یک نادم یک عاشق یک خادم!

خادم افتخاری

اکثر خادمان حرم حضرت امام رضا(ع) افتخاری هستند. یعنی برای کاری که انجام می‌دهند پولی دریافت نمی‌کنند. دوره هر خادم 3 سال است. پس از 3 سال دوره خادمینی که امتیازهای بیشتری کسب کرده باشند به مدت 3 سال دیگر تمدید می‌شود و البته تعدادی خادم جدید هم جذب می‌گردند. سن خادمین باید بین 25 تا 40 سال باشد و حتما دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی و آشنا به زبانهای خارجی باشند. متوسط زمان انتظار برای رسیدن نوبت خادمی از زمان ثبت نام 3 سال است ولی آنطور که من فهمیدم الان افرادی هستند که 8 سال است در نوبت هستند و هنوز نوبت آنها نشده است. در جذب خادمهای جدید هرچه داوطلب جوان تر و با مدرک تحصیلی بالاتر باشد در اولویت قرار می‌گیرد و کمتر از 8 سال در صف می‌ماند. به هر کدام از خادمین تنها حداکثر یک 12 ساعت در هفته اجازه خدمت داده می‌شود و چنانچه در شروع آن 12 ساعت تاخیر داشته باشند از امتیاز آنها کاسته می‌شود. اگر خادمی یک جلسه غیبت داشته باشد باید بلافاصله فردایش جبران کند و چنانچه این غیبت تا 3 جلسه پشت سرهم ادامه داشته باشد او اخراج می‌شود.

بازرسین محسوس خادمین بطور مداوم به آنها سر می‌زنند تا از عملکرد آنها در انجام وظایفشان اطلاع پیدا کنند و چنانچه خادمی در انجام وظیفه اش کوتاهی یا اشتباه داشته باشد از امتیاز او کم می‌شود. بازرسین نامحسوس خادمین در لباس یک زایر عادی به آنها سر می‌زنند و چنانچه خادم در پاسخگویی به او کوتاهی یا رفتار نامناسب نشان دهد از امتیاز او کم می‌شود. امتیاز یک خادم علاوه بر اینکه برای تمدید در پایان مدت 3 ساله او موثر است اما اگر در طول این 3 سال هم هر زمان از حد نصاب معین شده پایین بیاید خادم اخراج می‌شود. تعداد زیادی از خادمین در حال حاضر از افرادی هستند که مسئولیتها و سمتهای مهمی مثل وزارت، نمایندگی مجلس تهران و … دارند که اگر در مشهد ساکن نباشند در هفته یک روز با هواپیما برای آن 12 ساعت خدمت به مشهد می‌آیند و سپس بلافاصله بر می‌گردند. خادمین در هر پست و مقامی که باشند هیچ ارجحیتی نسبت به یکدیگر ندارند و سابقه بلند مدت یا امتیاز بالای آنها در نوع وظیفه ای که به آنها محول می‌شود یا جایگاهی که برای خدمت قرار می‌گیرند موثر نیست. خادمین باید هر وظیفه ای که به آنها محول می‌شود را به بهترین نحو انجام دهند و بهترین برخورد را با زایرین داشته باشند. استفاده از موبایل در زمان خدمت خادمین ممنوع است وخادمین حق خروج از حرم را در زمان خدمت ندارند. خادمین در برابر خدمتی که انجام می‌دهند هیچگونه تسهیلات رفاهی یا مادی دریافت نمی‌کنند و تنها در زمان خدمت یک وعده غذای نهار یا شام به آنها داده می‌شود. خادمین حق ندارند غذای خود را برای تبرک به دیگران به خارج حرم ببرند و باید در همان رستوران مخصوص خادمین داخل حرم صرف شود. دوربین های مدار بسته داخل رستوران پیوسته این موضوع را کنترل می‌کنند.

برقراری و حفظ امنیت و آرامش خاطر زائران به منظور بهره‌برداری معنوی در زمان حضورشان در حرم مطهر، كنترل هوای حرم به لحاظ تهویه و نیز كنترل میزان نور و روشنایی و نظافت و بهداشت رواق‌های متبركه، شركت در مراسم معنوی غبارروبی مضجع شریف روی؛ نظارت بر نحوه خدمت‌رسانی نیروهای شاغل در حرم مطهر از جمله اقدامات این اداره است

در طول 12 ساعت خدمت، هر خادم بعد از هر 3 ساعت مجاز به استراحت 3 ساعته هستند تا خستگی بر کارشان اثر نگذارد. خادمان باید از سلامت جسمی و روحی کامل برخوردار باشند و در برخورد با زایرین مختلف و انجام وظیفه شان همیشه آرامش و صبر کامل داشته باشند.

این ها اطلاعاتی بود که در همراهی با شوهر خواهرم در طول یک 12 ساعت از فعالیت خادمی‌اش کسب کردم. در پایان از او که در رشته دانشگاهی خودش مدرک دکترا دارد اما وظیفه اش در آنجا هدایت ویلچر افراد پیر و ناتوان بود پرسیدم چه چیزی می‌تواند این انگیزه را در خادم بوجود آورد که با آن هم سختی همچنان برای انجام کارش اینگونه مشتاق باشد؟! او در پاسخم گفت: تمام خادمان حضرت امام رضا(ع) از بازجویان بدنی تا راهنماها و ویلچرانان و کفشداران و … همه به دنبال یک هدف هستند و آن خدمت برای آن امام و کسب فیض ثواب و در نهایت نزدیکی به پروردگار گیتی آفرین بی‌همتاست.

امداد زائران

فعالیت‌هایی از قبیل اعزام زائران در راه مانده به موطنشان، پرداخت هزینه سفر، تهیه البسه و كفش برای زائران نیازمند، پیگیری امور درمانی و تهیه دارو و معرفی زائران بیمار و مصدوم به دارالشفا و مراكز درمانی، دعوت از زائران سالمند و ناتوان جسمی در طرح زیارتی و انجام امور مربوطه و دعوت از هموطنانی كه به دلیل فقر مالی تاكنون به مشهد مقدس مشرف نشده‌اند و میزبانی آنان در بخش امداد زائران انجام می‌شود. نیروهای امداد همچنین در سال یك یا دو نوبت، بیماران آسایشگاه‌های مختلف سطح شهر مشهد مقدس را با هماهنگی قبلی به زیارت آقا علی بن موسی الرضا (علیه السلام) می‌آورند.

سرایداری

بخش سرایداری فعالیت‌های مربوط به بهداشت و خدمات را در حرم مطهر انجام می‌دهد. این بخش از قدیمی‌ترین و ابتدایی‌ترین قسمت‌های حرم مطهر است كه قبل از سال 1335 با عنوان «سرایداری» نامگذاری شد و نظافت، شستشو، غبارروبی و بسیاری از موارد دیگر را انجام می‌دهد. انجام امور جاری و نظافت صحن‌ها، بست‌ها و دوربرگردان‌ها، نظافت و غبارروبی محوطه زیر صحن‌ها در طول روز، تخلیه و شستشوی روزانه آب نماهای داخل بست‌ها و پیگیری درخصوص آبگیری مجدد، كلرزنی آب حوض‌ها به منظور جلوگیری از شیوع آلودگی و بیماری‌های واگیردار، بازدید از كلیه جا لیوان‌های اطراف آب‌خوری‌ها و سقاخانه و جاگذاری لیوان یكبار مصرف به صورت روزانه، تأمین مهر و انتقال جامهری از جمله این خدمات است.

در زمستان‌ها نیز جمع‌آوری آب باران و امور برف‌روبی، ماسه‌ریزی بر روی سنگفرش‌ها، پهن و جمع كردن كف پوش‌های لاستیكی برای جلوگیری از سر خوردن زائران بر روی سنگفرش‌های صحن‌ها انجام می‌شود. در تابستان‌ها هم تأمین یخ مورد نیاز برای سردن كردن آب‌های آشامیدنی در چند نوبت و بازدید از كلیه تانكرها در طول روز، تأمین و توزیع مواد شوینده، صابون و مایع دستشویی مصرفی حوزه اماكن متبركه از دیگر اقدامات این بخش فعال در فراهم ساختن فضایی پاك است.

خدمات عطرافشانی توسط دستگاه‌های گلاب افشان و اسانس و سوزاندن عود، كندر، گل پر نیز از اقدامات دفتر بهداشت است.

خدمات

بخش خدمات در مدیریت امور رفاه زائرین چهار دفتر «توزیع دعوتنامه مهمانسرا»، «امور دفن»، «تلفنخانه حرم مطهر» و «تعمیر و نگهداری ساعت» را اداره می‌كند.

از اقدامات این بخش در چهار دفتر مستقر می‌توان به توزیع دعوتنامه‌های مهمانسرا به صورت تصادفی و كدبندی در محل اسكان زائران و توزیع در میان زائران غیرایرانی در رواق دارالرحمه، عملیات دفن جنازه، ارائه خدمات پس از دفن، برقراری ارتباط تلفنی زائران و مجاوران با حوزه اماكن متبركه و بالعكس، بازدید روزانه از ساعت‌های حرم مطهر به خصوص ساعت‌های سر در صحن انقلاب اسلامی و صحن آزادی، تعمیر و سرویس و تنظیف كلیه ساعت‌ها و تعویض باطری آن‌ها اشاره كرد.

صندلی چرخدار

دفاتر این بخش در تمامی مبادی بارگاه منور رضوی به صورت شبانه‌روزی فعالند و به زائران معلول، سالخورده و بیمار خدمات‌رسانی می‌كنند. اقداماتی چون تحویل صندلی چرخدار به زائران نیازمند، جابجایی زائران ناتوان در مجموعه اماكن متبركه در قالب گشت سیار، همكاری در برنامه زیارتی طرح «یا معین الضعفا» ویژه تشرف زائران ناتوان و معلول جسمی از سراسر شهر و تعمیر و نگهداری صندلی‌های چرخدار از فعالیت‌های نیروهای این بخش است.

شفایافتگان

تكمیل فرم شرح حال بیماران و متوسلین به حضرت رضا (علیه السلام) كه قصد دارند در محل پشت پنجره فولاد و صحن انقلاب دخیل شوند، ارائه راهنمایی، مشاوره و اطلاع‌رسانی به مراجعان و زائران بخش شفایافتگان، ثبت و دریافت اطلاعات از مدعیان شفایافته، همكاری با امور فرهنگی جهت چاپ و انتشار بروشور و جزوات مورد نیاز در ارتباط با موضوع توسل و شفایافتگان از خدمات این بخش است.

مدیریت امور خدمه

هماهنگی و نظارت بر فعالیت‌های متنوع خدام حضرت رضا، برعهده مدیریت امور خدمه است. این اداره به دلیل ارادت قلبی كه زائران به خادمان حضرت دارند و به همان نسبت انتظارات خاصی هم از آن‌ها دارند سعی كرده است در برنامه‌ریزی و خدمت‌رسانی به زائران تمام تلاش خود را به كار بندد. فراشان، كفشداران، انوار یاران، حفاظ و دربانان 5 دسته از خدام هستند كه تحت نظارت مدیریت امور خدمه وظایف خود را انجام می‌دهند.

خادمان افتخاری و تشرفی نیز پس از تنظیم درخواست و تحویل آن به اداره مركزی آستان قدس رضوی واقع در (مشهد - چهارراه شهداء – قسمت دبیرخانه) جهت نیاز و اولویت و دارابودن شرایط و شایستگی های لازم و پس از گذراندن مراحل تحقیق، گزینش و به افتخار خدمتگزاری بارگاه رضوی نایل می گردند. با توجه به اینكه خدمت در این دستگاه مقدس آرزوی هر مسلمان و دوستدار خاندان اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) می باشد سالانه تقاضاهای بسیار زیادی از هموطنان گرامی به خصوص مجاوران بارگاه ملكوتی حضرتش تقاضای حكم خدمت دارند

فراشان

فراشان گروهی از خدمه هستند كه در رواق‌ها، پوششی مشابه خدام دارند؛ همان لباده و شلوار مشكی كه در زیر نشان خدمت آن‌ها كلمه فراش حك شده است. این گروه از خدمه، غبارروی رواق‌ها، حفظ نظافت و طهارت آن‌ها و راهنمایی زائران در رواق‌های دارالولایه و دارالاجابه را برعهده دارند. تنظیم لوح و لاله و قرآن برای اجرای مراسم صفه صبح و شام، آماده كردن رواق دارالسعاده برای برگزاری مراسم خطبه صبح، مراقبت بر حفظ نظم در زمان برگزاری مراسم صفه و خطبه، شركت در مراسم خطبه شب عاشورا، شب شهادت حضرت رضا (علیه السلام) و شام غریبان از دیگر وظایف فراشان است. ضمن آنكه تقسیم گل‌های فوق ضریح و اهدای آن به زائران در دارالقرآن الكریم را هم فراشان انجام می‌دهند.

كفشداران

نگه‌داشتن كفش‌ها در جای مطمئن، وظیفه كفشداران حرم رضوی است. یك هزار و 700 كفشدار در 8 كشیك و 22 كفشداری به صورت شبانه‌روزی نگهداری از كفش‌ها را برعهده دارند. این گروه از خدمه با روپوش سبز، در محل‌های استقرار خود (كفشداری‌های حرم) علاوه بر پذیرش كفش زائران، در حفظ و نظم و آرامش و پاكیزگی محیط كفشداری‌ها، راهنمایی لازم را به زائران ارائه می‌دهند. كفشداران همانند سایر گروه‌ها در مراسم شب عاشورا و شهادت حضرت رضا (علیه السلام) و شام غریبان حضور دارند.

انتظامات حرم مطهر

برقراری نظم داخل حرم مطهر، راه‌گشایی، برنامه‌ریزی مجالس در مناسبت‌های مختلف و دعاها و نمازها از وظایف اداره انتظامات حرم مطهر است.

خادمان این بخش با سایر قسمت‌ها چون دارالشفای امام (علیه السلام) به منظور معرفی زائران بیمار و مصدوم، شناسایی اطفال و افراد گمشده، جمع‌آوری اشیای گمشده، راهنمایی و اطلاع‌رسانی به زائران و همكاری با امور دفن و بخش امداد زائران جهت زیارت معلولان و سالمندان همكاری می‌كند.

مهمانسرای حضرت

روزانه بیش از 6 هزار نفر از زائران و خدام، از سفره با بركت حضرت رضا (علیه السلام) به نیت تبرك و تیمن بهره‌مند می‌شوند كه این میزان در تعطیلات نوروزی و تابستان در دو وعده ناهار و شام به 8 تا 9 هزار مهمان نیز می‌رسد. با اجرای طرح توسعه مهمانسرا در آینده‌ای نزدیك، پذیرایی عادی در وعده ناهار روزانه به 10 هزار نفر خواهد رسید. مواد اولیه پخت غذای حضرت با كیفیت بسیار بالا و برنامه‌ریزی كارشناسان تغذیه تهیه می‌شود. اداره مهمانسرای حضرت نیز به عهده معاونت اماكن متبركه و امور رفاه زائران است.

یک نادم یک عاشق یک خادم!

خادم افتخاری

امداد زائران

سرایداری

خدمات

شفایافتگان

مدیریت امور خدمه

فراشان

كفشداران

انتظامات حرم مطهر

مهمانسرای حضرت

مطالب مشابه :

ثبت نام خادمین افتخاری شهداء

خادم افتخاري

آغاز ثبت نام خادمان افتخاری راهیان نور

چطوری خادم افتخاری حرم شدم

خادمین افتخاری مسجد صاحب الزمان (عج) روستای ارباب

چگونه خادم شویم

یک نادم یک عاشق یک خادم!

ثبت نام زوجهای جوان در عمره 94-93

برنامه ثبت نام خادمین افتخاری شهدا