رله
رله چیست؟
رله چیست؟ نمای یک رله در مداررله یك كلید ساده الكترو مكانیكی است كه از یك آهنربای الكتریكی و یك سری اتصالات تشكیل شده است.رله‌ها در همه انواع وسایل به صورت پنهان یافت می‌شوند.در حقیقت ،بعضی از كامپیوتر‌های اولیه از رله‌ها برای گیت‌های منطقی استتفاده می‌كرده‌اند.ساختار رله:رله‌ها به طور عجیبی ساده هستند.در هر رله چهار قسمت وجود دارد:1)آهنربای الكتریكی2)تیغه یا armature كه میتواند به وسیله‌ی آهنربای الكتریكی جذب شود.3)فنر4)و یك سری اتصالات الكتریكی شكل زیر چهار قسمت رله را در حین عمل نشان می‌دهد. می‌توانید مشاهده كنید كه رله ازدو مدار جدا و كاملاً مستقل از هم تشكیل شده است.اولی در پایین قرار دارد و آهنربای الكتریكی را تحریك می‌كند.وقتی كه كلید بسته است،سیم‌پیچ به آهنربای الكتریكی تبدیل می شود و تیغه را جذب می‌كند(آبی) و تیغه به عنوان یك كلید برای مدار دوم عمل می‌كند.وقتی كه آهنربای الكتریكی فعال می‌شود،تیغه مدار دوم را كامل می‌كند و لامپ روشن می‌شود.وقتی كه آهنربا فعال نیست،فنر تیغه را دور می‌كند و مدار ناكامل باقی می‌ماند در نتیجه در این حالت لامپ خاموش است. وقتی كه رله‌ها را خریداری می‌كنید باید نسبت به چند متغیر دقت داشته باشید.1.ولتاژ و جریانی كه برای حركت دادن تیغه لازم است.2.ولتاژ و جریان بیشینه‌ای كه میتواند در تیغه و اتصالات آن به وجود آید.3.تعداد تیغه‌ها(به طور كلی 1 یا 2 تا)4.تعداد اتصالات تیغه‌ها(به طور كلی 1یا 2 تا- رله نشان داده شده در اینجا دو تا دارد كه یكی استفاده نشده)5.این‌كه اتصال(اگر فقط یك امكان اتصال وجود داشته باشد) معمولاً باز(NO" (normally open "یا معمولاً بستهNC" (normally closed " است.كار‌برد‌های رله حسن رله‌ها این است كه با استفاده از توان كم كه مثلاًاز سوئیچ داشبورد یا یك مدار كم توان می‌آید، مداری با توان بسیار بیشتر را وصل می‌كنند مثلاً به وسیله‌ی رله و با استفاده از ولتاژی معادل 5v و جریانی معادل 50mA می‌توان مداری با ولتاژv AC 120 و 2A را وصل كرد.رله ها در وسایل خانگی (مثل موتور یا چراغ) كه به وسیله‌ی یك كنترل الكتریكی روشن می‌شوند رایج هستند. رله‌ها همچنین در ماشین‌ها رایج می‌باشند چرا كه باید جریان بسیار زیادی (به وسیله‌ی این رله‌ها ) از ولتاژی به میزان 12v گرفته شود.در ماشین‌های مدل جدید، سازنده‌ها برای راحت‌تر شدن تعمیر و نگهداری، استفاده از تركیبی از رله‌ها را در جعبهی فیوز آغاز كرده‌اند.مثلاً 6 جعبهی سفیدرنگ در این شكل (كه مربوط به جعبهی فیوز Ford Windstarمی‌شود)همگی رله اند. در جاهایی كه باید توان زیادی ایجاد شود،رله‌ها معمولاً به صورتآبشاری به كار می‌روند ...
رله ها
رله رله نوعی کلید الکتریکی سریع یا بی‌درنگ است که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر باز و بسته می‌شود. روش کنترل باز و بسته شدن این کلید الکتریکی به صورتهای مختلف مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی، الکترو استاتیک و ... می باشد. رله را ژوزف هانری در سال ۱۸۳۵ میلادی اختراع کرد. از آنجا که رله میتواند جریانی قوی‌تر از جریان ورودی را هدایت کند، به معنی وسیع‌تر می‌توان آن را نوعی تقویت کننده نیز دانست. در گذشته رله‌ها معمولاً با سیم‌پیچ ساخته می‌شد و از جریان برق برای تولید میدان مغناطیسی و باز و بسته کردن مدار سود می‌برد. امروزه بسیاری از رله‌ها به صورت حالت جامد ساخته می‌شوند و اجزای متحرک ندارند. هرگاه صحبت از حفاظت سیستم های الکتریکی می کنیم ، این سوال برایمان ایجاد می گردد که " حفاظت از چه ؟ " . . . می دانیم که منظور از حفاظت در سیستم های الکتریکی ، محافظت شبکه در برابر خطا می باشد . لذا در ابتدا باید به تعریف خطا از دیدگاه الکتریکی بپردازیم . خطا : اگر به هر دلیلی ، جریان و ولتاژ از حالت عادی خارج شوند ؛ خطا به وجود آمده است که می تواند ماندگار باشد یا گذرا . با این تعریف که در سیستم حفاظت ، می خواهیم از بروز خطا جلوگیری کنیم باید اجزاء یک سیستم حفاظتی را بشناسیم . حفاظت سيستم های الکتريکی ابعاد بسيار گسترده ای دارد از حفاظت يک خانه مسکونی گرفته تا حفاظت يک باس بار در يک پست فشار قوی. بهتر است ابتدا به تقسيم بندی اين موضوع بپردازيم . الف ) تقسيم بندی حفاظت سيستم های الکتريکی در ابعاد مختلف : - حفاظت شبکه های فشار ضعيف شامل خطوط توزيع انرژی – ترانسفورمرها – موتورها – خازنها و ساير مصرف کننده ها (تا 1 کيلو ولت) حفاظت شبکه های فشار متوسط شامل خطوط توزيع و انتقال انرژی – ژنراتورها – موتورهای فشار متوسط – ترانسفورمرها – خازنها – باس بارهای پست و .. (1 کيلو ولت تا 36 کيلوولت) حفاظت شبکه های فشار قوی شامل خطوط انتقال انرژی وخطوط و باس بارهای پست ها (36 کيلو ولت به بالا) ب) انواع حفاظت در سيستم های الکتريکی حفاظت خطوط و فيدرها در برابر خطاهای جريانی مانند اتصال کوتاه – جريان زياد – اضافه بار و خطاهای نشتی جريان (جهت دار و ساده) .... حفاظت در برابر خطاهای ولتاژی شامل اضافه ولتاژ- کاهشو ولتاژ - توالی فاز و .... حفاظت موتورها در برابر اتصال کوتاه – اضافه جريان – اضافه بار – کاهش بار – محدوديت دفعات استارت - ديفرانسيل و..... حفاظت ژنراتورها در برابر خطاهای اتصال کوتاه – اضافه جريان – اضافه بار – ديفرانسيل – اضافه جريان وابسته به ولتاژ – افزايش و کاهش فرکانس و .... حفاظت ترانسفورمرها در برابر ...
رله و انواع آن
در تاسیسات الکتریکی مانند شبکه انتقال انرژی ء مولدها وترانس ها وتجهیزات واسباب و ادوات دیگر برقی در اثر نقصان عایق بندی ویا ضعف استقامت الکتریکی ء دینامیکی و الکتریکی در مقابل فشارهای ضربه ای پیش بینی نشده و همچنین در اثر ازدیاد بیش از حد مجاز درجه حرارت ء خطاهایی پدید می آید که اغلب موجب قطع انرژی می گردد. این خطاها ممکن است بصورت اتصال کوتاه ء اتصال زمین ء پارگی و قطع شدگی هادی ها و خورده شدن و شکسته شدن عایق ها و غیره ظاهر شود. قطعات یا وسایلی که چنین خطایی پیدا می کنند باید بلافاصله از شبکه ای که آنرا تغذیه می کند جدا شود تا ازدیاد و گسترش خطا و از کار افتادن بقیه قسمت های سالم شبکه جلوگیری گردد. پس باید شبکه طوری طرح ریزی شود که از یک پایداری و ثبات قابل قبول در حد امکان برخوردار باشد برای این کار باید از رله استفاده کرد ء وظیفه رله این است که در وقع پیش آمدن خطا در محلی از شبکه برق متوجه خطا شود و آن خطا را بسنجد و دستگاه خبر را آماده کند یا در صورت لزوم خود رله عمل کندو سبب قطع مدار الکتریکی شود . رله وساختمان آن : رله اصولا به دستگاهی گفته می شود که در اثر تغییر کمیت الکتریکی و یا کمیت فیزیکی مشخص تحریک می شود و موجب به کار افتادن دستگاه ویا دستگاه های الکتریکی دیگری می شود . رله ای که برای حفاظت دستگاههای برقی به کار برده می شود رله حفاظتی نامیده می شود ورله از نظر اتصال به شبکه به دو نوع اولیه ( پریمر) و ثانویه ( زکوندر ) تقسیم می شود . رله اولیه یا پریمر : در این نوع رله سیم پیچی تحریک شونده مستقیما در مدار قرار دارد یعنی بدون ترانس جریان یا ولتاژ در مدار قرار می گیرد . معایب رله اولیه : 1- حجم بزرگ ( از نظر عایق بندی ) 2- حساسیت کمتر 3- عدم دسترسی در حین کار (نمی توان دست زد ) 4- محدودیت جریان و ولتاژ ( در ولتاژ و جریان زیاد نمی توان بکار برد ) مزایای رله اولیه : 1- ارزانتر ۲- امکان تشخیص سریعتر اشکال در سیستم حفاظت رله ثانویه یا زکوندر : رله ای که سیم پیچ تحریک کننده آن از سیم پیچ ثانویه ترانس جریان یا ولتاژ شبکه ای که باید حفاظت شود نیرو می گیرد رله زکوندر نامیده می شود. معایب رله ثانویه عبارتند از : 1- گرانتر 2- خرابی بیشتر مزایای رله ثانویه عبارتند از : 1- حجم کوچکتر 2- حساسیت بیشتر هدف از حفاظت : برای جلوگیری از صدمه بیشتر قسمت آسیب دیده و جلوگیری از صدمه دیدن قسمت های سالم مشخصات سیستم حفاظت : 1- سرعت عملکرد رله 2- قابلیت انتخاب 3- حساسیت 4- پایداری 5- هزینه 1- سرعت عملکرد رله : فاصله زمانی بین وقوع اتصال و عملکرد رله کم باشد. 2- قابلیت انتخاب ...
رله دیستانس
رله دیستانس یک رله حفاظتی است که زمان قطع آن تابع مقاومت طول سیم می باشد.در بیشتر اوقات زمان قطع رله باید تابع محل اتصال کوتاه نسبت به رله باشد ، و از این رو این زمان باید تابع جهت معینی از انرژی اتصال کوتاه باشد.به طوریکه می دانیم هرچه محل اتصال کوتاه ازاز رله دور تر باشد ، مقاومت ظاهری قطعه سیم بین محل اتصالی تا رله بزرگتر شده و در نتیجه مقاومت اهمی و غیر اهمی آن نیز بزرگتر می شود.از آنجا که در رشد تاسیسات برقی رابطه مستقیمی بین مقاومت و طو ل سیم وجود دارد ، لذا با استفاده از رله دیستانس به عنوان رله حفاظتی در سراسر خطوط انتقال انرژی ، عملا مشکل حفاظت موضعی و تنظیم جهش زمانی رله های پی در پی بر طرف می شود. چنانچه در شکل می بینیم،در موقع بروز اتصال کوتاه در نقطه غیر مشخص یک شبکه حلقوی تمام رله های دیستانسی که در شبکه نصب شده است و جریان اتصال کوتاه از آنها عبور می کند،تحریک می شوند ولی فقط نزدیکترین رله به محل اتصالی موفق به قطع سیم اتصالی شده از شبکه می شود. زیرا قطعه سیم بین این دو نقطه کوچکترین مقاومت را شامل است و به این خاطر زمان قطع این رله نیز از همه کوتاهتر می باشد. رله دیستانس برای انجام صحیح وظیفه حفاظتی که بعهده دارد از اعضا زیادی تشکیل شده است مهمترین آنها عبارتند از : 1-عضو تحریک کننده 2-عضو سنجشی رله دیستانس (عضو زمانی) 3-عضو جهت یاب 4-تعداد زیادی رله کمکی در ضمن باید دانست که عضو سنجشی رله دیستانس مطلقا مقدار قدر مطلق عوامل موثر را نمی سنجد بلکه تغییرات مقدار کمیتی را که قبلا تنظیم شده است میسنجد . عامل موثر در رله دیستانس میتواند هر یک از کمیتهای زیر باشد: 1- مقاومت ظاهری U/I=Z(امپدانس). 2- هدایت ظاهری I/U=1/Z (ادمیتانس). 3- مقاومت اهمی U.cos φ/I=Z.cos φ (رزیستسانس). 4- هدایت اهمی I.cosφ/U=cosφ/Z (کنداکتانس). 5- مقاومت غیر اهمی U.sinφ/I=Z.sinφ (رآکتانس). 6- هدایت غیر اهمی I.sinφ/U= sinφ/Z (سوسپتانس). 7- امپدانس مخلوط U+f(I) I+f(U) رله ای که کمیت Z را اندازه گیری می کندرله امپدانس نامیده می شود و رله ای که X را می سنجد رله رآکتانس می گویند. در گذشته برای حفاظت شبکه های بالاتر از 110KV از رله رآکتانس استفاده می شد ، زیرا در رله رآکتانس اثر نا مطلوب جرقه دخالت ندارد. همانطور که می ئانید قوس الکتریکی دارای مقاومت اهمی قابل ملاحظه ای می باشد که سبب تغییر دادن امپدانس خط و در نتیجه سنجش غلط توسط رله امپدانس می شود. اما امروزه با اضافه دستگاههای ...
رله کنترل فاز
رله کنترل فاز همه ما با اصطلاحاتی مانند برق دو فاز شده است و یا سیم نول قطع شده و یا تقارن فازها به هم خورده است آشنا هستیم و خطرات آن را نیز می دانیم در گذشته در مدارات حساس بصورت کنتاکتوری برخی عیوب مشخص می گردید و چراغ ها و زنگ های آلارم فعال می گردید و برق شبکه قطع ، ولی این مدار اولاً نمی توانست کلیه عیوب راتشخیص دهد از طرف دیگر قابل استفاده درکلیه اماکن وتابلوهای برق نبود .با پیشرفت علم الکترونیک این عیوب مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت دستگاههای به نام رله کنترل فاز ساخته شد که متناسب با شرکت سازنده مجهز به امکانات کمتر یا بیشتر می باشد ولی در کل یک رله کنترل فاز باید عیوب زیر را تشخیص دهد : 1- قطع شدن فازها ( یک فاز ، دو فاز و یا هر سه فاز ) یا سیم نول 2- تغییر توالی فازها 3- افزایش یا کاهش بیش از حد مجاز ولتاژ 4- عدم تقارن بیش از حد ولتاژ سه فاز 5- شوک های ناشی از قطع و وصل برق رله های کنترل فاز دارای یک بوبین می باشند که در صورت صحت کلیه شرایط عمل نموده و تیغه باز خود را می بندد ، در نتیجه این تیغه باید در مسیر مدار فرمان قرار گیرد . برای تشخیص رله از وضعیت برق شبکه باید هر سه فاز و سیم نول وارد رله کنترل فاز گردد ، در نتیجه به یک رله کنترل فاز حداقل 5 سیم متصل است . در این قسمت به تشریح رله کنترل فاز شرکت میکرو می پردازیم : این رله دارای 7 پیچ اتصال می باشد که به ترتیب عبارتند از : 1- l1و l2 و l3 که به ترتیب به سه فاز متوالی شبکه متصل می شوند 2- mp ترمینال سیم نول می باشد که باید به سیم نول متصل گردد . 3- ترمینال شماره 15 ، 16 و 18 که پیچ کنتاکتها در مدار فرمان می باشند این رله دارای 5 LED می باشد - دو LED سبز و سه LED قرمزکه به ترتیب عبارتند از : 1- LED سبز با علامت U : در صورت اتصال سه فاز و سیم نول به رله این چراغ روشن می شود . 2- LED سبز با علامت R :در صورت عملکرد صحیح رله این چراغ روشن می شود . 3- LED قرمز با علامت P : در صورت قطع فاز یا فازها و قطع سیم نول یا جابجائی فازها و یا پائین بودن درجه حساسیت رله این چراغ خطر روشن می شود . 4- LED قرمز با علامت U< : در صورت خطای کاهش ولتاژ شبکه این چراغ به عنوان چراغ خطا روشن می شود . 5- LED قرمز با علامت U> : در صورت خطای افزایش ولتاژ شبکه این چراغ به عنوان چراغ خطا روشن می شود . این رله دارای 3 رنج تنظیم می باشد که به ترتیب عبارتند از : 1- زمان تاخیر در وصل : که از 1 تا 30 ثانیه قابل تنظیم است و بر روی هر زمانی که تنظیم شود ، در صورت صحت کلیه موارد بعد از زمان انتظار ( زمان تنظیم شده ) رله عمل خواهد کرد و چراغ R روشن می شود . 2- زمان تاخیر در قطع : زمان ...