معرفی رشته دامپزشکی

تاریخ

دامپزشکی جزو اولین علوم تجربی است که انسان به پژوهش در مورد آن پرداخته است. اولین شواهد مربوط به وجود پزشک حیوانات به تمدنهای بابل و مصر در ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد.

اهمیت دامپزشکی

دامپزشکی خط اول مبارزه با بیماریهایی بسیاری چون تب مالت(بروسلوزیس) و کیست هیداتیک است. اقدامات پیشگیری و کنترلی که با کمک دامپزشکی اتخاذ می‌شود ارزش اقتصادی قابل توجهی به خصوص در صنعت دام زنده دارد.

آموزش دامپزشکی

آموزش پایه دامپزشکی باید شامل دوره‌های آناتومی، بافت شناسی، فیزیولوژی، میکروب‌شناسی و آسیب شناسی باشد. موضوعات بالینی شامل حیطه‌های اصلی طب داخلی، جراحی، طب پیشگیری و کارآموزی بالینی می‌باشد. تکنیکهای به کار رفته در درمانهای دارویی و جراحی این رشته همان تکنینکهای به کار رفته در پزشکی می‌باشد. بسیاری از دامپزشکان در رشته خاصی همچون مراقبت از حیوانات کوچک( حیوانات خانگی) و یا دام تخصص دارند. تعداد کمی از دامپزشکان در زمینه درمان حیوانات وحشی (دامپزشک باغ وحش) تخصص دارند. در بسیاری از کشورها دامپزشکان باید دوره‌ای دانشگاهی به مدت ‏پنج تا هفت‏ سال را طی کنند تا مدرک دامپرشکی (.D.V.M) را دریافت کنند.

وضعیت دامپزشکی در ایران

در سالهای اخیر دانشکده‌های متعددی با ایجاد رشته‌های تخصصی دامپزشکی به توسعه این رشته کمک فراوانی کرده‌اند. همچنین بخش خصوصی سرمایه‌گذاری مناسبی در زمینه امور درمانی به انجام رسانده است.از آن جمله می‌توان به تاسیس بیمارستان دامپزشکی تهران به عنوان اولین بیمارستان حیوانات خانگی ایران در خیابان کامرانیه نامبرد .

در سال 1369 شمسي به دنبال تلاش براي اختصاص روزي به نام روز دامپزشكي دكتر حسن تاج بخش روز 14 مهر را به ياد (گوش روز) كه در ايران باستان روز مباركي بوده پيشنهاد كردند كه مورد موافقت همه قرار گرفته و تائيد شد.

رشته دامپزشکی در ذهن یک دانش آموز دبیرستان ابعاد بسیار محدود و معینی دارد، در بعضی موارد تصورات نادرست نیز ذهن دانش آموزان ما و بلکه عامه مردم را اشغال کرده است.
در حال حاضر رشته دامپزشکی با علوم تغذیه و علوم آزمایشگاهی ارتباط کاری خوبی پیدا نموده. وظیفه این رشته پیشگیری و درمان بیماری‌های دامی و ریشه کنی و تامین بهداشت عمومی دام می‌باشد بخش جراحی در رشته دامپزشکی با همه جذابیت‌هایش دارای مشکلات و سختی‌هایی است که در بخش عکس می‌توانید قسمتی از این سختی‌ها را ببینید.
کنترل بهداشتی بیماری‌های مشترک بین انسان و دام و کنترل بهداشتی و مواد غذایی که از دام بدست می‌آید از دیگر وظایف این رشته است. این رشته دوره مقطع کاردانی و دکترای حرفه‌ای عرضه میگردد. فارغ‌التحصیلان دوره کاردانی به عنوان کاردان دامپزشک و تحت نظر دکتر دامپزشک در کلینیک یا مراکز تحقیقاتی مشغول به کار می‌شوند. طول دوره کاردانی 2 سال و طول دوره دکترای حرفه‌ای حدود 6 سال است. دانشجویان این رشته باید ادامه کار در این رشته از توانایی جسمی و علاقمندی کافی برخوردار باشند تا بتوانند در شرایط مختلف آب و هوایی فعالیت کنند.

سطوح رشته

ردیف	نام دانشگاه	کاردانی	کارشناسی	ارشد	دکترا
1	آزاد- بابل	*			*
2	آزاد- بجنورد	*
3	آزاد- بهبها ن	*
4	آزاد- بیرجند	*
5	آزاد- تبریز	*		*
6	آزاد- داراب	*
7	آزاد- رشت	*
8	آزاد- ساوه	*
9	آزاد- سراب	*
10	آزاد- سنندج	*	*		*
11	آزاد- شبستر	*
12	آزاد- شهر بابک	*
13	آزاد- شهرکرد	*			*
14	آزاد- فلاورجان	*
15	آزاد- فیروزآباد	*
16	آزاد- گرمسار	*
17	آزاد- گناباد	*
18	آزاد- لارستان	*
19	آزاد- مهاباد	*
20	آزاد- نوشهر و چالوس	*
21	آزاد- کازرون				*
22	آزاد- کرج	*			*
23	آزاد- کرمانشاه	*
24	آزاد- یاسوج	*
25	آزاد-ابهر				*
26	آزاد-ارومیه				*
27	آزاد-اقلید	*
28	آزاد-بروجرد	*
29	آزاد-زاهدان	*
30	ارومیه	*
31	تهران				*
32	شیراز				*

درسهای رشته

ردیف	نام درس	ردیف	نام درس
1	آسیب‌شناسی اختصاصی	2	آسیب‌شناسی عمومی
3	آمار حیاتی	4	اصول اصلاح نژاد دام
5	اصول انتخاب و تلقیح مصنوعی دام	6	اصول تغذیه دام
7	اصول جراحی و هوشبردی	8	اصول معاینه دام
9	اصول همه‌گیر شناسی	10	اصول کالبدگشایی و نمونه‌برداری
11	انگل‌شناسی و بیماریهای انگلی 1	12	انگل‌شناسی و بیماریهای انگلی 2
13	انگل‌شناسی و بیماریهای انگلی 3	14	انگل‌شناسی و بیماریهای انگلی 4
15	ایمنی‌شناسی و سرم شناسی	16	بافت شناسی 1 و 2
17	باکتری شناسی اختصاصی و بیماریهای باکتریایی	18	باکتری‌شناسی عمومی
19	بهداشت و بازرسی گوشت	20	بهداشت و پرورش دام
21	بهداشت و پرورش طیور	22	بهداشت و صنایع شیر
23	بیماریهای اندامهای حرکتی	24	بیماریهای تولید مثل دام
25	بیماریهای داخلی دامهای بزرگ	26	بیماریهای داخلی دامهای کوچک
27	بیماریهای طیور	28	بیماریهای ماهی
29	بیماریهای متابولیک دام	30	بیماریهای مشترک انسان و دام
31	بیوشیمی 1 و 2	32	پایان‌نامه
33	پرورش و بیماریهای زنبور عسل	34	تاریخچه و قوانین دامپزشکی
35	تغذیه اختصاصی دام	36	تغذیه اختصاصی طیور
37	تکثیر و پرورش ماهی	38	جانورشناسی عمومی
39	جراحی عمومی دامهای بزرگ	40	جراحی عمومی دامهای کوچک
41	جنین‌شناسی	42	رادیولوژی دامپزشکی
43	زبان تخصصی 1 و 2	44	ژنتیک حیوانی
45	سم‌شناسی	46	صنایع مواد غذایی با منشاء دامی
47	عملیات دارمانگاهی مامایی	48	عملیات در بخش جراحی
49	عملیات درمانگاهی دامهای بزرگ	50	عملیات درمانگاهی دامهای کوچک
51	عملیات درمانگاهی طیور	52	فارماکولوژی 1
53	فارماکولوژی 2	54	فیزیولوژی 1 و 2
55	فیزیک پزشکی	56	قارچ‌شناسی و بیماریهای قارچی
57	مامایی دامپزشکی	58	ماهی‌شناسی عمومی
59	مسمومیتهای دام	60	ویروس‌شناسی و بیماریهای ویروسی
61	کارآموزی 1 و 2	62	کارورزی آمزایشگاه مرکز تشخیص
63	کارورزی بیماریهای طیور 1 و 2	64	کارورزی جراحی دامهای بزرگ 1 و 2
65	کارورزی جراحی دامهای کوچک 1 و 2	66	کارورزی داخلی دامهای بزرگ 1 و 2
67	کارورزی مامایی 1 و 2	68	کالبدشناسی پایه
69	کالدشناسی مقایسه‌ای 1 و 2	70	کلینیکال پاتولوژی
71	کنترل کیفی و بهداشت مواد غذایی

صنعت و بازارکار

انجام امور درمانی با تأسیس کلینیک و یا بیمارستان دامپزشکی و اشتغال به امور درمانی در بخش‌های مختلف نظیر طیور، آبزیان، دامهای بزرگ (شامل جراحی، مامائی، داخلی)، دامهای کوچک و. . . .
دریافت مجوز و تأسیس داروخانه دامپزشکی.
عضویت در هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات و مراکز آموزشی عالی.
فعالیت در انستیتو تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی واقع در حصارک کرج و یا انستیتو پاستور به عنوان مراکز تحقیقات کشور. در حال حاضر مؤسسه رازی با بیش از نیم قرن تجربه مرهون تلاش مستمر دامپزشکان است، که در آنها انواع واکسنهای مصرفی انسان و دام تولید می‌گردد که عمدتاً جهت کنترل بیماریهای مشترک انسان و دام نظیر بیماریهای کزاز، دیفتری و همچنین بیماریهایی چون سرخک، فلج اطفال و. . . بکار می‌روند. همچنین ساخت انواع واکسنهای موردی دامپزشکی و نیز تحقیق در زمینه اپیدمیولوژی و شیوع بیماریهای مختلف در کشور، در این مؤسسه انجام می‌شود تا از ورود بیماریهای مختلف به داخل کشور جلوگیری شود و درصورت بروز بیماری جدید، سریعاً تحت کنترل در آمده، ریشه‌کنی امکان پذیر گردد.
تأسیس آزمایشگاه تشخیص طبی دامپزشکی.
فعالیت در مرکز دولتی نظیر وزارت جهاد، سازمان دامپزشکی کشور و. . . به‌عنوان مسئولین امور اجرائی.
تأسیس مراکز مشاوره و مجتمع‌های دامداری و طیور و. . . .
فعالیت در مجتمع‌های کشت و صنعت به‌عنوان دامپزشک مجتمعهای مربوط که دارای تعداد زیادی دام اعم از گاو یا گوسفند هستند و نقش تولید شیر و گوشت را به‌صورت دامداریهای صنعتی دارا هستند.
فعالیت در مجتمع‌های مرغداری اعم از پرورش طیور‌گوشتی، پرورش طیور تخم گذاری جهت تولید تخم‌مرغ، مرکز تولید جوجه یکروزه و جوجه‌کشی و. . . .
فعالیت در کارخانجات تولید مواد غذائی با منشأ دامی نظیر تولید سوسیس، کالباس، کنسروسازی، لبنیات مثل شیر و پنیر و. . . .
فعالیت درکارخانجات خوراک دام که تولید خوراک دام و طیور را به عهده دارند، تنظیم جیره غذائی و کنترل کیفی محصولات مربوطه.
فعالیت در امور شیلات و آبزیان و مجتمع‌های تکثیر و پرورش آبزیان نظیر ماهی‌های سرد‌آبی و گرم‌آبی.
فعالیت در مجتمع‌های پانسیون اسب و اشتغال به امور مدیریت و درمان اسب داریها، مجتمع‌های اسب سواری و تنظیم جیره غذائی و نظارت بر روشهای پیشگیری بیماریها در اسب‌داری.
فعالیت تولیدی خصوصی نظیر تأسیس دامداری و مرغداری و. . . .

معرفي جامع رشته ي دانشگاهي دامپزشکی

دامپزشکی
دیباچه: امروزه در دنیا علی‌رغم پیشرفت‌هایی که در زمینه‌های مختلف صورت گرفته است، هنوز هم مسأله غذا از نظر اجتماعی و اقتصادی در درجه اول اهمیت قرار دارد و به عنوان یک مسأله استراتژیک مطرح است. به طوری که موقعیت یک کشور را با سطح و نوع غذای مردم آن کشور محک می‌زنند. بدون شک در میان مواد غذایی آنچه بسیار اهمیت دارد و جزولاینفک مواد غذایی روزانه است، پروتئین حیوانی است که از طریق دام تهیه می‌شود.از همین‌جا می‌توان به اهمیت دانش دامپزشکی پی ببرد زیرا دامپزشکی‌ علم‌ شناخت‌ بیماری‌های‌ دامی‌ اعم‌ از بیماری‌های‌ مشترک‌ بین‌ انسان‌ و حیوان‌ یا بیماری‌های‌ خاص‌ دام‌، پیشگیری‌ از بیماری‌ها، معالجه‌ بیماری‌ها و همچنین‌ علم‌ تغذیه‌ انسان‌ و دام‌ است.

در نشریه‌ سازمان‌ بهداشت‌ جهانی‌ آمده‌ است‌ "هدف‌ نهایی‌ دامپزشکی‌ درمان‌ حیوانات‌ نیست‌ بلکه‌ دقیقاً تأمین‌ مواد غذایی‌ و بهداشت‌ انسان‌ می‌باشد." چرا که‌ با واکسیناسیون‌ دام‌ها می‌توان‌ از مرگ‌ و میر آنها جلوگیری‌ کرد و بر میزان‌ فرآورده‌های‌ دامی‌ افزود و در نتیجه‌ مواد پروتئینی‌ لازم‌ را برای‌ جیره‌ غذایی‌ انسانی‌ تأمین‌ نمود. موادی‌ که‌ مقاومت‌ انسان‌ها بخصوص‌ کودکان‌ را در مقابل‌ کلیه‌ بیماری‌ها، افزایش‌ می‌دهد و نه‌تنها باعث‌ کاهش‌ قابل‌ ملاحظه‌ هزینه‌های‌ درمانی‌ می‌شود، بلکه‌ جامعه‌ای‌ سالم‌ و فعال‌ بوجود خواهد آورد.

توانایی‌های‌ لازم :
یک‌ دامپزشک‌ باید به‌ زیست‌شناسی‌ علاقه‌مند بوده‌، به‌ زبان‌ انگلیسی‌ تسلط‌ داشته‌ و قدرت‌ تجزیه‌ و تحلیل‌ بالایی‌ داشته‌ باشد. چون‌ بیمار او نمی‌تواند درد خود را بیان‌ کند و دامپزشک‌ باید خود موفق‌ به‌ شناخت‌ بیماری‌ گردد. بدون‌ شک‌ دانشجوی‌ این‌ رشته‌ باید از سلامت‌ جسمانی‌ نیز برخوردار باشد اما قدرت‌ بدنی‌ در همه‌ بخش‌های‌ دامپزشکی‌ مطرح‌ نیست‌.

موقعیت‌ شغلی‌ در ایران :
فارغ‌التحصیلان‌ دامپزشکی‌ می‌توانند در مراکز مختلفی‌ از جمله‌ سازمان‌ دامپزشکی‌، مؤسسه‌ تحقیقات‌ و تولید واکسن‌ رازی‌ ، شرکت‌های‌ تولید دارو و فرآورده‌های‌ دامی‌، شرکت‌های‌ تولید مواد غذایی‌ با فرآورده‌های‌ دامی‌، واحدهای‌ دامپروری‌ دولتی‌ و خصوصی‌ و آزمایشگاه‌های‌ تشخیص‌ بیماری‌های‌ دامی‌ و بیماری‌های‌ انسانی‌ فعالیت‌ کنند یا خود بری معالجه حیوانات اهلی کلینیک دامپزشکی تأسیس کنند. گفتنی است که در اکثر کشورها از جمله کشور ما، دامپزشکان در تحقیقات پایه پزشکی نقش مهمی دارند برای مثال دکتر "جی ـ بانگ" عامل تب مالت انسان و سقط جنین دام‌ها را کشف کرد. این توانایی از آنجا نشأت می‌گیرد که از یک طرف کار بادام محدودیت کار با انسان را ندارد؛ یعنی می‌شود بر روی تعداد زیادی از حیوانات با وجود احتمال بیماری یا مرگ آزمایش نمود و از سوی دیگر یک دامپزشک دید وسیع‌تری درباره حیوانات دارد و می‌تواند به روی حیوانات مختلف تحقیق کند.

درس‌های‌ این‌ رشته‌ در طول‌ تحصیل :

دروس‌ پایه‌:
فیزیک‌ پزشکی‌، بیوشیمی‌، فیزیولوژی‌، ژنتیک‌ حیوانی‌، جانورشناسی‌ عمومی‌، آمار حیاتی‌.

دروس‌ اصلی‌:
اصول‌ همه‌گیرشناسی‌، اصول‌ تغذیه‌ دام‌، تغذیه‌ اختصاصی‌ دام‌، تغذیه‌ اختصاصی‌ طیور، آسیب‌شناسی‌ عمومی‌، آسیب‌شناسی‌ اختصاصی‌، باکتری‌شناسی‌ عمومی‌، باکتری‌شناسی‌ اختصاصی‌ و بیماری‌های‌ باکتریایی‌، کالبدشناسی‌ پایه‌، کالبدشناسی‌ مقایسه‌ای‌، انگل‌شناسی‌ و بیماری‌های‌ انگلی‌، قارچ‌شناسی‌ و بیماری‌های‌ قارچی‌، ویروس‌شناسی‌ و بیماری‌های‌ ویروسی‌، ایمن‌شناسی‌ و سرم‌شناسی‌، سم‌شناسی‌، فارماکولوژی‌، ماهی‌شناسی‌ عمومی‌، جنین‌شناسی‌ نظری‌، اصول‌ انتخاب‌ و تلقیح‌ مصنوعی‌ دام‌، بهداشت‌ و پرورش‌ دام‌، بهداشت‌ و پرورش‌ طیور، تکثیر و پرورش‌ ماهی‌، پرورش‌ و بیماری‌های‌ زنبور عسل‌، اصول‌ اصلاح‌نژاد دام‌، اصول‌ هوشبری‌ نظری‌، اصول‌ کالبدگشایی‌ و نمونه‌برداری‌، اصول‌ معاینه‌ دام‌.

دروس‌ تخصصی‌:
بیماری‌های‌ اندام‌های‌ حرکتی‌، بیماری‌های‌ متابولیک‌ دام‌ ، بیماری‌های‌ درونی‌ دام‌های‌ بزرگ‌ ، بیماری‌های‌ درونی‌ دام‌های‌ کوچک‌ ، بیماری‌های‌ تولیدمثل‌ دام‌، بیماری‌های‌ طیور، بیماری‌های‌ ماهی‌، بیماری‌های‌ مشترک‌ انسان‌ و دام‌، رادیولوژی‌ دامپزشکی‌، جراحی‌ عمومی‌ دام‌های‌ بزرگ‌، جراحی‌ عمومی‌ دام‌های‌ کوچک‌، مسمومیت‌های‌ دام‌، مامایی‌ دامپزشکی‌، کلینیکال‌ پاتولوژی‌، بهداشت‌ و صنایع‌ شیر، کنترل‌ کیفی‌ و بهداشتی‌ مواد غذایی‌، صنایع‌ مواد غذایی‌ با

منشاء دامی‌ نظری‌، زبان‌ تخصصی‌.

دروس‌ بالینی‌:
عملیات‌ درمانگاهی‌ دام‌های‌ بزرگ‌، عملیات‌ درمانگاهی‌ دام‌های‌ کوچک‌، عملیات‌ درمانگاهی‌ مامایی‌، عملیات‌ درمانگاهی‌ طیور، کارآموزی طول دوره ی دامپزشکی در مقطع دکترا به طور متوسط شش سال است و نظام آموزشی آن مطابق آیین نامه ی آموزشی دانشگاه ها و موسسه های آموزشی مصوب شورای عالی برنامه ریزی است و درس های آن به صورت عملی،نظری،عملی-نظری،کارآموزی در خارج از دانشکده و کارورزی(انترنی)است.به هر واحد درس نظری،هفده ساعت،عملی، سی و چهار ساعت و کارورزی و کارآموزی شصت و هشت ساعت اختصاص می یابد.

دانشجویان این دوره علاوه بر مطالعه ی درس های عمومی،پایه،اصلی و تخصصی،مدتی از زمان تحصیل خود را به کارورزی در بیمارستان ها و درمانگاه های دامپزشکی وابسته به دانشکده های دامپزشکی و همچنین به کارآموزی در درمانگاه ها،کشتارگاه ها و آزمایشگاه های تحقیقاتی و مراکز دامپزشکی استان،شهرستان،بخش،دهستان،روستا ها و مناطق دام داری،اعم از دامداری های صنعتی و سنتی مشغولند.

دانشجویان در طی این دوره حدود دویست و بیست واحد درسی خواهند داشت و به طور کلی تحصیل در این رشته نیاز به علاقه ی مبرم و تلاش پی گیر دارد و دانشجویان این رشته اطلاعات وسیعی را در زمینه ی دام های بزرگ(اسب و گاو و گوسفند و...)،آبزیان،طیور،زنبور عسل، حیوانات دست آموز خانگی و حیوانات وحشی(دام های کوچک)کسب می کنند که مشتمل بر حالت های طبیعی و جنبه های بیماری آن هاست.

دانشجویان علاوه بر این امر باید مهارت و توانایی لازم را در انجام تکنیک های جراحی و مامایی و روش های تشخیص به دست آورند و به طور کلی حدود چهار هزار ساعت آموزش کلاسیک و آزمایشگاه و بالینی برای دانشجویان این رشته در نظر گرفته شده است.

دانشجویان رشته دامپزشکی برای پایان دوره ی تحصیلات خود موظف به ارائه ی پایان نامه ی دکترا(شش واحد)است که زمان آن پس از اتمام حداقل صد و شصت واحد درسی است.

در حال حاضر دانشکده های متعدد دامپزشکی که دارای مقطع دکترا در کشور هستند چند دانشکده ی متعلق به وزارت فرهنگ و آموزش عالی است(دانشکده های دامپزشکی تهران-شیراز-کرمان-اهواز-ارومیه-مشهد و شهرکرد)و چند دانشکده نیز متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی است(سنندج -کرج-گرمسار-تبریز-ارومیه-شهرکرد و کازرون-بابل)

امروز به علت گستردگی علم دامپزشکی یک فارغ التحصیل این رشته پس از فارغ التحصیل شدن یا هنگام ورود به بازار کار باید همواره از آخرین اطلاعات علمی دامپزشکی از طریق طریق نشریات تخصصی و حرفه ای و شرکت در سمینارها و کنگره های مختلف مطلع باشد و خود را از لحاظ علمی و تکنیک های تشخیصی و درمانی در حد قابل قبولی حفظ کند

نوشته شده توسط کیاوش فرحی

معرفی رشته دامپزشکی

سطوح رشته

درسهای رشته

صنعت و بازارکار

مطالب مشابه :

درباره ی رشته دامپزشکی

افتخارات

رشته های کارشناسی ارشدعلوم ازمایشگاهی

تراز رشته شهرهای دانشگاه ازاد سال 90

معرفی رشته دامپزشکی

بررسی کارنامه های داوطلبان دانشگاه آزاد سال 88 قسمت پنجم