

۱)توجه به برنامه‌های اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی بصورت آرام، مستمر و عمیق راجع به عوارض، پیامدها و تبعات سوء مصرف موادمخدر صنعتی و شیمیایی و طبیعی با هدف ارتقاء سطح آگاهی دانش‌آموزان و دانشجویان متناسب با سن تقویمی و عقلی آنان.

۲) توجه به برنامه‌های آموزشی با رویکرد آموزش مهارت‌های زندگی بالاخص آموزش مهارت‌های: حل مسأله ـ تصمیم‌گیری ـ ارتباطات فردی و اجتماعی ـ تفکر و خلاقیت ـ مقاومت در برابر خواسته‌های نامشروع دیگران و نه گفتن ـ ابراز وجود ـ مهارت تقویت معنویت و موضوعات دینی ـ مهارت مراقبت و صیانت جنسی ـ مهارت خودکنترلی و خویشتن نگهبانی ـ مهارت استفاده مناسب از زمان و غنی‌سازی اوات فراغت ـ خودشناسی و تقویت عوامل محافظت‌کننده و نفی رفتارهای پرخطر و ایجاد نگرش منفی نسبت به مصرف مواد اعم از سیگار ـ قلیان ـ الکل ـ مواد صنعتی و شیمیایی و طبیعی در کلیه مقاطع مهد کودک ـ ابتدایی ـ راهنمایی ـ دبیرستان و دانشگاه با رعایت متغیرهای سن ـ جنسیت ـ موقعیت‌های فرهنگی و اجتماعی ـ و با نیازسنجی مخاطبین در ابعاد مختلف شناختی ـ نگرشی و مهارتی با هدف ایجاد رفتارهای مثبت در گروههای سنی مختلف و مصون‌سازی اقشار دانش‌آموزی و دانشجویی از آسیب‌های اجتماعی و موادمخدر.

۳) ترویج فرهنگ سلامت از طریق تقویت فعالیت‌های جایگزین بویژه برنامه‌های ورزشی ـ هنری ـ اردوهای تفریحی برای غنی‌سازی اوقات فراغت گروه‌های سنی و بسط و گسترش روحیه نشاط ـ شادابی و امیدواری در جامعه.

۴) توسعه اقدامات مشاوره‌ای بویژه مشاوره‌های تلفنی و رایانه‌ای و ارائه خدمات حمایتی و گسترش فعالیت‌های مددکاری بویژه برای دانش‌آموزان و دانشجویان در معرض آسیب.

۵)تقویت کانونها و تشکلهای دانش‌آموزی و دانشجویی برای انجام برنامه‌های مؤثر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و موادمخدر و تلاش برای ایجاد جنبش فراگیر اجتماعی پیشگیری از مصرف مواد.

۶) تولید برنامه‌های جذاب از طریق انجام کارزار و عملیات رسانه‌ای (Media Campaign) شامل تهیه و تولید مستمر برنامه‌های دیداری (تلویزیون ـ تئاتر ـ سینما) ـ شنیداری (رادیو) ـ نوشتاری (کتاب ـ بروشور ـ نشریه ـ تراکت) ـ الکترونیکی (لوحهای فشرده ـ ایجاد تالارهای گفتگوی مجازی (Chatroom) در خصوص پیشگیری و ضد الگو نشان دادن مصرف و خرید و فروش مواد و همزمان ارائه مدل و سبک مطلوب زندگی در عصر پیچیده هزارة سوم.

۷) ایجاد اطاق فکر با هدف نهادینه سازی تفکر قبل از عمل و هم‌اندیشی و تولید ایده‌های جدید در حوزه ارتقاء سلامت با توجه به شرایط ناپایدار الگوها برای کودکان ـ نوجوانان و جوانان کشور.

۸) ارتقاء سطح آگاهی و آموزش والدین دانش‌آموزان برای نحوه ارتباطات صحیح با فرزندان و شناخت علل و عوامل مؤثر در بروز اعتیاد نوجوانان.

۹) برگزاری نمایشگاه و مسابقات و جشنواره‌های هنری مختلف اعم از سرود ـ عکس ـ فیلم ـ مقاله‌نویسی ـ کتابخوانی ـ روزنامه دیواری ـ تئاتر ـ نقاشی و کاریکاتور به مناسبت‌های مختلف و همچنین برپایی همایش‌های علمی با رعایت و تناسب گروه‌های سنی دانش‌آموزی و دانشجویی با هدف روشن شدن موتورهای ذهنی دانش‌آموزان و دانشجویان نسبت به راههای پیشگیری از مصرف موادمخدر.

۱۰) درج متون مناسب و مفید آموزشی در کتب درسی مقاطع مختلف از دوران پیش‌دبستانی تا دوره آموزش عالی در خصوص ارتقاء سطح آگاهی دانش‌آموزان و دانشجویان نسبت به پیامدهای عوارض مصرف سیگار ـ قلیان ـ الکل ـ موادمخدر طبیعی، صنعتی و شیمیایی.

۱۱) فعال‌سازی نهادهای مدنی و غیردولتی برای سالم‌سازی محله‌ها.

۱۲) ایجاد دانشکده‌ آسیب‌های اجتماعی به منظور رفع نیازهای علمی کشور.

۱۳) توجه جدی به وضعیت خوابگاههای دانشجویی و ایجاد رفاه ـ شادابی و نشاط و غنی‌سازی اوقات فراغت با هدف پیشگیری از گرایش دانشجویان به سوءمصرف موادمخدر.

۱۴) انجام مطالعات و پژوهشهای کاربردی به منظور شناخت عوامل تأثیرگذار در گرایش نوجوانان و جوانان به آسیب‌های اجتماعی و تعیین نرخ شیوع اعتیاد در محیط‌های آموزشی و اتخاذ تمهیدات مناسب برای مهار و کنترل اعتیاد و موادمخدر در جامعه دانش‌آموزی و دانشجویی.

اگر چه طی چهار ساله اخیر برنامه‌های مناسبی برای کاهش تقاضا و پیشگیری از مصرف موادمخدر در مدارس با عنوان پیشگیری مدرسه محور ـ مدارس مروج سلامت و برنامه مهارتهای زندگی و نیز در دانشگاهها با عنوان سالم‌سازی محیطهای دانشجویی آغاز گردیده لیکن متولیان وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم و وزارت بهداشت می‌بایست نسبت به توسعه و تقویت برنامه‌های پیشگیری از مصرف موادمخدر متناسب با سرعت آسیب‌های اجتماعی، برنامه‌ریزی و حرکت نمایند. زیرا در عصر تغییرات پرشتابان و سرعت تحولات اجتماعی و فرهنگی مستمراً با پدیده‌های نوظهور مواجه هستیم. در همین راستا دو سؤال اساسی فرا روی همه متولیان مراکز آموزشی ما خواهد بود.

کارشناسان تربیتی: باورهای دینی از آسیب های اجتماعی دانش آموزان می کاهد

ساری - کارشناسان و مسئولان امور تربیتی و آموزشی معتقدند باورهای دینی و اعتقادات مذهبی به صورت قابل توجهی از ناهنجاری‌‌های رفتاری و آسیب‌های اجتماعی دانش آموزان می‌کاهد.

این افراد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه هرگونه تناقض رفتاری و عقیدتی بین خانه و مدرسه تاثیری منفی در تربیت فرزندان به وجود می آورد، گفتند: برای تربیت صحیح، ایجاد باور دینی و تقویت اعتقادات مذهبی، خانواده و مدرسه باید همگام و هماهنگ با یکدیگر باشد. صاحب نظران همچنین اعتقاد دارند که در برخی از موارد دیده شده که دو گانگی بین خانه و مدرسه در تربیت و باورهای کودکان و نو جوانان نه تنها اثر سوء گذاشته بلکه آثار تخریبی و جبران ناپذیری در رفتارهای اجتماعی‌شان به وجود آورده و آنان را به محیط اطراف خود بدبین کرده است. در همین پیوند، "اسدالله جنت بوداغی" دبیر معارف اسلامی می گوید: تربیت دینی فرآیندی دوسویه میان مربی و متربی است که ضمن آن مربی با بهره گرفتن از مجموعه عقاید، قوانین و مقررات دینی، تلاش می کند تا شرایطی فراهم آورد که متربی آزادانه در جهت رشد و شکوفایی استعدادهای خود گام برداشته و به سوی هدف‌های مطلوب رهنمون گردد. وی با بیان اینکه جهان بینی که ادیان الهی به پیروان خود عرضه می دارند، سبب می شود که شخص نسبت به جهان واحد و پیرامون خود نگرشی متعالی پیدا کند، افزود: انسان متعهد در همه ادیان و مذاهب وظیفه دارد که به شیوه های معین و در اوقات خاصی به طور انفرادی یا دسته جمعی به پرستش معبود بپردازد که نقش والدین و مربیان در شکل‌گیری این اعمال و انس و باورهای دینی در میان فرزندان بسیار مهم است. به اعتقاد این کارشناس، فرزندان آینه تمام نمای خصلت های خانوادگی هستند لذا نقش خانواده در باورسازی تعالیم دینی، گسترش روح ملی و در نهایت حفظ حدود کشور بسیار مؤثر است. وی با اشاره به مبنای خانواده در گسترش روح ملی گفت: در کشورهایی که مبنای خانوادگی ناپایدار است، روح همبستگی ملی و تعاون نیز سست بوده و گرایش به امور غیر انسانی افزایش یافته و قادر به مقابله با تهاجمات فرهنگی و نظامی نیستند. جنت بوداغی به اهمیت تاثیر والدین در باورهای دینی فرزندان اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: بکارگیری شایسته در امور دینی موجب می شود تا فرزندان با زیربنای اعتقادی قوی در مقابل هر نوع فساد فکری و فرهنگی ایستادگی کنند. وی تصریح کرد: هرنوع ضربه به شالوده شخصیتی آنان موجب می شود تا در آینده در مقابل آسیب‌های اجتماعی مقاومت لازم را نداشته باشند. همچنین، "طلعت قربانی" از دیگر کارشناسان امور تربیتی آموزش و پرورش مازندران با بیان اینکه دین در عرصه حیات فردی و جمعی جایگاه والایی دارد، گفت: تربیت دینی شامل به فعل در آوردن قوای درونی انسان و منطبق ساختن آن با دستورات الهی است که مجموعه باورها و اعتقادات انسان را تشکیل می‌دهد که خانواده نقش حائز اهمیتی در این مهم دارد. وی افزود: بنا به فرموده پیامبر (ص) هر نوزاد با فطرت اسلام و توحید متولد می شود که در این میان نقش پدر و مادر است که این ویژگی ها را در باور کودک تقویت کند. وی ادامه داد: در سا‌ل های نخست زندگی کودکان، هیچ کس نمی تواند جایگزین پدر و مادر باشد زیرا بهترین الگو در رفتار آنان بوده و می توانند با رفتارهای دینی، کودکان را تحت‌الشعاع خود قرار دهند. به گفته وی، روش های آموزش های دینی در ملل مختلف متفاوت است بدین صورت که تعدادی با صراحت و با درک و فهم کافی تمام امور را در زمینه دین به فرزندان آموزش می‌دهند، برخی از والدین نیز دیگران را برای این آموزش مامور می کنند، تعدادی هم در این زمینه بی تفاوت برخورد می کنند و انتظار دارند فرزندان به خودی خود با اعمال دینی آشنایی یافته و عمل کنند. این کارشناس معتقد است: در کشور ما به رغم ترویج دین در خانه و مدرسه و تعامل و همیاری این دو نهاد در جهت حفظ و استحکام شخصیت معنوی و روحی کودکان، عوامل ارتباطی نظیر رسانه های گروهی، شبکه های ماهواره و غیره وجود دارند که هر کدام آنها می تواند عامل تهدیدآمیزی در رسیدن به این هدف باشد. وی با بیان اینکه متاسفانه در بسیاری از موارد دیوارهای نفوذناپذیر خانواده فرو ریخته و تحت محاصره امواج مختلف رسانه های گروهی قرار گرفته است، گفت: در حال حاضر عوامل گوناگونی با تبلیغات اغواکننده در جهت انحراف فکری و اخلاقی فرزندان، در تلاش بوده و در مقابل والدین ایستادگی می کنند لذا کلیه نهادهای فرهنگی و تربیتی با هدف مقابله با این معضلات اجتماعی، باید با خانواده و مدرسه همگام و همسو شوند. قربانی اضافه کرد: رفتار خانواده نیز باید با فرزندان به گونه‌ای باشد تا آنان ضمن آشنایی با هنجارها و ناهنجاری های اجتماعی و خانوادگی، نسبت به قوانین مرتبط مسئول و در حفظ و رعایت آنان بکوشند. وی با بیان اینکه تربیت دینی همچون سایر جنبه‌های تربیتی شامل ابعاد شناختی، رفتاری و عاطفی است، خاطرنشان ساخت: خانواده نخست باید آموزش را از آشنایی فرزند به طبیعت آغاز کرده و او را به اندیشیدن در مورد اشیاء پیرامون خود وادارد سپس رابطه آنان را با خدا تبیین کنند تا بدین وسیله مفاهیم دینی را به درستی و سادگی آموزش دهند. وی تشویق کردن خانواده به عادات نیک در فرزندان را در بُعد رفتاری آنان بسیار مؤثر دانست و گفت: این مهم به شرطی موفقیت آمیز خواهد بود که الگوی مناسب در ایجاد عادات نیک و رفتار پسندیده ارائه شود. وی به ویژگی غریزه و تقلید در وجود انسان اشاره کرد و آن را بزرگترین عامل برای آموزش اولیه کودکان دانست و یادآور شد: فرزندان برای ساختن شخصیت خود نیاز به الگو و اسوه دارند و خانواده به‌ویژه والدین باید از غریزه و تقلید آنان در جهت تربیت دینی کمال بهره را ببرند. این کارشناس تربیتی هشدار داد: عناصر و عوامل تاثیرگذار در محیط خانواده، مدرسه و جامعه در القای یک ارزش معنوی و رساندن پیام و بیان روح مذهبی چنانچه عملاً یکدیگر را نفی کنند و یا در اظهار مطالب هرکدام راه و هدفی متفاوت و مغایر با یکدیگر را بپیمایند؛ در ذهن فرد تناقض بوجود آورده و مربیان را از اهداف خود دور می کنند. وی خاطر نشان کرد: در این حالت، چنانچه تربیت دینی و مذهبی خانواده اساسی و ریشه ای باشد فرزند می تواند در برابر تندبادهای گوناگون فرهنگی و اجتماعی مقاومت کند و از مسیر صحیح زندگی خارج نشود. این کارشناس امور پرورشی با بیان اینکه آموزش و پرورش اصلی و روحیه مذهبی بدواً در آغوش خانواده شکل می گیرد، تصریح کرد: باید بپذیریم که در جامعه کنونی عوامل بسیار زیادی با توان بالا انحراف فکری و بی انگیزگی فرزندانمان را نشانه رفته اند، لذا خانواده بدون محدود کردن فرزندان باید آنچنان در القای پیام مذهبی و تربیت دینی کوشا باشد تا تاثیر هرگونه تخریب به حداقل برسد. وی گفت: به رغم نقش حیاتی والدین در تربیت دینی فرزندان شاهد مشکلات و ناموفقیت هایی در این زمینه هستیم که شتابزدگی در تربیت دینی، راه و روش نامناسب، فضا و محیط نامناسب مذهبی در خانواده، کمبود الگوی مناسب و کمبود تجارب تربیتی را می‌توان از دلایل مهم آن دانست. قربانی همچنین گریز از دین را یک عامل خطرناک دانست و ضعف معرفتی، سطحی‌نگری، برداشت های غلط، عدم دسترسی به الگوهای مناسب، برخورد تند، به رخ کشیدن، سرزنش های افراطی و نبود ارضای نیازها را از علل روانشناختی آن توصیف کرد.

* "محبوبه یعقوبی" کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی و دبیر معارف اسلامی آموزش و پرورش مازندران تربیت دینی را یک تربیت معنوی دانست و گفت: بر اساس آن، انسان به جایگاه خود در جهان هستی پی می برد. وی با بیان اینکه در اثر تربیت دینی امکان کشف حقایق و راه رسیدن به سعادت و شکوفایی قابلیت های انسانی برای بشر آسان می شود، افزود: از آنجایی‌که خانواده دارای ویژگی های طبیعی، فطری و الهی است در کنار رعایت سایر حقوق انسانی می تواند در القای تربیت دینی و معرفتی فرزندان مؤثر باشد. وی بر آسیب شناسی تربیت دینی تأکید کرد و آن‌را با بررسی واقع بینانه موانع، آسیب‌ها و چالشها در خانواده ضروری دانست و اظهار داشت: مواردی مانند آسیب‌های وراثتی، اتخاذ روشهای آسیب زا، شبیخون فرهنگی و غیره باید به این منظور بررسی شوند سپس راهکارهای مناسب جهت اعتلای نقش خانواده از قبیل اتخاذ شیوه های صحیح، مدیریت زمان، روابط صحیح انسانی، خودسازی والدین و غیره ملحوظ گردد. دبیر معارف اسلامی آموزش و پرورش مازندران ادامه داد: دنیای پیچیده امروز با چالش‌های متعدد، بنیانهای زندگی بشر را مورد آسیب قرار داده که تربیت دینی یکی از آن موارد است و نیاز به بازنگری و برنامه ریزی ویژه دارد. وی ضمن اشاره به پدیده "دین گریزی" در برخی از جوانان گفت: ابتدا باید عواملی که موجب آسیب رساندن به تربیت دینی می شود را شناسایی نمود تا دلایل دین‌گریزی روشن شده و اقدامات بایسته و مدونی در این راستا انجام شود. این کارشناس امور تربیتی گفت: برای به هدف رسیدن ابتدا باید ماهیت تربیت دینی، اهمیت لزوم آن، هدف و نقش خانواده در تربیت دینی و ابعاد آن را مورد بررسی قرار دهیم. وی با اشاره به آسیب‌های وراثتی گفت: همسر ناصالح، انتخاب مسیر نادرست تربیتی، عامل وراثتی، ازدواجهای نامناسب و غیر موفق و جدایی والدین را می توان از جمله این آسیبها دانست.

منبع:http://nyfiresh.blogsky.com/1389/06/07/post-275/

نقش معلم در پیشگیری از آسیب های اجتماعی

مطالب مشابه :

پاورپوینت اعتیاد به مواد مخدر

دانلود رایگان چکیده مقالات دومین همایش اعتیاد و آسیب های روانی و اجتماعی

استرس وخودیاری

پاورپوینت

مقاله ای کامل در مورد مواد مخدر

نقش معلم در پیشگیری از آسیب های اجتماعی

بروشور روش های صحیح مطالعه

بروشور بهداشت روان

لیست کتب مواد مخدر