مهارت حل مسئله

بدیهی است هر چه مسائل و مشکلات زندگی بیشتر و شدیدتر باشد،افراد نیاز به توانایی های بیشتری در حل مسائل خود دارند و از آنجایی که این نیاز همگانی و عمومی بهتر است از ابتدای کودکی و از سنین مدرسه «مهارت حل مسئله» به روش صحیح،منظم و اصولی و توسط معلمان و مربیان مجرب به دانش آموزان آموخته شود.

در واقع،آموزش«مهارت حل مسئله» به دانش آموزان یکی از نیازهای اساسی آنان است.زیرا ،برخلاف تصور عموم،کودکان و نوجوانان در زندگی خود با مشکلات و مسائل مختلفی روبرو می شوند.پاره ای از این مسائل مربوط به رشد آنان است از جمله مسائل مربوط به نوجوانی و تغییرات حاصل از نوجوانی که منجر به تغییر رابطه با والدین می گردد،مسائل و مشکلاتی را در رابطه نوجوان با خانواده ،مدرسه و بزرگسالان ایجاد می کند و یا تولد کودک دیگری در خانواده که باعث می شود والدین وقت کمتری را صرف کودکان بزرگتر نموده و بیشتر به نوزاد تازه وارد بپردازند.

بعضی دیگر از مسائل و مشکلات کودکان و نوجوانان خفسف است مانند تغییر مدرسه،وارد کلاس جدیدی شدن،تغییر منزل و از دست دادن دوستی های قدیمی و شروع کردن دوستی های تازه و مسائل تحصیلی مانند انتظارات زیاد والدین و یا ضعف های درسی،تجدید شدن،مشکلاتی که در روابط با دوستان و همسالان بوجود می آید.

بعضی دیگر از مسائل و مشکلات شدیدتر می باشند مثل درگیری و اختلاف شدید والدین،طلاق و یا مرگ والدین،بدرفتاری والدین(کتک های شدید وحشیانه والدین)،ابتلائ و بیماری شدید و بستری و مردود شدن،ترک تحصیل،فقرو...

بنابراین کودکان و نوجوانان نیز با مشکلات،مسائل بزرگ و یا کوچک و عدیده ای روبرو هستند.چنانچه توانایی حل مسائل و مشکلات را نداشته باشند ممکن است با اقدام به راه حل های ناپخته،بی فایده و مضر نه تنها مشکل را بزرگتر و پیچیده تر ساخته (مانند استفاده از مواد مخدر برای آرامش،استفاده از سیگار برای جلب توجه،ترک تحصیل به علت ناتوانی در برطرف کردن مشکلات تحصیلی)بلکه ممکن است حتی زندگی آنان را نیز در خطر مرگ قرار دهد(مانند نوجوانانی که هیچ راهی برای حل مشکل خود نمی یابند جز خودکشی و از اینرو اقدام به خودکشی می کند)>

با توجه به موضوعات بالا و به منظور ارتقاء و افزایش سطح سلامت روان کودکانو نوجوانان و پیشگیری از آسیب هایی مانند اعتیاد،خودکشی،خشونت،مهارت حل مسئله به کودکان و نوجوانان از سنین پایین آموزش داده می شود تا توانایی لازم جهت حل مسائل و مشکلات خود را بدست آورند.

تعریف مهارت حل مسئله

مهارت حل مسئله یکی از اساسی ترین و مفیدترین شیوه مقابله مسئله مدارانه است.بطور ساده مهارت حل مسئله را می توان به صورت زیر تعریف کرد:

«مهارت حل مسئله،فرآیند تفکر منطقی و منظمی است که به فرد کمک می کند تا هنگام رویارویی با مشکلات راه حل های متعددی جستجو کند و سپس بهترین راه حل را انتخاب نماید.»

آموزش مهارت حل مسئله دارای چندین مرحله است:

مرحله اول-جهتگری کلی نسبت به مسئله

در این مرحله به فرد آموزش داده می شود که «وجود مشکل در زندگی عادی است»هر فرد در زندگی خود خواه و ناخواه با اواع مسائل و مشکلات روبرو می شود.مهم این نیست که اصلاً دچار مشکل نشویم .مهم این است که هنگام ایجاد مشکل بکوشیم که ان را حل کنیم.

یکی از مهمترین موضوعات در این مرحله،مسئله گفتار درونی است .بسیاری از افراد هنگام روبروه شدن با مشکلات خود را ملامت و سرزنش می کنند،خود را ضعیف ،بی لیاقت،تنبل و نالایق و... می شمارند.جدای از مسئله،همین رویکردها فرد را آشفته و پریشان ساخته و از توان آنها در رویارویی و حل مشکل می کاهد مانند:«هر چه بلاست سرمن نازل می وشد»،من بدم،من بی عرضه هستم و گرنه دچار دردسر نمی شدم.در این مرحله به فرد آموزش داده می شود در این شرایط به خود دلداری داده،خود را آرام نماید و به خود بگوید: مشکل برای هر کس پیش می آید و برای من هم پیش آمده است.این جهت گیری نسبت به مسئله،فرد را آرامتر ساخته و آمادگی ذهنی برای حل مسئله را فراهم می کند.

علاوه بر این در این مرحله به فرد آموزش داده می شود که اولین قدم برای حل مشکل توقف و تفکر است.به هنگام روبرو شدن با مشکل قبل از هر چیز و اول از همه باید خوب فکر کرد.

بطور خلاصه: جهت گیری کلی فرد در مواجهه با یک موقعیت،تاثر قاطعی بر نحوه پاسخ او به ان موقعیت دارد.آن نوع جهت گیری که رفتار حل مسئله مستقل فرد را ترغیب می کند شامل آمادگی برای موارد زیر است:

1- توانایی شناخت مشکلات

2- پذیرش آنها به عنوان یک پدیده طبیعی ،بالقوه قابل تغییر و قابل مبارزه(قابل حل کردن)

3- عادت به روش توقف و تفکر که با تکانشی و از روی عجله عمل کردن،ناامید شدن،دست از تلاش کشیدن کاملاً مغایرت دارد.

مرحله دوم-شناسایی کامل مشکل

در این مرحله به فرد اموزش داده می شود که در خصوص مشکل خود خوب فکر کند و دریابد که چه عواملی باعث ایجاد مشکل شذه از کی شروع شده دلیل آن چه بود و... در این مرحله باید مشکل بصورت دقیق مشخص شود.چنانچه مشکلی مبهم و یا پیچیده باشد نمی توان راه حل های موثری برای آن پیدا کرد.

بطور خلاصه این مرحله شامل فعالیتهای زیر است:

1- گردآوری کلیه اطلاعات در دسترس مربوط به مشکل

2- تعریف دقیق مشکل و عوامل موثر در پیدایش آن

3- خرد کردن مشکل

4- تعیین اهداف واقعی

مهارت حل مسئله

مطالب مشابه :

تعريف مهارتهاي زندگي

مهارتهای لازم برای تعریف شایستگی انجام شغل

مهم ترین مهارت های زندگی برای داشتن زندگی بهتر و انسانی تر

تعريف مهارتهاي زندگي

تعریف مهارتهای زندگی

مهارتهای زندگی{مهارت ارتباطی}

تعریف مهارتهای زندگی

تعريف مهارتهاي زندگي

تعریف مهارتهای ارتباطی!!(متن شماره ی 3)

مهارت تفكر نقاد(critical thinking)