روش65- روش های درمان بزرگی خوش خیم پروستات (BPH)

پروستات در برابر دارو، تيغ، گرما و ليزر

پروستات، يك غده گردوئي شكل است كه زير مثانه و جلوي ركتوم قرار گرفته. مجراي ادرار (پيشابراه) لوله‌اي است كه ادرار و اسپرم را از بدن خارج مي‌كند و از ميان پروستات و گردن مثانه عبور مي‌كند. هايپرپلازي خوشخيم پروستات يا BPH ، به معني افزايش حجم بافت پروستات است و نياز به درمان دارد. با بزرگ شدن آن، بافت پروستات، به پيشابراه فشار مي‌آورد و جريان ادرار را تا حدي مسدود مي‌كند و باعث انسداد مجاري ادرارمي‌شود.
بزرگ شدن پروستات، حدود نصف مردان‌%(43) را در سن 60 سالگي و 90 درصد از مردان در دهه 70 و 80 سالگي مبتلا مي‌كند. درمان‌هاي متفاوتي براي موارد مختلف انجام مي شود.

اگر هر يك از علائم زير را مشاهده كرديد به دنبال درمان پزشكي باشيد: گير (hesitancy) در شروع دفع ادرار مشكل داشته باشيد، جريان ضعيف ادرار، نياز به زور و فشار براي دفع ادرار، احساس اين كه پس از دفع ادرار، مثانه كاملا خالي نشده، نياز به دفع ادرار فوري، مراجعه مكرر به دستشوئي، شامل بيدار شدن‌هاي مكرر هنگام شب، احساس سوزش يا درد حين دفع ادرار.
درمان: روش‌هاي درماني مختلفي براي افراد مبتلا به BPH وجود دارد كه بر اساس علائم مختلف آن، متفاوت است. اگر علائم بيماري، سلامتي فرد را به خطر نيندازد، مي‌توان درمان نكردن را انتخاب كرد افراد با علائم ضعيف مي‌توانند آزمايشات ساليانه را انجام دهند:( انتظار و مراقبت) و اگر علائم باعث سلب آسايش و راحتي فرد باشد و فعاليت‌هاي روزانه وي را مختل كند، درمان پيشنهاد مي‌شود:
1- درمان داروئي
(مهار كننده‌هاي احياء شده S-Alpha)
در بسياري موارد، يك دوره زماني 6 ماهه نياز است تا ببينند آيا درمان جواب نتيجه بخش بوده است يا خير. اين داروها، يك بار در روز، (از دهان) استفاده مي‌شوند. بيماران بايد به پزشك خود مراجعه كنند تا اثرات جانبي را بررسي كند و دوز آن‌را تنظيم كند.
2- درمان به وسيله جراحي
جراحي شامل برداشتن قسمت بزرگ شده پروستات است كه به مجراي ادرار فشار آورده است. برش پروستات از داخل مجراي ادرار(TURP)‌ به عنوان استاندارد اصلي است كه بقيه روش‌هاي جراحي BPH با آن مقايسه مي‌شوند. اين عمل با بيهوشي كامل يا موضعي در كمتر از 90 دقيقه انجام مي‌شود. جراح،از تجهيزاتي به نام رزكتوسكوپ (Resectoscope) استفاده مي‌كند كه وسيله‌اي براي قطع غده پروستات از طريق پيشابراه است و آن را وارد مجراي ادرار فرد مي‌كند. رزكتوسكوپ 12 اينچ طول دارد و 5/0 اينچ قطر آن است. داراي يك لامپ، سوپاپ‌هايي براي كنترل مايع شستشو و يك مدار الكترونيك براي برداشتن بافت انسدادي و مويرگ‌هاي خوني مربوطه است. جراح بافت انسدادي را بر مي‌دارد و مايع شستشو، بافت بريده شده را به مثانه منتقل مي‌كند و آثار باقيمانده با شستشو پاك مي‌شود و هر آنچه ماند، به وسيله ادرار طي گذشت زمان دفع مي‌شود. برش داخل مجراي ادرار پروستات‌(TUIP) نيز براي درمان پروستاتي كه خيلي بزرگ نشده، پيشنهاد مي‌شود. جراح يك يا دو برش در گردن مثانه در جايي كه مجراي ادرار به مثانه متصل مي‌شود، مي‌زند و تا پروستات امتداد مي‌دهد. اين عمل باعث كاهش فشار پروستات روي مجراي ادرار مي‌شود كه دفع ادرار را آسان‌تر مي‌كند.
: Prostatectomy اگر پروستات خيلي بزرگ شده باشد يا مثانه آسيب ديده باشد يا در بيماراني كه از جراحي داخل مجراي ادرار منع شده‌اند، استفاده از روش پروستاتكتومي(برش پروستات بزرگ شده) لازم است. پروستاتكتومي با بيهوشي كلي يا موضعي انجام مي‌شود. جراح برشي در ناحيه پائين شكم يا در پرنيوم كه مساحت بين ركتوم و اسكروتوم (كيسه محتوي بيضه) است، مي‌زند. اگر جراح توانست از راه شكم به پروستات دست يابد، پروستاتكتومي بالاي عانه‌اي (Suprapubic) يا (Retropubic )نام دارد و جراحي از ميان پرنيوم، پروستاتكتومي مياندوراهي (Perineal)ناميده مي‌شود. وقتي به آن رسيد، پروستات را بر مي‌دارد. پس از جراحي پروستات يك كاتتر (سوند) ادرار براي اطمينان از خالي بودن مثانه، به داخل فرستاده مي‌شود.

3- درمان با حداقل تهاجم (Minimally Invasive Treatment)

درمان‌هاي BPH با حداقل حالت تهاجمي از پيشرفته‌ترين ابزار و روش‌هاي كاهش يا رفع و حذف علائم بيماري استفاده مي‌كنند:
‌1‌ -ليزر : PVP-HOLAP-Indigo
2- مايكروويو :Core Therm- Cooled Thermo Therapy/ TUMT- TherMatrx
3- ساير درمان‌ها :TUNA- TUVP- HIFU- AquaTherm
در دسته بندي ديگري minimally Invasive Treatments يا MIT، درمان‌هاي حداقل تهاجمي، به سه نوع درمان تقسيم مي‌شود:
1- درمان حرارتي‌
2-درمان‌هاي ليزري
3- درمان‌هاي ابليشني.‌ ‌
درمان‌هاي حرارتي ( Thermal-based Therapies)
اين درمان از دماهاي بالا براي ايجاد نكروز انعقادي در پروستات استفاده مي‌كند. امواج مايكروويو اولين نوع انرژي مورد استفاده براي گرم كردن بافت پروستات بود و امواج فركانس راديويي(Radio Frequency)‌ و HIFU اولتراسوند تمركز يافته با شدت بالا و آب داغ (Hot Water) هم مورد استفاده قرار گرفتند. يك درمان حرارتي كه دماهاي زير 45سانتي‌گراد را ايجاد مي‌كند، به عنوان روش Hyperthermia شناخته مي‌شود و دماهاي درماني بالاتر از 45سانتي‌گراد به عنوان ترموتراپي با انرژي بالااست.

هايپرترمي داخل مجراي ادرار و روده راست
(Transurethral and transrectal hyperthermia )

از طريق مسير مجراي ادرار يا روده راست، توسط امواج مايكروويو دماي كمتر از سانتي‌گراد45 توليد مي‌كنند.
اولتراسوند تمركز يافته با شدت بالا: HIFU امواج اولتراسوند متمركز با شدت بالا (HIFU)‌ توسط مبدل اولتراسوند از طريق روده راست تابانده مي‌شود. با تمركز پرتو HIFU، دمايي در محدوده سانتي‌گراد200-80 توليد مي‌شود كه منجر به ايجاد نكروز بافت انعقادي بلافاصله مي‌شود. سر اولتراسوند به صورت مكانيكي در دو جهت حركت مي‌كند تا بتواند نكروز مناسب بافت از نظر كلينيكي توليد كند. اين درمان نياز به بيهوشي عمومي يا نخاعي دارد؛ برخي بيماران به وسيله آرام‌بخش به طور موفقيت آميز درمان شده‌اند.

ترموتراپي با القاي آب(WIT)

شامل يك ميكروپروسسور فشرده بر اساس كنترل يك هيتر (گرم كننده) آب و يك پمپ و سنسورهاي حرارتي است. سوند (كاتتر)French WIT 18 شامل يك بالن درماني قابل باد كردن (متسع) تا French 50 است كه درون آب گرم شده حين درمان به گردش در مي‌آيد و يك بالن قابل باد كردن از هوا دارد. درمان با بيهوشي موضعي انجام مي‌شود و نياز به دادن داروي بي‌حسي به صورت مرتب و معين ندارد.

شکل1) پروستات نرمال و بزرگ شده

ابليشن سوزني داخل مجراي ادرار (Transurethral Needle Ablation )

TUNA، انرژي فركانس راديويي پائين را مستقيما به سطوح انتخابي پروستات به وسيله يك كاتتر تجهيز شده با سوزن‌هاي درجه‌دار (قابل تنظيم) مي‌تاباند، به طوري كه نكروز انعقادي در آنجا توليد مي‌كند ولي به غشاء مخاطي مجراي ادرار صدمه‌اي نمي‌زند وقتي سوزن‌ها به دماي100-80 سانتي گراد مي‌رسند، ابليشن رخ مي‌دهد. دو سوزن در نوك كاتتر در زاويه مناسبي نسبت به هم و نسبت به كاتتر قرار دارند كه مي‌‌توانند به وسيله كنترل‌هاي موجود در دسته كاتتر به داخل كشيده شوند يا جلو برده شوند. مي‌تواند تحت شرايط بيهوشي موضعي انجام گيرد.

ترموتراپي مايكروويو از داخل مجراي ادرار ‌
دستگاه TUMT يا ترموتراپي مايكروويو شامل يك مدل درماني متشكل از مولد مايكروويو با يك اندازه‌‌گيري دما و يك سيستم خنك كننده‌ است. يك كاتتر درماني به مدل متصل شده و به درون مجراي ادرار داخل پروستات وارد مي‌شود. كاتتر TUMT شامل يك آنتن جاسازي شده در نوك كاتتر دقيقا زير بالن است. كانال‌هاي مايع در اطراف كاتتر باعث خنك كردن مجراي ادرار مي‌شوند، يك يا چند سنسور حرارتي نيز در كاتتر وجود دارد. بيشتر از 20 سيستم مايكروويو در بازار موجود است. TUMT عمومي‌ترين MIT مورد استفاده با 000/100بيمار درمان شده در كل دنيا است.

درمان ليزري
انرژي ليزر مي‌تواند براي توليد نكروز انعقادي، از دست دادن آب بافت يا شكاف و برش بافت استفاده شود.
ابليشن با ليزر قابل ديد پروستات(Visual Laser Ablation Prostate)در VLAP ابليشن بافت با استفاده از تابش ليزر Nd:YAG طولاني مدت (90-60 ثانيه) به محل‌هاي ثابت در طول مجراي ادرار پروستات (روش بدون تماس) به دست مي‌آيد. بافت انعقادي دچار نكروز شده و انسداد مجرا را كاهش مي‌دهد. با استفاده از تكنيك ليزر تماسي پروب ليزر مستقيما با بافت تماس مي‌يابد و فورا آب بافت تبخير مي‌شود و سريعا بافت انسدادي مانند روش TURP سنتي برداشته مي‌شود.

ILC
روش ILC بر پايه توليد يك ضايعه انعقادي داخل پروستاتي با ليزر نوري در شدت نسبتا پائين است. كه به وسيله يك سيستوسكوپ استاندارد و يك ليزر ديود nm839 و يك سيستم انتقالي فيبر اپتيكي خاص ايجاد مي‌شود. فيبر اپتيكي مستقيما داخل پروستات توسط يك سوراخ كوچك درون مجراي ادرار و داخل پروستات فرستاده مي‌شود. انرژي حرارتي با توان پائين به بافت پروستاتي انعقادي فرستاده مي‌شود. فيبر ليزر مي‌تواند به درون هر ناحيه پروستات وارد شده و تعداد نواحي براي اثر انرژي وابسته به اندازه پروستات و شكل غده است.

برش ليزر هالميوم (Holmium - Laser)
ليزر هالميوم nm)( Ho)2140)يك ليزر جامد و پالسي است كه بسيار قوي آب را جذب مي‌كند. ناحيه انعقادي در بافت در محدوده mm 3 2محدود است كه براي ايجاد هموستاز مناسب كافي است. يك روش نسبتا جديد است.
ابليشن
تبخير آب بافت پروستات داخل مجراي ادرار (TUVP) : تجهيزاتTUVP شامل الكترود (roller ball) با سطح بيشتر و مولدهاي انرژي الكتريكي بالا و پيوسته است. اين روند باعث تبخير بيشتر آب درون بافت مي‌شود. تخريب حرارتي به بافت‌هاي اطراف، حتي در W300 نيز مشكل زيادي ايجاد نمي‌كند. ضرر اصلي TUVP اين است كه اثر كلينيكي الكترود، با خشك شدن بافت سريعا كاهش مي‌يابد.
روش‌هاي درماني ديگر
بالن اتساعي : Baloon Dilatation) BDP ): يا اتساع بالن در پروستات شامل وارد كردن بالن روي نوك كاتتر از طريق مجراي ادرار به مجراي ادرار درون پروستات است. سپس بالن، باد مي‌كند تا مجراي ادرار كه توسط پروستات تنگ شده،‌را باز كند.
قالب‌هاي پروستات‌ (Prostatic Stents):در اين روش يك دستگاه كوچك و فنري شكل به داخل مجراي ادرار وارد مي‌كنند. هنگامي كه باز شد، بافت اطراف را به عقب فشار مي‌دهد و مجراي ادرار را عريض و گشاد مي‌كند. قالب‌هاي پروستات باعث بروز مشكلاتي مانند درد مزمن و عفونت مي‌شود و در نتيجه AUA آن‌را فقط براي بيماران پرخطر (high-risk)‌ پيشنهاد مي‌كند.

شکل 2) انواع درمان‌هاي حداقل حالت تهاجمي

روش پيشرفته جديد : تزريق الكل خالص از طريق مجراي ادرار به درون پروستات نيز باعث نكروز انعقادي مي‌شود (ابليشن شيميايي chemoablation).
استفاده از روش‌هاي غير تهاجمي به جاي جراحي‌ها، در حدود نيم قرن است كه در پزشكي مورد توجه قرار گرفته است. اولتراسوند يك روش مناسب است كه به دليل قابليت تمركز دقيق انرژي به عضو مورد نظر جهت گرم كردن يا از بين بردن حجم كوچكي از بافت، مورد استفاده قرار مي‌گيرد. محدوده وسيعي از درمان‌ها به منظور درمان تومورها و سرطان و‌ ‌يا برش پروستات براي بيماري‌ هايپرپلازياي خوش‌خيم‌)BHP(‌، يا كنترل خونريزي، درمان‌هاي قلبي و عروقي و درمان اختلالات مغزي به كار مي‌روند. ايده استفاده از اولتراسوند در درمان‌هاي پزشكي، جديد نيست. در گذشته، از اولتراسوند به منظور تشخيص، استفاده مي‌شد. تركيب گرما و حرارت با پرتودرماني به وسيله آزمايشات كلينيكي به منظور افزايش كنترل و پاسخ بهتر تومور تاييد شده. پزشك براي موارد مختلف يكي اين از درمان‌ها را ا نتخاب مي‌كند.
منابع
1-Minimally Invasive Treatment of BPH, Anton Ponholzer,Martin Marszalek, Stephan
Madersbacher, Department of urology & andrology, Vienna, Austria, EAU update series, 2004
2-Noninvasive surgery of prostate tissue by high-intensity focused ultrasound, Narendra T. sanghvi,Fransis J. Fry, Richard Bihrle, Richard S. Foster, IEEE transactions on ultrasonics & frequency control, Vol. 43, No.6 ,November 1996
3- Noninvasive Surgery of prostate tissue by high- intensity focused ultrasound, Narendra T. Sanghavi, Francis J. Fry, Richard Bihrle, Richard S. Foster, Michael H. Philips, Jayne Syrus, Alexander V. Zaitsev and Carl W. Hennige, IEEE transactions on ultrasonics, November 1996
4- Perspectives in clinical uses of high-intensity focused ultrasound, G.T. Clement, Harvard Medical School , Brigham and Women's Hospital, Boston, MA 02115,USA, May 2004

منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۹۹

روش65- روش های درمان بزرگی خوش خیم پروستات (BPH)

مطالب مشابه :

روش65- روش های درمان بزرگی خوش خیم پروستات (BPH)

بزرگ شدن خوش‌خیم پروستات

روش‌هاي جديد درمان بزرگي پروستات

علت بزرگ شدن پروستات و علائم بزرگی پروستات

بزرگ شدن خوش‌خیم و بدخیم = سرطانی ؛ پروستات

پروستات

پروستات چیست؟