سندروم متابولیک
سندرم متابوليک به مجموعه‌اي از شرايط گفته مي‌شود که عبارت هستند از: فشار خون بالا، سطوح افزايش يافته ي انسولين در خون، چربي انباشته ي اضافي در اطراف شکم و سطوح افزايش يافته ي چربي خون.
در سندروم متابوليک در خيلي از موارد، اکثريت قريب به اتفاق اين شرايط، همزمان با هم وجود دارند و ريسک ابتلا به بيماري قلبي، سکته و ديابت را افزايش مي‌دهند. داشتن تنها يکي از شرايط ذکر شده دال بر ابتلا به سندرم متابوليک نيست ولي مي‌تواند منجر به ابتلا به بيماري‌هاي جدي ديگري شود. چنان چه بيش از يکي از شرايط فوق در فرد وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به ديگر بيماري‌ها بيشتر مي‌گردد.
عدم توافق در بين صاحب نظران: همه ي صاحب نظران بر سر تعريف سندرم متابوليک توافق ندارند. سال‌هاي سال است که پزشکان در رابطه با اين دسته از عوامل خطر، گفتگو کرده‌اند و آن را به اسامي مختلف، از جمله سندرم X و سندرم مقاومت به انسولين ناميده‌اند.
اگر فردي مبتلا به سندرم متابوليک و يا يکي از اجزاي آن باشد، تغييرات قابل توجه در شيوه ي زندگي مي‌تواند از ابتلا به بيماري‌هاي مرتبط پيشگيري به عمل آورده و يا دست کم ابتلا به آن‌ها را به تاخير بيندازد.
علائم
ابتلا به سندرم متابوليک بدين معنا است که شما هم زمان مبتلا به بيش از 3 نارسايي مرتبط با متابوليسم هستيد؛ اين نارسايي‌ها عبارت هستند از:
- چاقي به ويژه چاقي شکمي(چاقي سيبي شکل)
- افزايش فشار خون سيستوليک(عدد بزرگ تر) بالاتر از 120 ميلي متر جيوه و يا فشار دياستوليک(عدد کوچک تر) بالاتر از 90 ميلي متر جيوه.
- سطوح افزايش يافته ي تري گليسريد و سطوح پايين کلسترول خوب يا HDL (ليپوپروتئين با چگالي بالا) در خون.
- مقاومت به انسولين. انسولين هورموني است که به تنظيم مقادير قند خون کمک مي‌کند.
ابتلا به يکي از اجزاي سندرم متابوليک بدين معنا است که احتمال ابتلا به ديگر اجزاي سندرم نيز در شما وجود دارد. هرچه به اجزاي بيشتري از سندرم متابوليک مبتلا باشيد، به ميزان بيشتري سلامتي شما در معرض خطر است.
زمان برخورداري از حمايت‌هاي باليني
چنان چه شما از ابتلا به يکي از اجزاي سندرم متابوليک آگاه باشيد، اجزايي مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و يا چاقي سيبي شکل، احتمالاً به ديگر اجزا نيز دچار هستيد و خودتان مطلع نيستيد. بهتر است در اين شرايط پزشک خود را ملاقات کنيد. از وي بپرسيد آيا نيازي به تست کردن ديگر اجزاي سندرم متابوليک وجود دارد و براي پيشگيري از ابتلا به بيماري‌هاي جدي و خطرناک چه مي‌توان کرد؟
علل بيماري
سندروم متابوليک با متابوليسم بدن شما و نيز با شرايطي تحت عنوان مقاومت به انسولين در ارتباط است. انسولين هورموني است که توسط پانکراس ساخته مي‌شود و به کنترل مقادير قند خون کمک مي‌کند.
به صورت طبيعي و معمول دستگاه گوارش و کبد شما غذاهايي که مي‌خوريد را به قند(گلوکز) تجزيه مي‌کند. خون بدن شما اين قندها را به بافت‌هاي بدن منتقل مي‌کند جايي که سلول‌ها از آن‌ها به عنوان سوخت استفاده مي‌کنند. گلوکز به کمک انسولين وارد سلول‌هاي بدن مي‌شود.
در افراد مبتلا به مقاومت انسولين، سلول‌ها به صورت نرمال به انسولين پاسخ نمي‌دهند و گلوکز به آساني نمي‌تواند وارد سلول‌ها شود. در اين حالت واکنش بدن شما، ترشح بيشتر و بيشتر انسولين براي کمک به ورود گلوکز به درون سلول‌ها است؛ در نتيجه مقادير انسولين در خون بسيار بالا خواهد بود. در نهايت زماني که بدن قادر به ساخت انسولين کافي براي کنترل گلوکز خون در حد طبيعي نيست، منتهي به ابتلا به ديابت خواهد شد.
حتي چنان چه سطوح قند خون به حدي زياد نباشد که بتوان آن را ديابت در نظر گرفت، باز سطوح افزايش يافته ي گلوکز مُضر هستند. در حقيقت پزشکان به اين شرايط " پره ديابت " يا مرحله ي پيش از ديابت مي‌گويند.
انسولين افزايش يافته سطوح تري گليسريد و ديگر چربي‌هاي خون را نيز افزايش مي‌دهد. همچنين اين شرايط با چگونگي عملکرد کليه‌ها نيز تداخل مي‌کنند و منتهي به فشار خون بالا مي‌شوند. اين اثرات حاصل از مقاومت به انسولين، فرد مبتلا را در معرض خطر ابتلا به بيماري قلبي، سکته، ديابت و ديگر بيماري‌ها قرار مي‌دهند.
ترکيبي از عوامل ژنتيکي و محيطي: همچنان تحقيقات براي بررسي علل ايجاد مقاومت انسوليني ادامه دارند. عوامل مختلف محيطي و ژنتيکي تاثير گذار هستند. برخي از افراد به صورت ژنتيکي مستعد مقاومت به انسولين هستند و اين استعداد را از والدين خود به ارث مي‌برند. اما از عوامل محيطي، چاق بودن و بي تحرک بودن از عوامل اصلي ابتلا به سندرم متابوليک هستند.
عوامل افزايش دهنده خطر ابتلا به سندرم متابوليک
- سن : ريسک سندرم متابوليک با بالا رفتن سن افزايش مي‌يابد. اين سندرم کمتر از 10 درصد از افراد را در سنين 20 تا 30 سالگي مبتلا مي‌سازد در حالي که 40 درصد از افراد را در بالاي 60 سالگي مبتلا مي‌سازد.
- نژاد : اسپانيايي‌ها در بين کشورهاي اروپايي و آسيايي‌ها بيش از ساير نژادها در معرض ابتلا به سندرم متابوليک قرار دارند.
- چاقي : نمايه توده بدن بالاتر از 25 ميزان خطر ابتلا به سندرم متابوليک را افزايش مي‌دهد. شاخص توده بدني يا BMI مقياسي براي اندازه گيري درصد چربي بدن است که بر اساس وزن و قد محاسبه مي‌شود. همچنين افراد با چاقي شکمي يا چاقي سيبي شکل بيش از افراد با چاقي گلابي شکل در معرض ابتلا به سندرم متابوليک قرار دارند.
- سابقه ي ابتلا به ديابت : چنان چه فرد داراي تاريخچه ي خانوادگي ابتلا به ديابت نوع دو باشد و يا سابقه ابتلا به ديابت در دوران بارداري را داشته باشد، احتمال ابتلا به سندرم متابوليک در وي افزايش مي‌يابد.
- ديگر بيماري‌ها : ابتلا به فشار خون بالا، بيماري قلبي عروقي و يا سندرم تخمدان پلي کيستيک نيز ريسک ابتلا به سندرم متابوليک را افزايش مي‌دهند. لازم به ذکر است که سندرم تخمدان پلي کيستيک نوعي از اختلالات متابوليک است که ريشه آن نيز مقاومت به انسولين بوده و همراه با اختلالات هورمون‌هاي زنانه و سيستم توليد مثل مي‌باشد.
عوارض
سندرم متابوليک منجر به پيشرفت مشکلات و بيماري‌هاي زير مي‌شود:
- ديابت : چنانچه عادات غذايي خود را درجهت کنترل مقاومت انسولين خود تغيير ندهيد، سطوح قند خون شما به افزايش خود ادامه مي‌دهند. در نتيجه ي ابتلا به سندرم متابوليک، حتي اگر در ابتدا دچار ديابت نباشيد در آينده مبتلا به ديابت خواهيد شد.
- بيماري قلب عروقي : کلسترول بالا و فشار خون بالا منجر به افزايش تدريجي پلاک‌هاي سخت در ديواره‌هاي عروقي مي‌شوند. اين پلاک‌ها منجر به تنگ و باريک شدن عروق مي‌شوند که در نهايت به حمله قلبي يا سکته منجر مي‌گردند.
آزمايش‌هاي تشخيصي
در صورتي که شما مبتلا به بيش از سه ويژگي مرتبط با اين سندرم باشيد، پزشک براي شما تشخيص سندرم متابوليک را خواهد داد. سازمان و انجمن‌هاي مختلف، معيارهايي براي تشخيص سندرم متابوليک دارند. بر اساس تقسيم بنديانجمن قلب آمريکا با توجه به راهنماهاي تعريف شده، در صورت داشتن بيشتر از 3 ويژگي
زير، فرد، مبتلا به سندرم متابوليک مي‌باشد:
?_ دور کمر بيشتر از 88 سانتيمتر براي زنان و 102 سانتي متر براي مردان. برخي فاکتورهاي خطر مانند داشتن تاريخچه ي خانوادگي، ديابت و يا نژاد آسيايي داشتن، اين ميزان را کمتر نيز مي‌کند؛ فاکتورهاي خطر ذکر شده ريسک مقاومت به انسولين را افزايش مي‌دهند. چنان چه فرد يکي از فاکتورهاي خطر ذکر شده را دارا باشد، ميزان دور کمر به 79 تا 89 سانتي متر براي خانم‌ها و 94 تا 99 سانتي متر براي آقايان کاهش مي‌يابد.
?_ سطوح تري گليسريد خون بالاتر از 150 ميلي گرم در دسي ليتر و يا بالاتر از 1/7 ميلي مول در ليتر و يا تحت درمان بودن با داروهاي کاهنده ي تري گليسريد بالا.
?_ HDL يا کلسترول خوب پايين تر از 40 ميلي گرم در دسي ليتر در آقايان و پايين تر از 50 ميلي گرم در دسي ليتر در زنان و يا دريافت درمان دارويي به منظور پايين بودن HDL خون.
?_ فشار خون سيستوليک بالاتر از 120 ميلي متر جيوه و فشار خون دياستوليک بالاتر از 80 ميلي متر جيوه و يا دريافت درمان دارويي به منظور درمان پُرفشاري خون.
?_ سطوح افزايش يافته قند خون در حد بالاتر از 150 ميلي گرم در دسي ليتر و يا دريافت درمان دارويي به منظور درمان بالا بودن قند خون.
درمان از طريق تغيير شيوه زندگي
تحت کنترل در آوردن تمامي فاکتورهاي خطر سندرم متابوليک کار دشواري است ولي از طريق تغيير سبک زندگي و نيز در برخي موارد از طريق دارو درماني مي‌توان تمامي اجزاي اين سندرم را تحت کنترل در آورده و بهبود بخشيد. داشتنفعاليت بدني روزانه، کاهش وزن و ترک سيگار تغييراتي هستند که مي‌توانند به کاهش فشار خون و تعادل سطوح قند و چربي خون کمک کنند. اين تغييرات راه کارهايي در جهت کاهش ميزان خطر سندرم متابوليک هستند.
?_فعاليت بدني
پزشکان به 30 تا 60 دقيقه فعاليت بدني با شدت متوسط توصيه مي‌کنند. به عنوان مثال مي‌توانيد روزانه به اين ميزان پياده روي تند داشته باشيد. در شروع ورزش و فعاليت بدني بايد توجه داشته باشيد که حتماً درباره ميزان و شدت آن با پزشک خود مشورت نماييد. تصور ايده‌آل براي انجام ورزش سنگين در فردي که سال‌ها بدون تحرک بوده‌است علاوه بر آن که غير منطقي و نشدني است بلکه مي‌تواند عوارض جبران ناپذيري داشته باشد. نکته ديگر در ميزان فعاليت بدني آن است که براي تغيير وزن و نيز در افرادي که سال‌ها رژيم‌هاي يويويي گرفته‌اند شايد نياز به افزايش زمان فعاليت بدني تا حداقل يک ساعت در روز باشد.
?- کاهش وزن
با کاهش حتي 5 تا 10 درصد از وزن بدن، سطح انسولين و فشار خون کاهش مي‌يابد و بدين ترتيب ريسک ابتلا به ديابت نيز کاهش مي‌يابد. جالب است که بدانيد اگر شما از افزايش وزن بي رويه رنج مي‌بريد و ده‌ها کيلو گرم با وزن مطلوب خود فاصله داريد نااميد نشويد چرا که مطالعات نشان داده‌اند که حتي کاهش 5 تا 10 درصدي از وزن بدن به کاهش سطوح انسولين و فشار خون کمک کرده و ريسک ابتلا به بيماري ديابت را نيز کاهش مي‌دهد.
?- رژيم غذايي سالم
رژيم غذايي توصيه شده براي کنترل فشار خون بالا و رژيم غذايي مديترانه‌اي همچون بسياري از رژيم‌هاي غذايي سالم ديگر، علاوه بر کاهش وزن مزيت‌هاي بسيار ديگري را براي سلامتي فرد به همراه مي‌آورند. اين رژيم‌ها بر مصرف ميوه، سبزيجات، ماهي و غلات کامل و سبوس دار تمرکز دارند و در آن‌ها مصرف چربي‌هاي ناسالم محدود شده‌است. پيش از آن که رژيم غذايي سرخودي را شروع کنيد با پزشک خود در رابطه با شروع يک رژيم غذايي سالم مشورت کنيد. معمولاً توصيه مي‌شود که غذاهاي پُرفيبر بخوريد. مطمئن شويد که غلات آماده، حبوبات، ميوه‌ها و سبزيجات همواره در سبد خريد شما وجود داشته باشند. اين مواد غذايي غني از فيبر هستند در نتيجه مصرف آن‌ها سطوح انسولين را کاهش مي‌دهد.
?-ترک سيگار
استعمال دخانيات، مقاومت به انسولين را افزايش داده و پيامدهاي ناشي از سندرم متابوليک را افزايش مي‌دهد. در رابطه با ترک سيگار از پزشک خود کمک بگيريد. همان طور که گفته شد استعمال دخانيات مقاومت به انسولين را افزايش مي‌دهد و منجر به وخيم تر شدن عوارض ناشي از سندرم متابوليک مي‌گردد. بر خلاف تصور خيلي از افراد که فکر مي‌کنند سيگار باعث لاغري مي‌شود ولي حتي در افراد لاغر نيز زمينه ي بروز چاقي شکمي و مقاومت به انسولين را افزايش مي‌دهد؛ علاوه بر آن که در طولاني مدت سيگار مي‌تواند منجر به چاقي گردد. لذا براي ترک سيگار اقدام نموده و بدين منظور از پزشک خود کمک بگيريد.
براي آن که بتوانيد بر ميزان کاهش وزن، سطوح قند خون، کلسترول خون و فشار خون کنترل داشته باشد بايد با پزشک متخصص تغذيه خود مشاوره نماييد و بر روند تغييرات آن‌ها نظارت داشته باشد و بدين طريق مطمئن خواهيد شد که تغيير و تعديل سبک زندگي در حال جواب دادن است و موثر بوده‌است. اگر از طريق سبک زندگي و تغيير عادات زندگي نتوانيد به هدف بهبود سندرم متابوليک برسيد، در اين صورت پزشک شما از دارو جهت کاهش فشار خون، کلسترول خون و وزن استفاده خواهد کرد. مصرف روزانه آسپيرين، البته بعد از مشورت پزشک و کسب اجازه از وي، منجر به کاهش ريسک بيماري‌هاي قلبي و سکته در مبتلايان به سندرم متابوليک مي‌گردد.
پيشگيري
در هر دو حالت ابتلا يا عدم ابتلا به اجزاي سندرم متابوليک، تغييرات زير در سبک زندگي، ريسک بيماري‌هاي قلبي، ديابت و سکته را کاهش مي‌دهند:
- رژيم غذايي سالمي را شروع کنيد. ميوه و سبزي فراوان بخوريد. به جاي مصرف گوشت قرمز، مصرف قسمت‌هاي کم چرب گوشت سفيد و يا ماهي را ترجيح دهيد. از مصرف غذاهاي فرايند شده و يا پُرچرب و به شدت سرخ شده اجتناب نماييد. نمک سر سفره را حذف کرده و در عوض از سبزيجات و يا ديگر ادويه‌هاي گياهي به عنوان طعم دهنده غذا استفاده نماييد.
- تحرک داشته باشيد. روزانه فعاليت بدني با شدت متوسط داشته باشيد.
- همواره چکاپ‌هاي منظم داشته باشيد. در فواصل منظم، فشار خون، سطوح قند خون و چربي‌هاي خون خود را چک کنيد. در صورتي که هر يک از آن‌ها غير نرمال شدند بايستي تغييراتي را در سبک زندگي خود ايجاد کنيد و در واقع بايستي سبک زندگي خود را تعديل نماييد.
مطالب مشابه :
قرص اکوفان
آرامیـس - قرص اکوفان - بهداشتی،دارویی،پزشکی (مطب پزشکی مامایی) - 100% گياهي و بدون عوارض
عوارض و خطرات ترامادول
داروخانه دکتر صفاری - عوارض و خطرات ترامادول قرص های ترامادول را نباید خرد کرد
خواص چای های گیاهی
آرامیـس - خواص چای های گیاهی - بهداشتی،دارویی،پزشکی (مطب پزشکی مامایی) - آرامیـس
اوريون Mumps
• عوارض احتمالى قرص اکوفان . احیای قلبی- ریوی (cpr) در موارد ایست قلبی-
سندروم متابولیک
آرامیـس - سندروم متابولیک - بهداشتی،دارویی،پزشکی (مطب پزشکی مامایی) - آرامیـس
شعار بهداشتی سال 92
برای کمک به کاهش عوارض بهتر است: * سیگار ترک شود تا آسیب عروقی کمتر گردد. قرص اکوفان .
طب سوزنی چیست؟
از عوارض دیگر طب سوزنی موارد زیر را می‌توان نام قرص اکوفان . احیای قلبی- ریوی (cpr)
برچسب :
عوارض قرص اکوفان