دستورالعمل نحوه تعيين صلاحيت مهندسان پيشكسوت

وزارت مسكن و شهرسازي

دفتر امور مقررات ملّي ساختمان

دستورالعمل نحوه تعيين صلاحيت مهندسان پيشكسوت

   در اجراي تبصره1 ماده11 آئين‌نامه اجرايي قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان و با توجه به اتمام مهلت دستورالعمل نحوه تعيين صلاحيت مهندسان پيشكسوت، ابلاغي به شماره 4347/420/400 مورخ 9/2/ 85 ، اين دستورالعمل با شرايط و ضوابط زير، جهت اجراي مفاد آن ابلاغ مي‌گردد.

ماده1- شرايط اوليه متقاضيان و چگونگي تعيين صلاحيت:

- متقاضيان داراي مدرك كارشناسي مورخ 28/11/63، كارشناسي ارشد مورخ 28/11/64 يا دكتري مورخ 28/11/65  و قبل از آن، در صورت موفقيت در مصاحبه حضوري (آزمون شفاهي) حسب نظر كميته تخصصي دفتر امور مقررات ملّي ساختمان در پايه‌هاي يك، دو و يا سه تعيين صلاحيت مي‌گردند.

- متقاضيان داراي مدرك كارشناسي مورخ 28/11/68، كارشناسي ارشد مورخ 28/11/69  يا دكتري مورخ 28/11/70 و قبل از آن، در صورت موفقيت در مصاحبه حضوري (آزمون شفاهي) حسب نظر كميته تخصصي دفتر امور مقررات ملّي ساختمان در پايه‌هاي دو و يا سه تعيين صلاحيت مي‌گردند.

- متقاضيان داراي مدرك كارشناسي مورخ 28/11/72، كارشناسي ارشد مورخ 28/11/73 يا دكتري مورخ 28/11/74 و قبل از آن، در صورت موفقيت در مصاحبه حضوري (آزمون شفاهي) حسب نظر كميته تخصصي دفتر امور مقررات ملّي ساختمان در پايه سه تعيين صلاحيت مي‌گردند.

ماده2- براي متقاضياني كه پس از شركت در جلسه مصاحبه حضوري موفق به اخذ پايه‌هاي دو يا سه مي‌شوند، جهت ارتقاء به پايه‌هاي بالاتر، ضوابط ماده11 آئين‌نامه اجرايي قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان حاكم خواهد بود و مي‌بايست سابقه كار حرفه‌اي لازم را مطابق سنوات مندرج در ماده11 در پايه پائين‌تر كسب نمايند.

ماده3- متقاضيان مي‌بايست گواهي اشتغال به كار و تجربه عملي و سابقه كار حرفه‌اي مطابق شرايط زير به مدت حداقل 3 سال براي پايه سه، 7 سال براي پايه دو و12 سال براي پايه يك ارائه نمايند.

تبصره: سابقه كار حرفه‌اي متقاضي در صورتي معتبر شناخته خواهد شد كه توسط واحدهاي فني وزارتخانه‌ها، سازمان‌هاي دولتي يا وابسته به دولت، شهرداريها، شخصيت‌هاي حقوقي شاغل در رشته‌هاي موضوع «قانون»، شركت‌هاي ساختماني يا مهندسان مشاور كه داراي پروانه اشتغال به كار مهندسي «شخص حقوقي» مي‌باشند و توسط «نظام مهندسي استان» تأييد و صادر شده باشد.

ماده4- به استناد مفاد تبصره يك ماده 11 آئين‌نامه اجرائي قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان صرفاً متقاضيان داراي مدرك تحصيلي در رشته‌هاي اصلي موضوع ماده 6 قانون ياد شده  مشمول اين دستورالعمل بوده و مجاز به شركت در مصاحبه حضوري مي‌باشند.

ماده5- سازمانهاي مسكن و شهرسازي استانها  موظفند سوابق كار حرفه‌اي، مواد آزمون و نحوه انجام مصاحبه متقاضيان را به تفكيك رشته‌هاي مختلف ضمن مطابقت با موارد مندرج به شرح پيوست اين دستورالعمل مد نظر قرار داده، سپس نسبت به معرفي آنها اقدام نمايند.

ماده6- از هر متقاضي كه يكبار در جلسه مصاحبه مردود شده باشد حداكثر يك بار ديگر با فاصله زماني حداقل شش ماه جهت انجام مصاحبه حضوري دعوت به عمل خواهد آمد، لذا ضروري است سازمان نظام مهندسي ساختمان استان اطلاعات كامل از نحوه انجام مصاحبه و شرايط آنرا به متقاضي اعلام نمايد. براي متقاضياني كه در جلسه مصاحبه در پايه‌هاي سه و يا دو تعيين صلاحيت و پذيرفته مي‌شوند اين نتيجه قطعي بوده و نمي‌توانند مجدداً در جلسه مصاحبه شركت نمايند. متقاضياني كه براي بار دوم نيز در جلسه مصاحبه مردود شوند مي‌بايست جهت اخذ پروانه اشتغال به كار مهندسي در آزمونهاي سراسري ورود به حرفه مهندسان شركت نمايند.

ماده7- مدارك متقاضيان مي‌بايست پس از بررسي و تطبيق دقيق آنها باضوابط موجود و امضاء و مهر برابر با اصل مدارك موصوف توسط سازمان نظام مهندسي ساختمان استان، از طريق و با تأييد سازمان مسكن و شهرسازي استان جهت اقدامات بعدي به دفتر  امور مقررات ملي ساختمان ارسال گردد.

بديهي است به مداركي كه با شرايط مذكور تهيه، تنظيم و ارسال نگردد ترتيب اثر داده نخواهد شد.

ماده8- دفتر امور مقررات ملّي ساختمان پس از بررسي مدارك ارسالي، نسبت به نوبت‌بندي و انجام امور مصاحبه بوسيلة مؤسسة همكار اقدام و نتيجه را به سازمانهاي مسكن و شهرسازي استانها اعلام خواهد نمود.

ماده 9- در موارد سكوت يا ابهام، نظر دفتر امور مقررات ملّي ساختمان به عنوان مرجع رسمي تفسير و اظهار نظر اين دستورالعمل، ملاك عمل مي‌باشد.

ماده 10- اين دستورالعمل در 10 ماده  و يك تبصره و يك پيوست تدوين و ابلاغ گرديده و از تاريخ اول مهرماه 1389 لازم‌الاجرا مي‌باشد. كليه دستورالعمل‌هاي قبلي صادر شده در اين خصوص، از درجه اعتبار ساقط مي‌باشد.

پيوست دستورالعمل اجرائي نحوه تعيين صلاحيت مهندسان پيشكسوت

در اجراي ماده 5 دستورالعمل نحوه تعيين صلاحيت مهندسان پيشكسوت، پيرامون نحوه انجام مصاحبه و درخواست سوابق كار حرفه‌اي مورد نظر به تفكيك رشته‌هاي مختلف، مواردي به شرح زير ارائه مي‌گردد. شايسته است ضمن اهتمام در بررسي سوابق و مدارك، موارد به نحو مقتضي به اطلاع متقاضيان برسد.

1.   نظر به اينكه بررسي و تأييد سوابق كار حرفه‌اي متقاضيان ابتدا بايد توسط سازمان نظام مهندسي ساختمان استان انجام گيرد، لذا شايسته است قبل از ارسال درخواست متقاضيان، مدارك تحصيلي (از حيث مرتبط واصلي بودن) و سوابق كار حرفه‌اي ايشان (در بخش ساختمان) به دقت مورد بررسي قرار گيرد. دفتر امور مقررات ملّي ساختمان از پذيرش درخواست‌هائي كه بدون بررسي استان ارسال گردد، معذور است.

2.   با توجه به اينكه در سنوات گذشته برخي از متقاضياني كه در جلسات مصاحبه شركت كرده‌اند، نسبت به مفاد بخشنامه‌‌هاي ابلاغي اظهار بي اطلاعي  نموده‌اند، سازمان‌هاي استاني موظفند نسبت به تشريح مفاد دستورالعمل‌هاي ابلاغي براي متقاضيان و بررسي مدارك آنها اقدام نمايند، آنچه در اين زمينه حائز اهميت است، آشنائي با قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان و آيين ‌نامه اجرائي و شيوه‌نامه‌هاي ابلاغي آن و مجموعه مباحث مقررات ملي ساختمان (مرتبط با هر رشته) و توان پاسخگوئي به پرسشهاي تخصصي مي‌باشد. ضمناً نحوه انجام مصاحبه به تفكيك براي رشته‌هاي مذكور جهت آگاهي بيشتر و اطلاع‌رساني به متقاضيان به شرح زير اعلام مي‌گردد:

    2-1-   رشته معماري : متقاضيان اخذ پروانه اشتغال به‌كار در اين رشته لازم است چند نمونه از پروژه‌هاي طراحي را به همراه بخش‌هايي از نقشه هاي فاز 2 اين پروژه‌ها كه نمايانگر نكات قابل توجه عملكرد ايشان باشد به همراه داشته باشند. در اين زمينه همراه داشتن مدارك كامل‌تر به‌همراه تصاويري از پروژه‌ها مطلوب‌تر است. مواد تخصصي آزمون رشته معماري عبارتند از:

         مباحث 3، 4، 5،‌8، 9،‌12، 15، 18، 19و‌20 مقررات ملي ساختمان‌، راهنماي صرفه‌جويي در مصرف انرژي، راهنماي جوش و اتصالات جوشي در ساختمانهاي فولادي (بخش‌هاي نظارت و اجرا)، مصوبات شوراي عالي شهرسازي و معماري، طرح معماري، جزئيات اجرائي ساختمان و همچنين روشها و مسائل اجرايي، مسائل مكانيكي و برقي در ساختمان (برگرفته از متون مباحث سيزدهم، چهاردهم، شانزدهم و هفدهم مقررات ملي ساختمان).

    2-2-   رشته‌ تأسيسات مكانيكي: متقاضيان اخذ پروانه اشتغال به‌كار در اين رشته لازم است، حداقل يك مجموعه كامل از نقشه‌هاي تأسيسات مكانيكي يكي از پروژه‌هايي كه در آن فعاليت داشته است را جهت بررسي به كميته ارائه نمايند. مواد تخصصي آزمون رشته تأسيسات مكانيكي عبارتند از:

         مباحث 12، 14، 15، 16، 17 و 19 مقررات ملي ساختمان و نشريه شماره 128 سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور سابق و مباحث فني در طرح و اجراي تأسيسات مكانيكي از قبيل محاسبات بارهاي سرمايي و گرمايي، انتخاب سيستم‌هاي تأسيسات گرمايي، تعويض هوا و تهويه مطبوع متناسب با شرايط طرح و اقليم، سيستم‌هاي توزيع انرژي، توزيع هوا و انتخاب تجهيزات، سيستم‌هاي تأسيسات بهداشتي، سيستم‌هاي گاز رساني و نصب وسايل گازسوز، سيستم‌هاي اطفاي حريق، آشنايي با نرم‌افزارهاي تخصصي و ساير موارد مرتبط مي‌باشد.

    2-3-  رشته تأسيسات برقي: متقاضيان اخذ پروانه اشتغال به‌كار در اين رشته لازم است، حداقل يك مجموعه كامل از نقشه‌هاي تأسيسات برقي يكي از پروژه‌هايي كه در آن فعاليت داشته است را جهت بررسي به كميته ارائه نمايند. مواد تخصصي آزمون رشته تأسيسات برقي عبارتند از:

           مباحث 12، 13 (و راهنماي آن) و 15 مقررات ملي ساختمان و مباحث فني در طرح و اجراي تأسيسات برقي از قبيل محاسبات روشنايي، محاسبات كابل‌كشي، تابلوهاي برق، طراحي سيستم‌هاي اعلام حريق، صوتي، آشنايي با نرم‌افزارهاي تخصصي و ساير موارد مرتبط مي‌باشد.

قابل توجه متقاضيان شركت در آزمون رشته‌هاي تأسيسات مكانيكي و برقي: با توجه به اينكه پروانه اشتغال بكار مهندسي براي انجام فعاليت در بخش‌ها مرتبط با صنعت ساختمان است، لذا منظور از سوابق كار حرفه‌اي، فعاليت در امور طراحي، نظارت و اجراي تأسيسات مكانيكي و يا برقي ساختمانها و مجتمع‌هاي مسكوني، اداري، تجاري، آموزشي و محوطه‌هاي آنها، هتل‌ها، بيمارستانها و درمانگاهها، سالن‌هاي اجتماعات، كتابخانه‌ها، سالن‌هاي ورزشي، بخش‌هاي تأسيسات كارخانجات و ساختمانهايي از اين قبيل مي‌باشد، لذا سوابق حرفه‌اي مهندساني كه صرفاً در بخش‌هايي از قبيل نيروگاه‌هاي برق، سدها، شبكه‌هاي انتقال نيرو، مخابرات و يا نصب قطعات كارخانجات و يا صنايع همچنين شبكه‌هاي آب و فاضلاب شهري و موارد مشابه و غير مرتبط با ساختمان، شاغل بوده و تجربه كاري در زمينه‌هاي فوق‌‌الاشعار نداشته‌اند مورد بررسي قرار نمي‌گيرد.

2-4-   رشته عمران (نظارت): نحوه انجام مصاحبه شامل بررسي سوابق كار حرفه‌اي ارائه شده توسط متقاضي و انجام پرسش و پاسخ از مسائل فني پروژه‌هايي كه متقاضي در آنها فعاليت داشته و همچنين سئوالات عمومي در خصوص مسائل پي و پي‌سازي و سازه نگهبان، اجراي سازه‌هاي بتني و تكنولوژي بتن، اجراي سازه‌هاي فلزي و تكنولوژي جوش و پيچ و مصالح ساختماني مي‌باشد. ضمناً سوابق تأليف يا ترجمه كتاب فني و تدريس و راه‌اندازي دوره‌هاي آموزشي نيز داراي امتياز مي‌باشد. مواد تخصصي آزمون عبارتند از:

       مباحث 5، 6،‌7،‌8، 9، 10، 11 و 12 مقررات ملي ساختمان، بانضمام راهنماي جوش و اتصالات جوشي در ساختمانهاي فولادي (بخش‌هاي نظارت و اجرا)، راهنماي قالب‌بندي ساختمانهاي بتن‌آرمه، تحليل سازه‌ها و طراحي سازه‌هاي فولادي و بتني (در حد اطلاعات دانشگاهي و كلي)، روش‌ها و جزئيات اجرايي ساختمان، تكنولوژي بتن (مطابق سرفصلهاي رسمي دانشگاهي)

2-5-   رشته عمران (محاسبات): متقاضيان ضروري است جهت شركت در جلسه مصاحبه مدارك حداقل 2 پروژه ساختماني شاخص را كه محاسبات آن توسط متقاضي انجام شده و تسلط كامل دارند، (ترجيحاً يك پروژه بتني و يك پروژه فولادي) شامل دفترچه‌و نقشه‌هاي محاسباتي و نقشه‌هاي معماري بطور كامل و همچنين نتايج آزمايشات مكانيك خاك در صورت موجود بودن به كميته ارائه نمايند. مواد تخصصي آزمون عبارتند از: 

   مباحث 6، 7، 8، 9 و 10 مقررات ملي ساختمان بانضمام اصول و مباني بارگذاري ساختمان، اصول و مباني تحليل سازه‌ها (در حد سرفصل‌هاي رسمي دانشگاهي، اصول و مباني مكانيك خاك و مهندسي پي، اصول و مباني طراحي و اجراي ساختمانها با مصالح بنايي، اصول و مباني طراحي و اجراي ساختمانهاي بتني، اصول و مباني طراحي و اجراي ساختمانهاي فولادي، آشنايي با نرم‌افزارهاي تخصصي و ساير موارد مرتبط.

2-6-      رشته شهرسازي: مواد تخصصي آزمون اين رشته عبارتند از:

 مباحث چهارم و بيستم مقررات ملي ساختمان، حقوق، قوانين، مقررات و آيين‌نامه‌هاي مربوط به شهرسازي كشور( نظير قانون تغيير نام وزارت آباداني و مسكن به وزارت مسكن و شهرسازي، قانون تاسيس شورايعالي شهرسازي و معماري ايران، قانون شهرداريها، آيين نامه بررسي و تصويب انواع طرحها از سطح ملي تا محلي، مباحث عمومي حقوق شهري و مشابه)، مصوبات شورايعالي شهرسازي و معماري ايران، اصول و مبانی برنامه ریزی و طراحی شهری، روش ها و شیوه های برنامه ریزی و طراحی شهری، مسائل شهرسازی ایران اعم از برنامه‌ریزی شهری و طراحی شهری، اطلاعات تکنیکی لازم در زمینه انواع طرح‌ها و برنامه‌های شهرسازی ایران از سطح ملّی تا محلی شامل طرح‌های آمایش، کالبد ملی، منطقه‌ای، ناحیه‌ای و محلی: هادی، جامع، ساختاری-تفصیلی، آماده سازی، شهرک سازی، شهرهای جدید، طراحی شهری، نوسازی و بهسازی، توانمند سازی، طراحی تفکیک اراضی شهری، انطباق کاربری اراضی شهری، طراحی انطباق شهری ساختمان ها و نظایر آن.

2-7-      رشته نقشه‌برداري: مواد تخصصي آزمون اين رشته عبارتند از:

مبحث دوازدهم مقررات ملي ساختمان، دستورالعمل‌هاي تيپ نقشه‌برداري (نشريه شماره 119 و 95 سازمان مديريت و برنامه‌ريزي، متره و برآورد كارهاي نقشه‌برداري، نقشه‌برداري عمومي (در حد اطلاعات دانشگاهي)، كاربرد روشها و دستگاه‌هاي نقشه‌برداري در ساختمان‌سازي و شهرسازي، كاربرد عكس‌هاي هوايي و اطلاعات ماهواره‌اي در صنعت ساختمان سازي، تعيين موقعيت املاك، گرايشهاي ميكروژئودزي (جهت رفتار سنجي و كنترل سازه‌هاي سنگين)، فتوگرامتري كاربردي، هيدروگرافي سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي (GIS,LIS) (در حد كاربردي).

2-8-     رشته ترافيك: مواد تخصصي آزمون اين رشته عبارتند از:

  آئين‌نامه طراحي راههاي شهري، مصوب شوراي عالي شهرسازي و معماري، اطلاعات لازم در مورد مطالعات ترابري  و طرحهاي ساماندهي ترافيك، طراحي جزئيات فني و مهندسي معابر و تقاطع‌ها.