سراي خاتون ويلاي شخصي آقاي مهندس رضايي

بوي غذاي خاتون تا 7 محله پيچيده و ذهن مرا به آن سوي ديوار مي‌برد؛ حياط شلوغ است و هر كسي به كاري مشغول است.ناگهان صدايي از پشت در مرا به خانه دعوت مي‌كند؛ «بفرماييد، بفرماييد داخل». به‌خودم كه مي‌آيم روبه‌روي در چوبي زيبايي با دو سكو براي نشستن در طرفينش ايستاده‌ام. ناخودآگاه چشمم به طرف گچ‌بري‌هاي كتيبه كشيده مي‌شود كه روي آن نوشته شده است:

سراي خاتون

اينجا سراي خاتون است؛ سرايي سرشار از هنر، فرهنگ، معماري؛ خانه‌اي اصيل و زيبا!
سعيد رضايي، اهل شهرضا و ساكن اصفهان است. او از سال‌ها پيش هرگاه خاطرات خانه قديمي پدر بزرگ را در ذهن مرور مي‌كرد آرزو داشت روزي خانه‌اي بسازد و يافته‌ها و ارزش‌هاي هنر و معماري ايراني را از دوره‌هاي مختلف در آن گرد آورد و حالا دارد آرزويش را عملي مي‌كند؛ در قمصر و در سراي خاتون.

مي‌گويد: « شايد در روزگار كنوني تصور روي آوردن به معماري كهن و ساخت اثري فاخر و ارزشمند كه در آينده به تاريخ بپيوندد دور از ذهن باشد، اما اين خانه از تصور گذشته و به عينيت و حقيقت پيوسته است...»

با آنكه اهل اصفهان است، درباره انتخاب اين شهر براي اجراي انديشه‌اش مي‌گويد: «قمصر هم به لحاظ طبيعت بكرش، هم از نظر موقعيت گردشگري، گلستان‌هاي گل محمدي و آيين گلابگيري از بهترين مناطق ييلاقي استان اصفهان است. از طرفي هميشه به اين فكر مي‌كردم كه ايراني‌ها همواره مي‌گويند ما چيزهايي داشته‌ايم اما من مي‌خواستم ثابت كنم ما چيزهايي داريم و وظيفه ما اين است كه آنچه را داشته‌ايم حفظ و به آيندگان تقديم كنيم.حال اين اتفاق زماني رخ مي‌دهد كه كسي همت كند و بگويد كه مي‌تواند و مي‌شود.

من نيز اين كار را انجام دادم تا ثابت كنم كه مي‌توانم

و مي‌شود.» او مي‌افزايد: «داشـتــه‌هــاي مـا، متعلق به انسان‌هايي است كه در اين خاك
10 هزار سال زحمت كشيدند و رنج بردند تا خاك را به سازه‌هاي ارزشمند و ماندگار و اصيل تبديل كردند.»

معماري معاصر، به‌ويژه ساختار شهرهاي بزرگ مانند تهران، اصفهان و... بيشتر تبلور يك شهر در هم گسيخته است تا شهري با پيشينه معماري كهن.

به اعتقاد مهندس رضايي، خانه ايراني خانه‌اي است با فضايي درون‌گرا كه همه اجزاي آن، تمام و كمال در خدمت اهل خانه است، اما در خانه‌هاي امروزي اهل خانه به‌طور كامل در خدمت خانه هستند .

مهندس رضايي آن‌چنان بر زواياي معماري ايراني اشراف دارد كه به‌نظر مي‌رسد تحصيل‌كرده اين رشته باشد ولي او مي‌گويد كه معماري نخوانده است: «من اصفهاني هستم. هر گوشه شهرم با معماري و هنر آميخته است. من فقط دقت و توجه كرده‌ام. 33كشور جهان را ديده‌ام و با دقت معماري آنها را بررسي كرده‌ام اما آنها به‌مراتب از معماري ما عقب‌ترند.

به جرات مي‌گويم كه آنها بايد از ما ياد بگيرند. تحصيلات من در رشته بتن است و اين هيچ ربطي به معماري ندارد و خانه‌اي كه در اينجا ساخته شده، چكيده بسيار كوچكي از اقيانوس معماري ايراني است و من خجالت مي‌كشم آن را در برابر آن همه شكوه و عظمت و تلاش معماران عاشق و ژرف‌انديش گذشته ارائه دهم.»

صاحـبخـانه از من مي‌خواهد تا همراهش شوم. او در بازديد از قسمت‌هاي مختلف سراي خاتون، از ظرافت‌ها و ويژگي‌هاي معماري ايراني و كاربردي خانه برايم مي‌گويد. مقابل در ورودي كه مي‌رسيم مي‌گويد معماري خانه درون‌گراست.

به فضاي هشتي كه وارد شويد بايد تكليف خودتان را روشن كنيد كه براي چه نيتي به اين خانه آمده‌ايد؛ اگر براي جلسه يا مراسمي دعوت شده‌ايد بايد وارد حوضخانه شويد، اگر ميهمان هستيد به شاه نشين وارد شويد، اگر از محارم باشيد به اندروني برويد و باز قسمت اندروني خود دهليزها و لايه‌هاي مختلفي دارد كه هر كسي نمي‌تواند داخل شود.
حال با كمي انديشه مي‌توان متوجه شد كه اين فضاها كه به تفكيك طراحي شده‌اند مي‌توانند آرامش خاصي به اعضاي خانه بدهند.

مهندس رضايي، يكي از ويژگي‌هاي مهم و اساسي سراي خاتون را ضد‌زلزله بودن آن ذكر مي‌كندو مي‌گويد: «اين خانه در برابر زلزله‌هايي حتي با بيش از 8 ريشتر هم مقاوم است.»
مسئولان ميراث فرهنگي شهرستان كاشان و استان اصفهان در بازديد از سراي خاتون آن را شايسته ثبت در فهرست آثار تاريخي كشور دانستند؛ از اين خانه مستند‌سازي‌ شده است و به‌زودي در شوراي ثبت استان، در شمار آثار تاريخي كشور به ثبت خواهد رسيد.

او مي‌گويد:« با توجه به وضعيت آب و هوايي ايران كه مدام گرم و سرد است، كار بعدي من خانه‌اي با نماي بيروني تخت جمشيد و از سنگ و نماي داخلي برگرفته از معماري سلجوقي، صفوي و قاجاريه خواهد بود.»

به گفته رضايي، در اين خانه 200نوع هنر به‌كار رفته و هنرمنداني چون استاد بني علي با هنر آينه كاري‌اش، استاد مطيفي فرد با هنر گچ‌بري، استاد شباني در هنر نقاشي، استاد ارس با هنر لايه چيني و استاد شعباني در هنر كاشي‌كاري در سراي خاتون هنرنمايي كرده‌اند و هر كدام چندين نفر زيرمجموعه نيز داشته‌اند.

اين گروه همگي زير نظر استاد حلي - از معماران برجسته و به حقيقت از سرمايه‌هاي كاشان و ايران - نقشي بزرگ خلق كردند و اثري ماندگار از خود به‌جاي گذاشتند چرا كه اين جمع در اين خانه نه به‌عنوان استاداني مزدبگير، بلكه با يك حس دروني و عشق و علاقه‌اي وصف‌ناپذير نقش آفريدند و اين حال دل آنهاست كه مخاطب را با ديدن اين اثر، واله و شيدا مي‌كند.

برگرفته از : هشهري آنلاين

-طاق ايوان -

( تلفيق معماري سنتي و مدرن )

-ويد داخل بنا در طبقه اول-

( تلفيق معماري سنتي و مدرن )

-نماي زيرين گنبد-

( تلفيق معماري سنتي و مدرن )

-بخشي از طاق حوضخانه در طبقه زير زمين-

( تلفيق معماري سنتي و مدرن )

-بخشي از طاق حوضخانه در طبقه زير زمين-

( تلفيق معماري سنتي و مدرن )

-اتاق آينه-

( تلفيق معماري سنتي و مدرن )

-اتاق تنگبري-

( تلفيق معماري سنتي و مدرن )

-حياط سازي-

( تلفيق معماري سنتي و مدرن )

-حوضخانه-

تصوير از راست به چپ استاد حسيني (كاربند) استاد مطيفي فرد (گچبر) استاد عبداللهي (استاد موسيقي و آواز) استاد حلي (معمار) و آقاي مهندس رضايي (مالك بنا) استاد ارس (نقاش و طلاكار هنرمند) استاد صادقي (آينه كار) استاد سبزيكاريان (كاربند) كه هنر خود را در اين بنا به نمايش گذاشته اند.