سرمها و محلولهای تزریقی Serums and injectable liquids

اشکال دارویی:

در سه نوع 0.9 % : (500 تا 1000 سی سی) ٬ 5% : (50 تا 500 سی سی)٬ و انفوزیون داخل وریدی 45% : (500 تا 1000 سی سی) به صورت مصرف انسانی وجود دارد ولی در دامپزشکی معمولا فقط از نوع اول استفاده می شود.

موارد مصرف:

o در اختلالات دستگاه گوارش که با از دست دادن کلرور سدیم همراه است ( اسهال کولی باسیلی گوساله ها و اسهال پارو ویروسی توله سگها)

o در جایگزینی مایعات خارج سلولی و در دهیدراسیون ایزوتونیک

o در آلکالوز متابولیک به همراه کلرید سدیم

o استفاده به عنوان حلال مواد دارویی

o استفاده در آزمایشگاه ها

o به عنوان محلولی جهت شستشوی زخمها٬ شستشوی رحم ٬ به تنهایی یا با بتادین

موارد منع مصرف:

· در بیمارانی که دچار ادم هستند

· در نارسایی کبدی و قلبی و کلیوی که با ادم همراهند

· در هیپر ناترمی

· پس از عمل جراحی یا در طول جراحی بهتر است که استفاده نشود چون سبب احتباس آب و سدیم می شود

عوارض جانبی:

انفوزیون مقدار زیادی از محلول نرمال سالین باعث اختلال در تعادل الکترولیت ها و احتباس آب در بدن و ادم وهیپوکالمی می گردد. همچنین اسیدوز با تزریق این محلول تشدید می شود.

تداخلات دارویی:

کورتیکواستروئید ها خطر هیپرناترمی را افزایش می دهد.

ناسازگاریها:

آمفوتریسین B ٬ کلرودیازپوکساید ٬ دیازپام ٬ متیل پردنیزولون

نکات ویژه:

ü استفاده از محلولهای شستشو جهت انفوزیون وریدی ممنوع است. ولی از محلولهای تزریقی می توان جهت شستشو و پانسمان زخم استفاده کرد.

ü در صورت نبودن محلول شستشو با ریختن 9 گرم نمک در یک لیتر آب جوشیده سرد می توان محلول نرمال سالین تهیه نمود.

ü در مدت انفوزیون اگر دام دچار ادم ریوی گردد تزریق باید سریعا قطع شود.

محلولها و سرمهای قندی:

سرم قندی(دکستروز) 5% ٬ سرم قندی10% ٬ محلولهای قندی 20% و 50%

موارد مصرف:

o جهت پرفوزیون بعضی داروها مانند بیکربنات سدیم هیپر تونیک که انفوزیون داخل وریدی آن ها ممکن نیست.

o در جراحی باید 50- 150 گرم گلوکز جهت جلوگیری از هیپوگلیسمی در حین عمل انفوزیون گردد تا ضمن تامین انرژی از کاربرد پروتئین ها به منظور تولید انرژی جلوگیری کند.

o به منظور ایجاد دیورز خفیف در درمان مسمومیتها و دفع توکسمی.

o به منظور تامین انرژی در بیماران دچار کتوز .

o در بیمارانیکه ادم ریوی دارند با تشدید دیورز از تجمع مایعات در آلوئول های ریوی می کاهد.

o استفاده موضعی از محلول های تغذیه حاوی الکترولیتها و گلوکز و پلی ساکارید و ویتامین c در زخم هایی که با ایسکمی بافتی و کاهش گردش خون همراه باشد تاثیر موفقیت آمیزی در درمان زخم ها داشته است.

o در درمان شوک عفونی و نارسایی پرفوزیون بافتی.

موارد منع مصرف محلولهای قندی:

· تزریق محلولهای قندی در اختلالات آب والکترولیت ها به تنهایی ممنوع است. بهتر است همراه با سایر محلولهای قندی ونمکی که دارای الکترولیت هستند انفوزیون گردد. اما کاربرد محلولهای قندی با غلظت بالاتر از 10% در اختلالات الکترولیتی حتی به همراه سایر محلولها نیز ممنوع است.

· تزریق محلول قندی در بیمارانیکه آنوری دارند ممنوع است.

· در هموراژی داخل جمجمه کاربرد این سرمها محدودیت دارد.

عوارض جانبی :

گیجی ٬ هیپرناترمی ٬ هیپر ویتامینوز ٬ اسیدوز یا آلکالوز متابولیک ٬ گلیگوزوری یا افزایش قند خون بدلیل تجویز طولانی مدت محلول هیپرتونیک با متابولیسم ناقص.

توجهات ویژه :

ü از نشت این دارو جلوگیری کنید زیرا موجب سفتی و نکروز می شود .

ü هرگز این محلولها را سریع تجویز نکنید زیرا موجب افزایش قند خون و شیفت مایع به بافت بین سلولی می شود.

ü هنگام تجویز این محلولها انتظار دیورز اسموتیک را داشته باشید.

ü از اضافه کردن محلولهای هیپرتونیک کلرور پتاسیم به داخل محلولهای قندی خودداری نمایید زیرا پتاسیم تزریق شده به همراه قند وارد سلول شده و نمی تواند هیپو کالمی حاصل از تزریق محلول قندی را جبران کند.

تداخلات دارویی:

· مصرف دکستروز ممکن است منجر به کمبود ویتامین های گروه B شود.مواد افزودنی ممکن است با دکستروز ناسازگار باشد.

· از تزریق همزمان دکستروز با خون از طریق یک ست تزریقی خودداری شود زیرا موجب لیز گلبول های خون می گردد.

ناسازگاریها:

آمفوتریسین B٬ آمپی سیلین ٬ مانیتول٬ دیازپام٬ اریترومایسین٬ خون٬ تیوپنتال٬ پروکایین آمید

سرم های قندی و نمکی:

به طور کلی ترکیبات شیمیایی محلول ها در حجم مشخصی از آب حل شده تا شکل فراورده های تزریقی را به خود گرفته است.سرم قندی 5% از حل شدن 50 گرم گلوکز در یک لیتر آب ٬ محلول نرمال سالین از حل شدن 9 گرم نمک طعام در یک لیتر آب حاصل شده است.

محلول دکستروز سالین ( سرم قندی نمکی ) :

این محلول تزریقی از نظر ترکیبات شیمیایی معادل سرم قندی 5% دارای گلوکز٬ همانند نرمال سالین 0.9 % حاوی کلرور سدیم است به عبارتی می توان گفت یک لیتر از محلول دکستروز سالین 5% حاوی ترکیب شیمیایی یک لیتر محلول دکستروز 5% (دارای 50 گرم گلوکز) و یک لیتر نرمال سالین ( 154 میلی اکی والان کلرور سدیم ) می باشد.

موارد مصرف:

o تامین انرژی٬ آب والکترولیتهای مورد نیاز در تغذیه پارنترال موقتی در بیمارانی که نمی توانند یا نباید تغذیه کنند.

o گاستروانتریت: علاوه بر تامین آب والکترولیتهای از دست رفته مقداری از انرژی بیماران در حال استراحت گوارشی تامین می گردد.

o مسمومیتها: به علت دارا بودن مواد قندی دیورز بیماران تشدید یافته وکلرور سدیم موجود در آن می تواند کلرور سدیم از دست رفته بیماران در اثر دیورز جبران کند.

o نکته: مصرف دکستروز سالین 5% به علت دارا بودن کلرور سدیم می تواند مختصری بر فشار خون بیافزاید.

موارد عدم مصرف:

· محدودیت تزریق این محلول با نرمال سالین و دکستروز 5% مشترک می باشد. بنابر این مصرف این محلول در بیماران ادماتو٬ تحت درمان با کورتون و دیابت ممنوع میباشد. عوارض حاصل از تزریق محلول دکستروز 5% و نرمال سالین به سراغ بیمار خواهد آمد .

نکات لازم درتزریق سرم قندی نمکی:

تمام نکات ذکر شده در مورد محلول نرمال سالین و محلولهای قندی باید رعایت گردد. در صورت نبودن این محلول بهتر است 100 سی سی از گلوکز هیپر تونیک 50% به داخل یک لیتر محلول نرمال سالین ریخت.

سرم های قندی نمکی :

این سرم مثل سایرمحلولهای قندی و نمکی معرف ترکیب شیمیایی خود می باشد. چون حجم این محلول نرمال سالین و حجم آن دکستروز 5% است به همین جهت به سرم معروف است. به طوریکه این محلول دارای 3/3 گرم کلرور سدیم و 3/33 گرم قند می باشد.

موارد مصرف :

o با انفوزیون این محلول در حین اعمال جراحی٬ بیماران از احتباس سدیم مصون خواهند بود.

o در نارسایی کلیوی ٬ کبدی و قلبی٬ با احتیاط استفاده نمایید.

نکات لازم در انفوزیون این سرم

تمام نکات لازم در تزریق سرم قندی نمکی رعایت شود. به علت خطر بروز ادم حاد ریه ٬ بیماران مورد بررسی قرار گیرند.

سرم رینگر :

اگر چه با انفوزیون محلولهای قندی- نمکی و نرمال سالین مقداری از نیازهای تغذیه ای والکترولیتی بیماران تامین می گردد. اما با تزریق این گونه محلول ها با تشدید دیورز به علت دفع پتاسیم از طریق ادرار٬ بیماران در خطر تهدید هیپو کالمی قرار می گیرند. اما سرم رینگر علاوه بر دارا بودن NaCl به مقدار مشابه حاوی مقداری K+ و ca++با غلظت ایزوتونیک می باشد . در واقع رینگر٬ نرمال سالینی است که مقداری پتاسیم وکلسیم به آن اضافه شده است. بدن نمی تواند پتاسیم موجود در این محلول را دفع کند و ممکن است پتاسیم تا حد خطر ناکی در بدن تجمع یابد مگر آنکه کلیه فعال باشد.

موارد مصرف:

o در جایگزینی الکترولیتهای از دست رفته در مواردی که از دست دادن یون کلر بیشتر از یون سدیم باشد مثل گاستروانتریت

o در تغذیه پارنترال کوتاه مدت

o در درمان دهیدراسیون ناشی از اسیدوز

o درحین عمل جراحی در صورت نبودن لاکتات رینگر ٬ محلول مناسبتری نسبت به سایر محلولها است

o در شوک هیپو ولمیک بر سایر محلولهای قندی نمکی ارجحیت دارد

o به همراه سایر محلولها در سرم تراپی به منظور جلوگیری از هیپو کالمی مدرهای تزریقی مثل لازیکس(فوروزماید) و سایر محلول های دیورتیک مثل مانیتول

موارد منع مصرف:

· نارسایی کلیه

موارد احتیاط:

نارسایی احتقانی قلب٬ بی کفایتی گردش خون ٬ کمبود پروترومبین خون٬ ادم ریوی

تداخلات دارویی:

کورتیکوستروئیدها موجب افزایش خطر هیپرناترمی میشوند. مدرهای حبس کننده پتاسیم و جانشینهای پتاسیم سبب افزایش خطر هیپرکالمی می شوند .

توجهات ویژه :

ü چون غلظت پتاسیم در رینگر جزئی است سرعت تزریق بستگی به نیاز بیمار دارد البته اضافه کردن پتاسیم هیپرتونیک به رینگر جهت درمان هیپوکالمی بلامانع است.

ü افزودن بی کربنات سدیم هیپرتونیک بداخل رینگر ممنوع است زیرا با کلسیم موجود در رینگر رسوب کربنات کلسیم را تشکیل می دهد.

ü در صورت نبودن رینگر باید cc 2 کلرور پتاسیم هیپرتونیک با غلظت 15 گرم در صد معادل 4 میلی اکی والان پتاسیم به همراه cc 10 گلوکونات سدیم 10 % بداخل یک لیتر سرم نرمال سالین افزود تا یک لیتر سرم رینگر ساخته شود.

ü رفع علائم کاهش آب بدن ٬ بهبود فشار خون ٬ بهبود غلظت خون و طبیعی بودن میزان ادرار نشان دهنده تصحیح کاهش آب بدن می باشد.

ü در صورت وجود اسیدوز ٬ رفع شدن آن با از بین رفتن تنفس شدید مشخص می شود.

ü پتاسیم موجود در این فراورده ممکن است برای کاهش جبران پتاسیم بین سلولی کافی نباشد.

سرم مانیتول:

جزو دیورتیک ها می باشد . مانیتول از نظر ترکیبات دارای 6 کربن در زنجیره خود می باشد که از ترکیب قند مانوز با الکل اشباع گردیده و فاقد ارزش غذایی می باشد. به همین جهت پس از انفوزیون ٬ 90% آن بدون تغییر از ادرار دفع شده و 10% بقیه وارد سلول شده و متابولیزه می گردد . محلول مانیتول پس از تزریق به علت داشتن اسمولاریته بالا بر اساس قانون اسمز مقداری از آب داخل سلول را به خارج سلول انتقال می دهد تا غلظت اسمزی در دو طرف داخل و خارج سلول یکنواخت گردد. بعد از این فرایند بر دیورز بیماران افزوده میشود و شروع اثر آن یک تا 2 ساعت پس از تزریق است . فشار مایع مغزی نخاعی و همچنین فشار داخل چشم 15 دقیقه پس از شروع انفوزیون کاهش می یابد.

موارد مصرف :

o کاهش فشار داخل جمجمه: در مواردی مثل تومورهای فضاگیر ٬ ضربه های مغزی٬ عفونتهای مغزی و هیپوکسی سلولهای مغز در اثر شوک و مسمومیت با گاز co2 ( که منجر به ادم مغزی می شود ) .

o کاهش فشار داخلی چشم در اختلالاتی مانند گلوکوم . همچنین قبل از اعمال جراحی روی چشم جهت کاهش موقت فشار داخلی چشم به منظور تسهیل اعمال جراحی و کاهش خطرات جراحی استفاده می شود.

o تشدید دیورز : از این خاصیت به منظور جلوگیری از رسوب هموگلوبین در لوله های ادراری و افزایش دفع هموگلوبین در بسیاری از اختلالات همولیتیک استفاده می شود.

o در بیمارانی که بدنبال شوک دچار کاهش موقتی جریان ادرار میگردند جهت تشدید دیورز به منظور جلوگیری از آسیب کلیوی

موارد منع مصرف:

· در هماتوم داخل جمجمه ( باعث آسیب در هومئوستازیز سلولهای مغزی شده و باعث عود خونریزی می شود )

· در نارسایی قلبی

· در بیماران دچار شوک هیپوولمیک (مثل خونریزی )

· در نارسایی کلیوی پیشرفته

· در اختلال آب و الکترولیت ( مثل گاستروانتریت )

· در احتقان ریوی

· در هیپرکالمی و هیپوناترمی با احتیاط مصرف شود

عوارض جانبی:

سردرد و سرگیجه٬ افزایش دفع ادرار ٬ تهوع و اسستفراغ٬ کاهش فشار خون ٬ تب و تاکی کاردی ٬ خشکی غیر عادی دهان یا تشنگی شدید

نکات ویژه :

ü قبل از تزریق٬ مانیتول را از نظر داشتن بلور چک کنید و در صورت داشتن بلور باید در داخل آب گرم با دمای 50 درجه به مدت نیم ساعت گرم شود .

ü مانیتول در تمام بیماران به استثنای بیماران قلبی سریع تزریق می گردد( 30 تا 60 دقیقه).

ü کنترل دفع ادراری بیماران پس از انفوزیون مانیتول بسیار با اهمیت است. در صورت عدم ترشح ادرار حداقل به میزان 50 تا 300 سی سی در ساعت ٬ تزریق دوز بعدی مانیتول ممنوع است.

ü تزریق مانیتول و ترانسفوزیون خون با یک ست مشترک ممنوع است.

یادآوری :

بنابراین همکاران گرامی

• از انفوزیون سرم های نمکی در حین جراحی یا پس از آن مخصوصا در دامهای کوچک خودداری نمایید. بهترین محلول در حین جراحی٬ رینگر است.

• از انفوزیون سرم های قندی هیپرتونیک در درمان دهیدراسیون و اختلالات الکترولیکی ( گاستروانتریت ) خودداری نمایید.

• در اضافه کردن داروها بداخل سرم نهایت دقت را داشته باشید. مخصوصا سرم رینگر بعلت دارا بودن کلسیم با بسیاری داروها رسوب می دهد ( از جمله فلونکسین ٬ سولفات منیزیم ٬ بیکربنات سدیم٬ اکسی تتراسایکلین ). همچنین سرم های قندی در این امر محدودیت دارند.

سرمها و محلولهای تزریقی Serums and injectable liquids

اشکال دارویی:

موارد منع مصرف:

عوارض جانبی:

تداخلات دارویی:

ناسازگاریها:

نکات ویژه:

محلولها و سرمهای قندی:

موارد مصرف:

موارد منع مصرف محلولهای قندی:

توجهات ویژه :

تداخلات دارویی:

ناسازگاریها:

سرم های قندی و نمکی:

محلول دکستروز سالین ( سرم قندی نمکی ) :

موارد مصرف:

موارد عدم مصرف:

نکات لازم درتزریق سرم قندی نمکی:

سرم های قندی نمکی :

موارد مصرف :

نکات لازم در انفوزیون این سرم

سرم رینگر :

موارد مصرف:

موارد منع مصرف:

موارد احتیاط:

تداخلات دارویی:

توجهات ویژه :

سرم مانیتول:

موارد مصرف :

موارد منع مصرف:

عوارض جانبی:

نکات ویژه :

مطالب مشابه :

داروهای همودینامیک

سفازولین(کفلین) چيست؟

پمپ اینفیوژن

سرمها و محلولهای تزریقی Serums and injectable liquids

سالبوتامول چيست؟

داروی اندانسترون

جدیدترین داروهای بیهوشی