احترام به بزرگتر
احترام به بزرگتر
احترام به بزرگتر یکی دیگر از رفتارهای خوب و زیبای مردم اندونزی به هنگام دست دادن آنها با هم مشاهده می‌شد. بارها شاهد بودم که در هنگام دست دادن، فرد کوچکتر دست بزرگتر را به پیشانی یا چشم خود می گذاشت و یا حتی می بوسید و بدین وسیله ارادت خود را به بزرگتر می رساند. این رفتار در بچه های کوچک زیباتر بود. بچه های خردسال کم سن و سال چنان تربیت شده بودند که به محض دست دادن با بزرگتر، این کار را تکرار می کردند و بیشتر مواقع بزرگترها آنها را تشویق می کردند که جلو رفته و با بزرگتر دست بدهند. این رفتار به هنگام روبرو شدن با ما (به اصطلاح آنها خارجی ها) بیشتر نمود پیدا می کرد. چند بار در خیابان و داخل اتوبوس و آسانسور شاهد بودم که مادر یا پدری بچه کوچکش را تشویق می کرد که به نزد ما بیاید و با ما سلیم کند.( سلیم همان سلام خودمان بود.) بچه هم با مهربانی جلو می آمد، دست می داد و دست ما را بالا برده و بر پیشانی خود می گذاشت. اینقدر اینکار زیبا بود که کم‌کم ما مشتاق شدیم تا به سمت بچه ها رفته و با آنها سلیم کنیم.
احترام به بزرگتر و اهمیت آن در جامعه
مهم نقشهای متفاوتی است كه هر یك از اعضای خانواده باید ایفا نمایند كه به مهمترین آنها میپردازیم: 1 - افراد كوچك و كودكان حرف كسانی را میشنوند و به افرادی از روی میل ورغبت احترام می گذارند كه به آنها ارزش می دهند و توجه می نمایند. بنابراین وظیفه بزرگترها، مهربانی به كوچكتر و دل جویی از آنان است.رسول اكرم (ص) میفرماید: "دلهای مردم بااین تمایل فطری آفریده شده است كه نیكی كنندگان به خود را دوست داشته باشند و بدكنندگان به خویش را دشمن دارند".2 - بزرگترها باید موقعیت خود را حفظ نمایند. متأسفانه بعضی والدین به عوض این كه برنفوذ و احترام یكدیگر در برابر كودك بیفزایند، با انتقادهای بی مورد اختلاف نظرهای غیر معقول از منزلت خود نزد او می كاهند. این نوع والدین نمیتوانند احترام و همكاری بچه ها را جلب نمایند. اگر والدین و بزرگترها احترام خود را نگه بدارند، باید توقع احترام از دیگران را داشته باشند. 3 - والدین باید درس تكریم بزرگترها را در قول و عمل به فرزندانشان آموزش دهند. اگر والدین وظیفه تكریم رانسبت به بزرگترهای خود مراعات نمایند، خودشان نیز مورد تكریم فرزندان واقع خواهند شد. امام صادق(ع) میفرماید: "به پدران خود نیكی كنید تا فرزندانتان هم به شما نیكی نمایند". 4 - رابطه پدر و مادران با فرزندان باید رابطه عاطفی و مانند دو دوست باشد. البته دو دوستی كه یكی بزرگتر و دارای علم و آگاهی و تجربه بیشتر و دیگری دوست كوچكتر است. در این حال،احترام فرزند به پدر و مادر از روی علاقه و اختیار خواهد بود، همانند دوست كوچكی كه با علاقه به دوست بزرگتر خود احترام می گذارد و از او حرف شنوی دارد.
احترام به بزرگترها
احترام به بزرگترها نعمت وجود بابرکت آنان، اغلب تا هستند، ناشناخته است. وقتىبه جایگاه حساس و مهم و نقش کارگشاى آنان پى مىبرند که از دستبدهند. چه بسیار اختلافها و قهرها و نزاعهاى خانوادگى که پس ازدرگذشت «بزرگ خاندان» چهره نشان مىدهد و چه بسیار رابطهها ورفت و آمدها که قطع مىشود، یا به سردى مىگراید، و علت آن فقط ازدنیا رفتن محورى است که مایه دلگرمى، امید، انس و معاشرت فامیلاست. رسول خدا(ص) فرمود: «البرکه مع اکابرکم» برکت و خیر ماندگار، همراه بزرگترهاى شماست. در سخن دیگر فرمود: «الشیخ فى اهله کالنبى فى امته» پیرمرد در میان خانوادهاش، همچون یک «پیامبر» در میان امتشاست. این اشاره به همان نقش محورى، فروغبخشى، صفاآورى، هدایتو ارشاد، تجمع و الفت است که در وجود آنان نهفته است. پس اگربزرگترها در فامیل و خانواده، چراغ روشنىبخش و محور وحدت وهمدلى و عامل انس و ارتباط و رفت و آمدهاى خانوادگىاند، باید اینجایگاه، محفوظ بماند و مورد حراست و تقویت قرار گیرد. حرمت بزرگترها رعایت ادب و مقتضاى حقشناسى نسبتبه عمرى تلاشصادقانه و ایثارها، گذشتها، دلسوزیها و سوختن و ساختنها که بزرگاناز خود نشان دادهاند، آن است که در خانوادهها مورد تکریم قرار گیرند،عزیز و محترم باشند، به آنان بىمهرى نشود، خاطرشان آزرده نگردد،به توصیهها و راهنماییهایى که از سر سوز و تجربه مىدهند، بىاعتنایىنشود. خود «بزرگسالى» و «سن بالا» در فرهنگ دینى ما احترام دارد. اینسخن پیامبر خدا(ص) است: «من عرف فضل کبیر لسنه فوقره، آمنه الله تعالىمن فزع یوم القیامه» هر کس فضیلت و مقام یک «بزرگ» را به خاطر سن و سالشبشناسد و او را مورد احترام قرار دهد، خداى متعال او را از هراس ونگرانى روز قیامت ایمن مىدارد. احترام به بزرگترها و ترحم و مهربانى نسبتبه کوچکترها، ازدستورالعملهاى اخلاقى اسلام است و کانون خانوادهها را گرم و مصفامىسازد و این، توصیه امام صادق(ع) است که فرمود: (لیس منا من لم یوقر کبیرنا و لم یرحم صغیرنا» کسى که بزرگ ما را احترام نکند و کوچک ما را مورد شفقت وعطوفت قرار ندهد، از ما نیست. این سخن را نیز از على(ع) به یاد داشته باشیم که فرمود: (یکرم العالم لعلمه و الکبیر لسنه» دانشمند را به خاطر علمش و بزرگسال را به خاطر سن او، بایداحترام کرد. اگر جوانان قدر پیران را نشناسند و به جایگاه آنان حرمت ننهند،هم رشتههاى عاطفى پیوندهاى انسانى از هم گسسته مىشود، هم ازرافت و عاطفه و تجربه سالخوردگان محروم مىشوند، هم نشانهبىتوجهى خود به ارزشها را امضا کردهاند. حضرت على(ع) در یکى ازسخنان ...
آموزش کودکان برای احترام به بزرگتر ها
حدیث حضرت رسول (ص): منقول است که هرفرزندنیکوکاری که از روی شفقت ومهربانی به سوی پدر ومادر نظرکند، هرنگاه کردنی ثواب یک حج مقبول برای او نوشته شود. گفتند: یا رسول الله ! هرچندروزی صدمرتبه نظرکند؟ فرمود: که خدا بزرگتر وکریم تراست. حلیة المتقین ص144 آموزش کودکان برای احترام به بزرگتر ها راه های مختلفی وجود دارد تا از طریق آن به کودکان یاد بدهیم که چطور به سایرین احترام بگذارند. والدین عادت دارند همه چیز را به فرزندانشان امر کنند: "همانطور که من می گویم باید رفتار کنی"، "باید به مادرت احترام بگذاری." و .... در واقع، والدین میتوانند دستورات خود را به کودکان تحمیل کنند، اما نمی توانند آنهارا به احترام گذاشتن امر کنند. ما می توانیم فرزندانمان را وادار کنیم آنطور که ما میخواهیمرفتارکنند،امانمیتوانیم مجبورشان کنیم که به ما و بقیه مردم احترام بگذارند. احترام را باید به دست آورد . احترام فقط با خوب و مهربان بودن به دست نمی آید. البته خوب بودن هیچ اشکالی ندارد، اما پدر یا مادری که با خوبی و مهربانی بیش از حد با فرزندانش رفتار می کند، مطمئناً فرزند یکدنده و سختگیریبارخواهدآورکسب احترام به چیزی فرای خوب و مهربان بودن صِرف نیاز دارد. ترفند دیگری برای کسب احترام وجود دارد: والدین سعی می کنند با گوشزد کردن خطاهای فرزندانشان باعث شوند آنها بهتر رفتار کنند. این اصلاً روش مناسبی نیست. کودکان وقتی احساس میکنند از آنها انتقاد شده و طرد شده اند، هیچ انگیزه ای برای بهتر شدن ندارند. وقتی کودکان مورد انتقاد قرار می گیرند، به جای اینکه بهبود یابند، سعی می کنند خودشان یا دیگران را محکوم کنند. کودکان یاد می گیرند به کسانی احترام بگذارند که به آنها احترام می گذارند. افرادی که بیشتر مورد احترام هستند، از ترکیبی منحصر به فرد از دوست داشته شدن و ایجاد محدودیت به طریقی محکم اما مهربانانه استفاده می کنند. بااینکه کودکان تصور می کنند هیچ نیازی به پند و اندرز ندارند، اما اگر این نصیحت ها در قالب یک رابطه ی محبت آمیز و حمایت کننده باشد، می تواند آنها را به داشتن رفتارهای مناسب و خوب تحریک کند. کودکان به محدودیت نیز احتیاج دارند، اما این محدودیت ها هم می تواند با نرمی، مهربانی و احترام برای آنها گذاشته شود. مثلاً اگر کودکی شروع به آزار و اذیت و زدن خواهرش می کند، پدر یا مادر می تواند به طرق مختلف عکس العمل نشان دهد. می تواند کودک را زده و بگوید: "وحشی چی کار داری می کنی؟ ...
احترام به بزرگتر
روزی حضرت علی(ع) برای نماز صبح می خواستند به مسجد بروند.در مسیر به پیر مرد یهودی برخورد کردند که آن پیر مرد به سمت کنیسۀ خودش می رفت.حضرت وقتی دیدند که این پیرمرد جلوی ایشان است،آهسته رفت و از او پیشی نگرفت تا رسیدند سر دو راهی.از آنجا پیرمرد ...به سمت کنیسۀ خودش رفت و حضرت علی(ع)هم به سمت مسجد رفت.تا به مسجد رسید،پیامبر(ص)در رکوع رکعت اول نماز بودند.اقتدا کرد و به نماز رسید تا اینکه نماز تمام شد. بعد نمازپیامبر(ص) سوال کردند:علی کجاست؟جواب دادند ایشان آخر صف است چون دیرتر رسید.پیامبر(ص)به حضرت علی(ع)فرمودند:علی جان می دانی امروز چه کردی؟من در رکوع بودم که جبرئیل امین آمد و دستش را روی شانۀ من قرار داد و گفت رکوع را طول بده تا علی برسد،به پیر مردی احترام کرده.وقتی که حضرت به پیرمرد یهودی احترام کرده.نماز را طول بده تا علی برسد و اجر و ثوابش کم نشود.به پیران و سالخورده ها احترام کنید.در مجالس اگر پیر مرد یا پیر زنی وارد شد جوان تر ها جایشان را به آن ها بدهند تا تکیه بدهند.روایت است اگر کسی به بزرگتر ها احترام کند در زمان سالخوردگی خدا جوان ها را مجبور می کند به او احترام کنند.بعضی ها خیلی بی ادب هستند.به پدر و مادرشان بی حرمتی می کنند.وقتی خدا بخاطر احترام به یک پیر مرد یهودی به حضرت علی(ع)خیر می دهد آیا به ما که به پدر و مادرمان احترام می گذاریم خیر نمی دهد؟!این آداب و سنن تعطیل شده است.این بی حرمتی ها خیر و برکت را از زندگی ها بیرون می برد.عمر ها کوتاه می کند.نشاط و زندگی را از بین می برد.لذت زندگی کم می شود وقتی انسان پا روی آداب و سنن الهی بگذارد خیر نخواهد دید.این به تجربه ثابت شده است.
احترام به بزرگتر
گرچه این پدیده به آن صورت در جامعه ی کنگ مشهود نیست ولی در لابه لای آن ودربین بسیاری از خانواده ها وجود دارد چه بسیار جوانانی هستند که درمنظرعموم پدرانشان را تحقیر می کنند چه بسیار همسرانی هستند که شوهرانشان را در منظرعموم ومیان فرزندانشان تحقیر می کنند پس از فرزند چه انتظاری می رود...چه بسیار دانش آموزانی هستند که احترام معلمانشان را بجا نمی آورند وبه آنها بی احترامی می کنند و... جایگاه پدر ومادر امروزی به کودکانمان احترام به والدين را بياموزيم <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> دوستي مي‌گفت: وقتي بچه بوديم، آرزو مي‌کرديم پدر شويم! چون پدر همه چيز خانه بود. بالاي سفره مي‌نشست، اول به او غذا داده مي‌شد، بعد از ظهر حق بازي نداشتيم چون پدر خواب بود و... . اما حالا که بزرگ شديم و پدر هستيم، همه چيز عوض شده است. بهترين غذا مال بچه‌هاست، وقتي خوابند بايد ساکت بود و اگر خواب بودي و بيدارت کردند اشکال ندارد و... . جايگاه پدر در خانواده امروز کجاست؟ متأسفانه امروزه فرزند سالاري افراطي در جامعه ما وجود دارد وپدر و مادر در خانواده نقش سرويس دهنده را دارند. پدر بايد براي آسايش فرزندانش، پول درآورد و مادر تمام نيازهاي آنها را برطرف کند. ديگر کسي فکر نمي‌کند که آيا اين پدر و مادر توان اين همه کار را دارند يا نه و آيا حضورپدر در خانه لازم است يا خير. طرز برخورد و صحبت با پدر و مادروبزرگتر نیز عوض شده است وصحبت آنان هیچ نشانی ازاحترام در آن دیده نمی شود . جایگاه پدر ومادر در تمام فرهنگها جایگاه مقدسی است وهمه به آنها احترام می گذارند چه برسد به ما که مسلمانیم ودر فرهنگ اصيل اسلامي جايگاه والدين بسيار بالاست. وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلاً كَرِيمًا * وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا إسراء/24و23 و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر [خود] احسان كنيد. اگر يكى از آن دو يا هر دو در كنار تو به سالخوردگى رسيدند به آنها [حتى] اوف مگو و به آنان پرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگوى و از سر مهربانى بال فروتنى بر آنان بگستر و بگو پروردگارا آن دو را رحمت كن چنان‌كه مرا در خردى پروراندند. شش گروه هستند که به هیچ وجه وارد بهشت نمی شوند یکی از این گروه ها کسانی هستند که احترام پدرومادر خود را بجا نمی آورند وبه آنها ...