آشنای بابانکهای اطلاعاتی

به نام خدا

نام کتاب :آشنايي با بانکهای اطلاعاتی

نويسنده:دکتر آتش جعفرنژاد

استاد راهنما:سرکار خانم حداد

اعضای گروه:

الناز نظاميوند چگينی-معنا نقيب زاده-سارا نوروزی صفا

هانيه هاشمزاده-مريم هروی

معرفي تعدادي از بانك‌ها يا پايگاه‌هاي اطلاعاتي و شبكه‌هاي داخلي

با توجه به رشد روز افزودن مجموعه‌هاي مدارك در كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع رساني كشور و كاربرد فن آوري رايانه در ماشيني كردن اطلاعات موجود در هر يك از سازمان‌ها،‌ موسسات تحقيقاتي،‌ دانشگاه‌ها و مراكز صنعتي و بازرگاني كشور بسياري از آن‌ها اقدام به ايجاد بانك‌هاي اطلاعاتي از مدارك موجود نموده‌اند.

امروزه تعداد بانك‌هاي اطلاعاتي داخلي به تعداد كتابخانه و مراكز اطلاع رساني است و هر كدام در زمينه‌هاي موضوعي رشته فعاليت تخصصي سازمان متبوع خود اقدام به تشكيل اين بانك‌ها نموده‌اند.

پايگاه‌هاي اطلاعاتي،‌ مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران

اين مركز از سال 1347 اقدام به گردآوري، ‌سازماندهي و اشاعه اطلاعات نموده و از سال 1368 با انتقال اطلاعات سازماندهي شده به سيستم‌هاي رايانه‌اي آخرين دستاوردهاي پژوهشگران ايراني را در قالب پايگاه‌هاي اطلاعات در اختيار علاقه‌مندان قرار داده است. بيش از 200 هزار ركورد اطلاعات در زمينه علوم انساني،‌ علوم پايه،‌ علوم پزشكي،‌ فني و مهندسي،‌ كشاورزي و هنر در اين پايگاه‌ها گردآوري شده است و افزايش مي‌يابد: ‌تعدادي از پايگاه‌ها عبارتند از:‌

1- پايگاه اطلاعات پايان نامه‌هاي ايران(دكتري و كارشناسي ارشد)‌

- پايگاه اطلاعات طرح‌هاي پژوهشي كشور

- پايگاه اطلاعات مقالات علمي و فني

- پايگاه اطلاعات مقالات سمينارها

- پايگاه اطلاعات گزارش‌هاي دولتي ايران

- فهرستگان مشترك نشريات ادواري لاتين

«معرفي شبكه‌هاي داخلي»

شبكه‌ها امكانات و خدماتي دارند كه در اختيار كاربران عضو شبكه قرار مي‌دهند. مثل:

1- پست الكترونيك 2- خدمات كشف اطلاعات 3- گروه‌هاي مباحثه و گفتگو 4- انتقال پرونده‌هاي رايانه‌اي 5- گروه‌هاي خبري 6- تله تكسي 7- انجمن‌ها 8- خدمات وب

در زير به خدمات ويژه چند شبكه داخلي اشاره مي‌كنيم و از چندين شبكه‌ داخلي نيز نام مي‌بريم: - شبكه اطلاع رساني آپادانا← هدف اين شبكه پيشبرد سطح عمومي دانش و ارائه امكانات براي بهبود ارتباط صنعتگران و توليد كنندگان داخل با مشتريان و همانندهاي خود در خارج از كشور مي‌باشد. سايت رايانه‌اي در خارج از كشور نصب شده كه با خط t1 به اينترنت متصل است؛‌

خدمات مركز آپادانا:

1- امكان homepage در سايت اينترنت

2- امكان virtual domain در سايت اينترنت

3- ماهنامه بزرگراه رايانه هر شماره به صورت مستقيم از طريق سايت آپادانا ناقابل دسترسي مي‌باشد.

شبكعه اطلاع رساني آمار ايران: (تاسيس و راه اندازي مركز سال 1373)

تشكيلات اين مركز به شرح زير است:

1- بخش اطلاعات. آمارهاي متنوعي در زمينه صنعت، معدن، كشاورزي، جمعيت و ... در فاصله زماني سال‌هاي 1361- 1374 از طريق رايانه‌هاي شخصي و به صورت مراجعه مستقيم يا انتقال اطلاعات بر روي ديسك و يا چاپ بر روي كاغذ ارائه مي‌شود.

2- بخش اصلي. در اين بخش اطلاعات و آمارهايي ارائه مي‌شود كه در بخش اطلاعات قابل ارائه نيست.

Http: / www. Avand. Net

شبكه اطلاع رساني آوند:‌ تاسيس 1375 – افتتاح 1376

خدمات آوند:

- هر كاربردي براي خود يك صفحه شخصي homepage دارد.

- نمايشگاههاي مجازي در زمينه هنر و معماري و شهرسازي

- امكان جستجوي غير مستقيم

- فروشگاه‌هاي مجاز از جمله فروش محصولات فرهنگي، فروش گل و مواد غذايي و ... و خدمات ديگر

- شبكه اطلاع رساني پگاه نت

- شبكه اطلاع رساني سفينه

- شبكه اطلاع رساني حوزه(شارح)‌

- پايگاه اطلاع رساني پيام

- شبكه اطلاع رساني كارا

- شبكه اطلاع رساني كتاب رايانه

- شبكه اطلاع رساني كشتيراني

- شبكه اطلاع رساني ماورا

- شبكه اطلاع رساني ندا– يك

- شبكه اطلاع رساني ويداكام

- شركت مهندسي رز سيستم www.rose . Com

www.rose.net.ir

معرفي چند شبكه اطلاعاتي گسترده جهاني و پايگاه اطلاعاتي ميزبان(Host)

به هر رايانه مستقل در شبكه، گره گفته مي‌شود، از رايانه‌هاي شخصي كوچك تا رايانه‌هاي بزرگ با چندين استفاده كننده گره شبكه باشند.

شبكه‌ها به دو صورت محلي(LAN) و گسترده در سطح چغرافيايي يك كشور(MAN) و درسطح جهاني(WAN) وجود دارند هر شبكه گسترده معمولا نامي دارد كه آن را از ساير شبكه‌ها متمايز مي‌كند: مثلاEARN ، Bitnet، Internet، شبكه عمومي اطلاع رساني در ايران تحت عنوان Iran Pac توسط شركت ديتا وابسته به وزارت پست و تلگراف و تلفن ايجاد شده. شبكه اينترنت:‌ اينترنت شبكه‌اي متشكل از مجموعه شبكه‌هاي رايانه‌اي است كه به«شبكه شبكه‌ها» شهرت يافته است. اينترنت در واقع يك ساختار و فضاي نامحدود اطلاعاتي است را در مكان‌هاي مختلف به هم متصل مي‌سازد.

چگونگي كار اينترنت: اينترنت در واقع كلاف در هم تنيده‌اي از شبكه‌هاي منطقي كوچكتر (LAN)‌است. اينترنت بزرگراه شبكه‌هاست. رايانه‌هاي عظيم متصل به اينترنت، از سيستم خاصي براي انتقال داده‌ها با سرعت‌هاي زياد برخوردارند.

سرعت انتقال داده‌ها در آمريكا، 45 ميليون بيت در ثانيه است.

سيستم‌هاي رايانه‌اي متصل به استخوان‌بندي اصلي در واقع شبكه‌هاي رايانه‌اي كوچكتري هستند كه خدمات منطقه‌اي ارائه مي‌كنند و سرعت انتقال ديتا در آن‌ها عموما 5/1 ميليون بيت در است.

در حال حاضر چيزي نزديك به 5 هزار شبكه رايانه‌اي و تقريبا 2 ميليون رايانه در سراسر جهان در اتصال با يكديگر اين شبكه را ساخته‌اند.

شبكه بيت نت: شبكه Bitnet نخستين شبكه گسترده بين المللي است و در حال حاضر تقريبا 1400 سازمان در 49 كشور از طريق اين شبكه به هم متصل هستند.

شبكه نيوزيت: يك منبع براي اطلاعات تخصصي تجارب و بازرگاني است.

شبكه گستردهEARN: شبكه رايانه‌اي آموزشي و پژوهشي اروپا نخستين و مهم‌ترين شبكه رايانه‌اي است كه دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي اروپا، آفريقا و خاورميانه را به يكديگر متصل مي‌سازد.

← پايگاه‌هاي ميزبان(Mostdb)‌

ديتا استار(Data star) ← در اين پايگاه،200 پايگاه اطلاعاتي وجود دارد كه با پرداخت هزينه مي‌توان از اطلاعات آن‌ها استفاده كرد.

ديالوگ(Dialog)← بزرگترين پايگاه اطلاعاتي دنيا است و در ايالت متحده آمريكا قرار دارد و پيش از 400 پايگاه اطلاعاتي در آن قرار دارد.

اسا- ايرلن(ESA/IRS) ← اين شبكه اطلاعاتي، روي رايانه آژانس فضايي اروپا قرار دارد و در بريتانيا توسط وزارت بازرگاني و صنايع عرضه مي‌شود.

لگزيس- لگزيس- نگزيس (Lexis- Lexis/Nexis)

اين پايگاه، متن كامل اطلاعات حقوقي مربوط به آمريكا، انگلستان، ايرلند، اسكاتلند، فرانسه و كشورهاي مشترك المنافع را نگهداري مي‌كند.

- بليس (BLaise ) - كوستل- اربيت(Questel- Orbit)‌(htt.//www.orbit.com)

معرفي چند بانك اطلاعاتي معتبر در زمينه‌هاي موضوعي علوم انساني و علوم اجتماعي

علوم انساني و علوم اجتماعي شامل موضوع‌هاي گسترده‌اي است كه معرفي كليه پايگاه‌هاي اطلاعاتي موجود در اين زمينه و پرداختن به مدخل‌هاي فرعي اين موضوع‌ها به كتب راهنماي كاملي نياز دارد: آنچه در اينجا خواهد آمد، اشاره به مدخل‌هاي متداول و اصلي اين رشته‌ها و پايگاه‌هاي معتبر موجود است. موضوع‌هاي اصلي اين رشته‌ها عبارتند از:‌ كليات، علوم اطلاع رساني و كتابداري، هنرها، فلسفه، دين، ادبيات، زبان، تاريخ و ... و علوم وابسته به آن‌ها.

بانك‌هاي اطلاعاتي علوم انساني

عنوان پايگاه:Arts & Humanities Search(AHCI)

توليد كننده:Institute for Scientific Information

فروشنده:BRS, Dialog

پوشش موضوعي:‌هنرهاي زيبا و هنرهاي نمايشي، باستان شناسي، معماري، ادبيات، فلسفه، دين و تاريخ

پوشش زماني: 1985 به بعد

اندازه فايل:‌ 1120000 (درژانويه1990)

فاصله روزآمد شدن: هفتگي. هر دو هفته يكبار حدود 4300 ركورد به فايل مي‌شود.

← عنوان: Art Index(AI)and- Humanities Index(HI)

توليد كننده:H.W.Wilson

فروشنده:wilsonline

ديسك نوري:wilsondisc, Faxon

پوشش موضوعي: نمايه نامه هنر، مدارك هنر و معماري را پوشش مي‌دهد.

نمايه نامه علوم انساني شامل موضوع‌هاي فلسفه، مطالعات اديان و ادبيات جهان است.

پوشش زماني 1984 به بعد

فاصله روز آمد شدن: هفته‌اي دو بار

زبان:‌ در اصل به انگليسي است ولي هر دو فايل زبان‌هاي آلماني، ايتاليايي، فرانسوي، اسپانيولي و چند زبان غربي را نيز شامل مي‌شود.

بانك‌هاي اطلاعاتي موسيقي.

عنوان:Music Literature International (RIM)

توليد كننده:City unir. Of New York

فروشنده:‌Dialog

ديسك نوري:Faxan; NISE

پوشش موضوعي: شامل تمام جنبه‌هاي موسيقي مانند موسيقي شناسي تاريخي، قومي، آلات موسيقي و صدا، آموزش و دروس مشترك ميان رشته‌ها است.

پوشش زماني: ‌1972 به بعد

اندازه فايل: 95000 ركورد

فاصله روز آمد شدن: سه بار در سال

نوع مدارك: تك نگاشت‌ها، پايان‌نامه‌ها، كاتالوگ‌ها، تصويرپردازي، مقاله‌ها، و بررسي‌ها از بيش از 300 نشريه ادواري

زبان: ‌تقريبا 40 زبان معرفي مي‌شود.

چاپ تحت عنوان: Rilm Abstracs of Music Literature

بانك‌هاي اطلاعاتي سياست:

عنوان پايگاه: ‌Ap Political File

پوشش موضوعي:‌ سياست، علوم سياسي و زمينه‌هاي موضوعي وابسته

اندازه فايل: نامعلوم

پوشش زماني: 1980 به بعد

فاصله روز آمد شدن: ‌فصلي

تهيه كننده: NASA Industrial Application Center , UNIV.of

ميزبان‌ها:pitt sburgh, Pennsylvania Dialag

بانك‌هاي اطلاعاتي كتابداري و اطلاع رساني

در بسياري از كشورهاي غربي كتابخانه‌هاي ملي يا موسسات نظير آن فايل‌هاي فهرست نويسي قابل خواندن با ماشين را توليد مي‌كنند كه از فعاليت‌هاي ماشيني كتابخانه ملي خود و مبادله بين المللي ركوردهاي فهرست نويسي شده پشتيباني مي‌كند. بزرگترين اين موسسات در داخل كشور، كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران و در خارج، كتابخانه بريتانيا و كنگره آمريكاست.

پايگاه‌هاي زيادي در اين زمينه در سطح دنيا وجود دارد كه مهمترين آن‌ها به شرح زير است: بسياري از روزنامه‌هاي محلي و ملي انگليسي و آمريكايي در حال حاضر روي ديسك نوري يا از طريق ارتباط پيوسته به صورت متن كامل در دسترسند و توسط فروشندگان گوناگوني چكيده نويسي و نمايه سازي مي‌شوند.

فروشندگاني مثلVU / Tex, Dialog \, Mead Data Center دسترسي پيوسته رسانه‌هاي جديد را تامين مي‌كنند.

NOACروزنامه‌ها و نمايه نامه روزنامه‌هاي ملي را در شكل‌هاي مختلف بر روي ديسك نوري و ارتباط پيوسته از طريق فروشندگان گوناگون توزيع و امكان دسترسي به متن كامل برخي روزنامه‌ها را فراهم مي‌كند.

UMI Data Center يك توليد كننده اصلي براي ارتباط مستقيم با تعدادي از روزنامه‌ها و همين طور ديسك نوري نمايه‌هاي چندين روزنامه است.

- عنوان پايگاه: BNBMARC

توليد كننده:كتابخانه بريتانيا

فروشنده:‌Blaise- Line , OCLE , RLIN, UCLAS

ديسك نوري:Chadwyck – Healy, Faxion (BNB of cD – ROM)

پوشش مدارك: مدارك منتشر شده در انگلستان از 1950

اندازه فايل: بيش از 1 ميليون ركورد

روز آمد شدن: هفتگي. افزايش در هفته 700 ركورد

- عنوان: Book in print

ناشر:‌Bowker

پوشش زماني: از آغاز تا سال 1996

پوشش جغرافيايي:‌ اروپا، آْمريكا، اقيانوسيه

نوع اطلاعات: كتاب شناختي

زبان: انگليسي

روز آمد شدن: ماهيانه

شيوه جستجو: 1)كليد واژه، 2) ‌فيلدهاي ويژه هر عنوان

معرفي چند بانك اطلاعاتي معتبر در زمينه‌هاي موضوعي علوم پايه و مهندسي

بانك اطلاعاتي علوم پايه

بانك اطلاعاتيAnalytical

اين بانك اطلاعاتي به «انتشارات انجمن سلطنتي شيمي» وابسته است و جامع‌ترين خدمات چكيده‌اي در حوزه شيمي كاربردي است

بانك اطلاعاتي Science Citation Index

SCI به ارائه استنادي مقالات مجلات علمي در تمامي حوزه‌هاي علوم مي‌پردازد. اين بانك توسط موسسه اطلاعات علمي (ISI)‌توليد مي‌شود.

← بانك‌هاي اطلاعاتي فني و مهندسي

بانك اطلاعاتي Engineering & Tech.Ind

اين بانك يكي از بانك‌هايي است كه از Compendex استخراج شده و توسط موسسه اطلاعات مهندسيEngineering Informationتوليد مي‌شود و در بردارنده اطلاعات مهمي در حوزه موضوعي تكنولوژي و مهندسي است.

بانك اطلاعاتي Fluidex

A: اين پايگاه توسط BHRA(مركز مهندسي سيالات) در برادفورد انگلستان تهيه مي‌شود. اين پايگاه چكيده نويسي مداركي با موضوع‌هاي زير را تهيه مي‌كند. مكانيك سيالات، اندازه گيري سيالات، ديناميك سيالات. نيروي سيالات.

کتاب حاضر " آشنایی با بانکهای اطلاعاتی" نام داده کد نوشته دکتر " آتش جعفرنژاد" ؟؟؟ و این کتاب در 14 فصل تنظیم شده.

فرهنگ کاربران کامپیوتر: مجموعهای از اطلاعات مرتبط درباره یک موضوع- به صورتی مفید سازمان یافتهاند- پایگاههای برای روالهایی چون بازیابی اطلاعات، تصمیمگیری در اختیار قرار میدهمد. در بسیاری از متون مربط به کتابداری تفاوت چندانی یعنی در عمل و معنی تفاوتی بین بانک اطلاعاتی و پایگاه اطلاعاتی وجود ندارد وقتی اونهارو به جای هم استفاده کردن اما میتوان گفت:

بانک اطلاعاتی: مجموعهای از اطلاعات، درباره یک موضوع خاص، که هر مجموعه به صورتی مجزا در پروندهای ذخیره- نگهداری- بازیابی میشوند و هیچ ارتباطی بین اونها نیست.

پایگاه اطلاعاتی: با استفاده از نرمافزارها بین مجموعههای بانک اطلاعات را ؟؟؟ قرار کنیم برای استفاده بسیار آسان

اهمیت ورزش مخزنها و کتابخانهها در این موضوع است که با پیدایش خط و گذشت زمان دانش بشری روز به روز افزایش یافت تا جایی که متن و محتوای این اطلاعات صرف نظر از نوع ذخیره و شکل کار رفته در ذخیره، نگهداری شوند. کتابخانهها در واقع تنها نهاد انسانی که برای دستیابی به اطلاعات میتوان به آن مراجعه کرد.

از نظر تاریخ کتابداری: 3 دوره داریم : 1- کتابخانه عهد؟؟؟ 2- کتابخانههای قرون وسطی 3- کتابخانه عصر کتاب چاپی

کتابخانهها= سنگ بنای تمدنها + گنجینههای دانش بشر (؟؟؟ )

ما میدانیم که از زمان پیدایش اولین تمدنهای باستان تا تحولات علمی و فنی جدید حفظ و انتقال دانش و اطلاعات بر عهدهی کتابخانهها بود، که با پیدایش چاپ و پس از آن کاربرد وسایل حملونقل سریع تجهیزات مخابراتی- ماشینهای حسابگر و رایانهها باعث رشد پیدرپی این بانکها اطلاعاتی شده.

یکی از ابزارها و شیوههای جدید برای ذخیرهسازی و بازیابی اطلاعات کامپیوترها سیر تکاملی داشتند و دارای تاریخچهای که به دلیل کمبود وقت تنها نام کامپیوترها را به ترتیب میآوریم.

نسل اول: ایناک، عظیم بوده، فقط 5 هزار عمل جمع 350 ضرب در هر ثانیه، برق زیادی مصرف میکرده و گرمای زیادی تولید میکرده . نسل دوم: رایانههای ترانسیتوری که کوچکتر و کم حجمتر بودند و برق کمتری میخواستند. نسل سوم: مدارهای IC داشتند که هم حجم را کاهش داد+ قیمت را کاهش داد+ افزایش سرعت نسل چهارم: دارای ریزپردازنده هستند که از این دوره رایانههای شخصی وارد بازار شد نسل پنجم: هنوز کامل نیستند، و در سال 1981 پروژه سافت آن توسط ژاپن به جهان اعلام شد که باید بتواند استنباط کند- تصمیم بگیرد- صحبت را درک کند- بیاموزندو استدلال کنند.

ساختمان کامپیوتر از اجزا و قسمتهای مختلفی تشکیل شده واحدهای ورودی، خروجی، حافظه، پردازشگر مرکزی، محاسبه و منطق/ و کنترل، واحد ورودی محل ورود تمامی دادهها و اطلاعات، حافظه هم محل ثبت و نگهداری اطلاعات، پردازشگر مرکزی مرکب از واحد محاسبه و منطق + کنترل هست که وظیفه انجام محاسبات واحدی دستوراتی که برایش نوشته شده را به عهده دارد. .احد خروجی که اطلاعات ذخیره شده در رایانه را به اشکال مختلف به بیرون منتقل میکند.

ساختار بانکهای اطلاعاتی :

فیلدفرعی

رکورد

فیلد

کلمه

کارکتر

در نهایت مجموعه رکوردها بانک اطلاعاتی هستند.

رکورد

شماره ثبت

فیلد

نویسنده

کارکتر

کلمه

منبع

3- در این فصل انواع بانکهای اطلاعاتی معرفی شدهاند.

بانک اطلاعات مرجع : بیشتر شامل عنوان، نام نویسنده، منبع ارائه شده و چکیدهای است که به توضیح محتوای پردازد. بانک اطلاعاتی ارجاعی: مانند بانک کومیاس که اطلاعاتی در حد آدرس، شماره tell نوع فعالیت صنعتی- تولیدات صنعتی است. بانک اطلاعاتی منبع: اطلاعات به صورت کامل در آن آورده میشود . و استفاده کننده ؟؟؟ به راحتی به آن دست مییابد. بانک اطلاعات عددی- آماری: بد ارائه اعدام و ارقام و آمار در زمینه اقتصاد و آمار میپردازد مانند Econe Base. بانک اطلاعات متنی- آماری: علاوه به اعداد و ارقام متنی نیز برای توضیحات بیشتر به آن اضافه شده که دستیابی به این اطلاعات خاص نیاز به مجوز دارد (مربوط به زیر سافتهای عمومی کشور).

بانکهای اطلاعاتی خواص: شامل مطالبی در زمینه خواص فیزکی و شیمیایی مواد است مانند بانک Heilborn بانک اطلاعاتی تصویری: به جای وارد کردن اطلاعات از طریق صفحه کلید اطلاعات را با دستگاه اسکنر وارد بانک میکنند که دستیابی به آن که در حوزه علایم تجاری فعالیت میکند.

بانک اطلاعاتی متن کامل: ارائه کامل متن یک مقاله را مدرک.

بانک اطلاعاتی چند رسانهای: با کمک گرفتن از فضای رایانهای ترکیبی از صوت + تصویر+ متن

4- مدیریت پایگاههای اطلاعاتی یعنی روشی را انتخاب کنیم و به سازماندهی اطلاعات بپردازیم که با هدف مخاطبین اطلاعات سازگار باشد. قبل از آشنایی با انواع روشهای سازماندهی و مدیریت پایگاههای اطلاعاتی ما باید با مسئله رکورد آشنا شویم. رکورد دادهها یعنی دستهای از اطلاعات که در مورد چیزی خاص است و ویژگیهایی معین دارد را ثبت و نگهداری کنیم.

پروندههای ترتیبی: مجموعهای از رکورد دادهها که طبق یک ویژگی خاص زنان- حروف الفبا- و ... مرتب شده باشد. در این نمونه جستجو باید از ابتدا شروع شود تا به نقطه دلخواه برسیم.

پروندههای تصادفی یا مستقیم: تعدادی از رکورد دادهها مستقیماً براساس آدرس فیزیکی محل در پرونده در دسترس هستند. در این روش بدون آنکه خواندن رکوردهای قبلی نیاز باشد میتوان با سرعت بیشتری به رکورد مورد نظر دست یافت

پروندههای ترتیبی شاخص دارد: به منظور کاهش زمان کلید منحصر به فرد برای ارجاع به رکورد مورد نظر تعبیر میشود.

پروندههای بدون ترتیب:

یکی از اهداف اصلی ایجاد بانکها یا پایگاههای اطلاعاتی دستیابی سریع ودقیق به اطلاعات مورد نیاز جستجوگر، پژوهشگر می باشد. جستجو : آزمایش محتوای یک پرونده یا پایگاهی اطلاعاتی ، بر اساس مشخص نمودن مواردی است که برای پاسخگویی به پرسش استفاده کننده با عبارتهای یک راه کار جستجو ارتباط نزدیک دارد.

فرایند جستجو (هارتلی 1990)

1/تشخیص دقیق اطلاعات درخواستی : قبل از هر کاری باید پرسش های گسترده وپراکنده خود را به کلید واژه ها یا عبارات مناسب با زبان نظام جستجوی رایانه برگرداند البته در کتابخانه ها ومراکز اطلاع رسانی معمولاً جستجو بوسیله کتابدار و متخصصان اطلاع رسانی انجام می شود.

2/ گزینش منابع اطلاعاتی : پایگاه اطلاعاتی ما باید دارای این ویژگیها باشد: 1/پوشش موضوعی آن به سوال جستجو گر پاسخ مناسب بدهد.2/روزآمد باشد.3/آخرین اطلاعات را داشته باشد .4/ درای چکیده برای دریافت راهنمایی بیشترباشد. 5/ نوع منابعی که دراین پایگاه نماید شده است مثل مقالات و... مورد نیاز جستجوگر باشد .

3/آمادگی برای انجام جستجو : از آنجایی که محقق نسبت به موضوع شناخت دقیق تری دارد ؟؟؟ کتابدار وهمین طور به دلیل گستردگی استفاده ازرایانه درتمامی مراکز آزمایشگاهی وعدم حضور متخصص رابط ؟؟؟ نیست وبا توجه به نرم افزارهای جستجوی پیشرفته این امکان را فراهم آورده است که خود افراد بتوانند اطلاعات را جستجو کنند.

4/هدایت یا رهبری : جستجوبه دو صورت دربانکها انجام می شود:

1/ جستجوی غیرمستقیم یاغیر پیوسته یا غیر مستقیم :

جستجو به صورت مکاتبه ای انجام می گیرد

ارتباط به وسیله رایانه برقرار می شود ولی نمی توان نتایج جستجو را چاپ یا منتقل کرد ونتایج جستجو را مسئولین پایگاه به آدرس متقاضی ارسال می کنند

2/جستجوی پیوسته یا مستقیم :این جستجو مرتبط به پرسش مستقیم ازنظام های رایانه ای است ونتایج جستجو بلافاصله به دست می آید وجستجو گران دربین آن نتایج مطالب مورد نظرخود را جستجو می کند .

5/ گزارش نتایج : بعد از بازیابی کردن عبارتهای داده شده توسط نرم افزارجستجو باید به فیلدهای گوناگون اطلاعات مثل نویسنده، عنوان ، نام تشدید و... توجه کرد ودرانتها به صورت 1/فرم چاپی 2/ ذخیره سازی برروی رسانه ها مانند فلاپی دراختیار متقاضی قرار می دهیم.

انواع نظام جستجوی مستقیم :

1/ خدمات نظام جستجوی خارجی : این جستجو 4 جزء دارد:

1/ تهیه کننده اطلاعات

2/ ارئه دهندگان خدمات جستجو

3/پیوند های ارتباطات

4/پایانه رایانه ای یا ایستگاه کاری

2/نظام جستجوی دیسک فشرده : بعضی از پایگاههای اطلاعاتی بر روی دیسکهای با حساسیت بالا مشهور به سی دی رام در دسترس قرار دارند.

3/ نظام جستجو درپایگاههای محلی : بسیاری از کتابخانه ها وواحدهای اطلاع رسانی پایگاههای اطلاعاتی مجموعه های کتابخانه خود را تهیه می کنند وسپس به طور مستقیم ومعمولاً ازطریق یک رایانه محلی دردسترس افراد برای جستجو قرارمی دهند.

4/نظام جستوی ویدئوتکس یا تله تکس: مجموعه ای از سیستم هاست که از یک مجموعه تلویزیونی مشخص یایک ایستگاه کاری رایانه ای مناسب تشکیل شده برای نشان دادن اطلاعات رایانه ای به صورت متن ، گرافیک ورنگ

5/ اتصال به سیستم رایانه 6/ نرم افزار رایانه ای 7/ مخزن یا منبع اطلاعات 8/ موارد بازیابی شده 9/ چاپگر

6/ انتخاب بانک اطلاعاتی :

الف/ شناسایی نیازهای اطلاعاتی جامعه استفاده کننده : این شناسایی تا حدودی ازساختارتخصصی سازمان مربوط به دست می آید، اما برای بررسی دقیق تر ابتدا باید با استفاده کنندگان ، متخصصان موضوعی واعضای هیات علمی آن سازمان مصاحبه شود وپاسخ آنها تجزیه تحلیل شود.

ب/بررسی وانتخاب پایگاههای اطلاعاتی : برای انتخاب پایگاه مورد نیاز باید به این عوامل توجه کرد:

1/پوشش موضوعی : یعنی این پایگاه شامل چه موضوعاتی است ، چه منابعی را در بر می گیرد ونمایه چند عنوان نشریه در این پایگاه وارد می شود وطول مدت آن چند سال است.

2/جامعیت : یعنی 1- شامل مجلات هسته است 2- ازنظر تعداد رکورد موجود در پایگاه چگونه است 3- محدوده سالهای تحت پوشش چیست؟

3/ روزآمدی : 4/ هم پوشانی : یعنی تعدادی ازپایگاه ها نمایه برخی ازنشریات را مستقلاً در پایگاهها ی خود شان را رد می کنند درنتیجه درصدی ازداده ها دریک موضوع درچند پایگاه تکرار می شود ؟

5/ محتوای رکورد:یعنی هر رکورد در یک پایگاه داری چند فیلد است، فیلد های اصلی کدامند، فیلد های قابل جستجو کدامند

6/نمایه سازی: نمایه سازی رکوردها چگونه انجام می شود؟

7/ نوع منابع : برخی ازپایگاه های شامل یک نوع منبع می شوند وبرخی محدودیت چندانی ندارند.

8/ هزینه : با توجه به نوع پایگا ه واینکه ارتباط پیوسته است یا ازدیسک فشرده نوری استفاده می شود ، هزینه متفاوت است

ج/ شیوه استفاده از پایگاه های اطلاعاتی منتخب: جستجو دراین بانکها یا بوسیله خود شخص انجام گیرد ویا بوسیله یک رابط صورت می گیرد درهرحال استفاده کننده باید ویژگیهای بانک اطلاعاتی منتخب را بداند : با زبا ن جستجوی آن آشنا باشد، فیلد های قابل جستجوی بانک رابدند وازمنطق بدل وفرمول جستجو بخوبی استفاده کند تا درمدت کم نتیجه مطلوب بدست آورد.

پیدایش دیسک های نوری ، شیوه های ضبط ونگهداری اطلاعات رایانه ای را درحجم بالا دگرگون کرده است سی دی رام ابزارذخیره سازی نوری با ظرفیت بالا است و از آن جایی که این دیسک ها فقط برای خواندن اطلاعات ازداده های ضبط شده روی آن ها به کارمی رود

آنها را دیسکهای فشرده- حافظه فقط خواندنی ( CD-ROM) می نامند که به منظور ذخیره سازی دانشنامه ها و فرهنگها مورد استفاده قرار می گیرد.

البته عرضه کنندگان این فناوری ها وانواع قابل خواندن ونوشتن این دیسک ها را هم ساخته اند.

ظرفیت ذخیره سازی: دیسک نوری ، دیسک دایره شکلی به قطر 12 سانتی متر که می تواند 600 مگا بایت اطلاعات را درخود نگهداری کند دیسک نوری با ابعاد 75/4 اینچ می تواند حدود 250 هزار صفحه معمولی A4 متن را ضبط می کند که البته 12 هزار صفحه ؟؟؟ را این ظرفیت می تواند ذخیره کند.

که به سرعت 100 مگابابیت در ثانیه میتواند اطلاعات را در مسافتهایی حداکثر 80 کیلومتر منتقل کند. ؟؟؟ شبکه گسترده: این شبکه ارتباط از طریق خطوط مخابراتی و فنآوری ارتباطات دور برد (مثل ماهوارهها) بین شهرهای و کشورها برقرار میشود.

از آنجایی که هر یک از شبکههای اطلاعات ضوابط خامی دارند در صورتی که بخواهیم در یک شبکه ملی و یا بینالمللی باز یک استاندارد محلی با پروتکل خاص وارد استاندارد یا پروتکل دیگر کشورها بشویم نیازمند به برنامههای نرمافزاری خاص داریم برای تبدیل پروتکلها و استانداردها که بایستی برروی رایانه نصب و راهاندازی شودشکل ونحوه اتصال رایانههای موجود در شبکه-های محلی و گسترده را توپولوژی میگویند.

شبکه خطی(گذری): یک نوع همبندی شبکه محلی است که در آن تمام گرهها به یک خط ارتباطی اصلی وصل میشوند.که هریک از این گرهها برفعالیت خط نظارت میکنند. شبکه حلقهای: شبکهای محلی است که در آن گرهها در یک حلقه بسته بههم متصل میشوند و پیامهادر یک مسیر از یک گره به گره دیگر منتثل میشوند. شبکه ستارهای: شبکهای محلی است که در آن، هر ایستگاه (گره) در یک پیکربندی ستارهای تشکیل به رایانه مرکزی وصل میشود. در واقع این شبکه از یک رایانه مرکزی و یا ؟؟؟ جانبی تشکیل شده و پیامها از یک گره به رایانه مرکزی و از آنجا به مقصدموردنظر هدایت میشوند. شبکه خطی علامتی: شبکهای است محلی که در یک توپولوژی خطی شکل گرفته و از روش انتقال علامت برای تنظیم گرافیک خط استفاده میکردند. شبکۀحلقهای علامتی: شبکهای محلی است که در یک توپولوژی حلقهای شکل گرفته و برای تنظیم گرافیک خط از روش انتقال علامت استفاده میکند.

امکانات و خدمات شبکههای رایانهای جهانی: 1) پست الکترونیک 2) خدمان کشف اطلاعات 3) گروههای محاسبه و گفتگو 4) انتقال پروندههای رایانهای 5) گروههای خبری 6) استفاده از امکانات یک رایانه از راه دور 7) تلهکنفرانس

فصل 9 معرفی نمونه نرمافزار برای ایجاد بانک اطلاعاتی:

1-نرمافزار تحقیقاتی کتابداری کاوش: این نرمافزار که در محیط فاکس رو نوشته شده دارای زیر سیستمهای زیر است: از زیرسیستم جامع کتابخانه، 2) زیرسیستم کاردکس نشریان 3) زیرسیستم امانت و گردش کتاب 4) تخصص مقالات 5) زیرسیستم سرعنوانهای موضوعی زبان فارسی 6) زیرسیستم مددکار ردهبندی 7) زیرسیستم مستندات مشاهیر و مؤلفان

2-نرمافزار مدیریت پایگاههای اطلاعاتی«نوسا»: این نرمافزار به منظور استفاهه در کتابخانهها و مراکز اطلاعاتی ارائه گردید ویژگیهای عمومی این نرمافزار: از سهولت استفاده از نرمافزارها در ماهیت دو زبانه (فارسی – لاتین) سیستم 3- جامعیت نرمافزار4- سرعت عمل بسیار بالا5- پایگاههای اطلاعاتی مرتبط با هم 6- در نظر گرفتن نکات خاص در مورد اطلاعات فارسی 7- در نظر گرفتن نکات خاص در مورد اطلاعاتی عددی 8- قابلیت انعطاف خواص تطبیقی و امکان تعریفف و تغییر مشخصات پایگاههای اطلاعاتی 9- استفاده بهینه از حافظه جانبی

3-نرم افرازجامع کتابخانه پارس آذرخش: این ترمافزار ؟؟؟ نرمافزار CDS/ISIS سازگار است و در طراحی آن برخی از اشکالات CDS/ISIS در زبان فارسی برطرف شده است. ویژگیهای آن: 1- به صورت دوزبانه (فارسی – لاتین) است ارزیابی راینههای سازگار با IBM قابل نصب و اجراست 3- زبان جستجوی آن برپایه جدول نباشد. 4- برای سفارش کتب و نشریات فارسی و لاتین پیشبینی شده CDS/ISIS: نرمافزار مدیریت پایگاههای اطلاعاتی است و برای ایجاد پایگاههای غیرعددی تهیه شده است و دارای ساختار فهرست گزینش منو است. خدمات این سیستم: از تعریف و ایجاد پایگاه اطلاعاتی جدید با تغییر وویرایشپل پایه 2- کمکهای اعمال مختلف سیستم 3- تسهیلات مبادله دادهها با سیستمها ی دیگر 4- تسهیلات برنامهنویسی پیشرفته

آشنای بابانکهای اطلاعاتی

مطالب مشابه :

نرم افزار کتابخانه ای پیام مشرق

عنوان مقاله: درباره بعد اقتصادی نام سال 1392

آشنای بابانکهای اطلاعاتی