ادامه تاریخ(از قرون وسطا تا پیش شهرسازان فرهنگ گرا)

قرون وسطی(سده تاریکی یا عصرسیاه): قرون وسطی به دو یا سه دوره تقسیم می شود.ا) دوران ابتدایی: این دوره ازقرن پنجم تا یازدهم میلادی می باشد که فئودالیست متولد شد وبه لحاظ مذهبی کلیسای کاتولیک نفوذ خودش را گسترش می دهد.

ب) دوره میانی: ازقرن یازده تا پانزده میلادی می باشد که در این دوره فئودالیست به اوج خود رسیده ودرکشاورزی تکنولوژی های جدیدی مانند گاو آهن به کار گرفته می شود. به عبارتی دراین دوره بین کشاورزی وصنایع تقسیم کار ایجاد شده ودرنتیجه شرایط لازم برای تضاد شهر وروستا پدیدار گشته. در واقع شهرکارپشتیبانی را انجام داده وروستا به لحاظ تولیدات کشاورزی برتری داشته است. دنشگاه هم به عنوان یکی از پدیده های قرون وسطی می باشد که به جهان معاصرمعرفی می گردد.

ج) دوره متاخر یا دوره سوم: این دوره ازقرن پانزده تا هفده میلادی می باشد که معمولا بسیاری از اندیشمندان آن را جزو دوره های رنسانس به حساب می آورند.دراین دوران فئودالیست تجزیه گردیده و سرمایه گذاری بورژوازی شکل گرفته است. در همین دوران در ایران تمدن اسلامی بر اثرنفوذ اعراب در دریای مدیترانه به خوبی جا افتاده بود به همین جهت شهر های تازه ای در این منطقه درحال شکل گیری بودند که مهم ترین آن ها عبارتند ازشیراز درایران، قاهره درمصر، فاس در مراکش.

تذکر: همواره دو عامل سرنوشت ساز با تولد شهرهای قرون وسطی نزدیک بوده است:

1) افزایش فعالیت بازار

2) نیاز به حراست وامنیت

تذکر: طرح شهر درقرون وسطی به صورت ارگانیک(یعنی خودرو وانداموار)می باشد ونشات گرفته از شرایط زندگی در آن دوره بود که با محدود و محصورکردن فضا شهرها شکل می گرفتند.

تذکر: در قرون وسطی حکومت را می بایست حکومت اسقف ها دانست و همه چیز می بایست به کلیسا ختم شود.

تذکر: در مطالعه هنر ومعماری قرون وسطی شاهد3 دوره می باشیم 1) سده تاریکی

2) رومانسک

3) گوتیک

در دوره اول(سده تاریکی)هیچ گونه شیوه معماری شاخصی ایجادنشده است. در دوره رومانسک که مربوط به قرن ده تا دوازده میلادی است وبه معماری رومی معروف است بنا های اصلی کلیسا ها بوده با طاق دایره ای شکل و4رواق جانبی. به عبارتی دوره رومانسک ادامه سده تاریکی است اما در خدمت کلیسا است. در دوره گوتیک طاق های بناهای کلیسا از حالت دایره ای شکل به صورت بیضی شکل احداث می گردند. ازآثار این دوره می توان به کلیسای نوتردام درپاریس وکلیسای دورام در انگلستان اشاره کرد.

تذکر: درست در زمانی که حاکمیت مطلق کلیسا در قرون وسطی در اروپا کمرنگ می شود روابط فئودالی وانقلاب بورژوازی یا سرمایه داری پس از آن سبب ساز توسعه چشمگیر در اروپا می گردد تا در نهایت دوره درخشانی به نام رنسانسشکل بگیرد.مصادف بااین دوره در اروپا در ایران در قرن هفتم هجری یورش مغول تمامی بنیان- های شهری را از بین برده وشهر گرایی را نزدیک به یک قرن در ایران بی هویت می سازد.هنر بیزانس یا هنر صدر مسیحیت: شیوه این هنر همانند شیوه هنر رومی متاخرتحتجهان بینی مسیحی است که کم کم به طبیعت گرایی یونانی تغییر ماهیت می دهد. امپراطورکنستانتین در سال330درساحل دریای سیاه پایتخت خود راپی ریزی کرد که این تاریخ را می توان شروعی برای هنر بیزانس دانست که تا سال 1453میلادی وتصرف قسطنطنیه به دست ترک ها این هنر ادامه داشت. اصطلاحا به آن هنر مقدس نیز می گویند.

رنسانس:

این دوره مقارن با دوره صفویه درایران می باشد. رنسانس از نظرلغوی به معنای تجدید حیات می باشد(نوزایی)(احیای هوشیارانه سنت های ادبی و هنری روم ویونان باستان).

تذکر: سبک معماری گوتیک در قرون وسطی که هیچگاه در ایتالیا پایه و اساس محکمی نداشته در قرن15میلادی در انگلستان در اوج قدرت وشوکت بوده است. ازطرفی در همین ایام سبک معماری رنسانس در روم و فلورانس به شدت مرسوم گشت.نخستین اثر معمماری به سبک رنسانس بیمارستان فوندلینگ(بیمارستان یتیمان)به طراحی فیلیپو رونلسکی که در سال 1419میلادی کارساختن آن در فلورانس آغاز گردید.نخستین شهرسازی رنسانس، شهرویانوبا در جنوبا درسال1470میلادی بوده که برطبق نظم آگاهانه ساختمان ها و بر اساس طراحی ازپیش تعیین شده تاسیس گردیده است.

تذکر: اختلاف آثار شهرسازی دردوره های قرون وسطی و گوتیک با دوره رنسانس درنظم آگاهانه ، طراحی از پیش تعیین شده وشبکه شطرنجی می باشد.

تذکر: نخستین شهر آرمانی(اتوپیا یا یوتوپیا)کاملا طراحی شده توسط آنتنیوفیلارته بنا گردیده. اولین شهررا به نام مشوق خود به نام فرانچسکو اسفورتسا، اسفورتسینتا نامید.

تاریخ معماری رنسانس: تاریخ معماری رنسانس به 4 دسته تقسیم می شود.

1) رنسانس نخستین سال 1520تا1420

2) رنسانس پسین1600تا1500میلادی

3) باروک یا باروکو1750تا1600 میلادی

4) روکوکو1900تا1750میلادی.

تذکر: یکی از علل گسترش رنسانس توسعه صنعت چاپ به وسیله جان گوتنبرگ در هلند بود.

تذکر: اگرقرون وسطی کلیساها مجلل ترین ساختمان های شهری به حساب می آمدند دردوره رنسانس قصرهای مجلل حاکمان به منزله نماد شهر فعال محسوب می شددرواقع در رنسانس کلیسا اهمیت خود را از دست داده و فرهنگ اومانیسم(انسان محوری)جای آن را می گیرد. در دوره رنسانس مجموعه ای از شهرها شکل می گیرد

که این شهرها مبتنی برحداکثر دفاع از شهر بوده ودرون این هسته شهری، شبکه ای کاملا طراحی شده ازمعابر دیده می شود به گونه ای که شبکه شطرنجی هیپوداموس را تداعی می کند.

عوامل پیدایش رنسانس: عوامل تاثیرگذار بر شهرسازی دوره رنسانس به صورت زیرمی باشد:

1) آثارویتروویوس، معماربرجسته دوران آگوستوس درسال1412میلادی

2) مهاجرت هنرمندان ازقسطنطنیه به ایتالیا درقرن15

3) کشف قاره آمریکادرسال 1492میلادی

4) اختراع باروت وتفنگ.

میکل آنژ( 1564تا1475)تواناترین معمار بوده که طراحی میدان کامپیدولیورادر ایتالیا انجام داده است. نقشه ستاره ای شکل شهر ایده آل که نتیجه سیستم دفاعی شهر رنسانس بود، توسط لئوناردوداوینچی طراحی شده است.

تذکر: نظم آگاهانه در شهرهای رنسانس وبافت شطرنجی آن ها به دلیل تفکرتردد ساده تر وخدمات بهتر می باشد. ازجمله مهم ترین شهرسازان آرمان گرا دردوره رنسانس می توان به فیلارته ولئونه باتیستا آلبرتی اشاره کرد.

عناصراصلی شهررنسانس: شهرسازان رنسانس درابتدا از سه عنصراصلی برای

طراحی استفاده می کردند.

1) خیابان اصلی مستقیم که از ابداعات رنسانس است.

2) مناطق با شبکه های شطرنجی

3) فضاهای بسته که با المان ها، یادبود ها، مجسمه ها...فضارا می بستند.

تذکر: تمایل به نظم وانضباط در مقابل بی نظمی نسبی و پراکندگی فضاهای گوتیکازویژگی های بارز معماری رنسانس می باشد. در واقع هنر رنسانس هنر آرامش وزیبایی است. اثری از من واجبار، آشفتگی وناآرامی دراین کارها به چشم نمی خورد. دررنسانس معماری به سمت حفظ تقارن حول یک یا چند محوراصلی به حد مضحک و مسخره ای رسید به حدی که درپیاتزا دلپوپولو دو کلیسا مشابه هم در دوسوی خیابان اصلی بنا نهاده شده است.

معماری رنسانس: معماری رنسانس تاکید افقی داشت تاعمودی ودر طراحی انسداد مناظربا قرار گرفتن دقیق ستون های یادبود ویا مجسمه های مشخص ومناسب در انتهای خیابان های بلندومستقیم است.

تذکر: اولین تحولات رنسانس درشهرهای فلورانس وونیز اتفاق افتاده است.

هنر باروک(1750تا1600میلادی): سال 1600میلادی دوره باروک شهرسازی، شهرسازی دوره رنسانس را به یکباره وبرای همیشه ازمیان می برد. باروک در معنی اصیل خود چیزی جزو مروارید ناصاف پرپیچ وتاب ویا غیر عادی نبوده است. ازویژگی های هنرباروک حفظ تعادل ووحدت آفرینی در میان عناصری متراکم وگونان است. با گذشت زمان وشروع دوره باروک نیرویی با تاثیر مستقیم وخرد کننده انسان را به تحرک وا می دارد.

شهرسازی باروک: شهرسازی باروک هرگاه درمحدوده ای کوچک اسیرمی شد برای ایجاد فضاهایی نامتناهی وخیالی تلاش می نمود ویادورنمایی(پرسپکتیو)نامتناهی موثری به وجود می آورد دراین دوره برخلاف رنسانس نخستین وپسین میدان دید نامحدودی دارد که کوچکترین شباهتی با شهر ستاره ای نداشته.

معماری دوره باروک: معماری دوره باروک اصل بی نهایت را مورد تاکید قرارمی دهد. کاخ ورسای در اواخر قرن17با جاده ای خیره کننده که منتهی به شهرپاریس میشد مثالی باعظمت از این کاربرد رامطرح می کند.

روکوکو(1900تا1750میلادی): روکو واژه ایست که نخستین بار در1797میلادی به بیان تمسخرآمیز دراصطلاح حرفه ای نقاشان برای نام گذاری شیوه تزیینی وظریف وشادی بخش هنردوران لویی پانزدهم (پادشاه فرانسه)بکاربرده میشد. در واقع روکوکو یک نوع فانتزی گری در معماری به حساب می آید. شاید این واژه به قرینه باروکو درزبان ایتالیایی به معنای قلوه سنگ وصدف ناصاف به کار میرفت روکوکو در پیروی کلی خود از باروک از صلابت ساختمانی وجسمانیت، فراخبالی وابهت آن شیوه کاست و به جای آن بر خاصیت سبکی، ریزنقشی، شادیانگیزی وتامین اعتدال دل انگیزدر میان اجزای نسباتا نامتقارن افزود. در آلمان و اتریش بذکر روکوکو بیشتر از همه جا بارور شد. ازسال 1830به بعد موج دوم شیوه روکوکو به جنبش درآمد که بعدا عنوان هنرتماشایی یافت ومبتنی بود بر به کارگیری بیش ازپیش عدم تقارن درتزیینات. نمونه های این معماری کلیسای قدیس یوحنا درمونیخ وکاخ فدریک کبیر به شیوه فرانسوی درپوتسدام می باشد. معماران آلمانی درسبک روکوکوعبارتندازکورتاس دامیان و دومینیکو تسیرمان.

تذکر: در قرون وسطی تفکر چنین بود که ایمان برعقل مقدم است وبرای دست یافتن به ایمان فهم لازم نیست. چرا که تا ایمان نباشد فهم حاصل نمی شود. این تفکر تا دوره رنسانس پابرجا بود. بعدها توسط ادموند بیکن وسپس با جمله معروفدکارت(می اندیشم پس هستم)مسیردانش وفکربشری تغییریافت. درمسیرپیدایش قرون وسطی جامعه بردگی سابق دگرگون شده ونظام پادشاهی مرکب متشکل ازقبایل بربر تشکیلشده است وبردگان به سرف یا سرب تغییرهویت دادند. سرف ها درسرزمین های گرفته شده توسط بربرها از رومیان به کشت وزرع پرداختند وبدین ترتیب نظام سرواژ تکوین یافت. به گونه ای که دراروپا این نظام، نظام بردگی را پشت سرنهاد وزمینه را برای توسعه اقتصادی آتی فراهم کرد. اگرچه این نظام باعث انحطاط فرهنگ روم شد اما باعث پیدایش نظام جدیدی به نام فئودالیته گردید.

تذکر: در نظام فئودالی نمایندگان طبقات حاکم تابع یا واسال نامیده می شدند وزمین را در

ازای وفاداری به شاه ازاودریافت می کردند. این واسال ها زمین ها را بین نزدیکان خود تقسیم کرده وخود نسبت به آنان صاحب واسال هایی می شدند که نسبت به آنان ارباب یا سینیر بودند. املاکی که در ازای وفاداری جنگی به تملک واسال ها در می آمد تیول نام داشت. در این زمان درایران قضیه برعکس شهرهای اروپایی بوده است وهمه مالکیت ها متعلق به شاه بوده که خود را نماینده خدا بر زمین می دانست.

تذکر: شهرهای قرون وسطی به جهت تقسیم کاراجتماعی میان شهرو روستا به وجود آمده بود و روستا ها بر محیط های شهری تسلط وبرتری داشتند.

تذکر: پیله وران(دست فروشان)در قرون وسطی(قرن11میلادی به بعد)دکان هایی را از فئودال ها اجاره کرده ومجموعه بازار راتشکیل دادند که بعدها به دورآن حصار کشیده شد ومجموعه زیستی انسانی شکل گرفت. دراین دوره شهرها به یک خودمختاری نسبی رسیده واصطلاح معروت "تنفس هوای شهر انسان را آزاد می کند" شکل گرفت. چون که درون این حصارها قوانین فئودالیته وجود نداشته بنابراین شهرهای قرون وسطی

دراین دوره به صورت بورگ در آمده است وساکنین همین بورگ ها از جمله ازبین برندگان اصلی فئودالیته می باشند

ادامه تاریخ(از قرون وسطا تا پیش شهرسازان فرهنگ گرا)

مطالب مشابه :

دو قرن سکوت

نظریات جامعه شناسی یک ( دوره رنسانس به بعد)

تئاتر قرون وسطا

تاریخ اروپا در قرون جدید

هنر در قرون وسطی 2 ( معماری )

ادامه تاریخ(از قرون وسطا تا پیش شهرسازان فرهنگ گرا)

نرخ لحظه ای طلا، سکه و ارز در بازار تهران،قیمت روز ارز،قیمت روز دلار،قیمت روز پوند،قیمت روز رینگیت

یعنی اروپا در قرون وسطی چه شکلی بود!!!!!!!