روان شناسي عمومي- فصل هشتم- حافظه

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

بخش چهارم
فصل هشتم

•بهبود حافظه

•قطعه‌بندي و گستره حافظه

•تصوير سازي و رمزگذاري

•شرح و بسط دادن رمز گذاري

•همبستار و بازيابي

•تمرين بازيابي

•روشPQRST

•حافظه تاليفي(استنباطي)

•استنباط‌هاي ساده

•قالبها

•طرح‌واره‌ها

خصوصيات حافظه و مباني زيستي آن

امروزه سه خصيصه مهم براي حافظه قال‌اند.

1- نخستين خصوصيت به سه‌مرحله‌اي بودن حافظه(رمزگذاري، ذخيره سازي، و بازيابي) اشاره دارد.

2- دومين خصوصيت درباره اين نكته است كه براي ذخيره سازي اطلاعات به مدت كوتاه يا طولاني دو نوع حافظه وجود دارد( كوتاه مدت، بلند مدت)

3- براي ذخيره سازي انواع اطلاعات مختلف، انواع حافظه دركار است.

سه مرحله حافظه

يك روز صبح شما با دانشجويي به نام ياشار ملاقات مي‌كنيد، و دوستان‌تان او را به شما معرفي مي‌كنند. بعد از ظهر همان روز او را در پارك مي‌بينيد و با اسم او را صدا مي زنيد و با هم صحبت مي‌كنيد.

•رمزگذاري: زماني كه نام ياشار را در حافظه خود گنجانديد.

•ذخيره سازي: نام ياشار را تا بعد از ظهر در ذهن خود نگه داشتتيد.

•بازيابي: زماني كه دوباره ياشار را ديديد نام او را از مخزن حافظه بيرون كشيديد.

حافظه كوتاه مدت و بلند مدت

سه مرحله حافظه در همه موقعيت‌ها به شكل واحدي عمل نمي‌كند.

ظاهراً در مواقعي كه لازم است مطلبي فقط به مدت چند ثانيه به خاطر سپرده شود، با مواقعي كه لازم است مطلب تا مدت ها در ياد بماند حافظه به اشكال متفاوت عمل مي‌كند. موقعيت دسته نخست، اصطلاحاً نشانه فعاليت حافظه كوتاه مدت و موقعيت دسته دوم منعكس كننده فعاليت حافظه دراز مدت است.

موقعيت دم اسبي(هيپوكامپ)
براي حافظه در مغز

هيپوكامپ نقش بسيار مهمي درتشكيل حافظه هاي آشكار دارد. هيپوكامپ در تبديل حافظه هاي كوتاه مدت به حافظه هاي دراز مدت، به عبارت ديگر فرآيندي كه استحكام ناميده مي شود، نقش اساسي دارد. استحكام در يك دوره زماني طولاني رخ مي دهد (از چند روز تا چند سال).

انواع حافظه براي انواع اطلاعات

•حافظه آشكار يا اظهاري شامل بازيابي اطلاعات هشياري مي شود كه مي توانند به صورت كلامي بيان شوند. اين حافظه اغلب شامل اطلاعاتي درباره افراد، مكان ها يا اشياء است.

•در مقابل شكل پنهان (غير اظهاري) حافظه دراز مدت به تلاش هشيار بستگي ندارد. حافظه غير اظهاري اغلب شامل يك يادآوري غير قصدمندانه مهارت ها و عادات است. حافظه روندي يا يادآوري نحوه انجام روال ها نوع ديگري از حافظه پنهان است.

حافظه كوتاه مدت به مثابه حافظه در حال كار

•محققان به دليل نقشي كه حافظه كوتاه مدت در محاسبه‌هاي ذهني دارد آن را ”حافظه در حال كار“ مي خوانند و مفهومي كه از آن مراد مي‌كنند نوعي تخته سياه است كه ذهن محاسبه‌هاي خود را بر روي آن انجام مي‌دهد.

انتقال از حافظه كوتاه مدت به حافظه دراز مدت

•حافظه كوتاه مدت دو كاركرد مهم دارد.1- مطالبي را كه براي زمان كوتاهي لازم داريم ذخيره مي‌كند. 2- محمل و ميدان كاري است براي رايش‌هاي ذهني. البته كاركرد احتمالي ديگر اين كه احتمالاً ايستگاهي بين راهي براي حافظه درازمدت است.

•يعني اطلاعات نخست در حافظه كوتاه مدت جاگير مي‌شود، سپس به حافظه درازمدت مي‌رود يا رمزگذاري مي‌شود.

حافظه درازمدت

•رمزگذاري:1- رمزگذاري معنا 2- افزودن بر روابط معنايي

•بازيابي: اشكال بازيابي، 1- سرنخ بازيابي،2- بازشناسي، 3- بازيابي آزاد

•تداخل: مهمترين عامل مختل كننده بازيابي (فراموشي) تداخل است.

عوامل هيجاني دخيل در فراموشي

•تا حال حافظه به شكل جدا از هيجان بحث شده‌است. اما آيا گاهي به ياد نياوردن مطلبي به دليل محتواي هيجاني آن نبوده است؟ يا به همين دليل از ياد نمي‌بريم؟

•ساده ترين نظريه اين است كه انسان تمايل دارد راجع به موقعيت‌هايي كه بار هيجاني مثبت يا منفي دارند بيشتر از موقعيت‌هاي خنثي فكر كند. خاطرات مهيج را بيشتر از خاطرات كسل كننده و متعارف تمرين و سازماندهي مي‌كنيم.

•پس اين يافته كه موقعيت‌هاي هيجاني بيشتر از موقعيت‌هاي غير هيجاني در ذهن مي‌مانند درست است.

عوامل هيجاني دخيل در فراموشي

•راه دوم تاثير هيجان بر حافظه، از طريق حافظه جرقه‌اي است. خاطره جرقه‌اي، ثبت واضح و نسبتاً دائم موقعيتي است كه در آن فرد واقعه‌اي مهم و داراي بار هيجاني را به خاطر سپرده است.

حافظه پنهان

•تاكنون عمدتاً موقعيت‌هايي را بررسي كرده‌ايم كه افراد وقايع شخصي را به ياد مي آورند. در اين موارد، حافظه ابزار يادآوري آگاهانه گذشته است و اصطلاحاً تظاهري آشكار دارد.

•اما ظاهراً حافظه‌اي ديگر هم وجود دارد كه اغلب خود را در بهبود مهارتها نشان مي‌دهد كه فرد در زمان انجام نوعي تكليف ادراكي، حركتي، يا شناختي بدون يادكرد آگاهانه تجارب منجر به آن بهبود از خود بروز مي‌دهد. اين نوع تظاهر حافظه را تظاهر پنهان آن مي‌نامند.

حافظه نسيان

•نسيان پيش گستر:

•نسيان پس گستر:

انواع ذخاير حافظه

بهبود حافظه

قطعه بندي و بهبود حافظه

•ظرفيت حافظه را در بيشتر افراد نمي توان 5 الي 9 قطعه بيشتر كرد، ولي اندازه قطعه‌ها و از اين طريق، تعداداقلام اطلاعات موجود در گستره حافظه را مي‌توان افزايش داد.

تصوير سازي و رمزگذاري

•مي‌توان يادآوري اقلام نامربوط به يكديگر را با افزودن روابطي معنامند ميان آنها در هنگام رمزگذاري بهبود بخشيد چون اين روابط بعداً بازيابي را بهبود بخشيد. روشهايي براي اين كار وجود دارد مانند: روش مكاني، روش كليدواژه و ...

بهبود حافظه

شرح و بسط دادن رمزگذاري

•اگر مي‌خواهيد چيزي را به خاطر بسپاريد، معناي آن را شرح و بسط دهيد

همبستار و باز يابي

•از آنجا كه همبستار سرنخ پر قدرتي براي بازيابي خاطرات است مي‌توانيم با اعاده همبستاري كه يادگيري در آن صورت گرفته است، حافظه خود را بهبود بخشيم. مثلاً اگر درس رئانشناسي را در كلاس خاصي به شما ياد دهند، زماني كه در ان كلاس هستيدمطالب را بهتر نسبت به مكان هاي ديگربه ياد مي‌آوريد.

بهبود حافظه

سازماندهي

•مي‌دانيم كه سازماندهي در حين رمزگذاري، بازيابي بعدي را بهبود مي‌بخشد. از اين اصل در موارد عملي بسياري مي‌توان استفاده كرد.

•انسان قابليت ذخيره سازي و بازيابي ميزان اطلاعات عظيمي را دارد، فقط به شرط آن كه آن‌ها را سازمان‌دهي كرده باشد.

روشPQRST

•يكي از معروفترين فنون بهبود حافظه روش PQRST است كه در اين روش هدف، بهبود بخشيدن به توانايي دانشجو يا دانش آموز در مطالعه و بخاطر سپردن مطالب ارائه شده در درسنامه است. كه شامل مراحل زير استو

1- مرور اجمالي(Preview)

2- سؤال كردن(Question)

3- خواندن(Read)

4- درس پس دادن به خود(Self-Recitation)

5- امتحان كردن(Test)

حافظه تاليفي (استنباطي)

استنباط‌هاي ساده

•اغلب، جمله‌اي كه مي‌خوانيم، استنباطي مي‌كنيم و اين استنباط را همراه خود جمله در حافظه خويش ذخيره مي‌كنيم. اين تمايل به ويژه زماني قوي است كه متون واقعي را مي‌خوانيم چون براي مرتبط ساختن خطوط مختلف به يكديگر اغلب لازم است از استنباط‌هاي خود كمك بگيريم.

•استنباط بر حافظه بصري هم تاثير دارد.

حافظه تاليفي (استنباطي)

قالب‌ها

•ابزار ديگري كه خاطرات خود را با آن تكميل يا بازسازي مي‌كنيم، قالب‌هاي اجتماعي است. قالب، مجموعه‌اي استنباط راجع به صفا تشخصيتي يا جسمي افراد يك دسته است.مثلاً ممكن است در مورد همه آلماني‌ها قالبي در ذهن داشته باشيم: آلماني باهوش، موشكاف و ... آنچه مورد نظر است تاثير قالب‌ها نه بر تعامل‌هاي اجتماعي كه بر حافظه است.

حافظه تاليفي (استنباطي)

طرحواره‌ها

•روانشناسان براي اشاره بازنمود ذهني دسته‌اي از افراد، اشياء، وقايع، يا موقعيت‌ها اصطلاح طرحواره‌ها را به كار مي‌برند. بنابر اين، قالب نيز نوعي طرحواره است چون بازنمود دسته‌اي از افراداست.

•معناي ديگر طرحواره، اطلاعاتي است راجع به نحوه رفتار كردن در موقعيت هاي خاص داريم.مثلاً بيشتر بزرگسالان در مورد غذا خوردن در غذاخوري‌ها طرحواره‌اي دارند (واردغذاخوري شد، ميزي پيدا كرد، و ...).

روان شناسي عمومي- فصل هشتم- حافظه

مطالب مشابه :

دانلود کتابهای روانشناسی

منابع کارشناسی ارشد مجموعه روانشناسی

منابع كنكور كارشناسي ارشد روانشناسي باليني سال 93 - 1392

منابع کارشناسی ارشد روانشناسی

هیپنوتیزم در اعمال جراحی

ادمه

لیست ز-ی

منابع كارشناسي ارشد

روان شناسي عمومي- فصل هشتم- حافظه