معنی ربا در کتاب ربا در اسلام

ربا

ربا اصطلاحی در شریعت اسلامی است به معنی گرفتن یک مال در عوض پرداخت مالی از همان جنس است بطوریکه میزان یکی زیادتر از دیگری باشد. ربا به دو نوع ربای معاملی و ربای قرضی تقسیم می‌شود و گرفتن آن در فقه اسلامی به شدت نهی شده، بطوریکه گناه یک درهم ربا را بیشتر از هفتاد بار زنای با محارم دانسته‌اند.[۱] قوانین موضوعه ایران هم ربا را جرم محسوب می‌کنند.[۲]
فهرست مندرجات

    * ۱ ربای معاملی
    * ۲ ربای قرضی
    * ۳ فرار از ربا
          o ۳.۱ حیله‌های ربا
          o ۳.۲ استثنائات ربا
    * ۴ ربا در حقوق کیفری
    * ۵ پانویس‌ها
    * ۶ منابع

ربای معاملی

ربای معاملی به معامله دو شیء همجنس گفته می‌شود. بطوریکه یکی از آن دو مقداری بیش از دیگری داشته باشد. مانند این که شخصی ۱۰۰ کیلو گندم را با ۱۲۰ کیلو گندم معاوضه کند. این نوع ربا هم در معامله نقد و هم در معامله نسیه محقق می‌شود و بنا به نظر مشهور فقها اختصاص به اموال موزون (وزن‌شدنی) و مکیل (پیمانه‌ای) دارد. برخی از فقها آن را در معامله اموال شمردنی نیز جاری می‌دانند. همچنین نظر مشهور فقها ممنوعیت ربا در تمامی معاملات است نه اینکه اختصاص به عقد بیع داشته باشد.[۳] این نوع ربا ممکن است در هنگام قرض گرفتن و پس دادن نان اتفاق بیافتد.
ربای قرضی

ربای قرضی رایج‌ترین نوع ربا است به این صورت که فرد برای تأمین نیاز مالی جهت امور مصرفی یا سرمایه‌گذاری تقاضای قرض می‌کند و در ضمن عقد قرض متعهد می‌شود آنچه را می‌گیرد همراه با زیادی برگرداند.[۴]
فرار از ربا

    نوشتار مرتبط: کلاه شرعی

فرار از ربا فرآیندی است که در آن با ترفندهایی ممنوعیت شرعی ربا از میان می‌رود. فرار از ربا ممکن است با بهره‌گیری از حیله‌های ربا یا استثنائات ربا باشد.[۵]
حیله‌های ربا

اکثر فقها معتقدند بکارگیری حیله در معاملات ربوی صحیح است اما عده‌ای هم معتقدند حیله در ربای معاملی صحیح و در ربای قرضی باطل است، روح‌الله خمینی معتقد است در هر دو صورت حیله باطل است چراکه معامله بدون قصد واقعی انجام شده‌است.[۶] اما فقهای موافق حیله‌های ربا معتقدند فرار از ربا انگیزه طرفین و انجام معامله صحیح قصد آن‌ها است.

حیل الربا شامل این موارد می‌شود:[۷]

    * ضمیمه‌کردن چیزی به یکی از دو عوض یا هردو. مانند فروش یک هزار درهم و یک دینار به دو هزار درهم.
    * فروختن دو مال به مقدار مساوی و بخشیدن مقدار اضافه.
    * هر یک از طرفین مال خود را به دیگری ببخشد.
    * هر یک از طرفین مال خود را به دیگری قرض دهد و سپس همدیگر را بری‌الذمه کنند.

استثنائات ربا

به موجب مقررات فقهی در برخی موارد ربا حرام نیست، هرچند ممکن است مکروه باشد:[۸]

    * ربای بین زن و شوهر
    * ربای بین پدر و فرزند
    * ربای بین مسلمان و کافر حربی: به شرطی که مسلمان ربا را دریافت کند.

ربا در حقوق کیفری

ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی ایران ربا را جرم و برای آن مجازات در نظر گرفته است: «مرتکبین اعم از ربا دهنده، ربا گیرنده و واسطهٔ بین آنها علاوه بر ردِ اضافه به صاحب مال به شش ماه تا سه سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق و نیز معادل مورد ربا به عنوان جزای نقدی محکوم می‌گردند.»
پانویس‌ها

   1. ↑ شرح لمعه، ۱۹۸؛ مختصر النافع، ۲۱۱
   2. ↑ ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی
   3. ↑ ربا دراقتصاد اسلامی؛ ربا
   4. ↑ ربا دراقتصاد اسلامی؛ ربا
   5. ↑ پیشینه تاریخی ربا، ربا در قرآن و سنت، انواع ربا و فرار از ربا
   6. ↑ ربا
   7. ↑ شرح لمعه، ۱۹۸-۱۹۹
   8. ↑ ربا

منابع

    * شهید ثانی. تحریر الروضة فی شرح اللمعة. تهران: سمت، هفتم، ۱۳۸۳، ISBN 964-459-695-1
    * المحقق الحلی. المختصر النافع. قم: مؤسسه البعثه، الثانی، ۱۴۱۶، ISBN 964-309-014-0
    * ربا دراقتصاد اسلامی روزنامه رسالت، ۳ مهر ۱۳۸۶، صفحه ۱۶
    * پیشینه تاریخی ربا، ربا در قرآن و سنت، انواع ربا و فرار از ربا روزنامه رسالت، ۸ مهر ۱۳۸۶، صفحه ۶
    * ربا محسن نجف‌پور، پژوهشکده باقرالعلوم

معنی ربا در کتاب ربا در اسلام

مطالب مشابه :

منابع کارشناسی ارشد حقوق کلیه گرایشها

نحوه مطالعه متون فقه

منابع تمام گرایشهای کنکور کارشناسی ارشد حقوق

منابع تمام گرایشهای کنکور کارشناسی ارشد حقوق

منابع دروس حقوق آزمون کارشناسی ارشد

منابع پیشنهادی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی

معنی ربا در کتاب ربا در اسلام

منابع کارشناسی ارشد حقوق