نقش کیفیت طراحی شهری در احساس عزت نفس شهروندان

این مسئله موضوع تحقیقی با همین نام است که برای درس مبانی نظری طراحی شهری ۲ انجام داده ام. خلاصه ای از چارچوب طرح تحقیق در زیر آمده است:

بیان مسئله:

تامل در باب فرد و جامعه، از دیرباز در حوزه های گوناگون علوم مانند فلسفه اخلاق، فلسفه سیاسی و جامعه شناسی جریان داشته است. اینکه انسان موجودی است مدنی الطبع و گرایش او به اجتماع از سر طبع و لذا غریزی است یا موجودی است آزاد و مختار که متشکل شدن او در انواع اجتماعات از سر اراده و اختیار عقلانی است، تعریفی از هویت انسانی به دست میدهد که بر هویت اجتماعی او تاثیر گذار است.(پوررضا، 1380) اما قبل از پرداختن به هویت اجتماعی، شخصیت فردی انسان از درجه اهمیت بالاتری برخوردار است. در حالیکه که شخصیت فردی، خود، تحت تاثیر عوامل متعددی شکل میگیرد که محیط اجتماعی یکی از مهمترین آنها محسوب میگردد.. هنگامی که صحبت از اجتماع میگردد موضوع، صرف نظر از مقیاس آن مطرح میشود. مقیاس این اجتماع میتواند در حد خانواده و در چارچوب کالبدی خانه، یا در حد محله و حدود فیزیکی آن، و یا در سطح شهر قرار گیرد. حدود روانی-ذهنی این سطوح نیز به نوبه خود جای تامل و بحث دارد. از طرفی هنگامی که در مورد محله یا منطقه خاصی از شهر گفتگو میشود، صرف نظر از تصورات ذهنی و عینی ما از کالبد آن، نوع شخصیت اجتماعی ساکنین نیز به عنوان عاملی برای یادآوری و یا توصیف آن مکان مطرح میشود. ازین روست که گاهی، افرادی را برای انتساب به ویژگی اجتماعی خاصی، به موقعیت جغرافیایی یا محلی ویژه ای منسوب میکنیم. بنابراین در تاثیر و تاثر فرد و اجتماع (که در ظرف کالبد شهر شکل میگیرد) است که امکان پیشرفت و ترقی هردو و یا انحطاط و زوال آنها متصور میگردد. این از بدیهیات دانشهای حوزه انسان شناسی است که محیط تاثیر انکار ناپذیری بر تحول (و نه صرفا رشد) شخصیت افراد خواهد گذارد. این محیط میتواند محیط اقتصادی، محیط سیاسی و ...باشد. اما آنچه مورد نظر این پژوهش است محیط شهری است که به تابیری برآیند همه این موارد است. معهذا به منظور جلوگیری از پراکندگی بحث ضمن تحدید دامنه تعریف محیط شهری به تبیین تاثیر کیفیت آن بر شخصیت افراد و شهروندان، با امعان نظر به تاثیر آن در ارتقاء عزت نفس ساکنین پرداخته خواهد شد.

اهمیت مسئله:

کیفیت و نحوه زندگی افراد در محلات مختلف در میزان و کیفیت خدمت رسانی سازمانهای خدمات عمومی مانند شهرداریها تاثیر گذارست. در محلات شلوغ و پر جمعیت که مملو از ناهنجاریهای اجتماعی است، این بی توجهی، که خود به دلیل وجود بافت اجتماعی ضعیف، وجود شبکه های پنهان و آشکار فساد، مواد مخدر و ... ایجاد میشود باعث میگردد تا ساکنین از شبکه بهم پیوسته اجتماع شهر جدا شده و به عنوان افراد زیردست اجتماعی قلمداد گردند. بسیاری از گروههای اجتماعی به افراد این گونه محلات با دیده نفرت مینگرند و اینگونه محلات را منبع ناهنجاریهای موجود در جامعه شهری میدانند. (موذن جامی،1389). اصلاح این باور در بین افراد هر دو گروه با افزایش توجه به کیفیت بافت شهری این مناطق بستگی دارد. از سوی دیگر ایجاد حس تعلق مکانی در بین همه گروههای اجتماعی شهر به محل زندگی و نیز شهر خود سبب ایجاد و ارتقاء هویت و در نهایت احساس عزت نفس ایشان خواهد شد. این تحقیق ازآن روی صورت میگیرد تا به بررسی جوانب مختلف تاثیر کیفیت طراحی شهری بر شخصیت ساکنین بپردازد و توان این کیفیت بر اصلاح تفکراتی که در بالا ذکر شد و در نتیجه نقش آن بر هدایت جامعه شهرنشین به سمت تعادل اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مورد مطالعه قرار گیرد. در این پژوهش ابتدا به تعریف شخصیت و عوامل شکل دهنده به آن پرداخته میشود، سپس در مورد چگونگی شکل گیری هویتی فرد، نظریه های مختلف در مورد سلسله مراتب نیازهای فرد و جایگاه نیاز به عزت نفس در این سازواره، نقش فضا در شکل دهی به شخصیت فرد و روابط اجتماعی و نیز عوامل سازنده فضا از جمله احساسات و تصورات و واکنشهای افراد مورد بحث قرار میگیرد. در انتها به موضوع اصلی پژوهش یعنی نقش کیفیات طراحی شهری با امعان نظر به مدل مکان پایدار در ارتقاء عزت نفس شهروندان پرداخته خواهد شد. بدین منظور از روش اکتشافی( که طی آن ابتدا موضوع پژوهش بصورت سوال برای محقق مطرح و سپس با جستجو در منابع مرتبط به نوعی به کشف پاسخ نائل میآید) و با استفاده از شیوه کتابخانهای، تحلیلی و توصیفی به بررسی، دسته بندی و تدوین مطالعه و نتیجه گیری از آن پرداخته خواهد شد.

اهداف طرح تحقیق:

دستیابی به فرض موضوع تحقیق علت انجام آنست اما هدف عمده پژوهش آنست تا دریابد چه کیفیتی از کیفیات طراحی شهری در ایجاد و ارتقاء عزت نفس شهروندان موثر است و فرایند این تاثیرگذاری بر اساس کدامیک از تئوریهای روانشناختی-جامعه شناختی قابل توجیه است تا در ترکیب مبانی علمی دو رشته طراحی شهری و روانشناسی، امکان پیشنهاد راهکار اجرائی برای استفاده عملی از نتایج پژوهش در پروژه های طراحی شهری بررسی گردد.

نتیجه گیری

بر اساس مطالعات انجام شده، محیط، اعم از محیط شهری بر روی شخصیت افراد تاثیر گذار است. بخشی از شخصیت و ساختار آن به عزت نفس افراد ارجاع داده میشود. در سلسله مراتب نیازها، نیاز به عزت نفس پس از برآوردن نیازهای اولیه و اکولوژیک، ایمنی و عشق و تعلق نمود میابد. اساس وجودی عزت نفس بر هویت، اعم از هویت فردی، جمعی یا گروهی و هویت اجتماعی استوار است. کیفیات طراحی شهری که اولا نیازهای ابتدایی نظیر نیازهای اکولوژیک و ایمنی را تامین نماید ثانیا به ایجاد، تقویت و اعتلای هویت فردی و اجتماعی فرد کمک نماید در ارتقاء عزت نفس شهروندان موثر خواهد بود. هریک از این دو گروه از کیفیات بر اساس مدل مکان پایدار، ذیل ابعاد کالبدی، عملکرد و فعالیت، بومشناختی و تصورات قابل تفکیک و بررسی میباشد.

فهرست مطالب:

بیان مسئله- اهمیت مسئله- اهداف طرح تحقیق- روش تحقیق- شخصیت- شخصیت از دیدگاه روانشناسی- ماهیت شخصیت و انسان- فرایندِ ساختی شخصیت- عوامل موثر بر شکل گیری شخصیت- محیط- محیط شهری- عزت نفس- اهمیت عزت نفس- انگیزش- دیدگاههای مازلو- انگیزش و تعامل اجتماعی- تاثیر محیط بر انسان- کیفیت طراحی شهری- رابطه کیفیت طراحی شهری و میزان عزت نفس شهروندان- مالکیت- فردیت- تعلق به مکان- رابطه کیفیت طراحی شهری با میزان عزت نفس شهروندان بر اساس مدل مکان پایدار- عوامل بومشناختی- کالبد- فعالیت و عملکرد- تصورات- نتیجه گیری- منابع و مأخذ

منابع:

افشاریان، علی-هویت- afsharian.blogfa.com1391.

براتعلی پور، مهدی- شهروندی و سیاست نو فضیلت گرا- انتشارات تمدن ایرانی و موسسه مطالعات ملی 1384.

تقوایی، مسعود- تحليلي بر سنجش عوامل مؤثر بر مشاركت شهروندان در مديريت شهري- مطالعات و پژوهشهاي شهري و منطقه اي- سال اول، شماره دوم، پاييز 1388.

تیموری، سعید- بررسي رابطه سخت رويي با كيفيت زندگي در مديران اجرايي منطقه 9 دانشگاه آزاد- همایش روانشناسی و کاربرد آن در جامعه-1387.

حسینی،سید علی اصغر- دیدگاههای روانشناسان در مورد خودشکوفایی- www.isna.ir.

ساوج، مایک و وارد، آلن- ترجمه پوررضا، ابوالقاسم- جامعه شناسی شهری- انتشارات سمت 1380.

شفیعی، حامد- بازشناسيِ مفهوم هويت شهري در سامان دهي محله ي جلفاي اصفهان- مجله دانش نما-1386.

قادرمرزی،حامد- احساس تعلق به مکان-. dr-ghadermarzi.com

قاضی زاده، ندا- سنجه‌های اندازه‌گیری حس مکان از دید شورتریج- www.landscape.ir.

گل، یان- ترجمه شصتی، شیما- زندگی در فضای میان ساختمانها- انتشارات جهاد دانشگاهی 1387.

گلکار، کورش- مولفه های سازنده کیفیت طراحی شهری- نشریه علمی پژوهشی صفه، شماره 32 -1379.

عبداللهی،مهدی- فرديّت- www.pajoohe.com.

لنگ،جان- آفرینش نظریه معماری- ترجمه عینی فر علیرضا- انتشارات دانشگاه تهران-1388.

مدنی پور، علی- ترجمه مرتضایی، فرهاد- طراحی فضای شهری نگرشی بر فرایندی اجتماعی و مکانی- شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری-چاپ دوم 1384.

موذن جامی، محمد هادی- نقشه الگوی فرهنگی شهر تهران- انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی1389.

وردی نژاد، فریدون- کنترل کیفیت کارایی و اثربخشی- stats.blogfa.com.

هاروی، دیوید- ترجمه حسامیان، فرخ و حائری، محمدرضا- عدالت اجتماعی و شهر- شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری 1376.

نقش کیفیت طراحی شهری در احساس عزت نفس شهروندان

مطالب مشابه :

پایان نامه بررسی رابطه عزت نفس با پیشرفت تحصیلی در میان دانش‌آموزان مقطع دبیرستان شهرستان بیجار در س

پایان نامه بررسی رابطه عزت نفس و سلامت روانی با بهزیستی روانشناختی والدین کودکان عادی و کودکان

نقش کیفیت طراحی شهری در احساس عزت نفس شهروندان

عزت نفس چیست؟

بررسی رابطه عزت نفس با پیشرفت تحصیلی

دانلود پایان نامه روانشناسی بررسی سلامت روانی

بررسی تاثیر بازیهای رایانه ای اضطراب و عزت نفس کودکان و نوجوانان