ورنی هنری فراموش شده

"ورنی" نوعی دست بافت زیبا و پشمین یا ابریشمی است كه به عنوان زیر انداز و در پاره‌ای از مناطق به عنوان رو انداز یا تزیین آلاچیق بكار می‌رود.ورنی به گلیم فرش نما، شبه قالی و گلیم عشایری معروف است.
جنس ورنی گاه تلفیقی از ابریشم یا پشم است و بر روی دار بصورت عمودی بدون نقشه و بصورت ذهنی توسط زنان و دختران عشایر و مناطق روستایی بافته می شود.
تولید ورنی بیشتر در فصل قشلاق ایل انجام می‌شود كه عشایر فرصت كافی برای استراحت و سكونت در یك منطقه را دارند.
در گذشته عشایر "دشت مغان"، "گرمادوز" و "ارسباران" پشم حاصل از دام هایشان را با دوك‌های معمولی می‌ریسیدند و به روش ابتدایی رنگ ریزی می كردند و آن را برای بافت ورنی آماده می‌ساختند.
"فرشته حیدری "، مربی ورنی بافی در "آذربایجان شرقی" در خصوص ورنی بافی می گوید: "مواد اولیه برای تهیه ورنی،پشم، پنبه، كنف و موی حیوانات است. ورنی گاه به صورت پیچ بافی و جناغی است و عموما از طرح‌های هندسی استفاده می‌شود."
نوع و شكل ورنی ممكن است در ایلات و عشایر گوناگون متفاوت باشد، زیرا این صنعت ابتدا توسط عشایر تولید شده است.
هم اكنون نیز ایل‌های بختیاری، بلوچ و قشقایی از ورنی استفاده می‌كنند.
به روش بافت ورنی "پودچینی " می‌گویند كه بر اساس پیچش خاص نخ "خامه " به دور نخ‌های "تار" بافته می‌شود. این بافته را در كرمان "شیریكیپیچ" می گویند و در استان‌های شمال غرب ایران به "ورنی" معروف است .
حیدری در مورد مشكلات ورنی بافی می‌گوید: "بافت ورنی بسیار سخت است و هم چنین جزء رشته‌های منسوخ شده به حساب
می‌آید. عمده‌ترین مشكل ورنی ، جمع شدن كنارهای (شیرازه ) آن است. بافت این قسمت از ورنی ، از سخت‌ترین قسمت های بافت محسوب می‌شود كه باید در تهیه آن بسیار دقت شود."
ورنی بدون نقشه بافته می‌شود و چون در بافت آن از گره استفاده نمی‌شود جزو انواع گلیم به حساب می‌آید و از لحاظ شكل
ظاهری به قالی شباهت دارد. حیدری ادامه می‌دهد: " برای رفع این مشكل باید از گره قرضی یا تار قرضی استفاده شود. این هنر همراه با گلیم بافی در دست احیا است ."
قدمت این هنر به طور كامل مشخص نیست اما صاحب نظران قدمت آن را به چند صد سال پیش تخمین می‌زنند.
موردابعاد ورنی می‌گوید: "ورنی در اندازه و ابعاد مختلف و با توجه به نیاز بازار تولید و عرضه می‌شود. تا دهه‌های اخیر عشایر دشت مغان از ورنی به
عنوان زیر انداز، رو انداز و تزیین آلاچیق ها استفاده می‌كردند."
ظرافت و لطافت بافت طرح و نقش‌های متنوع و زیبایی ورنی هر هنر دوستی را مجذوب خود می‌كند. نوع بافت ورنی با ابریشم ، از ظرافت و زیبایی خاصی برخوردار است و از نظر وزن سبك تر و كم حجم تر از نوع پشمی آن است و توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب كرده است.
ورنی از لحاظ صادرات در درجه نخست تولیدات صنایع دستی قرار گرفته است به طوری كه این بافته
به كشورهای حاشیه خلیج فارس ،كشورهای اروپایی و آسیایی صادر می‌شود." ورنی‌های ابریشمی و پشمی ساخته شده علاوه بر بازار داخلی به كشورهای ایتالیا، فرانسه و آلمان
صادر می‌شوند.
ورنی‌ها اصولا به رنك لاكی، سرمه ای، سفید پیازی و آبی روشن هستند. در همه اندازه برای پشتی، پادری، قالیچه، كناره و
قالی تولید می‌شود.عشایر آذربایجان از آن برای دوخت خورجین، جوال و تهیه جل اسب نیز استفاده می كنند.
در مورد یكی از راهكارهای مهم در توسعه و ترویج صنعت ورنی بافی و آموزش آن درشهرستان‌جلفا ، كارگاه‌های آموزش ورنی در آموزشگاه پرنیان ارس، به صورت مقدماتی وپیشرفته دایر می‌شود و‪در هر دوره نفر در این مراكز آموزش می بینند و به تولیدكنندگان ورنی اضافه می‌شوند."
تولید ورنی صرفا خانگی و یا در چادرهای عشایری است و ابزار آن از قبیل "دار " و "دفین"، است.
از انواع ورنی در آذربایجان می‌توان به ورنی قالی ،ورنی كناره بزرك، ورنی كناره، ورنی ذرع و نیم (جفت )، ورنی قالیچه و ورنی پشتی اشاره كرد . در مورد حمایت‌های معاونت صنایع دستی سازمان میرات فرهنگی استان آذر بایجان شرقی ومنطقه آزاد ارس از ورنی بافی می‌توان اشاره کرد: " از طریق پرداخت وام تسهیلات بانكی كم بهره، شناسایی و صدور مجوزهای صنایع دستی، برگزاری نمایشگاه‌های متعدد صنایع دستی در سطح استان و همچنین مشاركت در نمایشگاه‌های سراسری صنایع دستی در ایران و نمایشگاه‌های بین‌المللی خارج از كشور با هدف توسعه و ترویج هنر ورنی بافی است.

اندازه رایج ورنی های تولیدی به شرح زیر است:
▪ ورنی قالی با ابعاد ۲۰۰*۳۰۰ سانتیمتر
▪ ورنی كناره بزرگ با ابعاد ۱۵۰*۳۲۰ سانتیمتر
▪ ورنی كناره با ابعاد۱۲۵*۳۲۰ سانتیمتر
▪ ورنی زرع ونیم (جفت) با ابعاد۱۱۵*۱۶۰ سانتیمتر
▪ ورنی قالیچه با ابعاد۱۲۰*۲۵۰ سانتیمتر
▪ ورنی پشتی با ابعاد۷۰*۱۰۰ سانتیمتر
▪ ۶۰*۹۰ سانتیمتر

در آموزشگاه پرنیان ارس جلفا این رشته اصیل توسط بانوی هنرمندو فعال و ورزش دوست منطقه خانم رقیه بنایی آموزش داده میشود.در زیر نمونه های بافته شده توسط هنر آموزان آموزشگاه را برای علاقه مندان این هنر اصیل ارائه میکنم و از همین جا از خانم بنایی تشکر و قدر دانی ویژه میکنم به خاطر آموزشهای خوبشان و اینکه توانستند در ۱۰۰ساعت دوره آموزشی چند قطعه ورنی را به پایان برسونن.

ورنی هنری فراموش شده

مطالب مشابه :

دوخت پادری شبه قالی

آموزش شبه قالی

بافتن شبه قالی واسه نفسی

بافت{بافتنی با کاموا.پارچه.دستبند دوستی.قلاب بافی.تابلو فرش.شبه قالی}

ظرفيتهاي هنري ورني بافي آذربايجان شرقي ...

کارگاه آموزشی قالی بافی