وظایف تسمه تایم و نهوه تعویض آن
تسمه تایمینگ خودرو
کار تسمه تایمینگ چیست ؟ این تسمه که در قسمت داخلی، دارای دندانه های عرضی (
عاجدار) است، توسط پولی دندانه دار سر، میل لنگ به حرکت در آمده و عامل گردش
پولی دندانه دار میل بادامک در قسمت سر سیلندر موتور میباشد. گردش میل بادامک
نیز به نوبه خود باعث بالا و پایین رفتن سوپاپها در جایگاهشان در زمان معینی که
نیاز است به محفظه احتراق موتور ،سوخت و هوا وارد شود و یا دود خارج گردد ،
میشود. این زمان معین و مشخص را TIME
میگویند . در خودروهای قدیمی از چرخ دنده و یا زنجیری شبیه به زنجیر دوچرخه ولی
بصورت چند قلو برای گرداندن میل بادامک که کار آن باز و بسته نمودن سوپاپها
میباشد، استفاده میشد. چرخ دنده و زنجیر باعث ازدیاد صدا و وزن در موتور خودرو
میگردید. خودروهای جدید، برای افزایش قدرت و کاهش مصرف سوخت ،دارای موتور های
با تراکم بالا میباشند و معمولا تاج پیستون ( سر پیستون) صاف است
.
در صورت خرابی دندانه ها و
یا بریدن تسمه مذکور ، میل بادامک اصطلاحا از تایم افتاده و سوپاپهایی که
نابهنگام باز شده و پایین آمده اند با سطح بالای پیستون برخورد می نمایند. و
عاملی برای خرابی پیستون وکج شدن سوپاپها و یا خرابی سیلندر و سرسیلندر و
شاتونها خواهد شد در این وضعیت موتور خاموش شده و تا تعمیر کلی و نصب تسمه جدید
روشن نمیشود. ضمنا تا رفع مشکل باید از استارت زدن بیهوده موتور ، برای جلوگیری
از آسیب بیشتر پرهیز کرد
.عواملی
که باعث کوتاه شدن عمر و یا پارگی تسمه و یا کنده شدن دندانه های آن و نهایتا
باعث خارج از تایم شدن موتور قبل از موعد مشخص شده میگردند عبارتند از :
1-
استفاده زیاد از دورهای بالای موتور
بخصوص در دورهای بیش از 4000 دور در دقیقه و انجام شتابگیری ناگهانی مثبت
TAKE OFF
و یا
کاهش شتاب ناگهانی منفی با استفاده از موتور .
2-
عدم استفاده از دنده متناسب با قدرت و
سرعت خودرو، اصطلاحا دنده مرده در سربالائی ها و یا هنگام عبور از موانع ، باعث
فشار نا متعارف بر روی سوپاپهای موتور و در نتیجه مقاومت میل بادامک برای گردش
روان توسط این تسمه میگردد.
3-
خرابی بلبرینگ هرزگرد تسمه سفت کن و
گیرپاژ آن ،باعث پارگی و کشیدگی یا رد کردن و بریدن دندانه تسمه خواهد شد.
معمولا کار کرد زیاد و یا سفت بودن زیاد تسمه عامل خرابی هرزگرد میباشد،
تسمه باید بین 2 الی 3 میلیمتر قابل انعطاف باشد. و با دستگاه مخصوص سفتی آن
تنظیم شود.
4-
نصب تسمه نامرغوب و تقلبی که توان تحمل
فشار و کار زیاد را ندارد. ( تسمه نو در سطح بیرونی و داخلی بر اثر تا کردن
برای آزمایش نبایستی ترک و شستگی دیده شود . و یا الیافی از آن در حال جدا شدن
باشد و یا حتی یکی از دندانه های آن مشکل داشته باشد. تسمه هایی که بشکل تا
خورده نگهداری شده اند و یا اشیاء دیگری روی آنها گذاشته شده اند . دچار مشکل
خواهند شد.)
5-
روغن ریزی سر میل لنگ و چرب شدن تسمه
تایم
6-
عدم استفاده از خودرو بمدت طولانی
آسیبهای ناشی از بریدن و یا رد کردن و یا جدا شدن دندانه های تسمه تایم :
در خودروهایی که دارای موتور پژو نوع
XU7JP/L3 1800
سی سی
میباشند اگر موتور روشن باشد یا خودرو در حال حرکت باشد و تسمه تایمینگ که عامل
گردش میل بادامک و در نهایت پائین بردن سوپاپها میشود یک عاج( دنده) رد کند یا
پاره شود و راننده سریعا ، دنده خودرو را در وضعیت دنده خلاص قرار ندهد ، چون
کماکان میل لنگ موتور در حال گردش بر اثر حرکت چرخها میباشد باعث بالا آمدن
پیستون میگردد ؛ در این وضعیت سر پیستون به ته سوپاپهایی که پائین مانده اند،
برخورد میکند و موجب آسیب به سوپاپ و پیستون و یا سایر اجزاء موتور خواهد شد.
بنابراین تعویض بموقع تسمه تایم، باعث جلوگیری از آسیب به موتور خودرو میگردد.
هنگام تهیه تسمه نو، به جنس آن از نظر مرغوب بودن و استحکام دندانه ها، به علت
حساسیت ، حتما توجه کنید و نگذارید مکانیک نوع نامرغوب را نصب نماید
.
زمان تعویض تسمه تایم :
زمان تعویض این تسمه از 60000 هزار کیلومتر ( رانندگی با شتابهای منفی و مثبت زیادو با دور بالای موتور – دنده مرده - ایستایی و عدم کارکرد خودرو بمدت طولانی - گذشت زمان زیاد حدود مثلا 3 سال از آخرین نصب – صدا دار شدن بلبرینگ تسمه سفت کن- روغن ریزی سر میل لنگ – تسمه نامرغوب – تسمه بیش از حد سفت ) تا 80000 هزار کیلومتر ( رانندگی ملایم و پیوسته و با دور موتور متوسط و گذشت زمان حدود 2 سال) متغییر میباشد . در صورتیکه از کیلومتر آخرین نصب و نوع کارکرد خودرو مطللع نمیباشید توصیه میشود مکانیک شما ، تسمه را بصورت گفته شده بازدید کند:
در روز روشن و پر نور کاپوت را تا آخرین درجه آن بالا بزند و سمت چپ موتور ( سمت شاگرد) در محلی که شیلنگهای رفت و برگشت بنزین به باک جفت هم قرار گرفته اند و بصورت قوس تقریبا نیمدایره میباشند، شیلنگها را از روی بست آنها بدون فشار دادن بیش از حد آزاد کرده و روپوش لاکی تسمه تایم که زیر شیلنگها قرار گرفته را با باز کردن دو پیچ نگهدارنده آن که یکی در بالا و دیگری در پائین است باز کند. ( پیچ پائینی آچار خوری سخت دارد بهمین علت مکانیک اینکار را بهتر است انجام دهد) خودرو را در دنده 5 گذاشته و آرام حرکت دهید و با عبور تسمه از مقابل شما آنرا از نظر فرسودگی و ترک خوردگی و نخ کش شدن و یا آسیب دیدگی و یا چرب بودن چک کند . در صورت وجود هر کدام از موارد گفته شده نیاز به تعویض تسمه توسط مکانیک خواهید داشت
وقتي موتور از تايم خارج مي‌شود
به زمان باز و بسته شدن سوپاپها و زدن جرقه و در مجموع انجام عمل
احتراق، تايم موتور گفته مي‌شود. اما گفتيم كه عامل‌هاي اصلي رعايت
تايم موتور، نسبت دنده‌هاي سر ميل‌لنگ و دنده ميل سوپاپ است.
همچنين ترتيب قرار گرفتن باد‌امك‌ها روي ميل سوپاپ بسيار مهم است. اين
ترتيب در هنگام طراحي و توليد ميل سوپاپ رعايت شده و هيچ فردي در آن
نمي‌تواند دخالت كند. گفتيم كه براي انتقال نيروي ميل‌لنگ به ميل سوپاپ
از يك تسمه استفاده شده كه به تسمه تايم معروف است.
اين تسمه در كاركرد موتور نقش بسيار مهمي دارد. به گونه‌اي كه در صورت
خرابي آن موتور آسيب جدي مي‌بيند. خرابي سرسيلندر پيستون‌ها، كج‌شدن
سوپاپها و بسياري ديگر از مشكلات، از مواردي هستند كه در صورت از تايم
خارج‌شدن موتور به وجود مي‌آيند.
اما در اين موارد كار منطقي، جلوگيري از خارج‌شدن موتور از تايم است.
اما براي جلوگيري از بهم خوردن تايم موتور، موارد زيادي هستند كه فرد
بايد رعايت كند. اما مهمترين آنها 3 يا 4 مورد هستند كه به اختصار به
هر يك از آنها مي‌پردازيم.
مهمترين عامل بهم خوردن تايم موتور، پارگي تسمه تايم است.وقتي اين
تسمه پاره مي‌شود، نسبت بين ميل‌لنگ و ميل‌سوپاپ كاملاً از بين رفته و
نيروي ميل‌لنگ به ميل سوپاپ منتقل نمي‌شود، در نتيجه موتور روشن
نمي‌شود. همچنين به راحتي در اولين لحظه پارگي تسمه سوپاپها كج شده و
پيستون و سرسيلندر آسيب مي‌بيند. پارگي تسمه تايم نيز خود، مشكلات و
دلايل مربوط به خود را دارد كه در رابطه با آنها نيز صحبت مي‌كنيم.
يكي ديگر از عيوبي كه بسيار شايعه است جدا شدن دندانه‌هاي تسمه است.
وقتي جنس تسمه چندان مرغوب نباشد، در اثر گذشت زمان و يا كاركرد،
دندانه‌هاي آن به راحتي كنده شده و نسبت ميل‌لنگ و ميل‌سوپاپ بهم
مي‌خورد. بهم خوردن اين نسبت حتي به اندازه يك دندانه نيز باعث بهم
خوردن تايم موتور مي‌شود.
اما براي برطرف كردن عيوب اول و دوم بايد چند نكته را رعايت كرد. براي
جلوگيري از پارگي تسمه توصيه مي‌شود آن را حتماً در زمان اعلام شده
تعويض كنيد. هزينه تهيه تعويض يك تسمه بسيار كمتر از تعمير موتور است.
پس اصلاً ريسك آن منطقي به نظر نمي‌رسد. همچنين براي برطرف كردن عيب
دوم، توصيه مي‌كنم كه از تسمه مرغوب و با كيفيت ضمناً استاندارد
استفاده كنيد.
هر چقدر قيمت آن بالا باشد، ولي بسيار تاثيرگذار است. هميشه تسمه‌هاي
نامرغوب در حين كار، دنده‌هاي آنها جدا شده و تايم موتور بهم مي‌خورد.
اما يكي ديگر از عواملي كه باعث خارج‌شدن موتور از تايم مي‌شود،
شل‌بودن زياد تسمه تايمينگ كه بيشتر به دليل خرابي تسمه سفت‌كن اتفاق
مي‌افتد. تسمه سفت‌كن نيز بايد با فشار استاندارد و مناسب بسته شود.
تسمه سفت‌كن در خودروهاي مختلف به شكل مختلف است كه معمولاً يك فنر
داشته كه خرابي آن باعث شل‌شدن تسمه تايم و سفتي بيش از حد آن مي‌شود.
اما اگر تمامي اين نكات را رعايت كنيد، شايد نتوان گفت ديگر هيچ‌گاه
خودرو آسيب نمي‌بيند. يكي از مهمترين عيوبي كه به موتور آسيب مي‌رساند،
خطاي انساني در هنگام نصب تسمه است.
موتور به هر دليلي باز مي‌شود، تسمه تايم نيز باز مي‌شود. در اين
مواقع فرد تعميركار بايد در هنگام جمع‌كردن موتور و نصب تسمه تايم دقت
فراواني بكند تا تسمه در جاي خود و طبق قوانين و علائم مخصوص جا زده
شود. اين عيب بسيار شايع است. چون علائم نصب تسمه تايم كوچك بوده و
زياد نمايان نيست.
ممكن است فرد بي‌دقتي كرده
و دچار اشتباه شود، همچنين نصب تسمه‌تايم كمي نياز به دقت و مهمتر از
همه حوصله دارد كه اين موارد باعث ايجاد اشتباه مي‌شود.
اما گفتيم كه يكي از مهمترين عيوبي كه باعث بهم خوردن تايم موتور
مي‌شود، پارگي تسمه تايم است. ضمناً كنده‌شدن دندانه‌هاي آن نيز جزء
عيوب شايع ميباشد. اما عوامل زيادي هستند كه باعث اين عيوب شايع
مي‌شوند ولي مهمترين عواملي كه باعث پارگي تسمه تايم و يا كنده شدن
دندانه‌هاي آن مي‌شود حدود هشت مورد هستند كه به مرور به آنها
مي‌پردازيم.
شايد بتوان گفت اصلي‌ترين عاملي كه باعث پاره شدن تسمه تايم مي‌شود،
استفاده از دورهاي بالاي موتور، مخصوصاً دورهاي بيشتر از 4000 دور در
دقيقه كه باعث استهلاك سريع قطعات مي‌شود. بسياري عادت دارند در مواقعي
كه هيچ نيازي به شتابگيري سريع و زياد نيست به موتور فشار بياورند،
حركت در بيشتر دنده‌ها را تا دور موتورهاي بالا، ادامه مي‌دهند به
گونه‌اي كه عقربه دور موتور به محدوده قرمز
(Red Line)
مي‌رسد.
در اين شرايط نه تنها، تسمه تايم بلكه تمامي قطعات موتور تحت فشار شديد
قرار مي‌گيرند. پس سعي كنيد حتي‌الامكان از دورهاي بالا موتور استفاده
نكنيد.
دليل ديگر كه باعث خرابي تسمه تايم مي‌شود عدم استفاده از دنده مناسب
در سربالايي‌ها و عبور از روي سرعت‌گيرها ميباشد. در سربالايي‌ها
وقتي از دنده مناسب استفاده نمي‌شود، فشار زيادي روي موتور به خصوص
تسمه تايم وارد مي‌شود. در سربالايي‌ها حتماً از دنده سنگين استفاده
نماييد. از شتابگيري‌هاي بيهوده در اين موارد نيز خودداري كنيد.
دليل ديگر كه باعث پارگي تسمه تايم مي‌شود، خرابي تسمه سفت‌كن است كه
در صورت گيرپاژكردن آن باعث كشيدگي و پارگي تسمه تايم خواهد شد. زياد
سفت‌كردن تسمه كه در ابتدا باعث خرابي تسمه سفت‌كن و در نهايت خرابي
تسمه خواهد شد نيز يكي از عوامل پارگي تسمه ميباشد. گاهي تمامي عوامل
رعايت مي‌شود فشار تسمه سفت‌كن، رانندگي و استفاده از دنده مناسب و ...
همگي در شرايط ايده‌ال مي‌باشند. ولي باز هم تسمه پاره مي‌شود در اين
مواقع، عيب از خود تسمه است.
تسمه‌هاي نامرغوب امروزه بسيار ديده مي‌شوند. اين تسمه‌ها استاندارد
نبوده و توان تحمل بارهاي زياد را ندارند. به سرعت مستهلك شده و پاره
مي‌شوند.
براي خريد تسمه مناسب
توصيه مي‌شود با يك تعميركار مجرب مشورت كنيد. بعد از خريد تسمه آن را
يك بازديد كلي چشمي بكنيد تا از وجود هرگونه شكستگي در سطح تسمه مطمئن
شويد. از قراردادن آن در جاي نامناسب مثل داخل جعبه و يا زير چيزي
خودداري كنيد. اين كار باعث ترك‌خوردن تسمه مي‌شود. دنده‌هاي سرتاسر
تسمه را نگاه كنيد. اگر سيم‌هايي شبيه نايلون مشاهده كرديد از تسمه
استفاده نكرده و آن را تعويض كنيد. شايد تمامي اين مواردي كه گفته شد،
نصف يك عامل تاثير نداشته باشد.
رانندگي بدون تنش مهمترين عامل است كه اهميت آن قابل قياس با بقيه نيست.
شايد اصلي‌ترين عامل در بهم خوردن تايم در تمامي خودروها، رانندگي پر
تنش است. تيك‌آف‌كردن‌هاي مداوم، رانندگي در دورهاي موتور بسيار بالا
و
...
باعث ايجاد يك
رانندگي پر تنش مي‌شود. در نتيجه تمام عيوبي كه گفته شد، در يك چنين
رانندگي به راحتي نمايان مي‌شود. حتي در صورت بستن بهترين تسمه تايم
نيز با رانندگي اين چنيني، عمر تسمه تايم و تمامي قطعات كم مي‌شود.
زمان تعويض يك تسمه تايم 60000 كيلومتر ميباشد. در اين ميزان حركت حتي
اگر خودرو كاملاً بي‌عيب نيز باشد تسمه تايم را عوض كنيد. در مجموع
بايد گفت نقش اين تسمه و نحوه كار آن تاثير بسيار زيادي دارد. در گذشته
به جاي اين تسمه از زنجير استفاده مي‌شد. ولي شايد زنجير اطمينان
بيشتري داشته باشد و پارگي آن تقريباً غيرممكن باشد ولي توليد صداي
زياد، استهلاك بسيار زيادتر و وزن بسيار، باعث شد كه اين تسمه جاي
زنجير فلزي را بگيرد.
اندازه تسمه تايم، نحوه نصب آن، شكل تسمه سفت‌كن و ... همگي در انواع
خودروها، بستگي به طراحي موتور دارد. پس هيچ كدام مزيتي نسبت به ديگري
ندارد. در اين هفته سعي شد تا هر چيزي كه مربوط به تسمه تايم و تايم
موتور مي‌شود، خدمت شما خوانندگان بيان شود. من توصيه مي‌كنم هم‌اكنون
به فكر تسمه تايم خودرو باشيد و در صورت پايان عمر آن، به تعويض آن
اقدام كنيد
یکی از قطعات موتور که میباید در زمان معین خود یعنی 60000کیلومتر تعویض گردد تسمه تایمینگ موتور است.
دراکثرخودروهای امروزی(بجز پژو2000)درموتور انها تاج پیستون صاف بوده و در صورت خرابی تسمه و از تایم افتادن موتور بلافاصله سوپاپها با سطح پیستون برخورد می نمایند.
که علاوه بر خرابی پیستون وکج شدن سوپاپها باعث صدمه جدی به سیلندر و سرسیلندر خواهد شدکه هزینه تعمیراتی بیش از 500000تومان را به دنبال خواهد داشت.در این حالت موتور خاموش شده و تحت هیچ شرایطی روشن نمی گردد و می باید با یک جرثقیل و یا بکسل کردن ان را به تعمیرگاه منتقل نمایید.
لذا پیشنهاد میگردد حتما این تسمه را در زمان اعلام شده از طرف سازنده خودرو;تعویض نمایید تا از این خسارت جدی و خطرناک جلوگیری گردد.
علیرغم اینکه تسمه تایمینگی که من برای خودروی خود در این کیلومتر تعویض نمودم کوچکترین خرابی نداشت ولی به به دلیل اینکه هزینه تعویض تسمه پایین تر است و ریسک توقف موتور نیز پایین می اید این تعمیر پیشگیرانه را انجام دادم. (قیمت تسمه در حدود 15000تومان ;دستمزد 15000تومان وصرف حداکثر یک ساعت زمان برای این تعویض)
توصیه میگردد از مرغوبترین تسمه تایم در بازار استفاده گردد.چون استفاده از یک تسمه نامرغوب باعث جداشدن دندانه های تسمه خواهد شد .و موتور بلافاصله از تایم خارج خواهد شد و اتفاق فوق به وجود خواهد امد.
دلایل از تایم خارج شدن موتور
1-پارگی تسمه تایمینگ به دلیل استهلاک بالا و تنش های زیاد وارده به ان
2-جدا شدن دندانه های تسمه
3-شل بودن زیاد تسمه تایمینگ که بیشتر به دلیل خرابی تسمه سفت کن اتفاق می افتد.
جهت تست شل ویا سفت بودن تسمه با فشار انگشت دست تسمه باید بین 2 الی 3 میلیمتر انعطاف داشته باشد.
عواملی که باعث پارگی تسمه و یا کنده شدن دندانه های ان میگردد:
1-استفاده زیاد از دورهای بالای موتور بخصوص در دورهای بیش از 4000دور در دقیقه که باعث استهلاک سریع قطعات می گردد.
2-عدم استفاده از دنده مناسب بخصوص در سربالائی ها و یا عبور از روی سرعت گیرها ;که باعث فشار خیلی زیاد روی موتور و به عبارتی روی این تسمه میگردد.که در سربالائی حتما از دنده سنگین باید استفاده گردد.
3-خرابی تسمه سفت کن که در صورت گیرپاژ کردن ان باعث کشیدگی و پارگی تسمه تایم خواهد شد.
4-زیاد سفت کردن تسمه که در ابتدا باعث خرابی تسمه سفت کن و در نهایت خرابی تسمه خواهد شد.
5-تسمه های نامرغوب در بازار به وفور یافت می شود که توان تحمل بارهای زیاد را ندارند و به سرعت مستهلک میگردند. لازم است جهت خرید یک تسمه مناسب با یک تعمیر کار مجرب مشورت نمایید.
6-در صورت خرید تسمه تایم با یک بازدید چشمی از عدم شکستگی در سطح تسمه مطمئن گردید و از تا زدن ویا از قراردان در جای نامناسب (مثل قرار دادن درجعبه ابزار و یا گذاشتن وسایل روی ان)خودداری نمائید.وظاهر کلیه دندانه های تسمه بازدید گردد و در صورت رویت سیم هائی نازک شبیه نایلون از ان استفاده نگردد.
7- رانندگی بدون تنش بر موتور شرط اصلی جهت جلوگیری از استهلاک کلیه قطعات خواهد شدمانند take off
منبع:http://www.gerdavari.com/مطالب مشابه :
تسمه تايم چيست؟
تسمه تايم چيست؟ دنياي‌خودروـ محمدحسن اسداللهي: در مقالات قبلي به اين نكته اشاره كرديم كه
وظایف تسمه تایم و نهوه تعویض آن
سایت تخصصی دانشجویی مکانیک خودرو - وظایف تسمه تایم و نهوه تعویض آن کار تسمه تایمینگ چیست ؟
تعویض تسمه تایمینگ موتور
توصیه میگردد از مرغوبترین تسمه تایم در بازار استفاده سیستم خنک کننده مدار بسته چیست
تسمه تایمینگ خودرو
تسمه تایمینگ خودرو کار تسمه تایمینگ چیست ؟ این تسمه که در قسمت داخلی، دارای دندانه های عرضی
مناسب ترین زمان برای تعویض تسمه تایم ماشین
شهر خودرو - مناسب ترین زمان برای تعویض تسمه تایم ماشین - همه چیز درباره خودرو - شهر خودرو
برچسب :
تسمه تایم چیست