شعر فولکور چهارشنبه سوری‏ رسوم و ترانه‏ های‏ آن-ازپایگاه مجلات تخصصی نور

آدرس مقاله در پایگاه مجلات تخصصی نور: مجله گوهران » بهار 1383 - شماره 3 (از صفحه 162 تا 168) URL : http://www.noormags.com/view/fa/ArticlePage/624819 عنوان مقاله: شعر فولکلور: چهارشنبه سوری رسوم و ترانه های آن (7 صفحه) نویسنده : کشتار، رقیه چکیده : کلمات کلیدی : گوهران » شماره 3 (صفحه 162)

شعر فولکور چهارشنبه سوری‏ رسوم و ترانه‏ های‏ آن

*رقیه کشتار

چهارشنبه سوری یکی از جشن‏های باستانی‏ ایرانیان است که همه ساله در شب چهارشنبه آخر سال برگزار می‏شود.در این روز مردم مناطق‏ مختلف ایران به صورت‏های مختلف به جشن و شادی و پایکوبی می‏پردازند.پژوهشگران و سیاحان و جهانگردان زیادی در رابطه با این آئین به‏ تحقیق و پژوهش پرداخته و هرکدام نظرات خود را به رشته تحریر درآورده‏اند.

مرحوم علامه دهخدا اثر گرانسنگ خود «لغت‏نامه»در این مورد می‏نویسد:

«آخرین چهارشنبه اسفندماه هر سال شمسی که‏ ایرانیان در شب آن چهارشنبه،جشن‏ چهارشنبه سوری می‏گیرند و آداب و رسوم خاصی‏ را در آن شب برگزار می‏کنند.جشن‏ چهارشنبه سوری از جشن‏های ملی و باستانی‏ ایرانیان است و هنوز در بسیاری از شهرها و روستاهای ایران شب این روز را به طرزی خاص‏ جشن می‏گیرند.»1

استاد پورداود عقیده دارند که:

«آتش‏افروزی ایرانیان در پیشانی نوروز از آیین‏ دیرین است و همه جشن‏های باستانی با آتش که‏ فروغ ایزدی است،پیشباز می‏شود...

شک نیست که افتادن این آتش‏افروزی به شب‏ آخرین چهارشنبه سال،پس از اسلام است،چه‏ ایرانیان شنبه و آدینه نداشتند،هریک از دوازده ماه‏ نزد آنان بی‏کم‏وبیش سی روز بود و هر روز به نام‏ یکی از ایزدان خوانده می‏شد،چون«هرمزد روز»، «بهمن روز»،«اردیبهشت روز»و جز اینها.

روز چهارشنبه یا یوم الاربعأ نزد عرب‏ها روز شوم و نحسی است.شعر«منوچهری»گویای‏

گوهران » شماره 3 (صفحه 163)

همین روز تنگی و سختی و شومی است:

چهارشنبه که روز بلاست باده مخور به ساتگینی می خور تا به عاقبت گذرد

این است که ایرانیان آیین آتش‏افروزی پایان سال‏ خود را به شب آخرین چهارشنبه انداختند تا پیش‏ آمد سال نو از آسیب روز پلیدی چون چهارشنبه‏ برکنار ماند».2

نویسنده کتاب«فرهنگ مردم»در باب انجام‏ جشن چهارشنبه سوری در روز سه شنبه معتقد است‏ که:

«این آیین از آن جهت به غروب آخرین سه شنبه‏ (شب چهارشنبه)سوری در روز سه شنبه معتقد است‏ که:

«این آیین از آن جهت به غروب آخرین سه شنبه‏ (شب چهارشنبه)موکول شده است که زرتشت،با رسیدگی حساب‏های گاهشماری به تنظیم و تدوین‏ دقیق تقویم توفیق یافت و آن سالی بود که تحویل‏ سال به سه شنبه‏ای مصادف شد که نیمه آن سه شنبه‏ تا ظهر جزئی از سال کهنه و نیمه بعد از ظهر،جزو سال نو به حساب آمد و چون آغاز هر روز را در نیمه‏ شب همان روز می‏دانستند،بنابراین فردای آن‏ سه شنبه را گرفته،آتش افروخته و از آن پس،آن شب‏ را«چهارشنبه سوری»قرار دادند.»3

«هانری ماسه»فرانسوی نیز درباره‏ «چهارشنبه سوری»می‏نویسد:

«شب چهارشنبه سوری به خصوص از لحاظ آداب و معتقدات عمومی بسیار غنی است. جهانگردان قدیم به پاره‏ای از این آداب اشاره‏ کرده‏اند که اکنون کسی را آگاهی از آن نیست،مانند موارد زیر:

ایرانیان برآنند که آخرین چهارشنبه سال بدترین‏ روز است و ازاین‏رو در این روز،به کاری‏ نمی‏پردازند،دکانها را می‏بندند و خیلی مواظب‏اند که پولی به کسی پرداخت نکنند تا مبادا تمام سال‏ ناگزیر به پرداخت پول باشند.گروهی دیگر بی‏آن‏ که سخنی بگویند به رودخانه می‏روند و از آنجا آب‏ برمی‏دارند و به خانه و اثاثه می‏پاشند تا از بدآمدها جلوگیری شود.اگر در کوچه به آشنایی بربخورند، از این آب به صورتش می‏پاشند،زیرا عقیده دارند کسانی که خیس آب بشوند،تمام سال کامروا خواهند شد.»4

در تمام مناطق ایران اولین و بارزترین رسم‏ چهارشنبه سوری آتش‏افروزی است.مردم شهرها و روستاهای مختلف ایران اعم از زن و مرد،پیر و جوان در حیاط خانه‏ها،کوچه‏ها،معابر و گاه‏ پشت بامها در شب چهارشنبه سوری آتش روشن‏ کرده و از روی آن به نوبت می‏پرند.در حین پریدن‏ شعرهایی چون:

زدری من از تو

سرخی تو از من

می‏خوانند.

در آذربایجان موقع پریدن از روی آتش چنین‏ می‏خوانند:

آتیل،ماتیل چرشنبه

آینا کیمی بختیم آچیل چرشنبه

(بپر،بپر چهارشنبه

مثل آینه بختم باز شو،چهارشنبه)

علاوه بر آتش روشن کردن،مراسم و آیین‏های‏ دیگری نیز در شهرها و روستاها انجام می شود که‏ بعضی از این مراسم فقط در یک منطقه برگزار می‏گردد.نیاکان و پیشینیان ما برای هرکدام از این‏ مراسم باورها و عقاید خاصی قائل بودند و هریک‏ از این آیین‏ها نمود و نشانگر اعتقادی عمیق بود.

چهارشنبه سوری روز دور ریختن همه بدیها، زشتی‏ها و پلشتی‏ها به حساب می‏آید.مردم سعی

گوهران » شماره 3 (صفحه 164)

می‏کنند در این روز همه ناپاکی‏ها را از جسم و روحشان دور کنند.

در مراغه چهارشنبه آخر سال زنها به کنار رودخانه«صوفی چای»رفته و کمی از موی سر خود و ناخن‏های چیده شده‏شان را به آب رودخانه‏ می‏ریزند.آنها همچنین هفت عدد سنگریزه یا سنجد به آب می‏اندازند و می‏گویند«درد و بلای‏ پدر و مادرم و بچه‏هایم را به دور انداختم»سپس به‏ چشم‏هایشان سرمه کشیده به آیینه نگاه می‏کنند و به‏ بزرگترین دختر خانواده خاکسترها را جارو کرده‏ در ظرفی می‏ریزد.سپس از خانه بیرون برده در آب‏ جوی می‏ریزد.سپس ظرف را با آب تمیز می‏شوید و وقتی به خانه برمی‏گردد باید چندین بار در بزند و وقتی گفت:«من درد و بلای شما را در آب ریختم‏ و برای شما سلامتی آوردم»،اهالی خانه را در را به‏ رویش باز می‏کنند و هدیه‏ای را که از قبل آماده‏ کرده‏اند به او می‏دهند.»6

در روستای«کتالق»شهرستان اهر در شب‏ چهارشنبه سوری دختران و پسران جوان به دستهای‏ خود حنا می‏گذارند و صبح روز چهارشنبه کنار رودخانه می‏روند.آنها هرکدام با خود پیاز و قیچی‏ نیز می‏برند و به کنار رودخانه پیاز را با قیچی خرد کرده،به آب می‏ریزند.اهالی این روستا به این‏ عقیده‏اند که با این کار تلخی و درد و بلای خود و خانواده‏شان را تا سال آینده به آب می‏ریزند تا به‏ دور دست ببرد.7

در«آهندان»گیلان مردم صبح چهارشنبه‏ سوری تمام اطاق‏ها و ایوان خانه را جارو می‏کنند و خاکروبه‏ها را به همراه با جارو به بیرون می‏ریزند.آنها عقیده دارند که با این کار شیطان از خانه آنها بیرون‏ خواهد رفت و در سال نو،خانه آنها از شیطان و وسوسه‏های شیطانی پاک خواهد ماند.8

روز چهارشنبه سوری همچنین روزی است که‏ مردم معتقدند هرکس در این روز از خداوند طلب‏ حاجتی بکند،خداوند متعال حاجت او را برآورده‏ خواهد کرد.حاجت‏طلبی در شهرها و روستاهای‏ مختلف به روش‏های گوناگونی صورت می‏گیرد. مثلا در شهرستان«اهر»رسم است که در این روز زنانی که بچه‏دار نمی‏شوند به آسیابی که در نزدیکی‏ شهر است می‏روند و سه مرتبه از زیر ناودان آسیاب‏ که آب را با فشار بیرون می‏فرستد،رد می‏شوند و می‏گویند:«ای خدایی که مریم را بی‏پدر پسر دادی‏ به ما هم اولادی عطا فرما.»و معتقدند که تا سال‏ دیگر بچه‏دار خواهند شد.9

گیلانی‏ها به«چهارشنبه خاتین»اعتقاد دارند.

زنی که به طایفه از ما بهتران منسوب است و با لباس‏ محلی ظاهر می‏شود و مثل اغلب موجودات‏ افسانه‏ای مثل دیو و جن از چاه آب بیرون می‏آید.

مردم روستانی«الیوندان»صومعه‏سرا بر این‏ باورند اگر کسی در شب چهارشنبه سوری بعد از نیمه‏های شب بیدار شود و بر سر چاه آب برود و چند مرتبه با صدای بلند صدا بزند:

«چارشنبه خاتین،چارشنبه خاتنی،چارشنبه‏ خاتین»صدای مهیبی از چاه به گوش می‏رسد و بلافاصله زنی با لباس محلی از چاه بیرون می‏آید و یک سیلی محکم به گوش آن شخص می‏زند؛اگر آن شخص نیفتاد،از او می‏پرسد چه می‏خواهی و آن فرد هر حاجتی داشته باشد می‏گوید و حاجتش‏ برآورده می‏شود.01

گوهران » شماره 3 (صفحه 165)

آتش،آب و هرآنچه که با چهارشنبه سوری‏ مرتبط است از دید مردم چنان خاصیتی دارد که‏ دردها و آلام آنها و حتی ماکیان و احشام‏شان را نیز مداوا می‏کند.

در«کله‏بن»مازندران،در شب‏ چهارشنبه سوری،پس از خاموش شدن آتش و خاکستر شدن آن؛مرغ و خروس،اردک و غازهای‏ خود را از لانه‏هایشان بیرون آورده و از روی‏ خاکستر عبور می‏دهند.هنگامی که سروصدای‏ مرغ و خروس در حال عبور از روی خاکستر بلند می‏شود می‏گویند که آنها نیز به زبان خود می‏خوانند:

زردی من از تو

سرخی تو از من

اهالی روستا عقیده دارند که با این کار مرغ و خروس‏هایشان تا سال دیگر مریض نخواهند شد.1

در«شانکاور»گیلان هم روز چهارشنبه سوری‏ مرد خانه،داسی برداشته و به تمام درختان میوه‏ ضربه آرامی می‏زند و می‏گوید:

«اگر امسال میوه خوب و زیاد نیاوری،سال‏ دیگر همین موقع تو را قطع خواهم کرد.»سپس‏ چند شاخه از آنها را قطع کرده و در جای دیگر نهال‏ می‏زند.

بعد از آن چند شاخه از درختان را چیده و گاوها و گوسفندان را از طویفه بیرون آورده،چند بار با چوب محکم به پشت حیوان می‏زند و می‏گوید:

«اگر تا سال دیگر بره یا گوساله نیاوری تو را به‏ قصاب خواهم فروخت.»21آنها عقیده دارند که‏ با ترساندن درختان و حیوانات سال بعد ثمره‏ بیشتری می‏دهند.

در«آستانه»گیلان نیز بعد از پریدن از روی آتش‏ خاکستر آن را جمع کرده و زیر درختان میوه به ویژه‏ درختانی که سالهاست میوه نداده‏اند،می‏ریزند آنها بر این باورند که با این کار درختانشان بیشتر میوه خواهند داد.

اهالی آستانه همچنین از خاکستر آتش‏ چهارشنبه سوری چند مشت نیز زیر پایه«تلمبار» (tolambar) -جایگاه پرورش کرم ابریشم- می‏ریزند که محصول نوغان(پیله)و ابریشم‏ بیشتری بدهد.31

در شهرستان«ملکان»آذربایجان هم روز چهارشنبه،صبح زورد آنهایی که گاو و گوسفند دارند،احشام خود را برای شست‏وشوی به کنار رودخانه می‏برند و تا ساعت 8-7 صبح آنجا می‏مانند.در مدتی که کنار رودخانه مشغول شستن‏ گاوها و گوسفندها هستند،هرکس برای خود، داخل پوست گردو مقداری پنبه گذاشته و روی آن‏ چند قطره نفت ریخته و آتش می‏زنند،سپس آن را به‏ آب رودخانه می‏سپارند.اگر تا وقتی که پوست‏ گردو دیده می‏شود آتش آن خاموش نشود، می‏گویند اقبال آن شخص(صاحب پوست گردو) بلند است در غیر این صورت او را آدم بداقبالی‏ می‏دانند.اهالی بعد از شستن حیوانات کوزه‏های‏ خود را از چشمه‏ها پر کرده و برمی‏گردند.آب این‏ کوزه‏ها را تا روز سیزده بدر نگه می‏دارند و روز سیزده بدر روی مزارع خود می‏پاشند.آنها معتقدند که با این کار مزارع آنها محصول بیشتری خواهد داد.خلاصه وقتی به خانه‏هایشان رسیدند، حیوانات را از میان دو شعله آتش که توسط زنان و کودکان به فاصله از هم در کوچه‏ها روشن شده، عبور می‏دهند.41

گوهران » شماره 3 (صفحه 166)

علامه دهخدا آتش افروختن و پریدن از روی آن‏ را زیباترین و قدیمی‏ترین رسم چهارشنبه سوری‏ می‏داند.این رسم اساسی‏ترین و اصلی‏ترین عنصر جشن چهارشنبه سوری است که در همه روستاها و شهرهای ایران برگزار می‏شود و مراسم دیگری‏ چون کوزه شکستن،فالگوش ایستادن و غیره حول‏ محور آتش‏افروزی انجام می‏گیرد.آتش‏افروزی در مناطق مختلف ویژگی‏هایی خاص داشت و با توجه‏ به شرایط طبیعی و اقتصادی مناطق برگزار می‏گردد.

اهالی روستای«ابره دره»تفرش روز چهارشنبه‏ سوری در سه نقطه کوچه«گون»جمع می‏کنند و منتظر غروب آفتاب می‏شوند.بعد از اینکه هوا تاریک شد گون‏ها را آتش می‏زنند،سپس یکی‏یکی‏ از روی آتش می‏پرند و می‏خوانند:

زردی من از تو

سرخی تو از من

سستی من از تو

شعله تو از من

غم برو شادی بیا

نکبت برو روزی بیا

زردی برو سرخی بیا

سیاهی برو سفیدی بیا

بعد از آن قدری اسپند در آتش می‏ریزند و معتقدند که اگر بیماری یا ناراحتی در وجود آنها باشد با فرستادن یک صلوات از وجودشان خارج‏ خواهد شد.51

در آبادی«کاه کش»شهر کرد،رسمی به نام‏ «نیت ائله ماق» (niyyatleamag) یعنی«نیت کردن‏ -به ترکی»وجود دارد،به این صورت که شب اول‏ چهارشنبه سوری که اصطلاحا«تش تش نوروز» می‏گویند،وقتی که کپه‏ها را آماده کرده و آتش‏ روشن می‏کنند،قبل از پریدن از روی آتش نیت‏ می‏کنند و این شعر را می‏خوانند:

نیت کردیم روشن کنیم آتش نوروز

سه شب را پشت هم تش تش نوروز

قبول کند خدا این رسم ما را

کند تا سال دیگر شاد ما را

بعد از آن سه شب پی‏درپی آتش روشن کرده و از روی آن می‏پرند.61

مردم شهرستان«ابهر»نیز عقیده دارند که در شب چهارشنبه سوری مختار ثقفی به خونخواهی‏ امام حسین(ع)قیام کرد.او همدستانش با قرار قبلی مبنی بر روشن کردن آتش توسط شیعیان روی‏ پشت بام‏هایشان در یک شب،همه هواداران خود را آگاه ساخته،سپاه عظیمی تشکیل می‏دهد.

از آن موقع به بعد مردم به پاس گرامیداشت قیام‏ مختار و یارانش هر سال شب چهارشنبه سوری بر پشت بام‏های خود آتش روشن می‏کنند.71

روز چهارشنبه سوری در اغلب مناطق ایران‏ رسمی به نام«قال مهره»نیز برگزار می‏شود.این‏ رسم یکی از شیرین‏ترین آیین‏های چهارشنبه سوری‏ است که با تفاوتهایی در اغلب روستاها و شهرهای‏ کشورمان برگزار می‏شود.در اینجا به شرح مراسم‏ فال مهره در شهرستان«خوی»آذربایجان‏ می‏پردازیم.

در شهرستان خوی یک روز قبل از چهارشنبه سوری،زنان کوچه و محل یکجا جمع‏ شده و کوزه‏ای تدارک می‏بینند،سپس کوزه را پر از آب می‏کنند و هرکدام شیئی کوچک نظیر انگشتری، سنجاق سر،دگمه،منجوق و غیره داخل آن انداخته‏ و کوزه را از درختی رو به قبله آویزان می‏کنند.این‏

گوهران » شماره 3 (صفحه 167)

کار در یکی از خانه‏ها که درخت بزرگی داشته‏ باشد،انجام می‏دهند.

روز چهارشنبه سوری در یک ساعت مقرر همگی جمع شده و دختر بچه نابالغی را یاد می‏دهند که یک‏یک اشیأ داخل خمره را بیرون‏ بیاورد.قبل از اینکه دخترک یکی از اشیأ را بیرون‏ بیاورد.یکی از زنان یک«بایاتی» (bayati) که به‏ دو بیتی محلی گفته می‏شود،می‏خواند.در این‏ موقع هر شیئی که از کوزه بیرون آمد،صاحب آن، شعر خوانده شده را جواب نیتی که کرده،می‏داند.

در مناطق مختلف اشعار عامیانه آن منطقه‏ خوانده می‏شود و د ربرخی از شهرها نیز مثل کرمان‏ از روی دیوان حافظ بیتی یا غزلی به تفأل می‏خوانند. در بعضی از مناطق هم کوزه را به جای این‏که از درختی بیاویزند.داخل تنور می‏گذارند.

علاوه بر آداب و رسومی که ذکر شد،مراسم‏ مختلف دیگری نیز در شهرها و روستاهای‏ میهن‏مان برگزار می‏شود.در این آیینها،باورها و اعتقادات انسانهایی که هنوز چنان‏که باید و شاید با علل پدیده‏های طبیعی آشنا نیستند نمایانده‏ می‏شود،باورهایی که گاه ریشه در تاریخ‏ اسطوره‏ای اقوام مختلف دارد.در پایان این مقاله‏ به چند آیین و باور دیگر اشاره می‏کنیم به امید این‏ که اندیشمندان و صاحب‏نظران با تحقیق و تفحص‏ در این نمادها رازهای ناگفته‏ای را بازگو کنند.

در برخی از مناطق آذربایجان صبح روز چهارشنبه سوری،مردم قبل از طلوع آفتاب به کنار رودخانه‏ها،جوی‏ها و آبهای روان رفته و از روی‏ آن می‏پرند و باهم این شعر را می‏خوانند:

اده چا غیر حسنی

سوآپادری سوسنی

آغریم سویا چیلنسین

حاجی سویا دیلنسین

اده چا غیر حسنی

سوآپاردی سوسنی

(حسن را بگویید بیاید آب برد تو را آب برد

دردهایم به آب بریزد

حاجی به گدایی آب برود

حسن را بگویید بیاید

آب برد ترا آب برد)

بعد دستهایشان را پر از آب کرده و به همدیگر می‏پاشند.آنها معتقدند که این آب همه دردها و آلام‏شان را با خو می‏برد و گناهانشان را می‏شوید و سوگند می‏خورند که دیگر مرتکب هیچ گناهی‏ نشوند.سپس چنین می‏خوانند:

سئل چاپار،سو چاپار

بیر گوناه ائله دیم

گل اونوتوت آپار

سئل قوپار،سوقوپار

گل آپار،گل آپار

(سیل می‏تازد،آب می‏تازد

گناهی مرتکب شده‏ام

بیا آن را بگیر و ببر

سیل بکن،آب بکن

بیا گناه مرا ببر،بیا ببر)81

در«سیاهکل»گیلان صبح روز چهارشنبه سوری، دختران و پسران لاغر و نحیف،داسی به دست گرفته‏ و به طرف درخت‏های شمشاد که در اصطلاح محلی‏ «کیش» (Kis) و گردو که اصطلاحا«آغوز» (aguz) می‏نامند،می‏روند و درحالی‏که نوک داس را به تنه‏ درخت می‏زنند،می‏گویند:

گوهران » شماره 3 (صفحه 168)

می لاغری از تو milagariezto

تی کلفتی ازم‏ tikoloftiezme

یا

می لاغری تی‏ milagariti

تی کلفتی می‏ tikoloftimi

یعنی لاغری من از تو،کلفتی(چاقی)تو از من، آنها بر این باورند که با این عمل چاق می‏شوند.91

در شهرستان کازرون در شب چهارشنبه‏ سوری،زنان مقداری نمک(سنگ نمک)می‏خرند و بعدبه سراغ هفت نفر دختر می‏روند و آنها را به‏ خانه خود دعوت می‏کنند تا هرکدام مقداری از این‏ نمک را در هاون سنگی بکوبند تا به خوبی نرم شود. سپس نمکها را باهم قاطی کرده و در ظرفی‏ می‏ریزند.این نمک را«نمک هفت دخترون» می‏گویند.از آن به بعد تا خر سال بعد هر موقع که‏ نمک می‏خرند،مقداری از نمک هفت دخترون را با آن قاطی کرده سپس مصرف می‏کنند.آنها عقیده‏ دارند که با این کار برکت سفره آنها بیشتر می‏شود.02

در شهرستان ساری در کوزه آب ندیده‏ای(کوزه‏ نو)یک سکه انداخته و آن را به خاطر رفع قضا و بلا از سر در خانه به کوچه می‏اندازند تا بشکند.مردم‏ ساری معتقدند که با شکستن کوزه قضا و قدر و درد و بلا از آن خانه دور می‏شود.12

مردم روستای«آسور»شهرستان دماوند معتقدند اگر در سال نو سیاهی-ذغال و وسایل سیاه‏ رنگ-وارد خانه آناه بشود تا آخر سال به سیه‏روزی‏ گرفتار خواهند شد.ازاین‏رو هرکس ذغال مورد نیاز خود را قبل از تحویل سال و اغلب قبل از چهارشنبه سوری تهیه می‏کنند.22

اهالی روستای«ننه کران»اردبیل هم بر این‏ باورند که صبح چهارشنبه آخر سال،یک ساعت‏ قبل از سحر،آبها از حرکت می‏ایستند و درختان به‏ سجده می‏روند.32

پانویسها:

(1)-دهخدا،علی اکبر،لغت‏نامه دهخدا،تهران:دانشگاه تهران، 8331،جل 71،ص 33.

(2)-پورداودابراهیم،آناهیتا،به کوشش مرتضی گرجی،تهران: امیرکبیر،3431،صص 47-37.

(3)-میرنیا،سید علی،فرهنگ مردم،تهران پارسا،9631،ص 81.

(4)-ماسه،هانری،معتقدات و آداب ایرانی،ترجمه مهدی روشن‏ ضمیر،تبریز:دانشگاه آذرآبادگان،5531،ص 652.

(5)-اکبر شکرانی،نامه‏رسان،65 ساله،تحصیلات ششم ابتدایی، 55/21/91،مراغه.

(6)-اسدی جمشید،کارمند،32 ساله،سیکل،76/21/42، روستای گندمان بروجن.

(7)-بیگ محمدی،قدرت اله،74/01/81،روستای کتالق اهر.

(8)-پوراسماعیلی،صادق،محصل،02 ساله،دیپلم،/21/82 35،روستای آهندان،گیلان.

(9)-نافذی،محمد،بازنشسته،57 ساله،05/1/7،اهر.

(01)-جاهدی،قدیر،45/21/62،روستای الیوندان،صومعه‏سرا.

(11)-یوسفی،سید عابدین،محصل،12 ساله،دیپلم /21/51 45،روستای کل بن مازندران.

(21)-کاظمی،رضا،43 ساله،ششم ابتدای،45/21/62، روستای شانکاور گیلان.

(31)-فلاح قویدل،اسماعیل،92 ساله،ششم ابتدایی،/21/22 45،آستانه گیلان.

(41)-جباری،عشقعلی،35/21/01،ملکان،آذربایجان شرقی.

(51)-رضایی،فتح اله،05/21/61،روستای ابره دره،تفرش.

(61)-ایزدی،علی،کارمند،52 ساله،دیپلم،25/4/51،روستای‏ کاه‏کش،شهرکرد.

(71)-نقی‏لو،یوسف،02 ساله،دیپلم،05/21/5،ابهر.

(81)-نبی او،آزاد،نوروز،باکو:یازیچی،0991،ص 861.

(91)-شفیعی،علی،15/1/21،روستای سیاهکل،گیلان.

(02)-سرکاری،بهرام،94/21/82،کازرون.

(12)-بهاری ساروی،سید حسین،کارمند،23 ساله،دیپلم،/72 94/01،ساری.

(22)-جور سرایی،کیومرث،54/21/02،روستای آسور، دماوند.

(32)-رحیم‏زاده،گول اوغلان،55/1/22،روستای ننه‏گران، اردبیل.

پایان مقاله

شعر فولکور چهارشنبه سوری‏ رسوم و ترانه‏ های‏ آن-ازپایگاه مجلات تخصصی نور

شعر فولکور چهارشنبه سوری‏ رسوم و ترانه‏ های‏ آن

پانویسها:

مطالب مشابه :

شماره تلفن

اسامی پزشکانی که در منطقه جهت بهبودی بیماران متحمل زحماتی میشوند

مشاهير زنجان

لونگي مرغ و ماهی (غذای محلی منطقه ویلکیج و تالش و استارا)

شعر فولکور چهارشنبه سوری‏ رسوم و ترانه‏ های‏ آن-ازپایگاه مجلات تخصصی نور

تهران در عصر قاجار (1)(تصاویر)-از فرارو

ماده غذایی مفید برای زنان- از زیست نیوز

فیلسوفان زنجان عارفان زنجان...................

بررسی موانع اشتغال زنان تحصیل کرده